MIDDELBURGSCHE COURANT.
N°. SO.
isie Jaargang.
Dinsdag
10 Maart.
MMflslSurg 9 iaari.
ïïii Stad en Fralncie.
1008
Deze courant verschijnt d a g e 1 jj k a, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prij» per kwartaa', zowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm al bier" en tol. -»ee rberi eb t van het K. N. Mot. lnstit. te Bilt.
9 Mrt 8 n. vm. 48 gr., 12 n. 51 gr., av. 4 n 4S gr. Hoogste Worn, «tand 770.1 sc Horta,
laagste 724 9 tc Abordeen.—Verwachting tot den avond van 10 Mrt.voorloopig nog stormach
tige Z W tot W. wind, zwaar bewolkte of betrokken lucht, regenbuien en iets kouder temperatuur.
Advortentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lagei. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Daukbotuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote lotter» naar de plaat», die zij innemer.
Tot de plaatsing van ndvorteutiSn cn reclames, niet afkomstig mt Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, ie gerechtigd bot Algruieeu Adverteutfa-Rnreai» A. DE|tA
MA.kt Ax., N.X. Voorburgwal 3(18, Amsterduia.
Bij deze courant behoorl een bijvoegsel
De opgaaf van den epoordieust komt in
dit uommer voor op de gebru ke'jjke
plaats.
Sprokkelingen,
Hot wetsontwerp op het bljjvend g
d e e 11 e brengt bot lag voor de band
heel wat ponnen in beweging.
Wjj willen onze lezors niet vermoeien mot
al die beschouwingenhet meerendeel der
vrjjzinnigo bladen verklaart zich togen de
voorgestelde maatregelen do reebtsebe organen
zjjn or voor on bes try don de meening van
Het Huisgezin, niet uit volle sympathie, maar
omdat bot bier een nood-toestand geldt.
Arnh. Crt. en Het I'ad. betwjjfolen of het
ontworp wel zal worden aangenomen.
Laatstgenoemd blad noemt wat de regeering
vraagt, te kras en sebrjjft o.a.
»Door het ingediende wetsontwerp ongewijzigd
aan te nemen, zou dezelfde Tweede Kamer,
die nog onlangs aan aanzienlijke vermindering
van bot blijvend gedeelte baar goedkonring
heeft verleend, thans verklaren, dat in het
belang van de defonsio het big vend gedeelte
op do volle sterkte, nu en later moet worden
gehandhaafd.
Iu de politiek is alles mogcljjk, maar de
Minister van Oorlog zal toch al zeer zwaar
wichtige argumenten moeten aauvooren om de
Kamer tot zulk een verklaring te bewegen.
Er is een ander ministerie, maar een andere
Tweede Kamer is er nog niet."
Van meer belaug dan deze beschouwingen,
waarvan do sehrjjvers geen deskundigen zjjn
en zich grootendeels laten leiden door poli
tieke overwogingen en door hetgeen vrooger
dozen in de Tweede en de Eerste Kamer is
voorgevallen, komt ons voor hot oordeel van
den militairen medewerker der N R Ct.
Déze verdedigt bot ontwerp zeer.
Hjj juicht het toe dat de regeering niet berust
in den toestand, waarin wjj ons in den laat-
aten tjjd hebben bevonden. Hjj sebrjjft
•Dekking, mot een ander woord bescherming
van mobilisatie, is een eerste vereischte om
die te doen slagen, en die bescherming is des
te meer noodig naarmate oen sterkere vjjand
door een spoedig optreden kan trachten die
mobilisatie te verstoren. En waar die poging
in den regel zal geschieden door cavallerieen
rjjdende artillerie, waarvan do vredesorgani
satie het mogelijk maakt zo enkele, bjjv. 6,
uren na bet ontvangen bevel te doen uitruk
ken, moeten de voor die dekking bestemde
tioopeudoelon altjjd in voldoende sterkte
ter bestemder plaatse aanwezig zjjn of althans
die plaats zeer spoedig kunnen bereiken.
De minister Sabron is op dit punt van het
zelfde gevoelen als de minister Kool in 1901
en de minister Staal in 1905, Bjj de beschou
wing van dit wetsontwerp dient men twee
zaken wel te onderscheidon, die aanleiding
hebbon gegeven tot de indiening.
In de eerste plaats om terug te keeren op
den bodem, waarop de minister ridder Van
Rappard stond toen bjj de portefeuille
zijn voorganger overnam. Eerstgenoemde had
zoowel aan de Kroon als aan de Volksverte
genwoordiging de toezegging gedaan, do sterkte
van het bljjvend gedeelte te behouden, zooalB
die in do jaren 1905 en 1906 was geweest,
totdat overleg met de Staten-Generaal ver
mindering zou hebben mogeljjk gomnakt. Deze
belofte nu heeft lijj wij willen gaarne aan
nemen geheel te goeder trouw niet gehou
den en na al het hieromtrent voorgevallene
is hot dus eigenljjk niet meer dan natuurlijk,
dat de minister Sabron, om tot een zuiveren
toestand te geraken, zich weer wil plaatsen
op den bodem, dien zjjn voorganger zoo te
ongelegener tjjd heeft verlaten.
Om nu niot de manschappen van de tweede
ploeg evenzeer te leur te stellen, als die der
eerBto ploeg zouden zjjn geweest, zonder do
tusschenkomst van de Tweede Kamer, looft de
minister een premie uit van f 120 voor alle
miliciens dor lichting 1907, die zich vrjjwillig
aanbieden om van 27 Maart tot 25 Juli a.s. bjj
hun korps onder de wapenen te komen of te
big von. Wjj achten deze oplossing van het
vraagstuk, hoe uit de ontstane moeiljjkhoid te
geraken, oen zeer gelukkige. Het is moeiljjk
dit opzicht iets tc voorspollen, maar wjj
houden hot or voor, dat met liet oog op de
hooge uitgeloofde premie van f 120 voor een
diensttjjd van 4 maanden, dus ongeveer f 1 per
dag, do 2200 benoodigde, vrijvAttig dienende
miliciens zich wel zullen aanmelden en dat
het dus niet noodig zal zjjn tot loting over te
gaan, die voor degenen, welke tot dienen wor
den aangewezen, aanleiding tot toleurstolling
moet geven.
Het verdient zelfs overweging om dit mid
del, het uitkeeren van een promie aan rnili-
cions bij een langer verbljjf onder de wapenen,
meer ^lgemcon toe te passon nu het tekort
aan vrijwilligers zoo groot is, voortdurend
toeneemt en daardoor belemmerend werkt op
vorming van beroepskador, rcinontebo-
rjjders, enz.
Dit ter loops aanstippende, willen wij er
nog op wjj zen dat door dit wetsontwerp, als
hot, zooals wjj hopen, wordt aangenomen, niet
het minst wordt vooruitgeloopon op een le
nemen beslissing aangaande het big vend ge
deelte. ltogeering en volksvertegenwoordiging
staan dan op hetzelfde standpunt als bij bot
optreden van den vorigen minister, die door
de ontjjdige circulaire van 12 Juli 1907 zooveel
verwarring hoeft gesticht.
In do tweede plaats heeft do Minister v^n
de gelegenheid gebruik gemaakt om kleur le
bokeunen, en wel vooral wat betreft de uood-
takeljjkheid b}j de tegenwoordige militie wet
en de verschillende bepalingen omtrent hare
uitvoering, van een betrekkelijk groot blij zend
gedeelte bjj de infanterie tot verzekering van
een eventueele mobilisatie.
Omtrent de noodzakelijkheid om deze rede
nen van een big vend gedeelte bjj de bereden
wapons, en van oen sterker bljjvend gedeelte
bjj de onbereden wapons, behalve de infanterie,
beeft do Minister zich nog niet uitgelaten.
Hoewel, zooals wjj gezien hebben, door de
onderteekenaars van hot wetsontwerp, de mi-
nistors van oorlog, van marine en van bin-
nenlandsche zaken, do mobiliBatie-eischon sterk
op den voorgrond worden geplaatst, worden toch
ook de andere redenen erkend, die voor hot
bohoud van oen bljjvend gedeelte pleiten, zoo
als bljjkt uit de volgende zinsnede van de
Memorie van toelichting, waarin, sprekende
over de op 12 Juli 1907 getroffen regeling,
wordt gezegd>De aantallen manschappon,
die krachtens vermelde regeling in de beide
hier voren genoemde tjjd vakken onder de wape
nen zullen zjjn, acht de regeering te gering
om daarmede naar bohooren in do bij art. 108
der Militiewet 1901 vermelde eischen te kun
nen voorzien."
Deze cischen nu worden in hot aangehaalde
artikel als volgt geformuleerd
Om in de eischen van den dienst van het
leger, met inbegrip van de kadervorming, te
voorzien, wordt beschikt over de manschap
pen
Waaruit dus kan wordon opgemaakt, dat
ook voor de eischen van den dienst en
do kadervorming de sterkte van hot bljjvend
gedeelte bij de infanterie, zooals dit door den
minister ridder Van Rappard was vastgesteld,
door deze regeering te gering wordt geacht.
Dit sluit evenwel de mogoljjkheid niet uit,
dat weldra zal Lljjkon, dat do regeering op
middelen zint om door wjjziging van de
militiewet het mogeljjk te maken hot bljjvend
gedeelte af te schallen of te verminderen. Wjj
hebben hier te doen met een wetsontwerp, dat
ten doel heeft orde te brengen in don verwar
den toestand, waarin ons krjjgswozen zich op
dit oogenblik bevindt, een toestand ia
loven geroepen door het vooruitloopen op
door de volksvertegenwoordiging to nemon
beslissing.
Dat de mobilisatie-eischon zoo sterk op den
voorgrond treden, schrgven wjj, behalve
hunne grooto belangrijkheid, ook daaraan toe,
dat de kadervorming op 27 Maart gehcol of
grootendeels afgeloopen is en dat de lichting
1908 in Maart onder de wapens is gekomen.
Naar onze meening geldt het hier een zeer
lastige kwestie, uit het oogpunt van 's lands
belang voor leeken moeilijk te beoordcelon.
Over de tochniscbe zjjde van het vraagstuk
achten wij ons dan ook niet bevoogd te oordeelon
Maar er iB daaraan ook nog een andore kant.
Er wordt oen kwart millioen gevraagd en
do militaire lasten worden verzwaard.
Daartegen hebben wjj ons vroeger, toen
daarop van de rechterzjjde werd aangedrongen
reeds verzot en dit doen wjj thans weer.
Wjj veroenigen ons in dezen gehool met de
opmerking van Het Vaderland.
Over
Kapel
de kwestie der Nieuwezjjd
te Amsterdam laat de bekende
Hervormde predikant! te Woudsend, de heer Waarljjk typisch
K. Vos, oen verstandig woord hooien. woordenkeus
Een collega van hom, de heer J. B. du
Buy, had het boslait van den Amsterdamschen
kerkoraad, om het goiouw niot te verkoopeu,
gemotiveerd door dé boworing dat mon do
Roomsch-Katholieken niet mocht stjjven inhun
geloof aan mirakels.
Integendeol.
Hij schreef o. a.
»lk kan injj voorstellen, hoe juist de weten
schap, dat de Kapel niet een ltoomsche kerk
zondor meer, maar de Kerk van het Mirakel met
al don aankleve van dien zou worden, velen
gewetenshalve verbiedt in een overdracht toe
steuimon. Was het or alleen om te doen
dat de Mis weer gecelebreerd word naar Room-
schen ritus, eene weigering ware wellicht
minder verklaarbaar, al zon ik nog niet aan
stonds oen beschuldiging van onverdraag
zaamheid durven uitspreken.
Maar waar juist deze Kapel zou gestempeld
worden tot eene gansch bjjzondcre plaats van
vereering, eon vereering, die in, t oog van oen
Protestant niet anders dan mot ongowenschto
mstandigheden kan gepaard gaan en ongc-
wenschto vruchten kan dragon, daar ia niets
natuurljjker, dan dat zij, die in deze te be
slissen hebben, zich afvragen»Mag ik wel,
kan ik wel voor mjjn geweten verantwoordon
daartoe mede te werken Laat men niot op
dit standpunt staan, het zou toch zeer onver
draagzaam en onbillijk wezen zijn recht niet
te erkennen.
Daartegen komt de heer Vos open hg sebrjjft
»Do katholieken zullen in bedoeld >Mirakol"
bljjven gelooven, ook al wordt de kerk door
een wmkelgalerjj vervaugen. En het komt
heel wat beter voor als protestant een
katholiek in dit geloof niets in den weg te
leggen, hom daarin niet te bemoeiljjken. De
palm groeit onder de verdrukking. Wil de
Amsterdam8che kerkoraad het spoedigst het
mirakelgeloof laton vcrdwjjnen, iaat dan deze
kapel ook maar ovor aan de katholieken.
Onthoudt men hun dit gebouw, dan zal het
in de door het vuur niet verteerde
ouwel, die evénwel reeds lang zoek geraakt
is, nog veel hardnekkiger standhouden.
Doch er is iets waarop wol mag worden
gewezen: 1. de afstand van het gebouw, waar
op het vonnis gebaseerd is, was een afstand
de kapel aan den gebruiker. Deze afstand
is dus geschied onder een voorwaarde, waaraan
de Kerkeraad zich onttrekt door een deel van
den grond voor winkels te bestemmen. 2. In
dat vonnis staat uitdrukkeljjk, dat de kapel
(niet van stadswoge iB gebouwd, maar) eigen
dom der katholieken was, aan bon ontnomen
door do stad (en in bruikleen aan de Her
vormden afgestaan).
Let wel: deze kapel is ontroofd aan den
rochtmatigon eigenaar.
Waar op zulk eon vonnis aan de Hervormden
do kapel is toegewezen, daar moet de Kerke
raad, als het onverhoopt komt tot uitvoering
van zjjn plan, oen eigenaardig gevoel hebbon
wanneer ia dat nieuwe kerkje de Wet wordt
izen. Nu do Keikeraad in dit vonnis
heeft berust, stemt hjj toe, dat do Hervormde
gemeente een gestolen bedohuis bezit. En nu
Lnn ik in deze zaak alles begrjjpen, maar één
ding bljjft dan oen raadsel, dat deze Kerke
raad in een vonnis heeft berust, dat zoo be
schamend voor zijne gomeonto is. Er is slechts
één uitwegde kapel aan de katholieken te
geven."
Eigenaardig is hot volgende dat Het Huis-
gezin meedeelt:
De Tijd, het deftige katholieke orgaan, geeft
ook een volksblad uit De Morgenposl, voor 't
grootsto doel mot denzelfden inhond. Beide
bladen nu bevatten oulaugs een artikel togen
het algemeen stomrecht, »uit dezelfde mate
rialen opgebouwd", zegt Het Huisgezin, maar
terwjjl De Tijd de vrees had uitgesproken, dat
»nog verdere uitbreiding van hot kiesrecht de
talrijkste en numeriek verreweg sterkste klasse,
dio van 't zoogen. proletariaat, opper
machtig zal maken tegenover alle andere",
wordt in hot artikel van De Morgenposl, dat
denzelfdon gedachtengang volgt on tot dezelfde
conclusie komt als het artikel in De Tijd, het
woord proletariaat zorgvuldig vermeden
en daarvoor bet begrip vierde klasse" in de
plaats gesteld, waaronder de arbeidende stand
verstaan wordt.
dit onderscheid in
Dozer dagen maakte over de toepassing on
den geest der loterjjwet het Dagblad van
Noord-Brabant de volgende opmerking:
-Geen onzer lezers, die van de Club deBien-
faüance te Amsterdam nooit gelezen heeft.
De hcereu dozer speelclub hebben wat "n op
spraak gewekt. En wat 'n verontwaardiging,
in een der deftigste straten onzer hoofd
stad een gok gelegenheid zéé lang het heeft
kunnen uithouden tegen de wetten van den
Nederlandechen Staat. Eindelijk echter zou de
justitie iugrjjpen. Do houders der Club de
Bienfaisance werden voor de rechtbank ge
bracht en vrjjgeaproken.
Eenige weken geleden had de Minister van
Justitie aan onzen Commissaris der Koningin
een schrjjven gericht, waarin werd verboden
dat burgemeesters vergunning geven tot bet
houden eener zoogenaamde uioppenlotorjj.
Wetten zjjn toch rare dingen.
De Lotorjjwot is gemaakt tegen de speelzucht,
de speelpassie, zooals het in do Memorie van
Toelichting iniertjjd heette, en de speelpassie
in de Vondelstraut ie Amsterdam gaat rustig
voor zoover er van rust sprake kan zjjn
bjj een passie baar gaDg. Zjj wordt door
do wet niet geraakt. Maar de onschuldige
oppenloterjj wordt met allo gestrengheid
Nog eens, wetten zjjn rare dingon. De acadé
mies de billard werken met lust voort, big ven
massa's mensehen trekken, mensehon met be
perkte vermogens vooral, die van hun patrooni
geld stelen om maar te kunnen gokken, geld
onthouden aan het huishouden, gold leenen
tegen hooge rente, alleen maar om te kunnen
voldoen aai »de speelpassie".
Eu wjj merken maar niot, wat de wet hier
tegen doet.
Alleen weten we, dat onze moppeuloterjjen
n afgeschaft, en het kermislustige publiek
onzor dorpen, in plaats van zich te vermaken
met een onschuldig spel op het marktplein,
thans wordt gedreven naar de herberg ot
waarheen dun ook.
De klacht is reeds moer vernomen, ook vóór
en tjjdens do behandeling jvan het Loterjj-
wetje, waarop ton volle van toepassing is het
(preek woord: »de kleine dieven hangt men op,
de groote laat men loopen."
Hot Dagblad van N.-Brabant hoopt dat de tegen
woordige Minister van Justie »een Bra-
banter van geboorte" door een nadere om
schrijving van het woord «loterij" een einde
zal maken aan »don juridischen onzin", waar
door hot belang van heel wat eerzame
standers niet weinig geschaad wordt.
Het blad is niet vriendelijk tegenover den
Minister van Justitie mr. Loeff ook
Brabanter van geboorte" aan wien hot »den
juridischen onzin" van het Loterjj wetje dankt.
Die opmerking is zeker alles behalve onge
grond.
Het bljjkt hieruit ook alweer hoe slecht wjj
in ons land vaak wetten maken.
Zo zjjn langdradig en onpractisch.
Dit is ook gebleken bjj de dranKwet.
Nauwelgks zjjn ze in werking of bjj de
toepassing stuit men op allerlei bezwaren,
bljjken zo in tal van gevallen niet toogepast
to kunnen worden, en aan het doel niet
beantwoorden, omdat men toch niet bereiken
kon wat men had willen tegengaan.
Heden middag had op do algemoeno be
graafplaats alhier de ter-aarde-bestelling
plaats van don heer J. Snoep.
Aan de groeve hield de heer J. de Visser,
predikant bjj de Ned. Herv. gemeente alhier, een
korte toespraak, waarin hjj den achtergebleven
betrokkingen woorden van troost toesprak met
het door hen geleden verlies en don overledeno
herdacht als ouderling en diaken van de Ned.
Hervormde kerk.
Een zoon van den overledene dankte voor
do bewezen oer.
Een bloemstuk dokte de ljjkbaar.
De door de Hulpbank te Middelburg
in 1907 op borgtocht verstrekte voorschotten
bedroegen 76 tegen 80 in 1906, terwjjl het cjjfor
der ter leeD verstiekte gelden f 7160 beliep,
tegen f 7800 in het vorigo jaar.
Deze voorschotten werden verstrekt aan 49
inwoners van Middelburg in 57 posten, 14 van
Vlissmgen in 17 posten, 1 van Koudekerkeon
1 van Serooskerke.
12 personen ontvingen dit jaar hot voorschot
voor het eerst; 11 ontvingen tweemaal een
voorschot.
Uit Vlissingen werden 17 aanvragen toege
staan tot een bidrag van f 2580, tegen 20 met
f 3580 in 1906.
Oudor do aanvragers waren 56 gehuwde man
nen, 4 ongehuwde mannen, 2 ongehuwde
vrouwen en 3 weduwen.
Hot bedrag der voorschotten varieerde van
f 300 tot f 10.
Do terugbetalingen bedroegen in het geheel
f 24 034.30de uitstaande posten op 31 Dec.
f 7755.50 of f 117.90 minder dan ten vorigen
jnre.
Er hadden 53 beboetingen plaats, tegen 70
in 190G; 6 opvorderingen van borgen werden
gedaan
Door de borgen werd betaald voor 4 perso
nen f 241, of f 70 50 minder dan m 1306.
42 posten werden aangevraagd voor huis
houdelijk gebruik, 34 tot gebruik in handel
en bedrijf.
Op akten van pensioen werden 228 voor
schotten verstrekt tot een bedrag ian f 16.783,
of 9 minder dan in 1906, tot een minder be
drag van 1 1080.
Het aantal personen, aan wie een voorschot
verleend werd, bedroeg 60 en wol te Middel
burg 86, te Vlissingen 21, en to St. Laurens,
Zoutelande en Koudekerke 1.
De ontvangsten hebben bedragen f 563.48t
de uitgaven f 312.27®, zoodat de rekening een
goed slot oplevert van f 251.20®, dat ter be
schikking wordt gesteld van het departement
Middelburg der Maatschappij tot Nut van 't
algemeen.
Zondag speelde te Rotterdam de voot-
balvereeniging Olympia I van Middelburg
een bekerwedstrjjd tegon V. O. C. I te Rot
terdam, welke wedatrjjd gewonnen werd door
itgenoemde veroeniging met 5—2 goals.
Véér do rust was de stand goljjk, nl. 2—2.
Te Amsterdam speelde de Vlissingscbe voet
balvereniging E. M. M. I een zelfden wed
strijd tegen V. V. A. te Amsterdam, die ge-
onnen word door V. V. A. met 41 goal».
Voorts werd bjj de meelfabriek alhier
nog een vriendschappelijke wedBtrjjd gespeeld
tnsBchen een elftal van Victoria en Voorwaarts,
beiden uit Middelburg, die gewonnen werd
door oorwaarts met 42 goals.
Uit Vlissingen.
Het Duitsche oorlogsschip Moltke kwam
heden nacht op de reede en zal morgen (Dins
dag) te zes uur v. m. op de haven komen.
Op verzoek van den heer Auer melden wjj
dat in de jongste zitting van den raad door hem
ten opzichte van do belooning aan den beer
Michielsen is gezegd>Bet heeft den schjjn
of Burg. en Weth. eene royale bui hebben
gehadde beer Michielsen heeft toch volgons
do wet recht op eene bolooning en is dit dus
niet eene gratificatie."
Wjj plaatson deze rectificatie om verkeerde
gevolgtrekkingen te voorkomen.
De tram, dio Zondagnamiddag om rnim
twee uur van het station Hulst naar Wals
oorden vertrekt, bracht het niet verder dan de
Vischmarkt, vanwaar zjj, door een plotseling
defect aan de machine, naar de remise aan 't
station moest terugkeeren.
Wjjl geen machine eerder gereed kon zjjn,
moesten de talrjjke reizigers wachten tot de
tram va1 half zes. Vooral zjj waren gedupeerd,
die te Walsoorden de Schelde moeBten over
ateken, aangezien de tram van twee uur cor
respondeert op de laatste overvaart naar
Hanswoort.
Het hulptolegraafkantoor te TerHole
wordt morgen (Dinsdag) heropend
Te Neuzen gelastte do vorige week
bjj den aanvang van den namiddag schooltjjd
eon onderwjjzer van een der o. 1. scholen een
meisjo, niet een zjjner klasse, naar haro plaats
door te gaan en duwde haar doarbjj voort. Zjj
viel tegen oen ander meisje, dat juist paa
rde, waardoor een stnlen speld, die achter
hare kleeren zat, in den pols van hot an
dere meisje drong en afbrak. Daar andere po
gingen met slaagden, ia Zondag door een
operatie in het ziekenhuis oen deel van de
naald uit den arm verwjjderd. Do punt is
echter in het been bljjven zitten.
Op de Zaterdagavond te Groe de door
het ziekenfonds Helpt Elkander gehouden jaar
vergadering bleek dat op 1 Jan 11. het leden
tal, door ovorljjden met 2 verminderd, daaren
tegen door toetreding met 2 vermeerderd, het
zelfde was gebleven, nameljjk 50, terwjjl het
getal donateurs met 1 was verminderd en 29
bedroeg. Aan contributie van de leden werd
f 210.80; uitgekeerd werd wegens
