MIDDELBURGSCHE COURANT.
1008.
Dinsdag
14 Januari.
Sprokkelingen.
N". 11.
lol'
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prys per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van bet K. N. Met. lnstit. te Bilt.
18 Jan. 8 n. to. 26 gr., 12 u. 30 gr., av.4 u. 33gr. Hoogste barom. «tand 776.6 te Muncben,
laagste 755.4 te Horta. Verwachting tot den avond van 14 Jan.". zwakke tot matige Z.O:
tot Z. wind, licht bewolkte lucht, droog weer en 's nachts matige vorst.
AdvertentiSn20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Goboorte-, dood- ea
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer
20 cent. Beclamei 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot do plaatsing van advortentiën on reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, ia gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAR Ai., N.Z. Voorburgwal 200, Amsterdam.
Middelburg 13 Januari.
«ving
I aller-
i-kok.
ben in
Kn-hof-
fctoker,
menen
■angea
in do
I don 1
aan te
busiek-
kindor-
Jstraub
I Soc.
j Mid-
Itlershof
I Oef. en
li er» Ge-
b-iou.
Inbof
mttersliêf.
Eli-
■man.
Izaal 8 u.
BarfamscJi
TAond.
«ivJ«uso4
bond.
f, u.
Vogel-
Ge
il,. Bolk.
1 - 8o«.
J. T**
QeaeUdh.
.germ**
Ij 6
l ttt Chris-
ij van
i Zee land.
Herv,
r jrj
De vico-prosident van den Raad van State
is bjj de Koningin geweest.
De voorzitters der beide Kamera zgn door
H. M. gehoord.
Do heer mr Th. Heemskerk werd bjj de
Koningin geroepen. Hg ging zelfs tweemaal
naar hot Paleis in het Noordeinde.
En ten slotte, althans tot Zaterdag, heeft
H. M. met mr M. J. C. M. Kolkman, den leider
der katholieke fractie in de Tweede Kamer,
geconfereerd.
De beide laatste heeren zjjn, wg golooven
dit stellig, zooals steeds in dagen van
crisis allen die maar iets tot de oplossing
daarvan kunnen bedragen, op den voet govolgd
door verslaggevers, wier taak het is hun
gangen na te gaan en te bespieden bjj wie zg
aanbelden of waar zjj binnengingen.
Indertjjd toen wjjlen mr J. Heemskerk Azn.
de hom meermalen opgedragen taak van ka-
binetsformoerder vervulde, liepen daaromtrent
de zotste verhalen.
En als dan die reporters op het bureau
bunno ervaringen meedeolen, wordt daarop
voortgeborduurd.
Zoo komen meerendeels de van »wel inge
lichte" of van «betrouwbare" zgde, naar het
heet, verkregen berichten de wereld in.
Hot eene blad weet al meer dan hot andere.
En of het tweede berioht het eerste al ge
heel te niet doet, men spreekt daarover in 't
geheel nietden volgenden dag komt er nog
een andere tjjdmg die alle vorige verhalen weer
omverwerpt.
Bet is niet anders dan een jagen om elkaar
de loef af te steken in welingelichtheid en
betrouwbaarheid en een zucht om voor zjjn
blad reclame te maken door het te doen noemen.
Wy hebben reeds gezegd dat wij aan die
mededoelingen bitter weinig waarde hechten.
En om nader aan te toonen hoe allerlei
praatjes in dezen een hoofdrol spelen, halen
wjj even het volgende aan
Een Haagsch blad wjj zullen den naam
niet noemen om niet mee te werken aan de
bevordering der reclame kwam weer eens
voor de zooveelste maal, vertellen dat «thans
met veel kans van slagen getracht wordt een
Kabinet uitsluitend nit de rechterzijde samen
to stellen, en dat een ministerie-Heemskerk
in zjjn program op den voorgrond zal brengei
zoodanige urgente onderwerpen van algemeen
belang, waaromtrent tusschen rechts en links
geen principieel verschil bestaat, maar ton
aanzien waarvan afwjjkende meeningen zich
meer voordoen in den boezem der verschillende
partgen zelf, zoodat op de totstandkoming
met gemeen overleg in de 1jaar, welke nog
scheiden van de algemeene verkiezingen, kans
bestaat."
Wg zgn nieuwsgierig naar de samenstelling
en het program van zulk een Ministerie uit
de Rechterzijde, vooral omdat naar onze meening
een kabinet-Heemskerk met zulk een plan
kans loopt fiasco te maken.
Het idee komt ons al even zonderling voor
als oen ander, waarbg sprake was van een
kabinet der Rechterzijde, waarin een
meer ministers van het demissionaire Kabinet
zitting zouden nemen of een lid der linker
zijde als Minister van Oorlog zou optreden.
Men stelle zich zoo iets voor 1
Het eenige wat wg uit al die berichten op
maken is dat het den schrpvers daarvan ont-
broekt aan degelijke, solide stof om over
de crisis te schrjjven en dat zjj daarom hun
toevlucht nemen tot allerlei geruchten of poli
tieke verzinsels.
Wij gelooven eerder wat een tweetal katho
lieke bladen beweren, n.l. dat nit het
van mr. Kolkman bjj de Koningin bljjkt hoe
het vormen van een nieuw Ministerie
Heemskerk niet gemakkelgk valt, en dat hg
daarmee nog lang niet gereed is.
Dit zon onB ook niet verwonderen.
Alle rechtsche fracties in dezen tevreden
tellen is geen gemakkelgk werk.
De moeilgkheid daarvan beseffende, zullen gegaard heeft. Hjj koopt in een volksbuurt
wjj mr. Heemskerk er allerminst eon verwgt I een huizencomplex voor 1 12.000, neemt oen
van maken als het lang duurt vófóf hg gereed is. hypotheek van f 6000 voor b.v. Vu, percent,
Het ken niet ander. en de gevolgen der h°' 7Ü» 5 P»"7™»' m J»ok' zf
j»» j u j j j geld een 8 percent te makenmisschien maakt
ondoordachte daad van hem en znno mede-
hg wol 10 percent als hg de huur ontvangt,
leden der Rechtazjdn moet hD nu eenmaal m„op tjj b|j icn toop r8kenlenin„»kart
dragen.
Op de inconsequenties der anti-
evolutionnaire partjjis meermalen
gowezen.
Stellen wjj, vrjjzinnigen, die in 't licht, dan
worden wjj van partjjdigheid en onwaarheid
beschuldigd.
Moer en meer krggen wjj op dit punt ech
ter bondgenooten bij de mannen van de rech
terzijde zeiven. Prof mr D. T. D Fabiua is
op dit punt vol gver en ontziet niet de moeite op
zulke eigenaardigheden te wyzen.
Zoo schreef bjj dezer dagen weer in De
Rotterdammer
Vroeger heette de door vryzinnigen ge
wilde verzekeringsdwang geheel onvereenig-
baar met de aDti-revolutionuaire beginselen.
Later schoof bij op naar de «neutrale 2öne".
En eindeljjk werd hg een der konmerken
.n echte anti-rèvolutionnaire gezindheid.
In 1894 was de meest principieele anti-
revolutionnair voor het staatsreehtelyke
wie Takkiaun was.
Thans op sociaal-politiek gebied volgens
velen wie Borgesiaan is.
En wie Groeniaan is?
Behoorde en behoort eigenlgk niet tot de
partg.
Althans niet tot de «georganiseerde".
Zoude er dan toch misschien niet eene fout
i de organisatie schuilen
In het nummer dezer courant van 2 Nov. 11-
Bchreef ik, dat eene partij noodig heeft en orga
nisatie èn beginseldat de organisatie dienen
moet, niet om bet beginsel te vermoorden,
maar om het tot krachtig leven te brengen."
Waarlgk, tegenstanders behoeven in onze
dagen de antirevolutionnaire party niet meer
aan te vallen; eigen aanhangers zgn druk bezig
haar af te breken.
sehgnt niet genoeg gewaarschuwd te
kunnen worden tegen emigratie naar
Canada.
De Minister van Buitenlandsche zaken deed
dit, zooals gemeld, opnieuw in de Staatscourant.
Hg wyst er op dat big kens bericht van
den conBul-generaal te Toronto, op het oogen-
blik in dat land een buitengewoon groot aan
tal petBonen zonder werk is.
Ten gevolge van de gedrukte goldelgke toe
standen hebben vele fabrieken en andere on
dernemingen hun personeel verminderd, het-
n groote mate tot het ontstaan der
tegenwoordige ongunstige omstandigheden heeft
bggedragen.
Wjj wgzen hierop nogmaals met nadruk,
vooral omdat wjj haalden daarvan dezer
dagen nog een staaltje aan er nog gewo-
tonlooze personen zjjn die, alleen uit winst-
do menschen aanBporen in dat land
een bestaan te zoeken.
Huisbazen en huisbaasjes staan in 't alge
meen niet in een goed blaadje.
Nu maken velen hunner het er wol naar,
maar het gaat toch niet aan allen over één kaïn
te scheron en te betitelen mot den naam van
huisjesmelkers.
Wie zgn geld in huizen belegt, behoeft
daarom nog niet per se een ve-huurder te zgn
die zgn huurders het vel over de ooren stroopt
of slecht wonen laat.
iMen onderacheide goed en beoordeole ieder
billgk naar zjjno handelingen.
Dank z de nieuwe woningwet zgn wg op
den beteren weg, wat woningen betreft.
Eu dat is oen voorrecht-
Maar dit brengt ook zjjne schaduwzyde mee
voor eigenaars van huizen, dio bovendien ook
met andere woeilykheden hebben to kampen.
Daarop wees dezer dagen de Amsterdamsche
Briefschrgver der Leeuwarder Courant in de
volgende regelen:
«Misère 1 ook voor menig kleinen huiseige
naar. Gy, lezers, hebt een gerechtvaardigden
alkeer van huisjesmelkers. En toch! stel u
zoo'n klein kapitalistje voor, een winkeliertje,
een ouden zeebonk, die na vele jaren tobbens
een kapitaaltje van 5000 of 6000 gulden byeen-
veroordeelt gg reeds don vermaledgden huis
jesmelker.
Doch hebt ge wel nagedacht over al de
onaangenaamheden waaraan zulk een huis
eigenaar, die wokelgks de huur in oen Amster
damsche volksbuurt moet ophalen, blootstaat
En hoeveol percent zou hg tegenwoordig van
zgn geld maken, nu daizenden werklieden
werkloos zgn. Laat hg een arm gozin, nadat
hjj oen paar weken huur verloren heeft, uit
do woning zetten, er komt een ander huurder,
waarvan al evenmin een cent te halen is.
Doch tegenwoordig kan zoo'n huiseigenaar
al in bgzonder onaangename omstandigheden
geraken. Links en rechts gaat het bouw- en
oningtoozicht aan hot afkeuren, Wee dion
ouden zeeman, die zgn kapitaaltje in een huis
heeft gostoken, wanneer het huis onbewoon
baar wordt verklaardSlechts by hoogo nit-
;ondering verschaft do gemeente hem geld oin
tot verbouwing over te gaan. De bewoners
trekken er in allen gevalle uit en bjj moet
zich tevreden stellen met de luttele onteige-
ningswnardedo waarde van den grond en de
waarde van 't gebouw als pakhuis beschouwd.
Hg is tot den bedelstaf gebracht.
Op de vergadering, onlangs door de notarieele
vereoniging in Kramapohky belegdr werd hulp
gevraagd voor een meer dan 90jarig man, die
zgn spaarduitjes in een paar huisjes belegd
had, meenendo dan onbezorgd te kunnen leven,
en die nu zoo arm was, dat hg, werd hg niet
geholpen, in het werkhuis moest.
Nooit is er een sociale verbetering tot stand
gekomen, of er vielen alachtoffers, zeido de
diiecteuï van het bouw- en woningtoezicht, de
heer Tellingen.
Wat zal er nog wat te doen komen als de
Jordaan en de doolhoi van straten tusschen
Jodenbreestraat en Prins Hendrikkade, de zoo
genaamde Markeibuurt en Cilenburg, aan de
beurt komen, om volgens de eischen der
Woningwet verbouwd te worden."
Men ziethet bezit van huurhuizen vooral in
m groote stad geeft ook zyne zorgen en de
bezitters slapen tegenwoordig niet op rozon.
De zoo nuttige bevordering van bet
algemeen belang brengt dit wel meeen vele
dier heeren hebben jaren lang geprofiteerd
van slechte en onhoudbare toestanden, die
noodzakelgk verbetering eischten, maar met
dat al is het toch een feit dat hun toestand
niet te benyden is.
Tenslotte eene voor spaarders niet
onbelangryko medodeeling.
Zjj betreft de Staatsschuldboekjes.
In de eerste maand van bun bestaan is voor
886.350 van zulke boekjes gebruik gemaakt.
Aannemende dat een deel van dit bedrag te
danken is aan do aantrekkelgkheid van het
nieuwe, dan nog is het verschil met de f
a f 40.000. dio tot dusver door bemiddeling
de postspaarbank ten behoeve van inleg
gers aan Staatsschuld maundelyks gekocht
werd, zóó groot, dat men een volkomen suc
ces van het niouwe instituut mag verwachten.
Het wantrouwon togen andere financieele
instellingen heelt in November het bedrag der
inlagen bg do Postspaarbank aanmerkolgk doen
klimmen, waarbij nog in aanmerking genomen
moot worden, dat in die maand f 787.782 ont
trokken werd voor belegging in Staatsschuld-
boekjes. Do foitclyk meerdere inleg dan do
terugbetaling bedroeg dan ook f 1.665.560
togon f 400.639 in die maand van 1906.
HUIS-INDUSTRIE.
Van het bestuur der Vereeniging voor de
Neder landsche tentoonstelling van huis-industrie,
waarvan voorzitter is de heer N. G. Brouwer
Jr te Utrecht, eu 6ecrotftris do heer J. Oudegeest
te Amsterdam, ontvingen wg een schrjjven
betreffende het bovengenoemd onderwerp.
Het bestuur zegt daarin
Loondrukking en ziekte door de huis-in
dustrie blgken uit de verslagen van de inspec
teurs van den arbeid, zooala met betrekking
tot de confectie-industrie reeds vroeger ia
aangetoond. En deze verslagen geven slechts
een zeer onvolledig beeld.
Onze tentoonstelling zal, dank zy de
quête, welke op dit oogenblik gehouden wordt,
hopen wg, iets vollediger beeld geven, doch
de gegevens, waarover wjj thans beschikken,
zgn toch reeds van dien aard, dat ieder wel-
donkonde warme belangstelling dient te hebbon
voor de beBtryding der euvelen, welke dezen
arbeid vergezellen.
Bestrgding der euvelen
Wjj missen onder onze tnedeworkors nog
maar al te veel ondorwjjzers, dio zoo uitste
kend ons konden helpen door het vertrouwen,
hetwelk ze bg de ouders genieten om allerlei
in het verborgen sluipende vormen van huis-
iudustrio op te sporen.
Wjj missen nog onder onze medewerkers
>0 velerlei kindervrienden en philantropen,
die anders spoedig gereed staan om de hel
pende haud uit te steken en thans niet sohgnen
te weten dat de Vereeniging voor de Nederland-
Tentoonstelling san Huis-industrie bezig ia
een werk te verrichten, hetwelk voor hun
ideaal: de redding van het kind, geestelijken
hchaaielyk eu zedel jjk, van de grootste waarde is.
Wg missen onder onze medewerkers zoo
velerlei hygiënisten, die dag aan dag hnuno
gaven ten koste leggen aan de bestrjjding van
allerlei gevaren, die de gezondheid bedreigen
die toch bg dezen onzen arbeid van verre
blyvon staan, niettegenstaande onze vereeni
ging bezig is mot de eerste pogiDgen die
moeten worden gedaan om talloozo onhygiëni
sche toostanden uit den weg te ruimen.
Kinderbescherming en hygiëneze reiken
elkander de hand bg de bestrgding dereuve-
wolke het gevolg zgn van de huisindus
trie.
Want juist ten opzichte van de voedinga-
en genotmiddelen wordt er in de huisindustrie
schromelyk gezondigd tegen de belangen van
het kind en tegen de bygiène.
In Harderwgk b.v,, een plaats waar de
hygiëne in het algemeen nog geen bgzonder
groote vorderingon heeft gemaakt, wordt soms
f 1000 uitbetaald aan loon voor garnalenpellen.
Als men nu den prgs weet waarvoor garnalen
gepeld verkocht worden en men berekent
slechts een kleine winst voor den winkelier
en een laag loon voor den visscher, benevens
de kosten voor het transport, dan kan men
wel eenig8zins nagaan, welk loon er overschiet
voor het, voor den oningewyde, moeilgke
werk van garnalenpellen en dan weet men
ook dat, als volwassenen die f1000 per week
ia Harderwgk zouden moeten verdienen, er
geen kwestie van zou zjjn, dat de menschen
het zout in de pap wonnen.
Dit werk gebeurt ook niet dooi volwassenen,
's Morgens vóór schooltyd en 'savonds nè
schooltijd helpen scharen kindoren de moeders
bg dit eentoonige werk.
Stelt u het visschor8krot en do hygiënische
eischen waaraan het voldoet, voor. Stelt
voor de kinderen, dikwyla ongewasschen, met
de ziekten die kinderen en vooral die kinde
ren. van onwetende en arme lieden dikwijls
hebben, in do bekrompen omgeving, voortge
jaagd aan het garnalen pollen en dus zonder
den noodigen tijd voor behoorlyke reiniging.
Stelt u voor het onormo loonbedrag in totaal
en do millioenen garnalen, die daarvoor door
kindervingers moeten gaan. Stelt u voor do
gejaagde handjes, de teere handjes, de vieze
handjes, de zwarte tandjes, die soms to hulp
komen als een schaal niet spoedig kan wor
den verwgderd, stelt u voor of neen, stelt
het u niet voor, want ge zondt nooit meer
garnalen eten.
Dit onhygiënische, slecht betaalde werk wordt
door kindoron van af zeer jongen leeftijd ver
richt in Harderwijk, Stellendam, Schevenin-
gen
En bot publiek vergast zich aan de lekkere
garnalen, onbewust van het gevaar voor hot
opdoen van eenige ziekten, hetwelk hot daar
mede loopt, onbewust ook van den ontzenu
wenden arbeid, welke het vergt van kinderen
op uren, waarop deze reeds lang op bed moesten
leggon.
Doch ook bg eene andere lekkernjj treffen
we den kinderarbeid aan. En wel bg de ver
vaardiging van sigaren. Zelfs wanneer do be
werking van tabak en het maken van sigaren
door volwassenen gebeurt, laten hygiënische
voorzorgen to wenschon over. Maar wat zullen
wo op dit gebied verwachten van kinderen en
bovenal, wat van kinderen in de ellendige
krotten der tabaksstrippers, waarvoor Wage-
nitigen, bot schoone, het liefelyk gelegen
Wageningen zoo berucht is Hoeveel ziekton
zgn reeds verbreid door do rampzalige zucht
van sommige fabrikanten om toch maar goed
koop te producoeren, waarvoor do huia-industrie
zich zoo uitnemend leent; door de ellendige
zucht van «publiek" om goedkoop te koopen,
waardoor het niet zelden toch het uitgespaarde
dubbel moot inboeten door doktersrekeningen
met de gevolgen daarvan.
Hoort de onderwyzers klagen over den
arbeid van schoolgaande kinderen.
inspecteur voor Noord-Holland lezon we ee*
brief van den ondorwyzer
»U w schrgven verheugde mg, omdat door
uwe hulp misschien een einde kan worden
gemaakt, in elk geval wel eenige verbe
tering kan worden gebracht in toestan
den, voortgekomen nit het zoeken van
werkgevers naar goedkoope werkkrachten
en waardoor schoolgaande kinderen licha-
melgk en geestelgk worden geschaad.
Meer dan eens is het voorgekomen, dat
leerlingen, oververmoed door inspannende
bezigheden vóór een schooltgd, onder het
onderwgs in slaap vielon en naar huis
moeeten gezonden worden om uit te slapen.
Herhaaldelgk worden leerlingen door liunna
bazen to laat naar school gezonden ea
moeten dan worden teruggestuurd oui het
kwaad met co doen inkankeren.
Hoeveel onderwijzers zouden ons staaltjes
kunnen vertellen daarvan
Maar ook dezelfde Inspecteur van den Arbeid
ligt een klein tipje op van de gordgn, die
zooveel kinderleed, zooveel kinderellende en
tevens zooveel onreinheid verbergt.
Hg publiceert uit het sigaren vak een staatje,
waaruit bljjkt dat kinderen vun 12 en 13jaar
pet week 21 tot 82'/* uur werken voor eeu
weekloon van 50 tot 80 cent of voor uurlooneu
van 1.1 tot 3'/s cent.
Wg hebben sterk vermoeden, dat ook na
avonds 7 uur nog heel wat arbeid door
deze jongens zal worden verricht en dat mes
alleen 7 uur algemeen als eind -n den arbeid
heeft opgegeven om zeer gegronde redenen.
Wat dunkt u, lezer en lezeres, zou bet ein-
delgk tjjd worden om in te grjjpon
Zou het eindelgk tgd worden om de hand
in den ploeg te slaan, ernstig en krachtig,
opdat èn onzo gezondheid èn do kracht en de
ontwikkeling van het toekomstig geslacht
gewaarborgd wordt
Geen krachtiger en meer afdoend middel
dan medewerking aan de Vereeniging voor de
Nederlandsche Tentoonstelling van Huis-Industrie,
welke gevormd wordt door vereeuigingen en
personen van allerlei richting, welke gesteund
wordt door mannen en vrouwen van invloed
en vermogen, waaraan ieder, die het wil
meent met zgn medemensch, moet medewerken,
hetzg door het helpen bg de enquête, hetz|'
door inschrgving m het waarborgfonds voor
do tentoonstelling.
enz.
Bg kon. besluit:
is benoemdtot magazgnmeeBter bjj da
directie der marine te Willemsoord de griffier
bg den directie to Hellevoetsluis J. Baertis
bevorderd tot griffier de commies bg 's Rgk»
werven L. Boon en tot commies bg 's Rgks
werven de adjunct-commies C. Smit; en ia
beDoemd tot adjunct-commies bg 'sRgkswer
ven de klerk A. J. J. M. van Gessel
ia op non-activiteit gesteld de kolonel J. D.
Wagner, command, van het 2do reg. veld
artillerie, ter zake van tgdolijke ongesteldheid
is d« arts Mas Asmaoen benoemd en aan
gesteld tot off. van gezondheid 2de kl. bg het
personeel van den geneeskundigen dienst vae
het leger in N.-I.
De luitenant t/z 2de kl. A. M. Kan wordt
geplaatst nan boord van Hr Ms wachtschip te
Amsterdam.
De gewone audiënties van do Ministers van
Landbouw enz. en van Justitie zullen Woens
dag a.s. niet plaats hebben.
De Minister van Oorlog verleent Donderdag
geen audiëntie.
Bg beschikking van den Minister van Kolo
niën is de resolutie van 7 October 1907, voor
zooveel daarbg de heer J. H. A. Manders tor
beschikking van den Gouverneur-Generaal va*
N.-I. word gesteld, teneinde te worden be
noemd tot opzichter 3de kl. bg don waterstaat
lands burgerlgke openbare werken daar
te lande, op verzoek, iiigotrokkeu.
Oost-Indië.
De gouverneur-generaal keerde 21 December
van zgn inspectie te Kota-Radja terug e*
werd 5 Januari te Tandjong Priok terugver
wacht.
ïïii Siafl en r.'eviïicie.
De Vereeniging voor ziekenverpleging te Mid
delburg ontving van beheerders van het familie-
fonds H. Ph. eene extra bgdrage van f 500,
ten bate van het Pensioenfonds.
Men zie de rubriek Liefdadigheid.
De bureelambtenaar der postergen en
telegrafie D. Kuiper is van Middelbrug
overgeplaatst naar Leeuwarden.
Zaterdag a. s. zal de typographisehe
In het verBlag over 1903—1904 van den Vereeniging Harmonie en Vriendschap te Mid-
