MIDDËLRIIRGSCHE COURANT.
K". 95.
Woensdag
22 April.
Middellmrg 21 April.
Sprokkelingen.
Stad en Provincie.
151"
1909.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
bericht -
Therm, alhier en teL -weerbericht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
gr., 12 u. 45 gr., av.4 u. 47 gr. Hoogste barom. «tand 768.9 se Horta
Verwachting tot den avond van 22 Aprilmatige tot krachtige N.W*
21 April 8 o. vm. 44
laagste 739.2 te Skagen. r—
tot N. vind, zwaar bewolkte lucht, buiig weer en dezelfde temperatuur.
Advertontifln: 20 cent per rogal. Bij abonnement veel lagei. Geboorte-, dood- en
allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer
20 cent. Heolames 40 cent per regel. Qroote letters naar do plaats, die zy innemen.
Tot do plaatsing van advertentifin en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ngverheid en Geldwezen, ia gerochtigd het Algemeen Adverteotle-Bnrenn A. OE LA
MAB As., N X. Voorburgwal 206, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een bijvoegsel.
In ons nommer van Donderdag 16 April be
spraken wg in dezelfde rubriek de brochure
Alcoholindustrie en Landbouw van den heer Con-
standt Marres, te Maastricht, en df door den
schrjjver gewenschte bescherming der Klein-
brander jj-industrie.
Naar aanleiding daarvan ontvingen wg het
volgende schrgven
»Mgnheer de Redacteur.
U zgt zoo vriendelijk geweest ingn vlug
schrift te lezen en daarvan een uittreksel te
geven in uw veelgelezen blad.
U maakt eenige aanmerkingen die ik het
genoegen heb te beantwoorden, welk antwoord
ik u verzoek op te nemen in uwe courant.
De klem-branderij-industrie is helaas in
uwe provincie, tot groot nadeel van den land
bouw, geheel onbekend.
in Duitscbland, Oostenrijk en andere landen
is zij dat niet en de respectieve regeeringen,
het nut daarvan inziende, zorgen er wel degelijk
voor dat deze kleine industrieën over de geheele
uitgestrektheid van die rjjken bestaan kunnen
en hand aan hand gaan met den landbouw. In
Duitschland zgn 60,871, in Oostenrjjk over de
honderd duizend, in het kleine Luxemburg
zelfs meer dan 900 branderijen.
Overal in Europa behalve in Nederland
worden die kleino industrieën beschermd en ik
geloof met recht.
In ons land wordt de heele industrie niet
geldelijk gesteund of beschermd mair geniet
do groot-industrie faveurs, égards, voordooien,
terwijl de klein-branderg-induBtrie moei
lijkheden in den weg gelegd worden die haar
bestaan onmogelijk maken.
De groot-induBtrie profiteert doordat op
haar tal van wettelijke vexatoire maatregelen
niet worden toegepast, als proofstoken, verge
makkelijking met het documentenstelsel, uit
oefening der contröle, terwijl zg weinig of niets
presteert voor het publiek belang zooala ik in
mjjn vlugschrift aantoonde. De klein-industrie,
ja, laat mg preciseeren en zeggen die indu
strieën die niet in handen zjjn van invloedrijke
personen, worden vervolgd en onmogeljjk ge
maakt met al de wapenen waarover de fiscus
met eene oneerlijke domme wet beschikt.
Ik vermeen dat dit niet juist en eerlijk is
Wat meer is, men heeft den moed al wat
klein is in een verdacht licht van fraude te
stellen, terwgl er kenteekenen genoeg aanwe
zig zjjn dat het juist de groot-industrie is die
zich daaraan schuldig maakt en naar het
monopolie streeft.
In mjjn betoog vraag ik niet alleen be
scherming voor elke branderij, gr°°t of klein,
in verhouding tot haar algemeen nut, maar
zg moeten in de eerste plaats schadeloos ge
steld worden voor al de dienstprestatie die zg
voor do schatkist doen! In Nederland zal toch
wel te verdedigen zjjn dat de regeering eene
industrie in zoover beschermt, alleen door ze
niet meer voor de kleinste nietigheid in boetes
te slaanHet is verder, dunkt mjj, ook bilijjk
dat, waar do zoo nuttige klein industie zonder
eenige geldelijke protectie niet bestaan kan,
dat zg daar, evenals in andere landen, door
haar eigen middel zolf gesteund woidt, alleen
maar om baar nuttig dnar-zjjn mogelgk te
rnakop
Indien het juist zou zgn dat niets mag wor
den beschermd om het levensvatbaar te maken,
dan is het consekwent om scholen ook niet
te steunen, geen subsidies te geven voor
kunsten en wetenschappen, voor theaterB, voor
honderd andere zaken die absoluut noodzake
lijk zgndat een ieder, zoo lang als niet
iedereen oen parapluie heeft, door den regen
loopt, want een regenscherm is beschermend,
is protectionistisch.
Mgnhoer de redacteur, u weerlegt niet dat
men aan do branderg-industrie geene protectie
geven moet. U erkent dat Schiedam op het
gebied van jeneverstokon achteruit gevlogen
is, maar waarom was dat goed Om den prik
kel op te wekken, in Schiedam andere nieuwe
industrieën te beginnen? Waarom zouden de een
en de anderen niet samen hand in hand hebben
kunnen gaan zoodat Schiedam eene dubbele
industrieele stad geworden ware, waar ze nu
nog al de kenteekenen draagt van haar ver
leden verval en hare tegenwoordige opkomst
Zonder twijfel wordt door energie in dagen
van tegenspoed veel hersteld, maar hot is toch
niet noodzakelijk tegenspoed in het leven te
roepen alleen om energie op te wekken Mjjne
vaste overtuiging is het dat er in Nederland
meer dan tegenspoed genoeg is en -dat het
meer dan tgd ia dat do energie eens aan het
werk kome, waarom ik eene bron aanwjjs die
de nuttigste resultaten hebben kan.
Wanneer de getjjden verloopen, moet men
de bakens verzetten dit hebben de Maastricht-
sche branders, die in 1900 door de wet weg
gevaagd zgn, maar al te goed begrepen en zg
hebben zich m andere industrieën opgewerkt,
maar was het noodzakelijk dat dengenen, die
in dezeltde Industrie zich doorzetten, door de
regeering hunne bakens vernield werden om
anderen van dieDst te wezen en den anoniemen
aandeelhouders der groot-industrie grooto di
videnden in den zak te duwen
Is dat geen protectie Ia dat protectie die
aan het algemeen of aan enkele individuën
ten goede komt Is dat gepermitteerde pro
tectie
VolgenB mijne bescheiden meening, die ech
ter door alle deskundigen gedeeld wordt, ware
het een groote weldaad voor ons Rjjk dat de
kleine branderjj-industrie over den heelen
Nederlandschen bodem verspreid waredit
kan niet anders komen dan wanneer de regee
ring eerstens eerljjk is tegenover de kleine en
haar niet door onzinnige wetsbepalingen ont-
roove de door zuren arbeid verdiende en be
spaarde penningen, haar niet ontroove haar
rast en eerlgk bestaan door op haar, met im-
moreelen en Godvergeten premiën gesteunde
ambtenaren los te laton, die de wet, al naar
dat zjj met vriend of vjjand te doen hebben
kunnen verdraaien, en verbalen maken die
voor den rechter volle geloof verdienenneen
het is gerechtvaardigd dat de branderg-indus
trie uit haar eigen middel, beschermd worde
alleen dd&rom om de onschatbare voordcelen
die bjjzonder de klein-branderijen-industrie
aan het land ten goede doet komen.
U dankend voor de verleende plaatsruimte,
hoogachtend UEd dw. dienaar,
CONST. MARRES.
Maastricht 18 April.
Wjj achten het een onbegonnen werk met
den heer Constant Marres in een uitvoerige
gedachten wisseling te treden.
Zjj zou te veel plaats in ons blad eischen
en onvruchtbaar zjjn tevens.
Bovendien, over tal van door hem geopperde
grieven kunnen wjj niet oordeelen, evenmin
als over de al of niet juistheid van zgn be-
woring dat het oen groot nadeel is voor den
landbouw in Zeeland dat de klein-brandarjj-
industrie daar niet bestaat.
Over een en ander Bpreken, zooals wg reeds
in vorengenoemd nommer van Donderdag 16
April schreven, deskundigen hun oordeel uit.
Wjj wezen op Schiedam omdat de heer
Marres zelf dit als voorbeeld aanhaalde en
daar gebleken is hoe men zonder protectie,
trots ondervonden tegenspoed, zich er wel weer
boven op kan werken.
Dit bljjkt ook uit hetgeen door hem ge
schreven wordt omtrent Maastricht.
Wg zullen niet beweren dat bescherming
nooit te verdedigen zou zgn, teneinde den een
of anderen tak van bedrjjf, waarbg velen be
trokken zgn als werkgevers of werklieden, op
de been te helpen of te honden. Een offer, door
het algemeen te brengen ten bate van een
particulier belang, kan gemotiveerd zgn, mits
men dan maar niet zich inbeeldt of ga ver
kondigen dat daardoor ook het algemeen be
lang bevorderd wordt
Het is en blgft daarvoor steeds een offer.
Wjj kunnen niet beoordeelen of wjj hier nu
voor een dergelijk geval staan en of de ei ach
van den heer Marres billijk is.
Dat het onderwjjs bevorderd wordt en ge-
Btennd, spreekt van zelf. Dht is een algemeen
belang, en vooral wat het openbaar onderwjjs
betreft, volgens de Grondwet, een voorwerp
van do aanhoudende zorg der regeering. En
al wordt het bijzonder ondorwjjs nu ook gesub
sidieerd, dan kan men hierbjj nog niet van
protectie spreken.
Kunsten en wetenschappen steunen, kan ook
door het maatschappelijk belang worden ge
vorderd. Maar op dit punt zgn wjj in ods
land nog niet ver. En van steun aan theaters,
van Regeering8wege hebben wg in ons land
nog niet gehoord.
Er heerscht over het algemeen bjj den heer
Marres wel eenige verwarring van denkbeelden.
Daarvan getuigt ook zijne opmerking om
trent eene paraplui.
Die wordt grootendcels gebruikt om zichzelven
of de zjjnen, hoogstens een goed vriend of een
goeden kennis to beschermen tegen den regen.
En nu doot zich op het gebied der protectie
meestal hetzelfde voor, d. w. z. ook daar is
grootondeels eigen belang in 't spel, wat echter
meestal ten nadsele is van het algemeen.
En bg menige bescherming is het voor ons
nog niet uitgemaakt of de beschermde zelf
niet van den regen ia don drop komt.
Do ervaring bewees dat dit nog al eens het
geval is.
Prof Lindeboom geeft den twistende n
Broeders een goeden raad
Hjj schrjjft n.l. in De Bazuin:
Waar moet dat heen? Zoo vragen
velen in de laatste dagen. Moet de a n t i r e v.
politiek opgaan en ondergaan in een atrjjd
van en om en tegen enkele personen 't Ljjkt
wel of er een drijfjacht tegen De Rotterdammer
is georganiseerd, en opnieuw een »Seinpost"
wordt toebereid. Ai mgen dat doen Calvi
nisten". Waar moet dat heen In de politiek,
in de kerk, en in do wetenschap Ik neem
de vrjjheid, don hoeren cn broederen dezen
dringenden raad to geven*, houdt op,
houdt terstond op metal zulk publiek geschrjjf
en gestook, en ook met uw moties, die de
zaak des Beeren en do betrokken personen tot
een aanfluiting maken
Ia er niet iemand onder do voormannon, die
het initiatie! wil nemen voor eene oerej ur j
die tusschen De Standaard en De Rotterdammer
den vrede herstelt, o! uitspraak doet, aan
wiens zjjde recht, of onrecht is Als er nie
mand is die dit »heet hangijzer" aanpakt, dan
bon ik wel bereid te beproeven, eenige broe
ders voor dat doel samen te brengen. Indien
dan maar spoedig redacteuren en schrijvers
van bladen en verder alle belangstellenden mjj
hun sympathie met dit plan en bereidheid
tot medewerking doen big ken.
Het Weekblad van het Recht geeft een rech
terlijk ambtenaar een wenk, die meermalen
leoken wordt gegevenen het doet dit lang.
niet te onpas.
Dit geschiedt naar aanleiding der in de pers
loopeade verhalen omtrent mishandeling
van beklaagden door veldwachters in de ge
meente Papendrecht.
Wg hebben onzen lezerB daarvan nog niets
meegedeeld omdat de berichten daaromtrent
zeer uiteenloopen en wg liefst willen wachten
totdat het onderzoek, zoo flinkweg door den
Minister van justitie toegezegd, is geëindigd.
Daarop vooruitloopen is niet gewenseht, maar
dat doet mr Reitsma, advocaat-generaal bg
het Haagsche Hof.
Hg richtte, in verband met die verbalen, een
woord tot de redactie van genoemd weekblad
en beweerde op grond van een, zgns inziens
nauwkeurig ingesteld onderzoek naar de waar
heid der voorgebrachte beschuldigingen tegen de
veldwachters, dat zg, naar gebleken zou zgn, op
do meest onbeschaamde wgte zgn verzonnen.
De redactie nu maakt, naar aanleiding hier
van, de opmerking, dat met de beslissing van
rechtbank en hof hot be wjj s van de waarheid
der ten laste gelegde feiten, d. w. z. dus het
onderzoek omtrent de waarheid of onwaarheid
dier feiten, niet mocht worden toegelaten.
Niettemin blgkt nu oen onderzoek naar de
waarheid der voorgebrachte beschuldigingen
te hebben plaats gehad. Rechtbank en hof
hebben dus iets toegelaten, dat naar hunne
eigene uitspraak niet mocht geschieden, en er
is alzoo, indien de gegeven beslissingen te
dien opzichte juist zjjn, gehandeld in strjjd
met de wet, in strjjd met het voorschrift dat
zegt la vie privée doit être mürée.
Do redactie besluit aldus
»Mr. Reitsma geeft ook nu als zgn gevoelen
te kennen, dat do tegen de veldwachters inge
brachte beschuldigingen op de meest onbe
schaamde wgze zgn verzonnen.
AnderB dan hem, komt het ons gepaster voor,
thans den uitslag van het op last van den
Minister ingestelde onderzoek af te wachten,
alvorens over de feiten een oordeel uit te
spreken. Alleen dit mogen wg wel zeggen, dat
niet allen denzelfden indruk van 't bjj recht
bank en hof gehouden onderzoek hebben
verkregen, als bjj den vertegenwoordiger
van het O. M. werd gevestigd."
Als extra bjjdrage aan het Verpleeghuis
te Middelburg werd door Een belang
stellende" aan de penningmeesteres een gift
van f 300 ter hand gesteld.
Aan de tentoonstelling van schilderijen
en teekoningen van den heer K. S. Frederibs,
die in de kegelbaan van de sociëteit De Ver
genoeging alhier wordt gehouden, viel met de
Poaschdagon een druk bezoek ten deel.
Verschillende stukken vonden koopers.
Een witte Paschen is wel meer voorge
komen. Maar zelden toch wanneer die feest
dagen zoo laat in April vielen als dit jaar.
Het waren Zondag en Maandag veel meer
winter- of te wel Kerst- dan lentedagen.
De Zondag werd gekenmerkt door sneeuw-,
hagel en regenvlagen en Maandag verkeerde
men 'e morgens in een witte wereld, want er
lag een vrg belangrgke sneeuwlaag.
's Morgens viel nog wat hagel, doch 's mid
dags knapte het weer wat op. Toch hinderde
de winterjas de wandelaars, die een luchtje
wilden scheppen, alles behalve.
En heden, den derden Paaschdag zooals men
in onze streek zegt, is het weer al niet aan-
lokkelgker. 'a Morgens vrg sterke wind, met
njjdige regen en den ganschen dag een vrg
bedekte lucht, en regenvlaagjes, die uitgaan
zonder parapluie een waagstuk maakten.
Wat een verschil bjj het vorig jaar 1
Toen was Paschen veertien dagen vroeger.
Maar wg hadden in dat jaar een kouden
Pinksteren; 22 Juni stookte men dat het
een lust was.
Wg willen nu maar hopen dat de koude
lente door eon mooien zomer worde gevolgd.
Maandagavond bewogen zich, als naar ge
woonte, vrg wat kinderen zingende en met
lampions door sommige stadsdeelon.
Ook aan de openbare lagere school aan
den len Hoogenweg te Zeist is een brandproef
genomen. De school waB binnen twee minuten
ontraimd. Do plus minus 440 kiudereu, over
dertien lokalen verdeeld, waren binnen twee
minuten buiten de school en op straat.
Zou men in Middelburg niet eens een
proef nemen met de school in do Lange Delft
Hoeveel uitgangen zgn er daar En de trap
jaar is dunkt ons nog al lastig.
Zondag woei, ter gelegenheid van den
jaardag van Prins Hendrik, van de openbare
gebouwen en eenige parriculiere woningen de
vlBg.
De parade, heden ter gelegenheid van dien
verjaardag op de Hooikade te Vlissingen te
houden, werd wegens het slechte weer afgelast.
In Middelburg bad men geen plan
parade te houden.
Toen Vrgdag avond omstreeks half tien
uren J. Verlinde, varensgezel, te V e e r e
aan boord ging van zgn aldaar in de haven
gelegen vaartuig, bemerkte hg dat er een be
gin van brand was aan boord van den hoo
gaars. gemerkt A. R. M. 11 Hg wist dien
door eenige emmers water te blusschen.
Het fornuis was reeds, als gevolg van dien
brand, door de bnitenhelling gezakt. Ware
het vuur niet spoedig ontdekt geworden, dan
zou het een gevaarlgke brand geworden zgn
voor de naastgelegen vaartuigen, wgl het
wegens het lage water onmogelgk zou ge
weest zgn de vaartuigen te verhalen.
Te Goes is Maandag oen afdeeling
opgericht van de Nederlandsche Vereeniging van
Spoor- en Tramwegpersoneel, aanvankeigk met
12 leden.
Te Borsselen kwam vóór eenige
dagen een ingezetene tot de onaangename
ontdekking dat het water in zgn regenbak was
verontreinigd en onbruikbaar gemaakt. De
man heeft al het water weg moeten werpen
en zgn vergaarbak geheel schoon moeten ma
ken. Van het gebeurde is aangifte bg do
p ilitie gedaan.
Door de Royal Yachtclub de Belgique zgn
de datums der op de Weetor-Sc h e 1 de te
houden wedstrgden, als volgt bepaald 20
Juli, OstondeVlissingen 21 Juli, Neuzen
Antwerpen 23 Juli, AntwerpenNeuzen
24 Juli, VlissingenOstende; 15 Aug. Ant
werpen—Hanswoerten 16 Aug. Hansweert—
Antwerpen.
Met ingang van 1 Mei a. zgn de open
stellingsuren op werkdagen van het pust- en
telegraafkantoor to Yerseke geregeld als
volgt*. 1 Mei31 Augustus 712 30n, 1.30
4 u. en 5.30—8 u.; 1 September—30 April
7 u. v.m.8.30 u. n.m. (G.-T.).
Voor den telefoondienst evenwel zal genoemd
kantoor gedurende het geheele jaar niet vóór
7.30 u. v.m. geopend zgn.
De dionsttgd op Zon- en feestdagen blgft
onveranderd.
Zaterdagmiddag vergezelde te Stoppei-
d g k een elfjarig jongetje een landbouwer,
die met oen rolblok van zgn akker kwam.
De jongen kwam voor het zware werktuig
te vallen, dat hom over een been ging, welk
Lichaamsdeel ernstig boven den enkel werd
gebroken.
In den nacht van Vrgdag op Zaterdag
is bg een schipper, die door den hevigen
wind zgn toevlucht in de haven van Bres-
kens moest zoeken, een tros van veertig
vadem gestolen.
De heer J. Neeteson, secretaris der Vrij
zinnige Kiesvereeniging in het district Oostburg
hoeft als bestuurslid dier Vereeniging zg n
ontslag genomen.
Voetbalwedstrijden.
Do voetbalwedstrgden, Zondag en Maandag
te Vlissingen en Middelburg gehou
den, ondervonden veel belangstelling, vooral
die te Vlissingen.
Daar speelde Zondagmiddag op het Midden-
Reduit aan den Nieuwen Vhssingschen weg de
Vlissingsche voetbalvereenigvng E. M. Al., ver
sterkt met twee D. F. C.-spelers, een match
tegen een elftal van de Walthamstow Football
Club uit Londen.
Vóór de rust maakte E. M. M. drie doel
punten, waarvan één een strafschop, die zeer
goed genomen werd.
Walthamstow maakte daartegenover slechts
één punt. Na de rust werd goed spel te
zien gegeven, maar de Vlissingers, met wind
meespelende, wisten achtereenvolgens drie
maal den bal in het net te doen belanden.
De Engelschen maakten kort daarna een
tegenpunt, Vlissingen maakte daarna nog 2
punten, zoodat deze met 82 den wedstrgd won.
De Engelschen gaven slechts middelmatig spel
te aanschouwen.
De Vlissingers waren allen goed.
Maandagmiddag kwam hetzelfde Engelsche
elftal op het terrein achter de meelfabriek to
Middelburg, in 't veld tegen het Zeeuw-
sche elftal, bestaande uit 8 spelers van Olympia
uit Middelburg eu drie uit E. M. &l. uit
Vlissingen.
De Zeeuwen slaagden het eerst er in twee
goals te maken, doch spoedig bleken de En
gelschen heter op dreef te zgn dan Zondag
en steeds werd, ondanks tegenwind, op
Zeeuwsch grondgebied gespreid.
Na langen strgd gelukte het den Britten
den stand vóór de rust op 21 te brengen.
Na half time drongen de Engelschen steods
meer en meer op en werden hun aanvallen
gevaarlgkerhet gelukte hun dan ook nog
driemaal te doelpunten.
De stand was toen 4—2 ten voordeele van de
Engelschen. Maar kort vóór het einde werden
den Zeeuwen nog twee strafschoppen toege
kend, die goed genomen werden en dus den
stand brachten op een gelgk spel van 4 tegen 4.
Deze uitslag i« wel een weinig geflatteerd
een 42 ten voordeele van Je Londenaars had
deze beter weergegeven. Do Engelschen waren
over 't geheel veel sterker dan de Zeeuwen
De Middolburgscbe voetbalclub Victoria
speelde Zondag op een terrein bg do meel
fabriek alhier oen match tegen Concordia
uit Roosendaal, die eindigde met gelgk spel 3—3.
Maandag bad Victoria op hetzelfde veld een
ontmoeting mot een elftal met denzeliden
□aam uit Bergen op Zoom. Deze wedstrgd
werd door da Middelburgers met 3—1 gewonnen.
ÖNDBRWÜS.
Door den Minister van Binnenlandsche
zaken zgn alsnog benoemd tot kweekeling aan
de Rgkskweekschool voor Onderwijzers te
M i d d e 1 b u r g: M. C. Hack te Middelburg
en C. Renkenani tc Wgdenes.
Blgkens hot tweede jaarverslag van de
Middelburgsche Huishoudschool, dat over 1907,
werd in dat jaar de school bezocht door 36
leerlingen, waaronder 20 meisjes, die den toI-
ledigen cursus volgden en 16 leerlingen die
afzonderlgke lessen ontvingen.
la Januari telde do le alasse 6 leerlingen,
waarvan er mot September 5 naar de 2e klasse
overgingeneen meisje viol tusschqntgds om
gezondheidsredenen af. Met September gaf
zich voor de 2e klasse nog één leerling op,
die echter slechts enkele maanden bleet.
De 2de klasso telde met 1 Januari 1907 4
leerlingen, die allen in Juli, bg het einde van
den tweejaarlgkschen cursus, het getuigschrift
ontvingen, dat zg met vrucht de lessen had
den gevolgd.
Een van hen ging na het verlaten der school
naar de Rotterdamsche Huishoudschool, om haar
kennis verder uit te beiden; een volgt do
