MIDDELBIIRGSCHE COURANT.
B-. 38.
i3i' Jaaryaus.
Vrijdag
14 Februari.
Middelburg 13 Februari.
Sprokkelingen.
Teekenen des tjjds.
Benoemingen enz.
li Siafl en Frsvlncle.
1808
Deze courant verschjjnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Peestdagon.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm. alhier en tel. -weerbericht van het K. N. Mot. lnstit. te Bilt.
18 Pebr. 8 n. vm. 38 gr., 12 u. 46 gr., av.4 u 17gr. Hoogste barom. stand 774.G je Muucken
laagste 754.9 te Haparanda.—Verwachting tot den avond van' 14 Pebr.: meeat zwakke Z. wind.
nevelig tot bewolkte lucht, waarschijnlijk droog weer en dezelfde temperatuur.
Advortontiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lagoi. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Rcolamei 40 cent per regol. Groote letters naar de plaats, die zg innemen.
Tot de plaatsing van advertontiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en üeldwosen, is goreohtigd hot Algemeen Adverfentle-Bnrena A. DB LA
MAR An., N 25. Voorburgwal 368, Amsterdam.
«Drie roomsch-katholieken, drie nnti-revolu-
tionnuiren, en drie, die in elk geval niet tot
de rechterzijde behooien verzucht de
Middelburgsche Courant
Alsdus de N. H. Crt in baar persoverzicht.
Wjj spatieerden het woord verzucht.
Dit trok n.l. onze bijzondere aandacht.
Hebben onze lezers in onze beschouwing
over hot nieuwe ministerie iets gelezen dat
naar eene verzuchting lijkt'!*
Wjj zijn ons niet bewust aanleiding tot zulk
eene bewering te hebben gegeven.
Trouwens, er zou daarvoor ook voor ons
geen enkele reden geweest zyn.
Integendeel, dat wjj niet een «antithese
kabinet" bobben gekregen, stemt ons veeleer
tot vreugde. Dat belooft wat voor zuivering
der politieke partijverhoudingen.
Maar zelfs al ware dr Kuyper weêr aan het
bewind geroepen, wjj hadden geen enkel mo
tief gehad om klaagliederen aan te heften.
Misschien ware dit nog beter geweest om
spoedig te doen zien hoe broos de coalitie is
geworden en hoe onmogelijk een da capo van
1901—1905 is.
De persoverzichtschrijver heeft zich vergist
of ondoordacht een misplaatst woord uit zyn
pen doen glippen.
Aan de rechterzijde is men het maar niet
eens wat het Ministerie Heemskerk
eigenljjk ia.
Men staat er aan die zjjde wel wat vreemd
voor.
Het Centrum kapittelt Het Volkdat hot dit
als een gemengd zaken-Kabinet voorstelde en
verzekerde dat met zjjne samenstelling de
antithese verdwenen is.
Het is, zegt het katholieke orgaan, «onte
genzeggelijk en onbetwistbaar een Rechtsch
Kabinet."
En dit beweert ook De Tijd in een uit
voerig betoog'.
Wjj hebben zoo'n stil vermoeden dat die
bladen zich zeiven en anderen dit willen wjjs-
maken omdat zjj het beter vinden zulk een
cachet op het nieuwe ministerie te drukken.
Drie geloofsgenooten, die daarin zitting
zouden hebben alleen om zaken af te doen,
dat klinkt niet zoo goed als te kunnen ver
zekeren dat zjj voor hunne beginselen zullen
opkomen.
Zuiver Calvinistische organen vertellen het
echter geheel andera.
Zjj wjjzen erop dat het geen Rechtsch Mi
nisterie is omdat daarin zich vrijzinnige elemen
ten bevinden.
Zjj noemen het een doodgewoon zaken
kabinet met een Rechtsch cachet.
En het stelt hen bljjkbanr to lour dit te
moeten erkennen, al zeggen zjj het niet zoo
openljjk en al verbloemen zy hun spjjt achter
zoetsappige redenoeringen.
Het ïb ook geen wonder dat zy spjjtig zyn
nu hun groote leider, hun groote man, op zy
gezet is, of, door de omstandigheden gedwon
gen, buiten het kabinet moest gehouden worden.
En dan nog van de Bondgenooten te moeten
hooren dat een Ministerie zonder hem ook
als een «ontegenzeggelijk en onbetwistbaar
Rechtsch kabinet" wordt beschouwd.
Dat is nog erger.
Men doelt in sommige bladen als iets nieuw8
mee do stollingen, door mr Heemskerk als
student op 416 November 1874 in de De
lating Society te Leiden verdedigd.
Ze zjjn echter volstrekt niet nieuw.
Vóór en in de verkiezings-dagen van 1905.
ja zoIïb later-wanneer herinneren wjj ons niet
precies zjjn ze herhaaldelijk meegedeeld.
En indertjjd wjj meenen in de jaren
tuaschen 1885 en 1890 't waB nog in de
oude Concertzaal, toen de heer Heemskerk
in ons district candidaat was voordo Tweede
Kamer, heeft hjj het gebonrdo zelf verteld.
Die herinnering was in 1905 veel actueeler
dan thans, want dcBtijds stond mr'Fh. Heems
kerk in de voorste rijon om do politiek van dr
Kuyper to verdedigen, die hjj, bljjkens een
dier stellingen, gevaarlijk noemde voor den
Nederlandschen Staat.
Mr Heemskerk is zeker door al het sinds
1905 gehemde weet zoo versterkt in die mee
ning dat by nu, bij het formeeren van zijn
kabinet, het maar het bost vond ons land
voor verdere toepassing van dr ICuyper's poli
tiek te behoeden.
Het/is te hopen dat dit nu ook bljjbe uit
zyn daden als Minister 1
De mededeeling dat de heer Idenburg eerst
einde Mei de portefeuille van Koloniën zal
aanvaarden, is bevestigd.
Inderdaad, terwjjl de benoeming der overige
Ministers ingegaan is met Woonadag 12 Fe
bruari, met uitzondering van die van Mr
Heemskerk, die reeds Dinsdag zjjn ambt aan
vaardde, gaat ze voor den Minister van
Koloniën, den heer Idenburg, dus uitdrukkelijk
eerst in met 20 Mei a. s.
Waardoor dit uitstel van meer dan drio
maanden gemotiveerd is, zal ongetwijfeld
spoedig bljjken, merkt do Arnli. Crt, op. In-
tusschea ban tuoeilyk worden ontkend dat
eene zoo langdurige waarneming van het De
partement niet zonder bezwaar is. Vooral de
nieuwe Minister van Financiën, mr Kolkman,
die twee jaar geleden zoo heftig te koer ging
over de afwezigheid van Minister Krans, zal
veel daarvoor moeten voelen.
Onder het opschrift Staatssubsidie
a particulioro zorg komt in het
Weekblad van bet Recht het volgonde voor:
Het bestuur dor vereeniging Onze Tuin to
Haarlem heeft zich gewend tot de besturen
van een aantal vereenigingen en stichtingen,
die, overeenkomstig het bepaalde in art. 374c
13. W. met de voogdjj over minderjarigen zjjn
belast, teneinde eene gemeenschappelijke be
spreking uit te lokken over enkele, met de
toepassing der Kinderwetten in verband staande
quaestiën.
In de verzonden circulaire wordt vooral de
aandacht gevestigd op hot onvoldoendo der
regeering8subsidie en op de belang'jjke lasten,
die voor de vereenigingen, welke zich aan de
kinderverzorging wjjdon, uit de aanvaarding
der voogdjj voortvloeien.
De heor J. D. Snoeck Henkemans geeft nu
in het Tijdschrijl vow Armenzorg en Kinderbe
scherming, van 1 Februari j.l., rekenschap van
zjjn gevoelen, dat met deze op touw gezette
beweging niet mag worden medegegaan. Wij
hebben dit artikel mot groote sympathie ge-
lozen on volkotnon zyn wjj het mot den
schrjjver eens, wanneer hjj er togon opkomt,
dat men de geheele verzorging van het ver
waarloosde kind, met al wat daaraan vast is,
wil brengen ten laste van den Staat. Subsidie
bedoeld, niet overneming van alle kosten.
Zeker kan, wanneer particuliere hulp onmach
tig blijkt, ten slotte meerdere staatshulp noo-
dig worden, maar de bedoeling der nieuwe
wetgevir g is nooit geweest reeds nn de hulp
zoodanig te doon zjjn, dat de bestaande armen
verzorging, ten bate van hot verwaarloosde
kind daardoor overbodig wordt. Reeds meer
malen is ons gebleken, dat men ontzetting of
ontheffing wil gebruiken, alleen om daardoor
de subsidie te verkrjjgon. Dit schjjnt ons oen
zeer verkeerd en afkeurenswaardig streven.
Indien de verzorging voor het kind rechten"
en feiteljjk voldoende verzekerd is, zonder ont
zetting of ontheffing, dan behooren de parti
culiere en de gemeentelijke armenzorg de
belangen van het kind te behartigen, al bljjft
haar eene Rijkssubsidie ontzegd. Voogdjj raad
on rechtbank moeten er tegen waken, dat niet,
wat slechts middel mag zyn, tot doel wordt
verheven."
Het Ministerie-Heemskerk is er dus.
Het ia een gemengd Kabinet; volgons het
oordeel van velen een zaken-kabinet.
In elk geval bljjkt uit zjjne samenstelling
dat de «nntitheso" van do baan is.
Zoo is 't optreden van dit Kabinet aan te
I merken als een nieuwe Bchredo in de richting
an eene gozonder pnrtjj-groopeoring. En al8
zoodanig, doch als zoodanig alléén, kunnen
wo het met eenige, zy het ovorigens ook maar
zeer matige, ingenomenheid begrooten. We
zullen liebben te wachten op do daden van
bet nieuwe Miuisterio. En we vreo/.on, dat
déze ons al bitter weinig voldoening zullen
chcnkon.
Niet bet optreden van het nieuwe Ministerie
beschouwen wo intusscben op dit oogenblik
als liet merkwaardigst toeken des tijds. Ecu
Ministerie, en stellig bet thans opgotredone,
is slechts de weerklank op of wil men, de
afspiegeling van, do machtsverhoudingen der
partijen in de volksvertegenwoordiging. Wat
die machtsverhoudingen behoerseht, ze op don
duur aanmerkelijk kan wjjzigen, is enkel en
alleen de geleidelijke wijziging in do inzichten
der kiezers. Zoodra derhalve zulk oen wijzi
ging valt te constateeren, heeft men te doon
met een werkeljjk merkwaardig verschijnsel,
eon te eken des tjjd», van groolcr waardo voor
de toekomst dan een wisseling van Kabinet.
Welnu, in den boezem van een onzor grootsto
partijen ter linkerzijde valt zulk een wijziging
te nemen. En wat vooral verbljjdend is,
't is een wjjziging in beslist democratische
chting. Wie do verslagen van de jaarverga
dering der Liberale Unie gelezen heeft en gelet
heeft op do voorstellen, die daar zjjn goedge
keurd, de amendementen ook, dio daar bjjna
zijn aangenomen, zal moeten erkennen, dat dit
groote lichaam nog maar eon klein stootje
noodig hoeft om mot volle zeilen koers te
gaan zetten in de richting, waarin wy van af
de oprichting van den Vrijzinnig-Dcmocratischen
Bond ons hebben bewogen. Thans immers is de
Liberale Unie eindelijk oen beslist voorstandster
geworden voor algemeen mannenkiesrecbt met
slechts weinig uitsluitingenen op het stuk
van vrouwenkiesrecht is de oorspronkelijke
eisch, dat slechts 30-jarige ongehuwde vrouwen
kiesgerechtigd zouJen znm vervangen door het
veel vrijgeviger desideratum, dat deze vrouwen
reeds op haar 25ste jaar tot het kiesrecht
zullen wordon geroepen. En hot scheelde maar
weinig of de amendementen-Don Haag en
Rotterdam waren aangenomen, om de leeftijds
grens voor de vrouwen op 23 jaar te brengen,
zooals de Liberale Unie voor de mannen ver
langt, en de gehuwde vrouwen evenzeer tot
het kiesrecht toe te laten als haar ongehuwde
zusters.
Ziedaar het bewjjs, hoezeer de democratische
clenkbeelden onder de Liberale Unie-mannen
men. En dit wettigt de onderstelling,
dat hotzelfdo democratiseeringsproces zich
evenzeer voordoot by do overige partjjen in
den lande. Trouwens, het Kiosrechtrapport der
katholieken wees hier reeds op. En by de
antirevolutionairen is de democratie wel tijde
lijk, als gevolg van het Kuyper-regime, en de
antithese-politiek in don hoek getrapt, maar
thans, nu dr Kuyper en zjjn antithese de
kiezers van autirevolutionnairen huize niet
meer houden in haar hypnotischon ban, is er
kans dat ook hier het gistingsproces ongestoord
doorwerkt. Ja, zelfs do meest conservatief
gozindo partyen tellen hoden ten dage aan
hangers, die min of meer door de democratische
strooming wordon medegevoerd naar do mo-
demo donkbeeldon omtrent staatsbemoeiing,
sociale wetgeving en kicarochtverrniraing mot
toelating van do vrouw tot de stembus
vertegenwoordigende lichamen.
Waar dit het geval is en de democratische
groei in don boozem van ons volk zoo krach
tig blijkt to zjjn, zou hot ons zeer verheugen
indien het betichte-waarheid block te behel
zen, dat ook dit ministorie grondwetsherzie
ning in zijn program voert. Ongetwijfeld zul
len do vooratellen van hot nieuwe Kabinet op
dit gebied veel minder democratisch zyn dan
van hot afgetreden Ministerie-Do Meester.
Maar is eenmaal de grondwetsherziening aan
de orde gestold, dau zal men onvermydclyk
moeten komen tot do vrijgovigo wijzigingen,
wolbo minister Rink voorstelde. Doet dit
Kabinet hot niet. dan zal bjj de eerstkomende
Kamerverkiezingen hetzjj nog dit jaar als
gevolg van ontbinding, hetzjj het volgende
bjj de periodieke aftreding der Tweede Ka-
metledon ten duidolyksto blyken, dat het
volk in zyn nioerdorheid niet langer ge
diend is van water-en-molk-politiek, maar om
oen frissche, onbeschroomde, van vertrouwen
in do kiezers getuigende kiesrechthervorming
vraagt. En de antitheso-demagogie zal het
togon dien democratischen drang van een
steeds grootor deel onzos volks moeten afleg
gen. Do teekenen den tjjds wijzen hot uit,
voor ieder die daarop slechts opmerkzaam
acht wil slaan. V. D.
Bjj kon. besluit:
is bevorderd tot officier in do orde van
Oranje-Nassau do heer O. Boldingh, adjunct
directeur mot rang van administrateur bjj de
Grootbooken der Nationale Schuld te Amster
dam, en is hem uit zjjne betrokking eervol
ontslag verleend
is aan D. van Drumpt, op verzoek, eervol
ontslag verleend uit zjjne betrekking van
ontvanger van het buitengewoon zegel te
's Gravenlmgo, tovons bolast met de directie
van hot algemeen zegelkantoor;
is aan den kapitein van don staf der artil
lerie T. M. Roost van Limburg, adjudant van
den insp. dor artillerie, op aanvrage, onder
toekenning van pensioen, eervol ontslag uit
den militairen dienst verleend
is de eervol ontslagen commies der poste
rijen 2de kl. A. I. J. Schmalhausen, als zooda
nig herbenoemd.
Door de arr. rechtbank te 'a Hertogonboscb
is, ter vervulling eenor vacature van rechter in
dat college, opgemaakt de navolgende alpha-
bötischo ljjst van aanbevelingmr R. W. J.
C. de Menthon Bake, rechter in de arrondis-
soments-reehtbank te Heorenvcen mr P. A.
Rutgers van der Loeff, griffier bjj het kanton
gerecht to Appingedam-, en mr L. R. van
Sloterdjjck, subst.-griffier bjj de arr.-recbtbank
te Haarlem.
De Minister van Landbouw verleent eiken
Woensdag des namiddags om 2 uur, en de
Minister ad interem vud Koloniën des Vrjjdags
om één uur, audiëntie.
Do audiënties van den Minister van Justitie
zullen eiken Woensdag, te beginnen 19 Febr.,
des namiddags te balf twee uur, plaats hebben.
Het nieuwe ministerie.
De beëediging der nieuwe ministers had
Woensdag voormiddag by H. M. de Koningin,
in tegenwoordigheid van den directeur van
Hr. Ms. Kabinet, plaats.
Er stonden nog al veel nieuwsgierigen in
Eot Noordeinde, om de nieuwe bewindslieden,
die allen in ambtscostuum waren, het Paleis
te zien verlaten.
Uit Vlissingen.
Dezer dagen worden, zoo schrjjft men ons
van daar, door de Compagnie Internationale des
ons Lits in dienst gesteld een drietal
nieuwo, fraai afgewerkte restauratierijtuigen,
die bestemd zjjn om dienst te doen op het
trajoct YlissingenWiesbaden.
Daar hierdoor eeu paar andere rytuigen, die
thans op die ljjn dienst doen, vrjj komen,
zullen deze met den a.s. zomordienst worden
gebezigd op de ljjn Ylissingen—Amsterdam,
waardoor oen groote verbetering wordt ver
kregen in het verkeer tusschen de hoofdstad
en den maildienst op Engeland.
Door de stoomtram Walcheren werd over
de maand September 1907 ontvangen f 5.627.85';
totaal van af 1 Januari tot en met ultimo
September 1907 f 45.348.
De ontvangsten per dag en per kilometer in
September 1907 bedroegen f 6.69', tegen f7.10
in bedoeld tydvak in 1906.
Door de stoomtram HulstWalsoorden werd
in September 1907 ontvangen f2.486.30totaal
af 1 Januari tot en met ultimo Septembei
1907 f 20.078.07.
Per dag en per kilometer werd in meerge-
loemdo maand ontvangen f 6.14 tegen f 5.6C
over datzelfde tydvak in 1906.
In de week van 5 tot met 11 Februari
1908 zyn in Z e e 1 a n d voorgekomen 2 ge
vallen van typhus en fobris typhoidea 7 van
roodvonk en 14 van dipktheritis te weten van
typhus en fobris typhoidea 1 geval te St.
Maartonsdjjk on 1 te Yorsokovftn roodvonk
1 geval te Krniningen, 2 to Middelburg, 2 te
Schoondyke, 1 te Ylissingen, en ItoYerseko
van diphtboritis 1 geval te Driewegen, 2 te
Goes, 3 te Graauw en Langendam, 1 to Hulst,
2 te St. Jansteen, 1 te Neuzen, 1 te Philip
pine en 3 te Zienkzee.
Vereeniging; Zaid-Bevelaniï tan
net Groene Krui».
Woensdag middag had te Goes, zooals nog
in een deel der oplaag van ons vorig nomrner
in 't kort gemeld werd, een vergadering plaats
van afgevaardigden van Zuid-Bevelandsche
Groene Kruts-vereenigingen onder voorzitter
schap van den heer J. H. O.Donmucus van Krab-
Anuwezig waren afgevaardigden van de
plaatseijjke vereenigingen te Goes, Hoinkens-
zanó, Yerseke, Krabbendyke, Hoedekonskerke,
Kruiningen, Wolfaartsdjjk en Wemeldinge.
Alle vertegenwoordigde vereenigingen ver-
klaardon zich bereid zich bjj de vereeniging
Zuid-Beveland aan te sluiten.
Noord Beveland was niet vertegenwoordigd.
De vaststelling der statuten nam heel wat
tjjd in beslag.
De bepaling in de concept-statuten, dat alleen
vereenigingen, die koninkljjk waren erkend,
zich konden aansluiten, werd bestreden op
grond biervan, dat niet allo vertegenwoordigde
vereenigingen de koninkljjke goedkeuring reeds
hadden verkregen. Om dit bezwaar te onder
vangen werd bepaald dat ook vereenigingen
die nog geen koninkljjke bewilliging hadden
verkregen, zich konden aansluiten, mits zjj
vóór 1 Januari 1909 rechtspersoonlijkheid aan
vragen.
Verder werd in de statuten bepaald dat de
verplichte bjjdrngen dor aangesloten vereeni
gingen aan het hoofdbestuur per jaar nooit
meer zullen bedragen dan 10 pet. barer gewone
jaarljjksche inkomsten. Ook werd vastgesteld
dat do leden van het hoofdbestuur herkies
baar zullen zyn en dat elk jaar in de maand
Mei een algemoene vergadering zal plaats
hebben in een der gouaoenten, waar een aan
gesloten vereeniging gevestigd is.
Toen het tot stemming zou komen ovor de
statuten, rees er een bezwaar de afgevaardig
den der vereenigingen Wolfaartsdjjk en Wemel
dinge verklaarden geen mandaat te hebben
mode te werken tot do aanneming van de defi
nitieve statuten. Deze vereenigingen sloten
zich daarom slechts voorloopig aan, al is het
zoo goed als zeker, dat ook deze vereenigingen
wel deel zullen bljjven uitmaken van do ver
eeniging Zuid-Beveland.
Door de afgevaardigden der zes andere ver
tegenwoordigde vereenigingen werden de sta
tuten daarop goedgekeurd. Zoo spoedig moge-
ljjk zal de koninkljjke bewilliging worden aan-
Besloten werd eeD vcvloopig bestuur te
benoemen, dat plaat9 zal maken voor een
definitief bestuur, zoodra de vereeniging «onink-
Ijjk is goedgekeurd.
Dit voorloopig bestuur is samengesteld uit
de volgende heeren J. H. O. Domui'cus, v. or-
zitter; Weasels, secretaris; G. F. W.Geill, W.
N. G. Coenen, T. Cupéry, L. Kloosterman en
J. Ermerins.
Nadat de bestuursverkiezing had plaats ge
had, werd oen huishoudelijk reglement vast-
In de Woensdag avond door de afdoeling
Noord-Beveland der Maatschappij tot Nut van
't Algemeen te Coljjnsplaat gehouden ver
gadering deed de heer C. N. van der Hejjde
verslag van de landverhuring ondor Wis9o-
korke.
Uit dit verslag bleek dat het IVutoland,
9 gemeten verhuurd aan 25 huurders, had op
gebracht f 170 het gemet, terwjjl de pacht
bedmngt f30.
Het land, gepaebt van het kroondomein,
ovoneens 9 gemeten en verhuurd aan 15
pachters, brhcht f 151 op tegen een pacht
van f 36.
Daarna hield de heor Van der Grjjp uit
's Gravenhago eenige voordrachten.
Zoowel de ernstige als de komische vielen
zeer in den smaak van het publiek.
Door do centrale tentoonstellingsvereeni-
ging Landbouwbelang te Zierikzeeis tegen
20 dezer weder een tentoonstelling uitge
schreven van zaaigranen enz, te houden in
de sociëteit Landbouwbelang.
Gevraagd worden verschillende soorten erw
ten, gerst, haver en boonen, waarvoor do ge
wone prjjzen worden uitgeloofd.
ONDERWIJS.
De voordracht tor benoeming van een
onderwjjzer aan school J (vacature-J. den
Hollander) te Middelburg bestaat, zooivls
wjj reeds in ons vorig nommer ondor Laatste
Berichten meldden, uit de volgende heeron
A. Lucieer, Breskens, H. J. Overduin, Vlia-
singen, en L. van Tiggele, Poortvliet.
KERKNIEUWS.
Te Dordrecht is in den ouderdom van
bjjna 83 jaar overleden de heer P. M. Keiler
van Hoorn, de oudste predikant by de Ned. Herv.
Gemeente en de eenige der moderne richting
aldaar. De overledene bekleedde, ondanks zyn
hoogen leeftjjd ,nog verschillende betrekkingen.
Hjj werd 13 April 1825 te Sprang geboren-
1 Mei 1849 werd hjj candidaat in do godge
leerdheid. Op 25 November van dat jaar aan-
vaarddo hji het predikambt te Baambrugge.
SI Juli 1859 vertrok hjj naar Noordwjjk-Bin-
nen, en 12 Februari 1860 naar Dordrecht.
Op 25 November 1899 herdacht de heer Van
Hoorn zjjn 50jarig ambtsfeest, bjj welke ge
legenheid hjj benoemd werd tot ridder in de
orde van Oranje-Nassau.
