MIDDELBURGSCHE COURANT.
Donderdag
5 Maart.
Mlddelborg 4 Maart.
SCHOOLARTSEN.
Benoemingen enz.
Bli Stat! en Provincie.
K\ SS.
151° Jaargang.
1908.
Om courant rerschijnt dagelijks, oiet uitsondering van Zon- an Feestdagen.
Frijs per kwartaal, soowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm alhier en tel. weerbericht van het K. N. Mot. lnstit. te Bilt.
4 Mrt. 8 u. vm. 37 gr., 12 n. 41 gr., av. 4 n 42gr. Hoogste bat-om. stand 772.9 te Horta,
laagste 7530 ie Grisnez. Verwachting totden avond van 5 Mrt.: zwakke tot matige Z. tot
Z.W. wind afnemende bewolking, weinig of geen neorslag en dezelfde temperatuur.
Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lagei. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer
20 cent. Reclame! 40 cent per regel. Groote letten naar de plaat*, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advortentiën en reclames, niet afkomstig ait Zeeland, betreffende
Handel, Njjverhoid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Adverlenlle-llnrenu A. DB l i
MAB A*., N-Z. Voorburgwal 2UÖ, AmHterdain
Dit onderwerp ia reed» goruimen tijd aan
do ordo.
Maar toeb, als wij nagaan boo moeilijk
hot is een nieuw idee ingang te doen vin
den, dan kan b.v. een kwarteeuw nog niet
zoo heel lang heeten en mag het een voor
recht worden genoemd wanneer na zulk een
tijdperk op maatschappelijk terrein een
nieuwe, nuttige maatregel meer en meer
ingang vindt.
En dit is het geval met de aanstelling
van Schoolartson.
Vijt on twintig jaar geleden werd het
denkbeeld van schoolartsen nog fel bestre
den. Nu niet meer, al is daartegen nog
wel oppositie.
Het aanstellen daarvan neemt nog wel
geen hooge vlucht, maar wij gaan op dit
punt toch vooruit.
Het meest aantrekkelijke van zulk een
maatregel vinden wij vooral hierin dat
daardoor zooveel voorkomen kan worden,
en men weet hetvoorkomen is beter dan
genezenvooral bij ziekten, op hygiënisch
gebied is dat van groot belang.
Waar op de Bcholen zoovele kinderen
bijeenkomen van verschillende oaders, uit
onderscheidene gezinnen, die leven onder
zooveel van elkaar afwijkende omstandig-
heden en invloeden, daar is toezicht door
een deskundige in het algemeen maat
schappelijk belang zeer gowenscht.
Maar ook voor de kleine persoon'jes in
hun volgend leven is dit zoo hoog noodig.
Hoe kunnen ouders letten op allo ver
schijnselen die zioh voordoen?
Wij laten nog daar de groote onver
schilligheid, de zorgeloosheid die bij velen
op dit punt heerschen
Maar de meeste ouders hebben geen tijd
vaak om op alles te letten, wat tevens een
gevaar voor anderen oplevert.
En zij hebben ook allerminst kennis om
to weten of een of ander de gezondheid
van hunne kinderen bedreigt.
En wij weten bovendien uit ervaring dat
veel, waaronder men op Interen leeftijd
gebukt gaat, had kannen voorkomen zijn
wanneer daarop in de jeu^d ware gelet.
Zoo zijn er meer nuttige zijden san het
stelsel van schoolartsen verbonden, die ons
groote voorstanders daarvan doen zijn.
Daarom te meer trok onze bijzondere
aandacht een verslag in de Zutph. Courant
van een vergadering, te Zntphen gehouden,
waarin de heer Hildesheim, hoofd eener
school te Arnhem, gesproken heeft over
„schoolartsen in de praktijk."
De Arnhemsche hoofdonderwijzer deelde
daarbij een en ander mee uit do ervaring,
gedurondo drie jaren in zijne woonplaats
opgedaan.
Op grond daarvan durfde hij verklaren
dat de instelling van schoolartsen hoogst
nuttig is.
Indertijd werden daartegen bezwaren ge
maakt door ouders, medici en onderwijzers
De eerste zijn, zoo verzekerde de heer
Hildesheim, geringalleen do eeht anti-
revolutionnaire, scholen hebben schoolartsen
geweigerd. Do Roomsch-katholieko bijzon
dere scholen hebben ze aanvaard, echter
niet op de zusterscholen.
De Arnhemsche verordening geeft vrij
heid, in plaats van de schoolartsen, thuis don
huisarts te raadplegen. Het gebruik daarvan
ia echter gaandeweg verminderd. De waar
schuwingen van den schoolarts worden hoe
langer hoe mèer opgevolgdnu al tot 70
pet., aan de scholen voor meergegoeden
bijna alle. Do bezwaren der ouders blijken
dus vervallen.
De bedenkingon der medici golden vooral
do vrees, dat do schoolartsen op school ook
behandelend zouden optreden. Het
Arnhemschen schoolartsen daarom verboden
aan kinderen of ouders eenig advies te geven
Do onder wij zors klagen wol eens, dat zij
door dien socialen arbeid meer werk krijgon.
Zeker. Maar toch doen ze het graag, want
de band tusschen huis en school wordt er
door versterkt.
Do schoolartsen houden zich geheel bui
ten poadagogische kwesties om hièt de ge
voeligheid van die onderwijzers to kwetsen,
die meencn, dat op huu magisch gebied
niemand andors een voet mag zetten.
Uit de verslagen te Arnhem blijkt dat
do schoolhoofden de schoolartsen moer on
meer waardcoren. Do bezwaren dor onder
wijzers zijn dus ook niet overwegend.
Hierop kwam de heer Hildesheim tot
zijn eigenlijk onderwerp, n.l. tot de taak
van den schoolarts.
Die moet vooraf nauwkeurig omsobreven
worden, wil een proef gelukken. Te zeggen,
dat de schoolarts maar moet komen als do
onderwijzer het noodig vindt, loopt op mis
lukking uitdo onderwijzer heeft n.l. niet
medisch leeren zien.
In Arnhem zijn die artsen belast mot het
toezicht op den gezondheidstoestand der
leerlingen en op de lokalen. Zij hebben
ieder toezicht op een 2000 leerlingen en
zijn in_de eerste plaats belast met hot onder
zoek van alle nieuwe leerlingen.
Vooraf is een formulier aan de ouders
gestuurd over de ziekten van het kind, of
het gebreken heeft enz., en do ouders vullen
dit in, vaak geholpen door de schoolhoofden.
De oogen maken een bijzonder toezicht
noodig.
Bij het onderzoek aan'den lijve door den
schoolarts zjjn de onders niet tegenwoordig
en dit gaat steeds heel rustig. De arts
vult een formulier in, en merkt hij dat bij
dat eerste onderzoek voorziening behoeft,
dan zendt hij een waarschuwing aan dr
ouders, dat raadpleging van een arts noo
dig is. Gewoonlijk krijgen 19 pet. van de
onderzochte kinderen zoo'n waarschuwing;
van de kleinen worden de ouders gewaar
schuwd en 70 pet. worden opgevolgd.
Dit reeds blijkt hoogst nuttig te werken.
Dan heeft de schoolarts vooral ook te let
ten op aandoeningen die voor anderen na-
doelig kannen zijn. En dit heeft volgons
de ondervinding van den heer Hildesheim
bijv. al eens een groot gevaar voor besmet
ting met schurft op zijn school voorkomen.
Zoo hebben in Arnhem de sohoolartsen in
1906 al het mogelijke gedaan om uitbrei
ding eener mazelen-epidemie te voorkomen,
wat dan ook gelukte. Dit zijn twee voor
beelden, waarin de onderwijzer niets had
kunnen doen. Zoo vond een Bohoolarts in
Nov. 1904 op eon R. K. armen-sohool 46
gevallen van besmettelijk hoofdzeer favus
on 31 Dec. '05 waren er nog 2 gevallen
Geheel kon dat niet overwonnen omdat do
jongens zusjes hadden op do Zusterschool
waar goen schoolartsen zijn. Yan daar
kwam steeds besmetting. Verder noemde
spreker nog een geval, waarin een diphthe-
riti8-epidemie vermoedelijk voorkomen werd
In de tweede plaats is te Arnhem de
schoolarts belast met een nader onderzoek
op geregelde tijden, eens por maand, van
do loorlingen. Hij vraagt den onderwijzer
of die iets bijzonders weet en kijkt ook
zelf de leerlingen na. Om do drie jaar
worden alle kinderen weer ondorzocht.
Ton dorde houdt de schoolarts toezicht
op do Boboollokalon en geeft hij advies over
bonw. Eindelijk houdt hij ook
toezicht op de hulpmiddelen iets waar
mee do uitgevers zeker rokoning zullen gaan
houden.
Desgevraagd geven de artsen advies
over hot leerplan, do schooltijden, do vccan-
ties en de soorten van werkzaamheden.
To Arnhom is den artsen ook opgedragen
het houden van voordrachten en cursussen
over sohoolhygiëne voor onderwijzend per
soneel.
Dit beval de heer Hildesheim echter niet
ter navolging aan. Die lezingen werden eerst
zeer druk bezocht maar spoedig niet meer.
Ten slotte wees hij er nog öp, dat dit
godeehe van de sociale taak der school niets
met philanthropic te maken heeft. Immers
onder de gegoeden vindt de schoolarts
evenveel te doen als onder de minder ge
goeden. En resumeorend zei hij nog eens
nadrukkelijk: geen schoolartsen die alleon
als de onderwijzer roept cn ook
geen schoolartsen wier tank niet nauw
keurig is omschreven.
Bij het dobat, dat op deze zoo nuttige
voordracht volgde, doolde de hoer Hildes
heim meo
dat eon kind alleen van school verwij
derd wordt wanneer het een besmettelijke
ziekte heeft; bijna altijd laten de onders
daarvoor zorgen, zij 't na een paar dagen
dat to Arnhem op aandrang van het
Nederlandscli Onderwijzers Genootschap 1
Febr. een school voor zwakzinnige kinde
ren is geopend met 64 leerlingen en
dat do kosten voor schoolartsen, behalve
de f2100, hun te betalen, niet zoo hoog zijn
Naar onze meening brengt die uitgaaf
ruim hare rente op, omdat door de zorg
dier artsen zooveel verbeterd en voorkomen
wordt, dat liet algemeen belang ten nutto
komt.
Hoeveel kwalen worden voorkomen of
genezen die anders later hetzij armbesturen,
en daardoor de gemeente, hetzij niet arm
lastige ouders tot uitgaven of meerdere
onkosten zonden hebben verplicht.
Wij hopen nu maar dat de mededeelia-
geii van den hoer Hildesheim, zoo belang
rijk omdat ze op eigen ervaring berusten, de
belangstelling zullen opwekken of verleven-
digon voor een instelling, waaraan door do
gemeenteraden van onze provincie nog veel
to weinig aandacht wordt geschonken
die toch ten volle verdient onder de oogen
te worden gezien.
Het aanstellen van schoolartsen, al naar
gelang der behoeften, kan èn de schooljeugd
èn don ouders èn hot volgend geslacht ten
goede komen.
Bij kon. besluit zjjn benoemd
tot ridder in de orde van Oranje-N'assau J.
L. Erland, gezagvoerder van bet Noorsche
stoomschip Songa
tot inspecteur der directe belastingen, in
voerrechten en accjjnzen aan het dep. van
financiën G. B. Wendel, thans inspecteur dier
middelen, tjjdeljjk te 's Gravenhage;
tot adjunct-inspecteur voor de scheepvaart
de heer G. H. Leffers, te 's Gravenhage
bjj het 2de reg. tot kapitein de eerste-luit.
M. J. G. Strootman, van het reg. grenadiers
en jagers; bjj hot 3de reg. tot kapitein de
eerste luit. D. Westra van het 9de reg.
het 6de reg., tot eerste-luit. de tweede-luit.
A. R. van den Bent, van het korpsbjj hot
9de reg. tot eerste-luit. de tweede-luit. W.
A. Slicher, van het korpsbjj het 10de reg.
tot kapitein de eerste luit. T. J. Bleeker, van
het 11de reg.; tot eerste-luit. de tweede-luit.
jhr J. H. Backer, van bet korps: bjj hot 11de
reg. tot eerste-luit. do tweede-luit. W. B.
van Tongoren, van het korps en bjj het
wapen dor artillerie, bjj het korps torpedisten
tot majoor do kapitein J. E. Fabius, komman-
dant van voornoemd korps.
Vorder is op nonactiviteit gesteld de eerste
luitenant L. Wortman .yan het derde rog. in
fanterie, tevens met benoeming tot kapitein.
Dit werd reeds gemeld in de tweede editie
van ons vorig nummer.
In dit jaar kunnen bjj de Marine-machinis-
tonschool te Hollevoetsluis, na vergeljjkend
examen, zestien jongelingen worden geplaatst
als adspirant-machinist.
Tot bedoeld examon kunnen alleen worden
toegelaten jongelingen die op 1 September van
het jaar van toelating den leoftjjd van veertien
jaar bereikt hebben on hot achtiendo levens
jaar nog niet zjjn ingetreden en derhalve ge
boren zjjn tusschen 1 September 1891 en 1
September 1894.
Hot examen zal te 'a Gra venhage gehouden
worden in de maanden Juli en Augustus.
Voor nadere bjjzonderheden zie men do Sl.
Crt. no 54.
Verkiezingen.
Dinsdag werd, zooala wij reeds in een deol
der oplaag van ons vorig nummer onder
Laatste Berichten meldden, bij enkele candidaat-
stelling gekozen tot lid van deTwoedo Kamer
voor het district Rheden, ter voorziening in
do vacatnre-mr. M. J. C. M. Kolkman (R.K.),
de heer jhr. J. W. J. C. M. van Nispen tot
Sevonaer (R. K.), te 's Gravenhage,
Uit Vlissingen.
De heer J. C. de Bakker, te Middelburg'
leerling van de Zeevaartschool alhier, heeft
met gunstig gevolg examen afgelegd voor
lachinist, volgens programma A.
Vrjjdag middag te twee uren vergadert do
gemeontcraad
In die zitting zullen mededeolingen gedaan
en stukken overgelegd worden, terwjjl aan J.
C. de Vries ontslag zal worden verleend
als onderwjjzer aan school E.
Verder zal een stembureau worden benoemd
tor de verkiezing van een lid van den raad
in kiesdistrict 111.
Gemeentegrond zal verkocht worden aan
Anker, A. Hanewinkel, J. W. van den Berg,
C. do Jonge, J. G. van Niftrik qq en F. M.
Lucas.
Voorts komen in behandeling verschillende
voorstellen van Burg. enWeth.tot het onder
is in hunr afstaan aan het R. K. Par.
kerkbestuur van een lokaal in het gebouw op
de Nieuwe Begraafplaats; tot uitbreiding
het getal leden der Commissie van Toozicht
op het Middelbaar Onderwjjatot machtiging
van Burg. en Weth. om medewerking te
leeuen voor den afkoop van tienden; tot het
indienen eenor voordra ht aan d>>n Comnussa-
der Koningin voor benoeming van leden
van het Collego van Zetterstot het verleenen
eener gratificatie aan E. J. Michielsen voor do
waarnoming der betrekking van Hoofd van
school D en tot behandeling van eene reclame
togen den aanslag op het 3e suppl. kohier H.
O. dienst 1907.
Door Burg. en Weth. is de verkiezing' van
>n lid van den raad in het 111e district, ter
voorziening in do vacature-Van Boekhout, be
paald op Vrjjdag 20 Maart en eventueele
stemming en herstemming rasp. op Dinsdag
31 Maart en Donderdag 9" April.
Dinsdag nacht kwam de hertogin van
Albany, de zuster van onze Koningin-Moeder,
aldaar met den sneltrein aan om met de nacht
boot Prins Hendrik naar Engeland over te steken.
Dinsdag vergaderden teWesfckapelle,
in de herberg van den heer A. Joosse, de tiend-
pachters om te trachten tot afkoop te komen
van allo tiendrechten in die gemeente. Mot
algemoene stemmen werd besloten dit te doen
en den grondeigenaars te verzoeken tot dit
doel te willen meewerken.
De schietvereeniging Prins Hendrik te
V e o r o besloot zich aan te sluiten aan Volks
weerbaarheid en aan den Zeeuwschen bchietbond
Naar
it huis van bewaring te M i d d e 1-
overgebracht de te Dendormonde
thuis Dehoorende Belg. P. C., die door do ge
meente- en rjjkspelitie te Sluiskil is gear
resteerd onder verdenking van diefstal van
geld en klecdingstukken van den aldaar liggen-
don zandzuiger Holland, aan boord waarvan
hjj werkte. De verdachte heeft bekend den
diefstal te hebben gepleegd en het gestolene
reeds naar zjjn woonplaats te hebben overge
bracht.
In de heden te Oostburg gehouden
vergadering der onderafdeoling van de V.P.N
hleek dat veel te weinig opgaven ingekomen
waren om over te gaan tot stichting van een
eior vei ling of eiermarkt. Besloten werd om
alsnog allo pogingen in het werk te stellen
om daartoe te komen, terwjjl het bestuur ge
machtigd werd in dat geval een eierschouwer
aan te schaffen, indien do kosten daarvoor
niet te hoog loopen.
Te Aardenburg is opgericht eene
afdeeling voer Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
van den SchildeiBbond van patroons.
te is nu een Gasthuis-beweging
ontstaan.
In een paar bladen wordt daarover druk
geschreven, maar wat er eigenljjk gebeurd is
hoever het geschrevene juist en al of
niet overdreven is, valt voor iemand die er
geheel buiten staat moeiljjk op te maken.
In het jongste nommer van het Wkbld voor
-VI. IF. D. lezen wij nu het volgende:
ln de onverkwikkelijke geschiedenis m het
Gasthuis is tot nog toe door heeren Regenten
geen meerder licht gegeven. Aangezien zjj
overigons aangaande het aanstellen en ontslaan
ziekenverpleegsters en leerling-ziekenver
pleegsters aan geen hooger collego rekenschap
verschuldigd zjjn, zal het geheele zaakje eer
lang wal in den doofpot geraken.
Het gerucht loopt, dat eene der leerling-
verpleegsters ontslagen is wegens gebrek aan
ervaring in de ziekenverpleging. Dit gerucht
wil er bjj ons niet in, want gebrek aan erva
ring kan toch zeker niet ten laBto gelegd
worden aan een leerlinge, die nog slechts
enkele maanden bjj 't vak is.
En was 't gebrek aan aanleg, dan ontslaat
en toch zoo plotseling niet, en zeker niet
op dezo wjjze.
Algemeen wordt geloefd, dat men hier te
doen hoeft met een resultaat van sympathie
en antipathie, waarvan de gevolgen niet genoeg
overdacht zjjn, evenmin als van het vroeger
door ons medegedeelde ontslag van de verpleegde
M. Hol, dio, tegen 1 Februari op 76-jarigen
lceftjjd wegens wangedrag ontslagen, nog
ateedB in het Oude-Yrouwenhuis vertoeft.
De geneesheer, die over het ontslag der
iekenverpleegsters niet geraadpleegd werd,
en toch zeker wel de moost, zoo niet de eenig
bevoegde is om over hare waarde to oordeelen
heeft tot 1 April den datum, waarop hot
ontslag ingaat -verlof aangevraagd.
Voor den naam van 't Gesticht is 't gc-
wenscht, dat er meer licht komt. Het zwjjgen
van heeren Regenten geeft aanleiding tot vrjj
algemoene, misschien geheel onverdiende, af
keuring.
ONDERWIJS.
Op de voordracht voor hoofd der meis
jesschool to Schiedam komt als nummer een
voor inej. A.S.van Andol te Goes.
Te s Gravenhage slaagden, zooals wjj
reeds in ons vorig nommer onder Laatste be
richten meldden, voor het examen voor de akte
nuttige handwerken de dames A. Vreke te
Middelburg en A. van Saane te V1 i s
LETTEREN EN KUNST.
üit de Toonoelwereld. Bart
Kreeft verlaat het Nederlandsch Tooneel en
heeft een verbintenis aangegaan bjj het Hol-
landech Tooneolschap van Gebr. Van Lier.
Ook Emma Morel heeft zich verbonden aan
het nieuwe Indische Tooneelgczcltohap Kiin-
mel-Chrispjjn, dat 6 Mei uit Genoa naar Indi*
vertrekt. Wjj zullon haar derhalve hjj het
Nederlandscli Tooneel moeten missen. Chnspjjn,
Hub. Laroche, Emma Morel, Kreeft't wordt
bedenkeljjk, zegt het Utr. Dagbl. niet ten on
rechte. En dan Toarniaire vragen wjj. Zal
die nog veel optreden
Bjj het gezelschap Bouwmeester is geënga
geerd de leerling dor tooneelschool Mols, een
Belgisch jongmensch, waarvan men zich voor
de toekomst gunstige resultaten voorstelde
doch wiens studiën ontjjdig zjjn onderbroken.
Een zeldzaam onbaatzuchtig museum
bestuur
Het Britsoli museum heeft een legaat ge
weigerd van wjjlon dr Oldham, bestaande uit
vjjf zeer bjjzondere violen, waaronder Stradi
varius' vermaarde »Toscaneri'. Het bestuur is
van meening, dat het zonde wezen zou zulke
instrumenten achter glas te zetten in plaats
van er de muziek mee te dienen.
Dat besluit zouden we graag in de kumera
van alle museum-directies zien opgehangen
met groote lettors. Hot zijn niet alleen violen
die de museum-manie heeft opgoborgen achter
glas, in plaats dat ze hun plaats behouden in
het gebruik waarvoor ze oorspronkelijk bestemd
waren, en waaraan zo, juist door hun bjjzonder*
eigenschappen, zoo'n voornaam cachet zouden
kunnen geven.
Door Ysaye is verklaard dat de viool, te
Prerau in Hongarjje voor zjjn gestolen Stradi
varius gehouden on voorloopig in beslag ge
nomen, niet zjjn instrument is.
KERKNIEUWS.
De heer A. E. K. Pols, candidaat te
Utrecht, beroepen predikant bjj de Ned. Herv.
gomeente te Serooskerke (Schouwen) zal
Zondag 26 April a. e. dos namiddags zjjn in
trede doen. Als bevestiger zal optredenda
heer A. A. van Wessom, van Hiaure.
De heer P. H. do Jonge, prodikant der
Geref. kerk te Hoek, die het beroep aannam
naar Sleeuwjjk, nam Zondag afscheid van zjjne
gemeente mot eene preek over Corinthe 16:
13 en 14;
Volgens de Res.bode zal, onder goedkeu
ring van den Bisschop van Breda, dit jaar een
Katholiekendag worden gehouden te Hulst
Overeenkomstig het algemeen reglement ie
>t dagoljjksch bestuur samengesteld uit de
volgende heeron; Jos. van Waesberghe, voor
zitter, J. B. F. Brouwers, Deken en Pastoor,
Charles Burrn, Henri MaertenB, Jos. Rottier,
Honoré Verwilghen, Henri Wouters, Richard
Wilking, J. F. van Zejjl, secretaris.
Tot verdere regeling zal het uitvoerend
comité bjjeenkomen in den loop dezer ruaand.
Er wordt verwacht, dat deZeouwen alle krach
ten zullen inspannen om den 4en Bredaschea
Katholiekendag zoo schitterend mogeljjk te
doen slagen.
v