N". 22.
131' Jaargang.
Maandag
27 Januari.
Middelburg 25 Januari.
Zeemsche Omtrekken.
1908.
middelburgs*™ courant.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaa', zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nedorland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thorm. alhier en tol. weorberieht van het K. N. Mot. lnatit. te Bilt.
25 Jan. 8 u. vm. 28 gr., 12 u. 31 gr., av. 4 u. 35 gr. Hoogste barorn. stand 778.3 te Dresden,
laagste 738.5 te Seydisfjord. Verwachting. Heden niet ontvangen.
Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- ea
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Beclamo» 40 cent per regeL Groote letters naar de plaats, die zy innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betroffcnde
Handel, Nyverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAR Am., N.ï. Voorburgwal 260, Amsterdam.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Het is zeer zeker eene gewichtige kwes
tie, die thans bij een viertal gemeenten op
Walcheren aan do orde is, die dor
tram van VlissiDgen naar Middelburg.
Reeds geruimon tijd zijn er plannen aan
hangig om die beide gemeenten te verbin
den door eon oleotrisoho tramon in ver
band daarmee lag het voor de hand dat
de concessionaris van de tegenwoordige
tram, de Sociefé Anonyme des Tramways h
vapeur Fletshigue—Middelboury et extensions
zich zou haasten om zulk een concurrentie
te beletten en zelf wil overgaan tot het
iuvoeren van electrische tractie.
De concessie van die tram loopt nog tot
31 Dec. 1929, dus 21 jaren.
Zij heeft zioh nu tot de verschillende ge-
meoute-bestureu van Vlissingen, Middelburg,
Souburg en Koudokerke gewend met ver
zoek do concessievoorwaarden te wijzigen.
Dat is eene voor haar bedenkelijke po
ging. Het ligt toch voor do hand, dat
van die door haar geboden gelegenheid ge
bruik zal worden gemaakt om haar, laten
wij het zoo eens uitdrnkken, aan den tand
to voeleD.
Wij zullen van de tegenwoordige Maat
schappij, in wier handen de concessie thans
borust, geen kwaad zeggenwij willen aan-
nomon dat zij bezield is met den besten
wil om te verboteren wat verbetering ver-
eischt.
Maar de tram heeft een verleden, dat
niet voor haar pleit en grond geeft tot
wantrouwen, zolfs tegenover hen die thans
hel heft in handen hebben en hot goode
willen, zonder dat de concurrentie hen.
althaus op dit oogenblik nog, direct daartoe
dwingt.
Vaste Btekken steken, geen halve maat
regelen nemen, is daarom het parool, vooral
van de gomeentebesturen te Vlissingen on
te Middelburg.
Eu dit is bepaald noodig.
Er is vroeger, toon die tram nog in
andere handen was, veel te groote lank
moedigheid vaak gebruikt. Materieel en
weg lieten zeer veel te wenschen ovor aan
don dienst kleefden tal van gebreken, en
dientengevolge waren de klachten zeer vele.
Daaraan was niet in eens in allo opzich
ten te gemoet te komen maar des te moor
reden om, nu er gelegenheid bestaat, voor
de toekomst meor vaste stekken te steken,
opdat, hoe goede voornemens er ook mogen
bes'aan, het publiek zooveel mogelijk ge
waarborgd zij dat er meer dan voorheen in
zijn belaDg worde gehandeld en dit goede
plannen weer niet in den doofpot gaan,
zoodra de gevraagde concessie-wijziging is
verleend.
Wjj weten dat in die richting ztappeD
worden gedaan door do gemeentebesturen
van Vlissingen en Middelburg. Zij hebben
de handen in elkaar geslagen.
En zij staan nu sterk door de aanvrago
van de firma I. Boasson en Zonen te Mid
delburg die het sein was om de tegenwoor
dige Maatschappij wakker te schudden.
Deze heeft nu te kiezen tusschen het op
onbekrompen, flinke wijze uitvoeren van
haar plan om haar dienst te veranderen in
oen electrische, geheel naar genoegen en
naar de aanwijzingen der besturen van dio
gemeenten, of haar dienst voort te zotten
op don tegenwoordigen voet, wat Diet over
eenkomt met de eischen van dezon tijd, en
een eventueolen conourrent eon groot voor-
doel boven haar zal verschaffen.
In do Kamer van Koophandel to Mid
delburg is de zaak reeds besproken en
gewezen op do voorkeur die de ernstige
plannen van de firma Boasson vordionen,
al werd ook eonerzijds opgemerkt dat de
tegenwoordige Maatschappij ook voor vor-
botering vatbaar is.
Burg. en Weth. van Vlissingen hebben
den raad reeds overgelegd de voorwaarden,
ie zjj bij inwilliging van het verzoek dor
Société Anonyme baarzoudon willenstellen.
Sommigo komen ons nog al kras voor,
maar het is boter hooge eischen te stellen
waarop uog af te dingen valt,, dan te lage,
die in do toekemst niet voldoende waar
borgen voor verbetering opleveren.
In denzolfden geest hebben Vrijdag Burg.
en Weth. van Middelburg den Raad voor
waarden aangeboden, waarop zjj voorstellen
aan het verlangen van de Maatschappij tot
wijziging te voldoen. Ze zijn ongeveer in
denzelfden geest als die te VlissiDgen.
W-fit er uit dit alios zal voortkomen,
valt moeilijk te zeggen.
Het is mogelijk dat èn de tegenwoordige
Maatschappij, zich onderwerpend aan de
hooge eischon die men haar stolt, ook tot
het invoeren van electrische tractie over
gaat, èn de heeren I. Boasson en Zonen
concosBie krijgen en ons ook oon electrische
tram naar Vlissingen bezorgen.
Er ontstaat dan oon concurrentie die
voor hot algemeen niet anders dan goed
kan zijn.
Het is in oik goval eon voorrecht dat er
thans gelegenheid bestaat om verandering
te broDgon in een toestand die langen tijd
gegronde reden tot ergernis gaf.
De gemeentebesturen hebben daartoe nu
hot heft in handen en wij zijn vast over
tuigd dat zij daarvan gebruik zullen maken.
Dat is voor het publiek eeue geruststelling.
Ia verband met die kwestio werd ons
dezer dagen in een brief de vraag gedaan
of het nu niet het geschikte oogenblik is
om eens te denken aan gemeente-ex
ploitatie dor tram VlissingenMid
delburg.
„Men kan zoo schreef men ons zich
niet mooier denkon dan eon centrale te
Souburg, die over dag in do tram een
goeden afnemer heeft, en 's avonds licht
kan afgeven in twee gemeenten met een
bevolking van ongevoer 40.000 ziolen in
het centrum eener provincie waar üit den
aard der zaak klein industrie voor provin
ciale behoefte is of zal komen, indien door
de olectriciteit de energie goedkoop kan
worden verkregen. Waar een centrale dus
bloei zou verspreiden en bovendien door de
exploitatie der tram daarnevens een prach
tig rendement zou kunnen worden verkre
gen. Zal men deze gelegenheid laten
voorbijgaan
Voorzeker: dit is geen Biecht idee.
Niet alleen Vlissingen en Middelburg
zouden daarvan kunnea profiteeren maar
ook Souburg on Koudekerk?, o.a. voor hunne
verliohting, wanneer het kanaal niet, met
het oog op de kosten voor ondergrondsehe
;eleiding, bezwaren oplevert; wat wij ons
niet kunnen denken.
Wij gelooven ook dat de exploitatie van
zulk een eleotrischo tram aardige voordeden
zou opleveren voor do kassen dor respectieve
gemeenten.
Maar zullen de besturen tot zulk oeno
onderneming geneigd zijn
En danzal Middelburg met het oog op
zijn gasfabriek willen meewerken tot her
't leven roepen van eene inrichting voor
electriBch lisht, hoe noodig dio ook moge
zijn Electrisch licht is het licht van dezen
tijd. En eenmaal zal men daartoe wel moeten
overgaan.
Do vraag is thanskan, zoolang de con
cessie nog loopt voor do tegenwoordige
tram Vlissingen—Middelburg, do gemeente
wel overgaan tot oprichting on exploitatio
van eene electrische tram
Wij betwijfelen dit in vorband mot de
nu geldende concessievoorwaarden.
In de voorwaarden, die hot Dagehjksch
Bestuur van Vlissingen wil stellon, wordt
wel degelijk rekeniDg gehouden met do op
richting van oon electrische centraio dooi
de gemeente of door een ander. Dan zou
de concessionaris (Sociélé Anonyme) verplicht
zijn den stroom daarvan to betrekken,
Of de concessionaris daartoe geneigd is,
is de groote vraag. De voorwaarde legt hem
nog al aan banden.
Voor hst oxploiteeren van oon electrische
tram door de gemeenten kan zulk eeue
bepaling thans nog geen nut hebben.
Maar tocji zouden wij aanraden mot hot
idee van gemeente-exploitatie rekening
houden bjj het bepalen van den duur der
concessie en die ulot langor te stellen dan
zij thans is bepaald; d. w. z. op 21 jaren.
Wie weet of dau mot hot oogonblik ge
komen is om voor de gemeenten zeiven do
voordooien van een electrisoho tram zich
too to eigenen.
Middelerwijl zouden dau do gemeenten
aan eon of meer deskundigen een onder
zoek omtrent dit belangrijk punt kunnen
opdragen, vooral omtrent de kans van slagen
met zulk een gemeentetram.
Ovor do bepaling van dien duur hadden
allo vier de gomecnto-bcsluren echter nu
reeds wol in over'eg mogou tredoD.
Dat zij dit zoo mogelijk nog doen.
Mot eonïgo verbazing lazen wij dezor
dagen dat in Vlissingen hot plan be
staat de instelling voor het genezen van
1 ij dor a aan tuboroulose op te
richten in de omgeving van het badhuis.
Zou dat 'waar zijn
Als or eon middel is om Vlissingen als
badplaats to bonadeelen, dan zou het wel
zulk oen plan zijn.
Zelfs, al willen wij aannemen dat eene
dorgolijko inrichting daar geen nadeel be
rokkenen kan en zal aan de gezondheid
der bezoekers van do badplaats, dan nog zal
stellig on gowis do wetenschap dat zulk eone
instelling zich daar bevindt van grooten
invloed zijn op hot bezook, en vooral op
dat aan het badhuis.
In Domburg protesteort men ook roedB
tegon eon zelfde voornemen eu koestert
mon de verwachting dat het plan of
worde opgegeven bf uitgevoerd op een
terrein, ver van do badplaats verwijderd.
Tot nu toe hooren wij nog geen tegen
spraak van het bewuste bericht uit VlissiDgou.
Wij hopen die spoedig te lezen of tc
vernemen dat er stappen wordon gedaan,
ovenals in Domburg, om tot verandering
ervan aan te sporen.
En wat nu de lijders aan tuberculose
betreft, wij zouden willen vragenzijn er
aan Walcheren's kust geen andere geschikte
plekjes te vinden, buiten badplaatsen, wier
bolangen niet over het hoofd mogen wor
don gezien?
Wij hebben b. v. hot oog op menige
uitstekend gelegen plek in de duinen van
Vlissingen naar Meliskerke.
Er moet voor die lijders took ook een
goed gonozingsoord wordon gezocht.
Wolk eon ongerief 1
Telkens sprongon er bnizen.
En Bleeds op dezelfde plaats, onder 3o-
rooskorko.
Zijn de huizon daar soms versloten of
schuilt daar oon ander gebrek
Wij vragen slechts, omdat beweerd wordt
dat de buizen, door de eene of andere oor
zaak, op dio plaats spoedig vortoren, en
het tijd wordt dat mon daarin voorziet.
Zou het niet gowonsoht zijn dat daarom
trent in den gemeenteraad eens inlichtingen
worden govrasgd?
Allicht verkrijgt hot publiek dan in 't
openbaar een geruststellend antwoord tor
weerlegging van do loopende praatjes, of i9
er voor de rnadslcden aanleiding aan te
drlngon op afdoende verboteriDg in don
toestand.
Het zal, zoo schrjjft V. d. S. ons, voor
oen overgrootdeolder bewoners van West-
k a p e 11 o zokor wel een aange amo t jjding
goweost zijn dat de zeven uitgestotenen met
l Mei weder aan hot work mogen gaan.
Niet alleen voor de betrokkenen zolven
maar ook voor hunne kameraden en voor
allou die zich voor hen geïnteresseerd
hebben was dit een blijde boodschap.
Menigeen had roeds den moed opgegeven
dat dit gelukken zou, maar de voortdurende
werkzaamheid ia doze richting, in het bij
zonder van burgemeester Overduija en den
voorzitter van de Veroeniging Eensgezind
heid Brasser en do medewerking, een v|jf
weken geleden door den voorzitter van den
Polder Walcheren toegezegd, voerden einde
lijk tot het gowenachte doel.
Het dageljjksoh bestuur van den Polder
zij voor deze gunstige beslissing do dank
der dijkwerkers gebrachten burgemeester
Overduijn, in zijne gemeente tooh reeds
zoo populair, zal om de groote medewer
king, iu dezen door hem vorleend, zeer
zeker door do Westkappelaars nog meer
geacht worden.
Waar ik een goed jaar geleden zoo
menigmaal oen plaats in het belang dezer
zaak in dit blad mocht erlangen, mag ik
dit misschien nu nog wel een enkele
maal voor eene kleine nabetrachting.
„Bezint eer gij begint", een woord op
alle zaken van toepassing, geldt voorzeker
wol als men tot eene werkstaking wil ovor-
Telkens wanneer wij de a 1 g e m e o n e
begraafplaats te Middelburg
bezoeken en daar eene ter aarde bes
bijwonen, treft ons het gomi9 aan eene goede,
ruime wachtzaal, zooals mon die in andere
;omeenten steeds vindt. Daarin begeven
zich dan, terwijl de kist op de draagbaar
geplaatst wordt, do wachtenden, ook vaak
de familie en andoren dio hot lijk volgen.
Voor laatstgenoemden is voor dit doel
zulk een lokaal nu niot strikt noodig, want
do overplaatsing van do lijkkoets op do
baar geschiedt spoedig cn zij blijven zoo
lang in do volgkoetsen.
Maar voor hen dio als vriend van den
overledene of als lid oenor vereeniging hem
do laatste eer willen bewijzen, is eene derge
lijke wachtkamer wel oen behoefte, vooral
bij slecht weer.
En dan ook om, wanneer men zich met
de nabestaanden nog oen oogenblik wil ver-
conigen rond de baar on or oon woord zal
gesproken worden, bij koudo en regen be
schut te staan.
Kan er niet eens aan gedacht worden
om, in plaats van het tegenwoordige kleine
wachllokaaltje, een flink gebouw te zetten,
dat aan zulk een doel beantwoordt?
Mon zou, zooals dit eldors, o.a. te Vlis
singon, geschiedt, voor hetgobruik daarvan
kunnen doen betalen, maar het ook voor
on- on minvermogenden kosteloos of voor
lagen prijs beschikbaar kunnea stellen.
Het zou zeker in eone behoefte voorzien.
Onze Waterleiding heeft ons in den
laatston tijd meer dan eens in don stook
gelaten.
En juist op dagen dat onze huisvrouwen
geen water konden missen.
Niet gaarne zou ik een oordeel willen
vollen over het al of niet gerechtvaardigde
van zulk een middel.
Ieders gezond verstand moot hem echter
zeggen, dat, alvorons daartoe wordt over-
gegaai, het voor en tegen rijpelijk dient
overwogen en alle andere middelen dienen
beproefd te zijn.
Nu beschikken over het algemeen de
Westkappelaars over een goede dosis „ge
zond verstand", maar het is jammer dat zij
dat in 1906 niet gebruikt hebben.
De staking toen toch was onnoodig, onge
motiveerd en totaal onvoorbereid.
Zij zullen mij niet kwalijk mogen nomen
dat ik dit hier rondweg zeg, want in hunne
algemcene vergadering in het vorig jaar,
hebben zij mij dit volmondig toegestemd.
Wel waren er grieven, maar allo wegen
om die weggenomen te krijgon, waren bij
lange na nog niet afgesloten en de grieven
op zich zeiven waren ook niet van dien
aard om zoo hals over kop naar het tweesnij
dend zwaard: werkstaking te grijpen, te
minder, daar er, waar er eigenlijk geen
werk was, feileljjk ook niet te staken viel.
Deze overijling is den Westkappelaars
duur te staan gekomen en zal heu nog
lang, door het verlies van het werk te
Zontelando on Domburg, heugen.
Wijlen de zoo min in Middelburg ah te
Wc8tkapelle vergeten heer K. Baart, die
Wostkapello en zijn bevolking zoo door on
door kende, hoeft hooi deze treurige ge
schiedenis reeds voorzien en haar op pag.
61 van zijn bekend werk over die gemeente
voorspeld. Hij besloot zijn voorspelling
met de woorden: „het is tc hopen dathan
gezond vorstand bon in het Bpoor zal hou
den."
Deze hoop is niet verwezenlijkt.
Zij zijn in 1906 buiten het spoor gegaan,
Moge het voor het laatst geweest zijn
Laten zij zich beter organiseeren.
Zij hebbon eone vereeniging Eensgezind
heid, maar willen zij daarmee iets prestoeren,
dan zal daartoe heel wat reorganisatie
noodig zijn.
Deze vereeniging heeft o. n. eene kas
van enkoio duizenden guldons maar geen
rechtspersoonlijkheid.
Toen ik eens inzage wenschto van een
ontvangen belangrijk schrijven, bleek dood
leuk dat men zulke dingen, na ze gelezen
te hebben, maar verscheurde.
Deze enkele staaltjes slechts als bewjjs,
dat Eensgezindheid, wil zij een up to date
werkliedouvereeniging zijn, nog voel te kort
komt.
Ware zij eone goed georganiseerde Veree
niging geweest, dan was ook voorzeker de
staking in 1906 met haar nasleep van
treurige gevolgen achterwege gebleven.
Er 2jjn 240 dijkwerkers en men weet
het„zoovoel hoofden zooveel zinnen".
Hot is niot te vergen dat deze 240 juist
altijd precies hetzelfde zullen willen on doen.
Tooh kunnen zjj daarnaar trachten op
een of ander gebied.
Ala ik hun nu een goeden raad mag
geven, zou het deze zijn
Tracht allen tegonover uw werk en het
polderbestuur te zijn als uw voorzitter,
J. Brasser. Wel is waar was bij ook een
„uitgfslotene", maar als gij alion waart all
hij, dan zou er nooit moeite zjjn.
Tenminste, dat verklaarde de voorzitter
van den Poldor eenigen tijd geleden zelf
in tegenwoordigheid van den burgemeester,
terwijl hij Brasser op den schouder klopte
en de heer Den Bouwmeester zal in dezen
zeker tooh wol tot oordeolen bevoegd zijn.
Aan de andere zijde is het te hopen
dat zij die op het werk het Polderbestuur
vertegenwoordigen, dat zullen doen met
tact en wijs beleid.
Is hot voor ieder steeds goed meester
over zichzelf te blijven en zoo nu en dan
eens te bidden: „zet Heer een waoht voor
mijne lippen", voor hen die over een groot
personeel gesteld zijn, geldt dit in dubbele
mate.
Ik ken dergelijke personen, die zich zoo
danig door hun driftig temperament laten
beheerschen, dat zij bij de minste aanlei
ding hunne beambten en werklieden uit
vloeken die, als zij bijv. een hunner van
fraude verdonken, hem maar dadelijk
dief noemen; die als iemand over
eenige zaak oon ander oordeel verkondigt
dan het hunne, direct verklaren „gij liegt".
Zulke monschen hebben op den duur een
ongelukkig lovenzij wordon door al hunne
ondergeschikten gehaat en hebben voortdu
rend kwesties.
Het is te hopon dat zjj die te West-
kapolle eeno dusdanige verantwoordelijke
betrekking vervullen, een anderen weg als
de „ware" zullen beschouwen en bewandelen.
Dan alleen toch zullen bestuur, ambte
naren on dijkwerkers een drievoudig suoer
vormen en zulk eon snoer, dat volgens den
Prediker „niet haast gebroken wordt", ia
aan don Wostkapelsche dijk noodig.
Want, ofschoon het niet te hopen is, het
zou toch raogoljjk kunnen zijn, dut do ver
raderlijke zoo het weer eens noodig maakte
dat de klok geklept werd on de omroeper
op de hoekon dor straten riep
Nood! Nood!
Groote hood!
Klein en groot,
Arm en rijk
Allen naar den dijk
(Mot hamer en met spade.)
In zoodanig onverhoopt goval zon het
drievoudig snoer niet te hecht kunnen zijn.
Hiermede zou ik kunnen eindigen maar
er rest mij nog eene opdracht.
Er is mij nl. namens Eensgezindheid ver
zocht „do heeren van de krant vriondeljjk
te bedanken voor de goeighoid zoo dik
wijls eene plaats voor hen to hobben afgo-
staan".
Mijn oprechten dank daarbij voegend, wil
ik hiermede deze nabetrachting sluiten.
Volgons bericht onder Uit Stad en Provincie
is Trjjdagavond besloten die aan te vragen
en tevens tot reorganisatie van de vereeniging
over te gaan,