UIDDËLBLRGSCHE COURANT.
Maandag
27 April.
Middelburg 25 April.
Uli Stad en Provincie.
N°. 99.
lol° Jaargang.
190».
Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pry* per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm. alhïTr en teL weerbericht van het K. N. Met. lnatit. te Bilt.
25 April 8 u. vm. 42 gr., 12 n. 50 gr., av.4 n. 47 gr.— Hoogste barom. stand 771.1 se Haparanda,
laagste 738.1 te Dunrossness. Verwachting tot den avond van 26 April[meest matige wind,
uitZ. richtingen, vorand. bewolking, wanrach. rogen of sneeuwbuien en iets zachter temporatuur.
Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnemont veel lag9i. Geboorte-, dood- nm"
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclame* 40 cent por regel. Groote lettors naar de plaat*, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advortentiè'n en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, 1b gerechtigd hot Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAll An., NJ. Voorburgwal 26(1, Amsterdam.
By deze courant behoort een bijvoegsel.
Levensopvatting.
Hot is een kwestie van ernstigen aard
die wij wen8chen te bespreken.
En dit wel opnieuw.
Want reeds vroeger wezen wij op de
tegenspraak, die er vaak heerscht tuaschen
woorden en daden op dit punt.
Hoe wij op het iiee kwamen dit onder
werp nog eens te behandelen
Een opmerking, door do redactie van het
Liberale fT/iie-blad De Vaderlander gemaakt
aan het adres van den Haagschen hoefijzer
correspondent van hsbAlg. Handelsblad, gaf
daartoe aanleiding. Men weet hoo die ver
dienstelijke en bekende medewerker onlangs
meldde dat Minister Talma lid was gewor
den van de Witte Sociëteit in de Residentie.
Wat hij verder schreef omtrent het aan
deel van zijn Excellentie aan de verhollan-
diseering der menu's in die Bocieteit kun
nen wij buiten beschouwing laten, omdat
dit onwaar ïb gebleken en i» dezen ook nietB
ter zake doet.
Het bericht omtrent dat lidmaatschap nu
gaf aan Hein en KeeB in Staalman's orgaan,
De Christen-Democraat, Btof voor een hun
ner stichtelijke gesprekken. Daarin werd erop
gewezen dat de heer Talma lid was gewor
den „van die deftige „kroeg" waar al het
edel en onedel uit de Haagsche kringen
samenkomt om te spelen en te drinken".
Eu Keos vond het tijd dat de anti-
revolutionnaire kiesvereenigingen do vol
gende motie aannemen:
„met leedwezen kennis genomen heb
bende dat broeder Talma als lid der Witte
Sociëteit is toegetreden
overwegende, dat zulks niet is overeen
komstig de vermaning, vervat in Bom. 12
la, en 1 Joh. 2 15 en 16;
geeft bedoelden broeder, en met hem ook
den medebroederen, die aan dezelfde over
treding schuldig staan, in ernstige overwe
ging, zich naar de aldaar vervatte verma
ning te gedragen."
Nu maakt de redaotie van De Vaderlan
der, naar aanleiding van die redeneering, de
opmerking dat na lezing van dit
do hoefijzer-oorrespondent van Het Handels
blad de eerste zal zijn om te erkennen, dat
hij beter gedaan had van het particuliere
leven van Minister Talma af to blijven. En
zij schrijft boven haar opstelletje„Laat
het particuliere leven rusten."
Wij weten niet of de Haagsche mede
werker van het Amsterdamsche .blad die
opmerking heeft gelezen en, daarop ant
woordde. Wellicht deed hjj dit,en is on^|
dat ontgaan. Maar naar onze mooning v>
dient hij zulk eene vermaning nio'f. Het
eenige verkeerde dat hij deed was iets te
vertellen dat niet geheel waar was.
Maar waarom mocht hij niét vermelden
dat Minister Talma lid, der Witte is ge
worden P
Niemand weet vooruit, welke rodeneering
een ander op eene gedane ihedodeoling zal
bouwen.
Ej in elk geval geeft zulk een lidmaat-
sohap een kijk op de levensopvatting van
een groot politiek man van christolijken
huize en heeft de.vermelding ervan hare
waarde voor mede- en togenstanders.
„Laat hot particulier leven rusten."
Alles goed en wel maar zeer veel hangt
af van do vraag wat men onder dat „par
ticulier leven"" verstaat.
Daaraan is een binnen-en een buitenkant.
Al* raen dat leven, zooals dit zioh
woogt binnen den familiekring, tusschen do
muren van de huiselijke woning, wil breDgen
op straat; anderen een kijk geeft in wat
intiem mag heeten en allerminst voor do
ooge.n en ooron van het pHbliok bestomd
on vooral als men dit doet uit lust on
schandaal te wekken, dan weten wij geen
woorden genoeg om onze afkeuring daar-
or te kennen te geven.
Maar, er zijn tal van particuliere dad^n,
die een openlijk karakter dragen en" daar
buiten spreken.
En daartoe behooren b. v. het bezoeken
van schouwburgen, sooicteiten, eoncerton,
het bijwonen vooral van zulke en andore
gelegenheden op Zon- en Christelijke feost-
dagen.
Wij voor ons zien daarin allerminst be
zwaar. 0nze7 levensopvatting brengt ditnn
eonmaal mee.
Maar wij weten ook dat or velen zijn die
daartegen, volgens hunne levensopvatting,
ernstige bedenkingen opperen.
En wij kunnen ons dit zeer goed begrij
pen," die opvatting, gegrond op een gods
dienstige meening, ten volle billijken.
Wie als streng orthodox man zioh van
zulke bezoeken onthoudt, door zijn daden
den stempel van waarheid en ernst drnkt
op zijn levensopvatting, hem zullen wij
allerminst hard va'len.
Daarom vinden wij wat in De Christen
Democraat wordt geschreven, nog niet zoo
ongemotiveerd, al was de vorm ook onheb
belijk.
Want wij staan bier voor de ernstige
vraagmoeten in ons maatschappelijk leven
niet eerlijkheid en oprechtheid heerechen
bij het toonen van onze levensopvatting?
Die vraag is, vooral van zooveel waarde
ook met het oog op don politieken strijd,
die spoedig weer gevoerd moot worden.
Wij weten maar al te goed dat in zulke
dagen, vooral in kleinen kring, zter veel
gesproken wordt over don christelijken
zuurdesem die overal meet doordringen,
in maatschappij, in huis, in 't gezin, in
school.
En als men daarover dan spreekt of
schrijft, dan wordt meestal gewezen op
voormannen" als voorbeelden van
christelijke levensopvattingdan worden
den kleinen lnyden, vooral die op het platte
land, die voormannen geschetst als buitenge
wone mensehen, met buitengewone eigen
schappen, en als geheel gelijk denkende
mot die volgelingen, terwijl de tegenstan
ders hun worden geteekend als wereldlingen
die liever den mammon ja zelfs den duivel
dan God dienen. Niet zelden wordt dan
het bezoeken van concerten, bals, sociëteiten,
komedïeB tegen hen uitgespeeld.
Zij die dit dan hooren, weton niet beter
of hun wordt de waarheid verkondigd;
het is hun onbekend, 3at menig leidsman,
in strijd met zijne kerkelijke meening, preoieB
denzelfden weg bewandelt als die „libe-
ralisten" of/vrijzinnigen zij weten niet dat
meer dar!" een hunner voormannen, even
goed als dezen, wereldsche geneugten
naja^tj sohouwburgen bezoekt, waartegen
nog' onlangs het Friesch Dagblad zoozeer
vj&arschuwde.
De Standaard wees met ingenomenheid
op die bestrijding van het toonceleen be
strijding, die immers voor Christelijke kringen
alleen noodig is om aan. hot „waarom van
deze bestrijding te herinneren."
En zoo zijn er meer plaatsen die uit
streng kerkelijk oogpunt moesten vermeden
worden, maar die door do groote man
nen allerminst worden geschuwd.
Zoo is van velea hunner do daadwerke
lijke lovensopvatting anders dan zij eigen
lijk moeBt zijn.
En nu moge men dit het particulier
leven noemen, men vergeto niet dat er toch
ook in dezen eerlijkheid moet zijn tegen
over hen door wie men zich laat dragen
brengen naar het gestoelte dor oere, on
dit men tegenover hen verantwoording
schuldig is over handelingen, waaruit de
beginselen moeten blijken.
Wy herhalenvoor ons zjjn al die be
zoeken, al die daden geen ergernis, maar
wel is dit de onoprechtheid die daaruit
sprookt en de misleiding, waarvan zoovolon
dupe worden.
En dit werkt maar al te zeer do huiche
larij in de hand.
Wij staan, is ons onlangs verzekerd, in
ons land voor een periode van een vroolijk,
een blijmoedig christendom.
Hoever zal dit zich uitstrekken
Dr Kuyper en zijn volgelingen hoeten te
behooren tot de aanhangers van eene zeer
strenge levensopvatting.
Nu, hunne dadon getuigden daarvan wel
niet altijd, en bewezen dat niet allen van
eene luchtige wereldsche levensopvatting
afkeerig zijn. Maar wij willen dit onder de
uitzonderingen rekenen die den regel moeten
bevestigen.
Minister Heemskerk en de zijnen, hoewel
ook hjj er prijs opstelt, dat men van zniver
rcchtsche richting hem noemo, wil dat op
gewekt en opwekkend christelijk regeorings-
stelsel ons Bchenken.
Wij zjjn verlangend te zien hoever en
wat onB dit brengen zal.
Als dit te ver gaat, komt het in de lijn van
hen, die met ons de wereldsche zaken met
ccn blijmoedig gelaat bekjjken en van ge
paste, woreldsche geneugten niet afkeerig
zjjn.
Maar hoe meer dat het geval is, hoe
moer zij zich verwijderen van de echte,
beginselvaste Calvinisten, die eene zeer
strenge levensopvatting huldigen en deze
consequent willen toepassen.
Talma en Heemskerk zonden dan hunne
leidslieden niet kunnen zjjn.
En de antirevolutionnaire-partij zou in
dat geval een geheel ander aanzien dan
vroegor krijgen, en een scheiding zeer zeker
niet kunnen uitblyven.
O ra nu zuiverheid en eerlijkheid op dit
gewichtig punt van politiek en maatschap
pelijk leven te bevorderen, is het, moonon
wiji zoo goed dat het juiste licht opga
over do daden van hen die leidslieden zijn
van die partijen, daden waaruit duidelijk
hunne levensopvatting, gegrond op don
wortel van hun geloof, biüken moet.
Men roepe daarom niet te spoedig over
het ongepaste wanneer men, binnen de
grenzen van het geoorloofde, ons daarop
een kijkje gunt. Wij moeten het „jolige
christendom", zooals ons dit is aangekon
digd, in al zjjn daden en uitingen juist zeer
nauwlettend nagaan.
Het kan te pas komon alB men vaD
.christelijke" zijde, inzonderheid in ver
kiezingsdagen, weer stemming maakt togen
de „vrjjzinnigheid".
Meermalen zal er dan, meenen wy, gc-
reede aanleiding zijn om te herinneren aan
hot bekende spreekwoord van den pot en
den ketel.
9 Al et den handschoen getrouwd is oen stak,
dat te denken geeft't gaat niet aan ons voorbjj
We kunnen niet laten, de aandacht te vob-
tigen op een juweeltje als het gesprok tusschen
Anna en haar zuster over den tropischen nacht.
Wat is dat gevoeld wat wekt het herinne
ringen op bp wie wel eens zulke nachten
heeft doorleefd'."
Dit is slechts ééne korte aanhaling uit de
vele gunstige beoordeelingen van dit stuk.
Het is eene uiting van het Nieuwsblad van
hel Noorden.
Wjj zouden er meer kunnen geven, ïnanr
achten dit overbodig.
Het ia te zeldzaam dat wij in Middelburg
eon good oorspronkelijk stuk te zien
krijgen, nog wel gespeeld door oen oerste-rang
gezelschap, bekend om zjjn uitstekende en
sembles, dan dat, naar wij meenen, de tooneel-
liethebbers Woensdag niet tegenwoordig zouden
zpn.
De voornaamste leden van het Rotterdamsch
Tooneelgezelschap, die nog onlangs in de N. R. Crt.
zoo zeer geprezen werden om hun uitmuntend
ipel, treden dien avond hier op.
En wjj kunnen de verzekering geven dat de
tooneelzotting ook hier geheel in den stjjl van
hot stuk zjjn zal. Hot zoo zeer geprezen deco
ratief wordt door het gozelschap meegebracht.
Dinsdag bespreking.
Het is morgen, Zoedng, de laatste dag
der tentoonstelling van schilderstukken en
toekeningen van den heer K, S. Frederiks, in de
kogolbaan der sociëteit De Vergenoeging al
hier.
Wy vestigen hierop de aandacht.
Maandag a. worden de stukken verkocht.
Aan die expositie viel eon vrg druk bezoek
ten deel, en menige aankoop uit de verzame
ling werd gedaan.
In oen Vrijdagavond door de Vereeniging
Handelsbelang alhier gehouden vergadering
werd o.a. mededeeling gedaan van een inge
komen verzoek der afdeeling Walcheren van
de Zoeuwscho Landbouwmaatsebappjj om over
leg te plegen teneinde tot een betere regoling
van de marktzotting der boter te komen.
Aan dit verzoek is voldaaneen commissie
uit bet bestuur, versterkt met twee, bp den boter-
hnndol geïnteresseerde, leden dor vereeniging,
waarvan een werd aangewezen door Eendracht
maakt ons sterk, heeft een conferentie gehad
met het bestaar van de landbouwafdeoliDg.
Op die samenkomst is overeenstemming vor
kregen, en het daar genomen besluit zal voor
drie maanden als proef worden uitgevoerd.
Een verzoek der afdeeling Middelburg
van den Winkel- en magasijnbediendenbond om
met Homolsvaartsdag van wege Handelsbelang
een algomeene winkelsluiting tot stand te
brengen, vond bezwaar, omdat allerlei branches
m Handelsbelang vereenigdzgn en het mooilpk
gaat voor allen sluiting voor to schrjjvon. Be
sloten werd te bevorden, dat deze zaak in de
patroons-vakvereenigingen ter sprake komt,
waar de oplossing en eene algemeene regoling
eerder mogelpk is.
Verder werd besloten te ndviaeorea vóór
midden-Europeeschen tpd.
Inzake de toetreding van leveranciers van
de »Spaarkas" voor het volgend boekjaar word
bepaald, dat voor vergoeding der onkosten
f 2 50 als entree zal worden geheven.
Eindelgk werd, na uitvoerige gedachtenwis-
seüng, besloten aan de Kamer van koophandel
mededeeling te doen van de harteljjke sym
pathie met het voorstel van den heer C.
Boudewjjnse, in zake een gemeenteiykcn con
trole-dienst op voedingsmiddelen enz.
Het concept-adres is na geringe wpziging
met algemeene stemmen aangenomen.
Algemeen werd de wonsch geuit dat een
eventueele contróle-dienst zoo practisch moge-
ljjk zal worden ingericht, een die zich ook zal
uitstrekken over verbruiksartikelen. Zoo werd
gewezen op de resultaten, door het Leidsch
burean gopublicoerd, waarin sprake was vim
de hoogst belangrpke vervalsching van Soda,
do ondeugdolpkheid van ljjnolie en andero
verbruiksartikelen.
Dinsdagmiddag te drie uren houdt do
Kamer van koophandel en fabrieken alhier
ine openbare vergadering.
Onze vroegere stadgenoot de heer G.
Bups, kapitein van het IndiBche leger, thans
met verlof hier ter stede, is bevorderd tot
majoor bp dat leger.
Aan de Loskade alhier zjjn gemoerd
de kanonneerbooten Tyr en Oeep. Do booten
blp ven waarschpnlpk tot Maandag daar liggen
en stoomen dan op naar Vlissingen.
üit Vlissingen.
Van de Zeevaartschool aldaar zpn geslaagd
de heeren J. A. Labots voor eersten Btuurman
groote Btoomvaart, G. J. Gantvoort en D. Moer
man voor derden stuurman groote stoomvaart.
In den afgeloopen nacht iB de jjzeren
aak van P. Dobbelaar, geladen met pulp en
van Oud-Beperland naar Gent bestemd, op den
Ruigendpk teHoedekenskerko geloopen.
Schip en lading zpn vermoedelpk verloren.
Assurantie dekt de schade.
Onder den invloed der Paaschdagen wer
den, naar men uit Y e r s e k e aan de Iers.
Th. (rt meldt, van 16—23 April meer
oesters gevrangd dan de laatste voorgaande
wokeD. Er worden ongeveer 300.000 Btuks
verzonden.
Prpzen waren voorImperialen 100110 KG.
I90, prima le soort 8085 KG. 5565,
gewone le soort 7075 KG. 40—45, 2e soort
60—65 KG. 25—30, 3e soort 50—55 KG. 15-20
en 4o soort 40 —42 KG. 810 francs.
Dit Sluis scbrjjft men aan De Tijd
Sluis krpgt dus weer een nieuwen burge
meester. En wegens don eigenaardigen toestand
waarin Sluis zich bevindt, zal er veel van af
hangen wie de nieuwe functionaris zpn zal.
Er begint zich te Sluis industrie te ontwikke-
kelen en het vreemdelingenbezoek is werke-
lpk van beteekeni8. Gelegen in dn nabpheid
der badplaatsen Blankenberge, Heyst en Knocke,
dicht bp het oude drukbezochte Brugge, hier
mede met trammen en een kanaal vorboDdon,
wordt Sluis met zpn prachtig stadhuis in het
seizoen door zeer veel toeristen en schilders
bezocht. De bevolking is voor bpna 60 pCt.
katholiek, voor de rest liberaal, protestant en
een onbeduidend getal orthodoxen.
In den Gemeenteraad hebben de Katholieken
evenwel slecht* twee zetels. Reden hiervan is
dat er zich onder de Katholieken oen zeker
gotal Belgen bevinden, die geen stemrecht
hebben.
Maar bp de laatste verkiezing word de
katholieke candidaat gekozen met 1 stem meer
derheid, terwjjl hjj het vorig jaar met 1 Btem
in de minderheid bleef. Nu is er 'werk van
gemaakt en zpn er verscheidene katholieke
kiezers bpgekomen, zoodat algemeen verwacht
wordt, dat met de nieuwe kiezerslpat slecht*
katholieke raadsleden zullen gekozen wordon.
Met groote belangstelling wordt daarom do be
noeming van een nieuwen burgemeester tege
moet gezien.
LETTEREN EN KUNST.
Klavier avond Karei deJong.
Het was goed gezien van den heer Do Jong
zpn klavieravond, Vrgdag in het concertge
bouw alhier gegeven hoe jammer, dat
niet meer belangstellenden aanwezig waren
aan te vangen met Beethoven's Sonate opus
109 om na de pauze opus 58 en 35 van den
meester voor te dragen, aldus de chronologische
volgorde opotlbrend aan een, met het oog op
het opnemingsvermogen van den toehoorder,
bovenal praktisch ingericht program. Want
opus 109 oischt, evenals zoovele laatite wer
ken van Beethoven, zooveel inspanning van
don toehoorder, dat hjj er wel frisch voor
mag staan. Ik wees er al op, toen Godowsky
hier onlangs dit werk Bpeelde, hoe rpk het
is aan diepe gedachten en als een weorklunk
van Beethoven's gedrukten en smarteljjken
gemoedstoestand.
In Juni 1801 schreef hp aan zpn vriend
Wegolor: Sedert driejaren is mpn gehoor
altpd door zwakker gewordenmpn ooreD, ze
suizen en bruisen dag en nacht; ik kan zeg
gen, dat ik mpn leven in ellende doorbreng
sedert twee jaren bpna vermjjd ik allen om-
omdat het mjj niet mogeljjk i* tot de
menschen te zeggen ik ben doofhad ik een
ander beroep, dan ging het nog wel, maar in
het mpne is het een verschrikkelpke toestand."
Hebben we nu, zooals ook De Jong het werk
ons voorspeelde, niet opnieuw ervaren, zpn we
er niet opnieuw van doordrongen geworden bjj
het hooren van het Andante molto cantabile met
zpn heerljjke variaties, wat Beethoven heoft
moeten ljjden, en hebben we niet gevoeld, dat
zulk werk, vol van verheven poëzie en tegolpk
diep-tragische gedachten overvloeiend,
alleen van een rpk genie het noodz&kelpk
product moet zpn
De laatste klaviersonatOB, zpn laatste strpk-
kwartetten en nog zooveel meer, ze zpn door
doofheid mogelpk geworden. Het was Rubin
stein, die eens uitriepO doofheid, wat zjjt
ge voor Beethoven een onuitsprekelijk ongeluk,
maar voor de kunst en de menschheid een
onuiUprokelpk geluk geweest 1
Die sonates zjjn ontstaan nit een met hot
noodlot worstelende ziel, nit een diep-innorlpk
wezen dat leed en streed, want juist omdat
dio ziel aan de buitenwereld was onttrokken,
was ze zoo rpk aan de heiligste, allerhoogste
gedachten, die we als een terugstraling van
feiten uit een diep bewogen zieloleven in
Beethovens werken terug vinden.
Immers, hp was een goed, een edel mensch,
togen wien ook in andere opzichten dan zpn
doofheid het lot zich keerde. Volgens een
zpner vrienden was Beethoven nie ohne cine
Liebe und meistens von ihr in hohem Grade tryriffen
do geschiedschrpver Göllench zegt o. a. Aber
dei- Liebebedürfstigste muss ohne die ersehnte Genos
durchs Leben ziehen, und wen er Hebt, der
bereitet ihm Kummer.
Veel toegankelpker dan opus 109 is de nau
den graaf Von Waldstein opgedragen C dur
Sonate op 53, waarvan mjj de vertolk'ng nog
voldeed, dan die der eerste Sonate. Spoelde
De Jong het Adagio met een eenvoud en sober
heid, die aan do expressie niet te kort dood,
vol tintelend loven klonk het dartele Rondo
ons tegen.
Tusschen beide Sonates een werk van César
Frunck, den eertpds miskenden, thans geluk
kig meer en moer gewaardeerden compoaist.
Deze Prélude, Arie et Final is een zeer hoog
staand werk, naast Beethoven een waardige
plaats innemend.
Welk een bpzondere klankschakoeringcn
wist Franck te bereiken en welk een noblesse
van motieven bp ecu meesterlpke bewerking
daarvan! Zeer mooi beef De Jong ons d.zo
drie stukken eigenlpk één s -wite vormend
doen hooren dat hjj op dit werk zjjn keus
liet vallen, worde dankbaar vermeld.
Tot besluit speelde bjj Beethoven's Es dur
variaties, opus 35, naar het hoofdthema uit
de Finale zpner Helden-syinphonie, Eroïca-
variaties genoemd, ook wel Promethtus-variaties
geheeten, omdat hetzelfde thema ook in dat
werk voorkomt. In de kunst van een thema
te varieeren heeft geen meester het tot zulk
een hoogte gebracht uIb hp. Alleen Brahms
is in dit opzicht zjjn erfgenaam geweest.
Beethoven gaf aan den variatie-vorm nieuw
leven; steeds hooger uitdrukking wist hjj te
geven aan de tallooze gedaanteverwisselingen
van eenzelfde thema. Met groot technisch
