MIDDELRURGSCIIE COURANT.
I
Vrijdag
7 Februari.
Sprokkelingen.
Kameroverzicht.
N°. 32.
lol- Jaargang.
1908
Deze oooront urauhijiit d»g«Ujk». afzondering ™n Zon- en Feeetdngen.
Priji por kwnrUnl, zoowel roor Middelburg ele roor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. -weerbericht van het K. N. Met. InBtit. te Bilt.
6 Febr. 8 u. vm. 40 gr., 12 u. 43 gr., av.4 u 43 gr. - Hoogste barom. stand 782.0 te Valentin
l>aga'te 728.8 te Haparanda.-Verwachting totdenavond van7Fobr.: meeat zwakke W. in het
Zuiden Z wind, nevelig, waarschgnljjk droog weer en iets kouder temperatuur.
AdvertontiBn20 cent per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffend#
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gereohtigd hot Algemeen Advertentie-Bureau A. DB 1<A
MAB Az., NJK. Voortmrgwal 266, Amsterdam.
Middelburg 6 Februari.
Kelp
mlige
>DB bjj
|VEG.
|'it; elk#
Lling t#
.ROAM-
ctisnlaa
Trd.tjjd
ikzee
l0£&
p. 2.31
2.38
2.30
Het was Maandagavond bp de voordracht,
door den beer Th. M. Ketelaar te Middelburg
gehouden over »De beteekeniB en noodzakelijk
heid van KinderberstellingB- en
Vacantiekoloni e s", niet vol.
Eu dat was jammer.
Het dool, waarvoor door den 9preker werd
gejjverd, verdiende beter.
En dat geeft ons aanleiding om nog met
enkele regelen daarop te wjjzen, en op te
wekken tot het verleenen van steun aan de
in Z e o 1 a n d bestaande afdeelingen van 't
Centraal Genootschap voor zalbe kolonies.
Ze 2jjn zoo bjjzonder nuttig, die inrichtingen.
Daarvan getuigen de resultaten, verkregen
in andere landen en nu reeds in ons land.
Tul van verzwakkende ziekten, zooals ma
zelen en kinkhoest, openen den weg, langs
welken scrofulose en tuberculose eerst den
jongen mensch bereiken, om hetzjj hem direct
te dooden hetzjj na een pooB sluimerens den
Interen volwassene, en allicht zjjn gezin en
■akomelingenschap, aan te tasten.
Door oen tjjdige verzorging, verpleging en
verkwikking in een der inrichtingen van het
Genootschap zou men zeer veel van deze el
lende hebben kunnen afweren.
Allicht ware geheel te voorkomen geweest,
wat nu met half-, of zonder succes moet wor
den behandeld.
En zoo is er zooveel, dat het latere leven
aantast en bederft, wat mon bad kunnen voor
komen, mits een tjjdige plaatsing in eon Kin
derherstellingsoord den invloed van frisscbe lucht
en doelmatige voeding in het geding had
gebracht.
Want het is meermalen bjj kinderen slechte
•en klein stukje zorg, dat ben van een bloei
ende gezondheid scheidt. Hun lichameljjhe
gesteldheid neigt tot volkomen overwinning
van hot kwaad, doch minder gunstige, uit
wendige omstandigheden belemmeren haar en
nu bljjft hot verzwakte lichaam een gemak
kelijke prooi voor allerlei secundaire ziekten
•n stoornissen."
Aldus Bchrjjft de heer G. Scheltema, kin
derarts te Groningen.
En nu is Nederland op dat gebied nog zeer
ten achter bjj andere landen.
Ia België, dat in dit opzicht ia de verste voxte
niet met Denemarken, Engeland, Duitschland
en Zwitserland kan wedjj veren, vertrekken per
100.000 kinderen nog tweemaal zooveel
zwakke kleinen naar de kolonies als in om
land.
Men wjjte dit niet aan gebrek aan welda
digheidszin bjj ons, Nederlanders, maar uit
sluitend aan onbekendheid met het werk van
het Genootschap.
Na wjj door den hesr Ketelaar daarvan
meer weten, hopen wjj dat ook in onzen kring
de belangstelling gaande weg zal toenemen.
Zeker, er wordt met loffeljjke toewjjding ook
onder ons reeds veel gedaan voor kinderen die
behoefte hebben aan buitenlucht, aan oe
andere omgeving, aan andere voeding enz.
Maar dit beperkt zich slechts tot een kleinen
kring.
In Westhove kan slechts een zeker, oen be
perkt aantal kleinen worden geplaatst.
Ëa wie de resultaten, daar verkregen, kent,
zal beseffen dat er meer moest worden gedaan
in die richting.
Dat goede werk nu willen de pas opgerichte
afdeelingen Middelburg en Vlissingen van het
Centraal Genootschap voor Kinderherstclllngs- en
Vacantie-Kolonies tor hand nemen, zooals de
afdeelingen Goes en Tholen reeds doen.
Zjj kunnen echter alleen flink arbeiden
de goede richting, wanneer zjj over voldoende
middelen kunnen beschikken.
Do verplogingskoston in de inrichtingen van
het Genootschap bedragen per kind en per
dag negentig cents. Het belast zich met de
zorg voor tehuizen aan zee en in boschrjjke
streken en tevens met de volledige verpleging
en met alles wat daarbjj behoort.
Er is nu een eigen huis te Egmond aan
Zee, het koloniohuis Kerdijk, waarin 60 a 70
kinderen kunnen worden opgenomen. De ove
rige huizen zjjn gehuurd, Maar het streven
is tbans een tweede eigen huis te krjjgen in
een boschrjjko strook.
Elke afdeeling betaalt jaarljjks slechts f 5
contributie in de Algemeene kas. Verder
komt al het geld, dat de aideelingen bijeen
brengen, ten bate der uitzending van e i g e n
kinderen.
De contributie voor de leden wordt door
de afdeelingen zeiven bepaaldhet minimum ia
gewoonljjkniethooger dan f 1 per jaar; maar
vaak is bet lager.
Bezwarend is zjj dus niet.
Des te meer reden om de afdeelingen te
steunen.
Er is hier een goed werk te verrichten een
werk der liefde en der menBchlievendheid,
waaraan allen kunnen meewerken en dat voor
menig gezin, maar ook voor het algemeen eon
zegen zjjn kan.
Men kan zich als lid aanmelden:
te Middelburg bjj de heeren W. C. de
Graafi', mr M. Jacq de Witt Hamer, L. A. E.
van der Ley, P. K. Peorlkamp en Herman
Snjjders
i Vlissingen, waar zich reeds een
honderd personen als lid aangaven, bjj mej.
P. de Visser.
Voor Goes en Tholen is het adros daar
voor wel gemakkeljjk te vernemen.
De iVutócommissie voor onderwjjs heeft de
aandacht der besturen van Patroonsvereeni-
gingen, ambachtsscholen, avondteekenscholen,
van de iVuü-departementen en van die dor
Maatschappij van Nijverheid gevestigd op eene
wenscheljjke en mogeljjke bevordering van het
leerlingwezen, nis doeltreffend middel
van onderwjjs en opvoeding allereerst voor den
toekomstigen ambachtsman.
Zjj vindt daartoe aanleiding le in het door
haren secretaris samengestelde geschrift liet
leerlingwezen in Nederland en 2e in het feit,
dat op de Staatsbegrooting voor 1908 ia uit
getrokken een post, teneinde daaruit subsidiön
te kunnen verstrekken aan Vereenigingen, ten
behoeve van door haar mot patroonB te sluiten
en door de regeering goed te keuren leer-
contracten.
In genoemd geschrift wordt, volgens de
commissie, de bestaande toestand ten aanzien
van de leerlingen in do werkplaatsen, op juiste
wjjze geschetst en aangetoond, dat nèch voor
jongens, nèeh voor meisjes, van een regel
matig voortgezette vakopleiding in den regol
sprake is. Allerlei werkzaamheden, vreemd aan
hetgeen voor eene goede vakopleiding noodig
iB, worden opgedragen; geregeld aanvullend
vakonderwijs bljjft achterwege, de huisvesting
bjj den patroon, zoowel als de zedeljjko opvoe
ding in de werkplaats laat dikwjjls to wen-
schen over.
Aan dien gebrekkigon toestand moot een
einde komen en het middel daartoe isdo
toepassing van het leerlingwezen, langs don
weg van schriftelijke overeenkomsten, ongeveer
volgens de schets, daarvoor in genoemd ge
schrift gegeven.
De jongens en meisjes worden dan als leer
lingen in een vak geplaatst of aangenomen
wanneer ejj met voldoenden uitslag de lagero
school hebben doorloopen, gevolgd door een
herhalingsonderwjjs, vakonderwijs en
zoo noodig door een speciale voorbereidende
klasse in verband met den aanvangsleeftjjd.
Door een proeftjjd van 3 of 6 maanden moeten
zjj bewjjzen hebben gegeven van lust en ge
schiktheid voor het vak hunner kenze.
De plaatsing geschiedt uitsluitend bjj be
kwame en voor hun taak geschikte leermees
ters-bazen, wier bedrjjf van dien omvang en
dien aard iB, dat de leerling bjj hen het vak
in zjjn vollen omvang leeren kan.
Indien de leerling niet bij zjjn ouders of
voogden ver bljjft, wordt hem huisvesting ver
leend, betzij bjj don leermooBtor, ingeval diens
gezin daarvoor geschikt wordt geoordeeld,
hetzjj in een ander voor dat doel geschikt
gezin, waar de leerling goede Toeding
zorging geniet en zooveel mogeljjkals lid van
het gezin wordt beschouwd en behandeld.
De leermeester ontvangt een in de schrifte-
ljjko overeenkomst bepaald bedrag, als leergeld
en tot vergoeding voor de door hem aan den
leerling te verschaffen werktuigen. Hjj keert
aan den leerling een evenzeer vastgesteld,
maar opklimmend bedrag, eerst ala zakgeld,
later als loon uit.
Door het besluit der Staten-Generaal, met
medewerking van den Minister van Binnen-
landsche Zaken, omtrent subsidie genomen,
wordt niet alleen in morcelen zin het denk-
boeld,om het leerlingwezen in te voeren gesteund,
maar wordt mede de mogelijkheid opengesteld,
om, ook zonderde oprichting van een speciale
vereeniging ten behoeve Yan dit leerlingwezen,
pogingen tot verwezenljjking van dit denk
beeld, door geldeljjken steun van Rjjkswege,
te zien bevorderd.
In deze omstandigheden, waarin de pogingen
der iVufó-commissie gelukkig samenvallen met
do richting, waarin de Regeering de doelma
tige ontwikkeling van het leerlingwezen
wenscht te bevorderen, is bet noodig d a t h e t
particulierinitiatiefnuookspoe-
dig en krachtigzich openbare.
Vooral de in ons land bestaande Patroons-
vereenigingen en de besturen der onderschei
dene vakscholen zullen daartoe zich nn op
gewekt kunnen gevoelen, terwjjl de Nuts-
departementen en de afdeelingen der Maat
schappij van Nijverheid ongotwjjfeld gaarne
deze zaak zullen bevorderen.
Ten slotte vestigt do Commissie, in verband
met de opleiding in de werkplaats, de aan
dacht op de wenscheljjkbeid, om voor ver
schillende vakken of onderdeelen van vakken
cursussen in te richten, geschikt om gevolgd
te worden door hen, die in het algemeen de
practjjk van het bedrjjf in do werkplaats moe
ten leeren.
Onderscheidene ambachtsscholen richten reeds,
nevens het gewone onderwjjs in de bouwvak
ken, speciale cursussen in voor vakken als;
schoenmaken, meubelmaken, behangen en
stoffeeren, dagcursuasen voor schilders, enz.
Ook industriescholen voor meisjes, alsmede
kook- en huishoudscholen, gaan soms, voor
bjjzondere behoeften, tot de oprichting van
bjjzondere cursussen over.
Mot klem dringt de iVufócommissie op na
volging van deze goede voorbeelden aan.
En wjj vestigen de bjjzondere aandacht op
bare jongste circulaire, waarvan wij biervoren
den hoofdinhoud meedeelden.
belasting te verbeteren, zoodanig, dat hjj de
gemeenten financiöel steunt en daarna in staat
stolt met opcenten op die belasting en met
behulp van vortorings- en zakeljjko heffingen
haar financiöel bestaan te regelen, in welke
regeling do oplossing der forenson-quaestie
dan ligt besloten en bjj welke regeling alle
complicatie wordt vermeden.
Te Utrecht is een proefverkiezing gehouden
voor evenredige vertegenwoordi
ging.
Aangenomen was dat er 13 vacatures in den
raad waren en dat het aantal door do ver
schillende kiesvereenigingen gestelde candi-
daten gezamenljjk 33 bedroeg.
Ook werd als aangenomen beschouwd, dat
slechts 10 namen van candidnten op het stem
biljet mochten worden geplaatst.
Er waren uitgebraoht 856 stemmen, zoodat
het volle kiesquotient 65 bedroeg zonder mee-
telling van de breuk.
Bjj eerste aflezing der biljetten kwamen met
het volle kiesquotient uit de bus de namen
van een zestal heeren en bjj tweede aflezing,
hetgeen geschiedde door overdracht van de
geringste stemmencjjfers, die van eon drietal,
dat dus met betrekkeljjke meerderheid werd
Door den heer C. H. W. Raedt te Amster
dam zjjn in het Alg. Hbld. eenige artikelen
gewjjd aan het rapport dor staatscommissie
voor do gemeente-financiön.
Hjj merkte daarin o. a. het volgende op.
Het verslag der Staatscommissie is een ge
documenteerd boekdeel mot een schat van
gegevens. Het is in do uitwerking der
onderdeelen een kundig on machtig stuk werk.
Doch voor de groote gedachten, welke daar
van uitgaan, is het mjj niet inogeljjk een knie
buiging te maken.
Het verslag bepaalt zich naar mjjn oordeel
te veel tot de aanbeveling van kunst- en
lapmiddelen. Dat de wetgever dor laatste 40
jaar niet heeft gepoogd die aan te wenden
om den gemeentenood te bezweren, mag men
hem niet euvel duiden. In die middelen is bet
elixer niet te vinden.
Waar ten laste van den Staat en in het cre-
diet der gemeenten eon groote vordering moet
worden geplaatst, omschrjjf ik die aldus: aan
deel in de 80 millioen aan indirecte belastingen
met de inning van welke belastingen de wetgever
om reden van algemeen belang, de Rijksoverheid
sinds 1SG5 heejt belast
Deze omschrijving spreekt duideljjk genoeg.
Voert men hier tegen aan, dat ook het Rijk
thans niet in overvloed van middelen zich
boweegt, dan antwoord ik daarop, dat die
omstandigheid niets tegen den rechtsgrond der
vordering zegt. Indien de rechtsgrond vast
staat, dan heeft de Staat aan die vordering
gehoor te geven en in zjjn wetgevende
macht maatregelen te nemen, om aan de
betaling te kunnen voldoen.
De Staat heeft daarvoor en nu bedien
Het merkwaardige van deze proefverkiezing
noemt men vooral, dat slechts 22 biljetten
buiten uitwerking bleven, terwjjl dat in ge
wone omstandigheden de helft 1 kan be
dragen.
Als verdere voordeelen van de Evenredige
Vertegenwoordiging wordt nog eens aangestipt,
dat herverkiezingen achterwege bljj ven, terwjjl
tusscbentjjdsche verkiezingen vermeden kunnen
worden.
De redactio der Arnh. Crt., ook een groot
voorstandster van de Evenredigo vertegenwoor
diging, is van meening dat deze proefverkiezing
niets bewjjst omtrent de resultaten van zulk
eene vertegenwoordiging, omdat wat het uit
sluitend doel dier vertegenwoordiging ispro-
portioneele verdeeling der te vervullen zetels
naar gelang van de getalsterkte der personen
van goljjke denkwjjze en richting onder do
kiezers, niet bereikt kan worden met het stem
men over gefingeerde candidaten.
Alleen kon daardoor bewezen worden, dat
het opmaken van het resultaat der stemming,
het zoogenaamde depouillement, volgons eene
evenredig# verkiezingswjjze geen bjjzondere
moeite noch veel tjjdverlies eiacht. Voor hen
die zulk eene verkiezingswjjze practisch niet
toepasselijk achtten, heeft het resultaat der
proefverkiezing echter in dit opzicht wel bo-
teekenis.
Volgens Het Centrum zal het nieuwe kabinet
•niet tot een onmiddelljjk beroop op do kiezerB
overgaan, maar alleen tot Kamerontbinding
besluiten, indien bet een linkerbloc dwars op
zjjn weg vindt."
Dat is goed en wel.
Als het er nu maar eenmaal is, zullen wjj
wel zien wat er gebeurt.
Zitting van Woensdag.
Hoewel de credietwet voor Oorlog zonder
eenig debat werd aangenomen, kan van de
zitting van heden toch niet worden getuigd,
dat zjj kalm en rustig verliep. Wat werd de
heer Van Idsinga boos, toen generaal Van
Rappard hem vertelde, dat hjj zjjn collega van
Justitie geraadpleegd had of er tegen mr Van
Idsinga niet een strafrechterlijke vervolging
zon kunnen worden ingesteld, op grond van
diens uitlating bjj een interview.
Daarin zou de afgevaardigde voor Bodegraven
gezegd hebben dat de inspecteur der cavalerie
en een kolonel van hetzelfde wapon het booze
opzet gehad hadden door een minder goeden
condui te-staat de carrière van den overste der
cavalerie Römer te breken.
Later had de heer Van Idsinga deze uit
drukking verzacht door er voor in de plaats
te stellen »den klaarbljjkeljjkon opzet diens
bevordering tegen te gaan".
Toch bloef de Minister van Oorlog dit een
zeer ergorljjke aantijging vinden. De zaak had
zich, volgons Z.Ex., geheel anders toegedragen.
slechten conduite-ataat van overste Römer
verandering te brengen. Daartoe haddon zjj
echter geen termen kunnen vinden.
Zóó zat de vork in den steel 1
Z.Ex. meende dus, dat mr Van Idsinga geon
recht had om die beide heeren te beschuldi-
dat zij de carrière van overste Römer
zouden hebben gebroken!
Pracht van een redevoering!
Do heer Van Idsinga kon daarop inot recht
dun Minister van O.rlog verwjjten, dat dezo
de zaak, waarom het oigenljjk ging, geheel ter
zjjde stelde. Hot wa9 den afgevaardigde voor
Bodegraven n.l. vooral om een afkeuring van
het instituut der geheime conduite-staten te
doen. En hierover zweeg Z. Ex. in alle talen.
Dit zonder eenige aanleiding uitdeelen van
standjes verhoogt soker niet het ministerieel
prestige. Daarom is hot maar goed dat deze
Minister van Oorlog spoedig van het staats-
tooneel verdwjjnen zal.
Ook de heer Duymaer van Twist kreeg een
Btandje". Deze kapitein had »het praatje
uitgestrooid" van de f 32,000, die aan »Oor-
log" zoek zouden zjjn.
Niets van waarruziede Generaal Van
Rappard.
De sergeantB hadden daarvan wel degoljjk
verhoogd soldjj uitbetaald gekregen.
Geen kwestie vanrepliceerde do heer
Van Twist, die de voor hem zeldzame triomt
genoot den Minister in den hoek te dringen
met de vraag waarom diezelfde sergeanten
dan nu nog rekesten indienen met verzoek om
in het genot gesteld te worden der toegezegde
Bolöjjveihooging 1
Het moet dèèr, ann »Oorlog", toah een
vreemde administratie zjjn
De ruzie met mr Van Idsinga had geen
voortgang, omdat de voorzitter voorstelde do
zaak-RÖmer later te behandelen, tegeljjk me'
het rekest dat door den verongelukten o vorst'
bjj de Kamer zal worden ingediend. Een
handige zet van den voorzitter, want ander'
hadden wjj heden nog een eindeloos debat ge
had over deze betreurenswaardige geschiedenis.
Kolonels en Generaals, die tegen oen lid
der Kamer, op grond van diens uitlatingen in
een interview, een strafrechterlijke vervolging-
willen gaan instellen en daarbjj gesteund wor
den door den Minister van Oorlog, die zjjn
collega van Justitie in den arm neemt
dit zjjn toch zoovele bedenkeljjke teokenen.
er op wgzonde, dat een reuzenschoonmaal
aan het Departement van Oorlog hoog
noodig is.
Er onfbrak nog maar aan, dat de veront
waardigde kolonels en generaals gezamonljjk
den heer Van Idsinga uitgedaagd hadden
De Kamer is nu tot nadere bjjeenrooping
gescheiden.
Geen voordeel voor de democratie.
•Ook kan een ministerie zich allengs een
meerderheid, of vaster meerderheid, vormen.'
Met die woorden heeft prof. FabiuB in »dn
(a.-r.) Rotterdammerhet goed recht erken t
van het ministerie-De Meester om in 190!
steunende op een zwakke en heterogene meer
derheid in de Tweede Kamer, de regeeringstai:
te aanvaarden.
Dat in hetzelfde merkwaardige artikel door
dezen anti-revolutionnairen hoofdman, bedoel1
of niet bedoeld, scherpe critiek wordt geoefend
op het slaafsohe volgen, waardoor de sterke ker-
keljjke meerderheid zich gedurende het KuypoT-
be wind onderscheidde, gaan wjj nu maar met deze
enkele vermelding voorbjj. Tooh is goed te
onthouden wat prof. Fabius aanvoert ten bewjjzc
van het gevaar, dat kortweg de meerderheid,
het cjjfer, steunsol wordt voor een kabinet.
Een vr jjzinnige zon het niet beter kunnen zeggenl
Prof. Fabius achtte het dus niet beslist
noodig dat een Kabinet steeds de meerderheid
achter zich heeft. Dat dit betoogd werd om
thans het optreden van een ministerie-Heems
kerk goed te pr&ten is duideljjk. Maar óók
kwam hier politieke speculatie-zucht boven.
Speculatie op den steun van hot meer behou
dend deel dor vrjjzinnigen. Van dezen schijj ver
kon toch wel niet worden vermoed, dat hg
hoopte de democratische elementen der linkor-
roor het komende »christeljjk" kabinet
Beide officieren hadden nl., op last van den
ik mjj nogmaals in hoofdzaak van de nota I Minister van Oorlog, onderzocht of er geen
der heeren Kan en Treub zjjn inkomsten- j aanleiding kon gevonden worden om in den
Want het is een bf-kende menscheljjke eigen
schap, dat meu g iarne gelooft, wat men hoopt
en wenscht. Prof Fabius gelooft aan demoge
lijkheid, dat straks een ministerie-Heemskerk
zich allengs eene meerderheid zal verwerven.
Behalve de kerkeljjke groepen, te zamen 49
tellend, zal het dus een deel der linkerzjjde
in het gevlei moeten komen.
Nn kan het natuurljjk op steun der demo
craten aan de ovcrzjjde van den politioken
Rubicon rekenen, wanneer h#t er naar streeft
sociale hervormingen van beteekenis in het
Staatsblad to brongen. Er is een tjjd geweest,
dat samenwerking voor die hervormingen b#«
