N". 64.
154"
Maandag
16 Maart.
Middelburg 14 Maart.
Verzet tegen de uitvoering
van de Woningwet.
TO SM en Provincie.
i oor
middelburgs™ courant.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
14 Mrt. 8 u. ra. 37 gr., 12 n. 41 gr., av.4 u 45gr. Hoogste barom. stand 770.8 se Dorta,
laagste 760.7 te Neufahrwasser. Verwachting tot den avond van 15 Mrt.zwakke tot matige
N.O. tot O. wind, meeat zwaar bewolkte lucht, waarschijnlijk nog sneeuwbuitjes en dezelfde temp.
Advertentiön: 20 cent per regel. Bjj abonnement veel lagei. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemev.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Np verheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertent ie-Bureau A. DK!{y,a
MAK As., N.25. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Dit nummer bestaat nit twee bladen.
Een der teekenen van wederom oplevende
reactie is ongetwjjfeld het in den laatsten tjjd
luider klinkende verzet tegen eenigszins stevige
toepassing der Woningwet.
Men mag wel aannemen, dat in do kringen
der belangstellenden zeiven reeds lang ge
broeid heeft wat nu wordt uitgesproken, en
ook dat de heer Van dor Biesen, het lid der
Eerste Kamer, afgezien van de zonderlinge
inkleeding zjjner grieven tegen de uitvoering
van de Woningwet, de tolk is geweest van
vele niet direct belanghebbenden, die van zulk
een ingrjjpen in het eigendomsrecht, als door
de Woningwet ongetwijfeld wordt mogeljjk
gemaakt, den schrik hebben beet gekregen.
Dat de belanghebbenden, in casu de huis
eigenaren, zich organiseeren en in die orga
nisatie hun kracht zoeken, kan niet anders
dan zeer begrjjpeljjk worden genoemd. En be
halve dat zulks begrjjpelijk is, heeft het ook
nog deze goede zjjde, dat daardoor van zelf
bevorderd wordt een juiste en gelijkmatige
toepassing van WoniDgwet en bouwverorde-
ning.
Hierbjj wordt natuurlijk uiitgegaan van de
veronderstelling dat het Bouw- en Woningtoe
zicht voor zjjn taak berekend is, en daarbjj
bezield met den vasten wil om het aan een
krachtige toepassing van wet en verordening op
dat stuk niet te laten ontbreken.
Maar ook bjj een voortreffelijk georganiseerd
Bouw- en Woningtoezicht bljjffc ongelijkmatige
toepassing mogeljjkmen heeft hier n.l. te
doen met ondergeschikte ambtenaren, aan wie
uit den aard der zaak een tameljjk groote
zelfstandigheid van optreden moet worden ge
laten. Het is voor een directeur van Bouw
en Woningtoezicht, met name in onze groote
steden, niet mogelijk zjjn corps van ambte
naren zoodanig van zjjnen geest te doordrin
gen, dat de persoonlijkheid van zjjne onder
geschikten een geheel en al te verwaarloozen
factor wordt. Men kan wel vaste regelen
stellen, maar de gevallen, die zich voordoen,
zjjn nooit geheel geljjk en er is dus ruimte
voor subjectieve opvattingen, waarbjj dan nog
komt dat de eene ambtenaar geneigd is
op zjjn stuk te staan, terwjjl de ander van na
ture een zekere meegaandheid bezit en aan
het geval een mouw zal trachten to passen.
Controle van bniton af op gelijkmatigheid
van toepassing kan dus niet anders dan toe
gejuicht werden, vooral ah de contröle van
de zjjde der huiseigenaren wordt aangevuld
door een contröle van den kant der huurders,
zooals die thans door den Amstordamscben
Bestnurdorsbond zal georganiseerd worden.
Deze contröle van twee kanten ljjkt vooral
nuttig ten opzichte van het uitvaardigen van
bevelen tot verbetoring van beataando wonin
gen. Do ervaring hoeft tot nu toe geleerd,
dat het hierbjj in de groote meerderheid der
gevallen niet behoeft te komen tot eene offi
cieels aanschrijving van Burgemeester en Wet
houders, waarbjj het aanbrengen dier verbe
teringen binnen een bepaalden termijn aan
den eigenaar" wordt opgelegd. Integendeel,
doordat het Bouw- en Woningtoezicht een de
gelijke officiöele aanschrijving steeds achter
de hand heeft, worden de verbeteringen
meestal aangebracht na onderhandsch overleg-
Hoo wenscheljjk nu ook deze wjjze van han
delen in menig opzicht moge zjjn, het is
duideljjk dat hier de dour wordt opengezet
voor een behandeling van zaken, waarbjj sub
jectieve opvattingen eone groote rol kunnen
spelen. Hier doet zich allereerst de vraag
voor, wat de norm moet zjjn bjj het stellen
der eisehen, waarbjj men in het algemeen zou
kunnen zeggen, dat de bepalingen der bouw
verordening ten opzichte van de nieuw te
bouwen woningen, zoo mogeljjk moeten worden
toegepast. Zoo mogeljjk, zeggen wjj, want het
is in vele gevallen niet doenljjk de bestaande
gobouwon zoodanig te doen veranderen, dat
aan dien eisch voldaan wordt. En hier geeft
dus allicht weder de meerdere of mindere jj ver,
het meer of minder ontwikkeld sociaal gevoel
van den ondergeschikten ambtenaar den door
slag, zonder dat bet voor hem, die de leiding
heeft, mogeljjk is al de voorkomende gevallen
zolfstandig na te gaan en te beoordeelen.
Contröle van de wederzjjdsch belangheb
benden kan dus niet anders dan gunstige ge
volgen hebben. En mochten de huiseigenaren
ia den eersten tjjd na hunne aaneensluiting
wat onwillig dreigen te worden, zy zouden
spoedig genoeg ondervindon, dat de Woningwet
aan de overheid voldoende middelen heeft
gegeven om af te dwingen, wat in billjjkheid
geëÏBcht kan worden.
Dat krachtig ingrjjpen van bet Bouw- en
Woningtoezicht ter verbetering var bestaande
woningen meuigen eigenaar in meerdere of
mindere ongelegenheid brengt, is een feit, dat
om zoo te zeggen van zelf spreekt.
Wie bekend is met de verschillende cate
gorieën van personen, die eigenaren zjjn van
arbeiderswoningen, weet dat de meest ver
waarloosde percoelen vaak in handen zjjn van
menschen, die met bjjzonder weinig eigen
kapitaal door middel van hypotheek zich op
deze wjjze een bestaan gezocht hebben.
Toch gelukt het ook in die gevallen neg
dikwjjls de gowenachte verbetering to doen
aanbrengen, zonder dat de eigenaar genood
zaakt is zich van zjjn eigendom te ontdoen,
de hypotheekhouder uit eigen belang met
nieuw geld bjjspringt. En al wordt de te be
talen hypotheekrente dan iets hooger, dan is
ook dat nog geen bezwaar, daar voor de ver
beterde woning meestal zeer wel een iets
hoogere huur te bedingen is. Maar ontkend
kan niet worden, dat de zaak in sommige
gevallen hopeloos staat en de eigenaar zjjn
bezit van de hand moet doen.
Gevraagd mag dan echter worden, of hot
belang der volkshuisvesting het verdwjjncn
van zulk een weinig kapitaalkrachtige uit de
rjjen der huiseigenaren niet gebiedend oischt.
Inderdaad, bjj had een bestaan uit het ver
huren der woningen, maar dan toch in ieder
geval alleen daardoor, dat hjj sinds jaren niets
aan de woningen had ten koste gelegd en
daarmede had ingeteerd op het beetje kapitaal
dat bjj oorspronkeljjk zelf in de woningen bad
kunnen beleggen.
Of, wanneer het geldt het doorvoeren van
eerst in den lateien tjjd gestel do hygiënische
eisehen, als hot aanbrengen van een afzouderljjk
privaat en een kraan van de waterleiding in
olke woning, het maken van een bodemafslm-
ting bjj hoogen grondwaterstand enz., moeten
deze eisehen dan maar wachten totdat de
woningen zullen zjjn overgegaan aan een
eigenaar, die daartoe wel de noodige middelen
kan vinden Want aan een tegemoetkoming
van overheidswege in zulke gevallen kan toch
inderdaad als stelsel wel in het geheel niet
gedacht worden.
Er zit met anders op het is een nadeel
voor de volkshuisvesting dat vele arbeiders
woningen nog in handen zjjn van menschen
zonder eenig financieel weerstandsvermogen,
en wie in tegenstelling uiet den heer Van der
Biesen da oude toestanden niet maar kalm
wenacht te laten voortbestaan, zal ook in dit
opzicht moeten doortasten.
Maar de grieven tegen de toepassing der
Woningwet betreffen ook nog het onbewoon-
baarverklaren.
In den Amsterdamschen Raad is düar plot
seling verzet tegen gekomen, nadat gedurende
een paar jaar heele reeksen van onbewoon
baarverklaringen grif waren doorgegaan.
Men kan niet zeggen dat het jongste Ainster-
damsche woningdobat eenig nieuw gezichts-
puut heeft opgeleverd; al de wjjsbeid, die door
de Amsterdamscho Raadsleden hierover ten
beste ia gegeven, heeft men gedurende den
tjjd, dat de Woningwet in werking is, ook
olders vernomen.
Maar op één punt willen wjj hier toch nog
even wjjzen.
Er werd in den Amsterdamschen Raad ge
vraagd, ot het nu wel de slechtste woningen
waren, die thans voor onbewoonbaarverklaring
waren voorgedragenen men drong aan op
een classificatie teneinde met de slechtste
woningen te kunnen beginnen.
Dat is niet anders dan oonc exceptie, zooals
oen advocaat die opwerpt in een proces ten
einde het te rekken. Gelukkig geldt het bier
geen geding voor den burgclijken rechter
heeft de Gezondheidscommissie het in hare
hand, om de zaak met voorbjjgang van de
»exceptie" te brengen voor Gedeputeerde
Staten.
Maar dat verlangen naar classificatie goeft
toch wel een eigenaardigon kjjk op de inzich
ten van sommige woninghervormers; want
uitgezonderd de heer Van der Biesen, zegt
ieder, die het over het woningvraagstuk heeft,
hoo groot zjjn bezwaren tegen de Woningwet
ook zjjn, sterk te verlangen naar verbetering
van woningtoestanden. Alleen, eerst onder
zoek, Bysteem, classificatie! Dat is allicht wat
tjjd gewonnen. Nu geeft iemand, die eer^t
een classificatie van slechte woningen en
daarna pas aan hot onhewoonbaarverklaren
wil, bovendien bljjk van weinig inzicht in do
zaak, waar het om gaat. Een dergeljjke clas
sificatie ia nauieljjk in een grooto stad
niet uitvoerbaar. Één persoon zou daarvoor
al de slechte woningen van de gebeele stad
moeten kennen en ze dan nog onderling kuu-
nen vergeljjken, wat onmogeljjk is. Laat men
die classificatie aan meerde e personen over,
dan heeft men niot den minsten waarborg,
dat men werkelijk met de allerslechtste begint,
omdat er dan groote kans bestaat, dat sub
jectieve waardeering de rekening foutief maakt
Zooals do Wethouder Van den Berg zeide
in geen geval hange men bet onbewoonbaar-
verklaren op aau den kapstok der classificatie.
Voorzoover de actie der huiseigenaren zich
richt tegen de bepalingen der bouw- en woon-
verordeningen zelf, zal het voorts zaak zjjn,
hun eventueelen invloed op de gemeenteraden
tegen te gaan. Zoo strenge eisehen stellen de
meeste dier verordeningen niet, dat zjj zonder
gevaar voor de belangen der volkshuisvesting
ook maar eenige verslapping zouden kunnen
oudergaan. Integendeel, menige verordening
zou men scherper wenscben.
Onze conclusie is dus, dat in het georgani
seerd verzot der huiseigenaren geen bezwaar
ligt, mits de gemeentebesturen en, voorzoover
het haar aangaat ook de gezondheids-commis
sies blijven waken tegen elke verslapping in
do toepassing van woningwet en bouwveror
dening, terwijl het door de reactie tegen de
woningwet in beweging komen van de arbei
ders te beschouwen is als een door den heer
Van der Biesen en de huiseigenaren waar-
schjjuljjk minder geapprecieerd, maar desniet
temin zeer heugljjk gevolg van den losgebro
ken strjjd, waarvan men de beste verwachtin
gen zou willen koesteren.
Want vorbetoring van woningtoestanden lijkt
alleen dan op den duur te benaderen, wanneer
uit de arbeidersbevolking zelve een krachtige
drang daartoe opkomt. V. D.
Wie van een vrooljjken avond houdt, kan
Woensdag a. zjjn hart ophalen.
Wjj wezen er reeds op dat Meneer en Mevrouw
Mongodin een. aardig, een vermakeljjk stuk is.
Hot heeft steeds volle zalen getrokken en de
aanwezigen barteljjk doen lachen.
Daarbjj waarborgt het Residentie-gezelschap
uitmuntend spel.
Dit woten wij uit de jongste voorstelling,
die van De Verschoppelinge.
Dinsdag is het bespreking op de gewone
uren, door het programma aangewezen.
In het negende jaarverslag, dat over
1907, van de naamlooze vennootschap Verpleeg
huis to Middelburg wordt, in verband
met het 25jarig bestaan dier inrichting, her
innerd aan de herdenking daarvan eu een
overzicht gegeven van de geschiedenis van de
stichting in die jaren.
Wat 1907 betreft, wordt vermeld dat de wjjk-
zuster Van Schagen—Langejan in dat jaar
niet minder dan 6844 bezoeken bracht in 173
gezinnen.
Het aantal verpleegden in 1907 bedroeg 117,
w. 7 patiënten 1ste klasse met 185 verpleeg
den, 16 patiënten 2de klasse met 220 ver-
pleegdagen en 94 patiënten 3de klasse met
2044 verpleegdagen, het hoogste getal dat ge
noteerd werd.
Op dit oogenblik zjjn aan de inrichting
zosea verpleegsters verbonden, die vol jjver
het welzjjn der zaak behartigen.
rekening der exploitatie toont een ont
vangst aan van f 11.483.60 en een uitgaaf
f 11.409.8;zjj levert dus een goed slot
van i 73.78.
Onder de inkomsten wordt f 1575 aan giften
vermeld, f 1754. f5 als verpleeggeld bjj parti-
ulieren en f 6091 in huis, benevens f 867
nan contribities.
Het reservefonds bezit thans f 13.8i2.48',
het pensioenfonds f 3246.89,
Do opgaaf der door den kantonrechter
alhier heden uitgesproken vonnissen vindt
men in het tweede blad.
Schtoevers to Vlissiugen een gouden medaille
te schenken als waardeering voor de redding
do schipbreukelingen van den schoener
Doris.
Aan de eene zjjde der medaille staatAan
ii schipper Jacob Schroeven, zoons en kleinzoon
or moed, beleid en naastenliefde betoond 15 De
cember 1907 en aan den anderen kantAan
geboden door het Zeemanscollege De Groninger
Eendracht te Groningen.
Deze medaille wordt gezonden aan een der
ambtenaren \ud de stoomvaart man tsehappj]
Zeelandmet vorz ek voor de uitreiking zorg
te willeu dragen.
Vrijdag had aldaar, eooals reeds in de
tweede editie van ons vorig nonimer onder
Laatste berichten gemeld werd, op de wert
der Kon. Maatschippjj De Schelde een ernstig
ongeval plaats. De werkman P.. die bezig
met een voorsteven van een lorrie af to
ladeD, kreeg, door het uitschieten van de
kolom de- kraan uit de boventaats, een ge
deelte der kraan op den rug.
Hjj werd naar het R. K. weeshuis overge
bracht waar bjj kort daarna is ovorloden.
De kapiteins J. H. Makkink, vanhet3oreg-
inf. te Vlissiugen, en V. Repolius, van het 4c
rog inf. te Leiden, zullon met Mei van korps
en van garnizoen verwisselen.
Voor de laudbouwvereenigingto K oude
der ko trad Vrjjdagavond op de beer A. de
Saiidt met een voordracht over snoeien.
Een tnlrjjk gehoor volgde den spreker met
onverdeelde aandachten schonk hem ten slotte,
het woord van dank door don voorzitter,
luide toejuichingen.
De toelichting door lichtbeelden, waarvan
de heer De Smidt een fraaie collectie bezit,
verhoogde den indruk van het gesprokene.
Vrijdag werd door den Djjkraad voorde
waterkeering van den calamitousen polder
Borsselen behandeld de begrooting der in
komsten en uitgaven voor het dienstjnar
1908,09.Voor dijkgeschot is geraamd i 32.142 03*,
zjjndo f 53.62' minder dan verleden jaar. De
inkomsten der bezittingen zjjn geraamd op
f 5347, de opcenten van aannemingssommen
op f 1066.87 en de verkoop van bestekken
f 10.
Voor do betaling der kosten van ooverwerk
ie noodig te vorkoopon f 33.200 inschrjjving
op het Grootboek der 2>/i Ned. Schuld, aange
zien <le termjjnen der nannemingssom van
bedoeld werk eerder verscbjjnen zullen dan de
eerste termjjn van het djjkgeschot.
De geraamde uitgaven bestaan in koeten van
beheer f 4116 20'kosten der zeewering en
oeververdediging f 85.550.73kosten van lasten,
renten, verzekering tegen brandschade en
ongelukken f 1877. Voor geldbelegging is
uitgetrokkon t 20.500 en voor onvoorziene
uitgaven f 1321.46'.
De bcgrooting werd vastgesteld, doch be
sloten tot het aangaan eener geldleening in
plaats van verkoop van inschrjjving op het
Grootboek.
Van 612 Maart zjjn van Y e r s e k e
450.000 oesters verzonden. Sedert eenige dagen
vraagt Engeland ook een weinig, geljjk het ge
woonlijk omstreeks dezen tjjd begint te doen,
De prijzen waren als volgt: lmporialen 100
—110 K.G. 90100 frs., prima le soort 80
85 K G. 6570 frs., gewone le soort 70-
K.G. 4050 frs., 2de soort 6065 K.G. 30
35 frs. 3e soort 5055 K.G. 2025 frs.
Door de directie van de Belgische Staats
spoor is, naar Zei. meldt, aan de firma Ls.
Waesberghe Janssens te Hulst uitbetaald
het bedrag, gestolen uit het pakket, dat met
aangegeven geldswaarde van frs 56.609.75 den
22en Febr. van daar werd verzonden.
Sluis is, met ingang van 1 April a.s., be
noemd tot gemeente-veld wachter te Koeken-
gen (Utr.)
Vijjdugavond hield de heer dr A. H.
van der Meulen te Bergen op Zoom oen lezing
jor de verecniging Volksonderwijs te Bier-
liet, watrbjj do spreker constateerde, dat
hem daur een veel grooter bezoek te beurt
viel, dan don vorigen avond te IJzendjjke.
Ooder de ruim 80 bezoekers waren een tiental
dames.
Hjj behandelde ook daar hetzelfde onder
werp: Samenwerking tueschen huis en school-
iettlrËN'OTKUNST.
Concert Sehifer— Hekking
Van den concerteuatroom, waarin andere
plaatsen declen, bemerken we hier niet veel
twee maanden toch is bet geleden, dat we
het laatst het concertgebouw binnen gingen.
Dus weeT eeu ander uiterste, dat ik evenmin
toejuich als een té voel.
Maar het_ heeft toch een goede zjjde
e bljjven frisscher en voor indrukken meer
ontvankeljjk, en per slot van rekening komt
het er toch op aan, dut we iets medenemen
uit de concertzaal, een bljjvenden indruk, iets,
dat ons aan het materieele leven onttrekt,
dat in ons bljjft voortleven als een herinnering
aan iets schoons, dat met aanstonds vervaagt
en verbleekt.
Dat heeft de avond van Vrjjdag uijj gebracht.
Juist omdat we den laatsten tjjd zoo karig
bedoeld zijn geweest mrt concerten, d-ed het
spel van de hoeren Dirk Schilfer en Gerard
Hekking mjj zoo weldadig aan.
Twee kunstennare, die in elkaar opgaan,
denken als één, bjj wie de techniek nooit op
den voorgrond treedt, als was zjj het doel,
maar die haar in den meest volkomen graad
boheerschen, zoodat do toehoorder nimmer
wordt afgeleid van de kern van het werk zelf!
Zie, dat is een kurstwerk in zijn volle diepte
gevoelen en herschippon.
Scbiifor met zjjn pnichtigen, rjjk-genuan-
ceerden aanslag, zjjn markante rhytmiek. zjjn
mchtig temperament, Hekking met een zeld-
larn schoon cantilene een enkelo maal
slechts wilde een toon wel eens niot geheel
ongerept uit de snaren komen en ceu
diep-gevoelde voordracht, zjj zamen hebben
ons Beethoven geopenbaard in zjjn volle groot
heid, Beethoven, in wiens scheppingen we
telkens weer nieuwe schoonheden ontdekken
en wiens werk steeds diepor op ons inwerkt,
naarmate we ons woten los te maken van
wat ons omringt en trachten door te driDgen
tot zjjn hooge gedachtensfeer.
Een groot program, de vjjt sonates, maar een
in zich zelf afgerond geheel. We hebben don
meester leeren kennen in zjjn drie perioden.
Dat de beide sonates opus 5 tot zjjn jeugd
werk dit natuurljjk op te vatten als tegen
stelling van den laatsten Beethoven be-
booren, het tjjdperk, waartoe ook zjjn beide
eerste syinphonieën nog gerekend worden, is
in vele opzichten merkbaar.
In 1796 gat Beethoven concerten in Berljjn,
waar hjj o. m. Friedr.ch Wilhelm II leerde
kennenvoor hem speelde hjj met Duport zjjn
beide sonates opus 5 en hjj droeg ze den koning
op; als togen gesohenk ontving bjj een gouden
doos met Louis d'or'e, von der Artwie sie sonst
wohl den Gesandten gegében werden, zeide Beet
hoven Inter.
De derde sonate, in A dur, koorden we kort
geledon van denzelfden cellist. Ditmaal kroeg
ik een grooteren indruk van de vertolking,
maar ik mag niet voorbij zien, dat zjjn partner
nu een mooier instrument tot zgn beschikking
had dan toen. Tot het edelste, dat Beethoven
geschreven heeft, behooren de beide sonates
I opus 102, die hg zjjn vriendin, de gravin
Uit Ylissingen.
Zooals gemeld, wordt Donderdag middag om
12 uur Prins Hendrik der Nederlanden per snel
trein te Vlissingen verwacht.
Te kwart voor een komt do Prins op de
werf der Kon. Maatschappij De Schelde, waarvan
te kwart over een de Tabanan zal worden to
water gelaten.
Na afloop daarvan vertrekt de Prins te kwart
v oor twee naar het Grond Hotel des Bains, waar
Z. K. U. deelnemen zal aan oen te twee uren
aanvangende lunch, aangeboden door do Maat
schappij De Schelde, waartoe verschillende
personen zjjn genoodigd.
Door het zeemanscollege De Groninger Een
dracht te Groningen is besloten aan de familie
Door do Belgische Staatsspoor werd bjj de I Erdödy heeft toegewijd. Het zjjn producten uit
terugbetaling van het bedrag ook de rente 1:-i)"
vergoed, zoodat de firma niet de minste schade
ljjdt.
Tot burgemeester van Westdorp e is,
met ingang van 21 Maart, benoemd do heer
C. van Waes.
Dit word reeds gemeld in do tweede editie
van ons vorig nommer.
Aan de stemming voor oen lid van den
gemeenteraad te Neuzen namen Vrjjdag
1033 van do 1464 kiezers met geldige biljetten
deel.
Gekozen werd de heer J. de Fejjter Jacsz
(lib) mot 557 stemmen, tegen 476 op den heer
D. E. Wolfort (antirevol.)
Ook to Schoondjjke is, na eene
lozing van don beer De Boer uit Hulst, opge
richt eene afdeeling van don Bond voor Staats-
pensioneering, aanvankeljjk met 42 leden.
Als voorloopig bestuur werden gekozen de
heeren Anth. Lutejjn, Adr. Lutejjn en A. Beerens.
De marechaussee P. van dor Jagt te
zgn laatste levensperiode, waarin het noodlot
im zoo zwaar had getroffen.
Moot ik detailleeren, wat mjj uit al de
sonates trof? Waar zal ik beginnen, waar
eindigen
Slechts op iets wil ik wjjzen, nl. het Adagio
uit de vjjfde sonate. Wat een tragiek, welk
een innige zielesmart heeft de zwaarbeproefde
kunstenaar daarin neergelegd
Was ich au] dom Herzen habe, musz heraus, und
darum schreibe ich, zeide Beethoven.
De meester heeft veel geleden, we weten het
uit zgn levensbeschrijvingen, ook uit dit Adagio.
Aan het eind van mjjn beschouwing over
dezen mooien Beetboven-avond veroorlove de
lezer mjj nog het volgende citaat van Wagner
Seine Werke Ibschen, da sie nicht von dieser WeU
sind, die ganze moderne Zivilisation aus, wie dat
Tageslicht, den Lampenschein.
Een verheffende geest spreekt uit zgn werk!
Dat hebben do niet talrjjk aanwezigen Vrjj-
dagavond opnieuw kunnen ontwaien.
A. A. NOSKE.
