TWEEDE BLAD
MIDDELRIRGSCHE COURANT.
Woensdag 1 Januari,
Middelburg 31 December.
FEUILLETON.
Een pleegzoon.
N« 1töi° Jaargang. 1908.
Vereeniging voor Ziekenver
pleging te Middelburg.
2 Januari 18832 Januari 1908.
Don 2eu Jan. 1883 had or ten huizo van
dr J. C. de Man een oindvergadering plaats,
waarbjj tegenwoordig waren de damea mevrouw
J. E. van CitteraErmerina, mevrouw J. Keizer
VunSonsboek, mej. A. M. Sprenger, mej.A.
M. de Man en do hoeren dra J. C. do Man,
J. P. Bordenis V. Berlekom, IJ. Keizer en J.
0, Bolle. Ia die vergadering werd gearresteerd
het reglement van de Vereeniging voor Zieken
verpleging, die bovengenoemd dames-comité, op
verzoek en na ampole bespreking met de ge
noemde doctoren, had opgericht.
Zeker, evenals elders, waren er in Middel
burg eenige menschen beschikbaar om bp
ziekte en overig den hulp te verloenen, een
heel klein aantal; wjj denken aan den ver
pleger Vervenne en diens vrouw, aan den
barbier Van der Kop, laatsten lavementzetter
Tan het Barbiersgilde); aan «kromaio Jacob",
die toch zoo handig was; zjj waron onder
medische voorspraak werkzaam in 't verple-
gingsvak.
Maar eon verplegingsdienst met geschoold
personeel was in Nederland aan het opkomen;
en wel erkentelijk mag Middelburg zjjn dat
wjj hier reeds in 1883 een dames-comité bereid
vonden om do moeiljjke en zware taak van
hot besturen van ten verplegingsdienst op
zich to nemen. Met vrouwenmoed, volharding,
toewjjding gaven ejj zich aan dat werk der
liefde: mevrouw Van Citters als presidente,
mevrouw Keizer als vico-presidonte, mej.
Sprenger als thesauriere, mej. De Man als
secretaresse.
Den 2on Januari a. s. bestaat de Vereeni
ging voor Ziekenverpleging 25 jaar en ik neem de
vrjjheid, mjjnheer de redacteur, u, ter opname
in uw gastvrjj blad, aan te bieden een zeer
beknopt verslag over dat tjjdpork.
Met groote bescheidenheid werd het werk
begonnen; een contract met het Godshuizen-
bestuur maakte het flnantieel mogelijk om met
een drietal dames verpleegsters: de zusters
Steketoe, Haver Droeze en De Wilde, te be
ginnen; zjj zouden baar diensten bewijzen in
het gasthuis, waarin zjj gehuisvest waren, en
bovendien beschikbaar zjjn voor particulieren.
Gaandeweg viel haar hulp in den smaak, zoo
dat tot uitbreiding van personeel word over
gegaan vooral bleek zulks noodig, toen de
Vereeniging zusters voor heel de provincie
disponibel stelde. Finantioel door contributies
van leden der Vereeniging, moreel, door het
publiek gesteund, is van den beginne af de
ontwikkeling van de Ziekenvereeniging gezond
geweest.
De jaarverslagen getuigen van klimmende
behoefte't aantal tusschendiensten, week-
diensten, doorloopende verplegings- en gratis-
diensten gaat steeds naar boven de inkomsten
bljjven daarmede m verhouding, al moet hot
hier duideljjk worden gezegd, dat de verple-
gingsgolden laag zijn en dat de gratis-diensten,
Naar het Duitich,
1 VA.N
LEONORE NIESSEN—DEITERS.
»Meen je dat werkelgk, Jula
»Ik meon het werkelgk 1" zei Jula met
nadruk.
»Och neen
Dat «werkelgk" gemeende was bljjkbaar
iets geneerends. Maar tooh bezorgde het Jula
een blik van schuwe bewondering.
-• «Seraphine," juffrouw Jula Piepjunge
zette haar kopje koffie met een krachtige
beweging neer (natunrljjk niet zoo krachtig
dat hot mooie porselein er door in gevaar kon
komen), >Seraphine, je moet alsjeblieft beden
ken dat wjj moederplichten hebben! Ik geef
toe, dat dat ons niet aangenaam is, maar we
hebben die plichten nu eenmaal en moeten
dienovereenkomstig handelen
»Dat weten we 1" zuchtte juffrouw Finchen
bezorgd. «We hebben ze nu eenmaal 1 Maar
de hemel weet dat we er niets aan kunnen
doen. We hebben ze - dat weet ik het beste 1'
»Jjj Dat >jjj" werd lang gerekt,
ging aan liet slot een terts hooger en werd
toen kort afgebroken.
in hoofdzaak sinds 't jaar 1896' door de wijk
zuster, mej. Van SchagenLangejan, op voor
beeldige wjjze waargenomen, groote uitgaven
eischen. Do finantieele zorgen zgn-xpor elke
vereeniging, waaraan de philanthropio met
vreemd is, groot, maar veel inoeiljjker is het
werk dat men niet ziet, het eigenlijke beheer
dor Vereeniging. Daarvan bljjkt naar buiten
weinig of niets.
Wie zal naar waarheid willen getuigen do
talrjjko moeilijkheden die in het gasthuis
moesten overwonnen worden. Al verleenden het
Godshuizenbestuur en de medici hun loyalon
steun, toch bleek het dageljjka dat de verhou
ding tusschen binnenvader en moeder en do
pleegzusters een strjjd was van macht. Daaraan
werd grootendeels een eind gemaakt doordat
het Bestuur der Godshuizen de hoogst be
kwame en to vroeg gestorven mej. Vos tot
Directrice aanstelde.
Maar ook daarna waren er moeilijkheden
waaraan het tweeledig doel der vereeniging
niet vreemd was. Terecht beklaagden zich de
pleegzusters, dat zjj op het Gasthuis te weinig
mot zieken in aanraking kwamen, maar om
gekeerd werd de hulp vaak te vergeefs
gevraagd, omdat er door particulieren beslag
op gelegd was. Vjjftien jaar lang hooft de
Vereeniging in het Gasthuis gewoondde
behoefte aan deskundige, met groote toewjj
ding gegeven, hulp der zusters ontkende nie
mand meer; in dien tjjd heeft de Vereeniging
zich een blgvende plaats veroverd in do ach
ting van het publiek. Die sympathie uitte
zich in klinkende maat, toen zich de gelegen
heid voordeed om op aannemelijke voorwaarden
oen eigen huis te koopen.
In 1898 besloot het Bestuur in dat pand
het nu bekende Verpleeghuisin de Langeviele
in te richten.
Met de oprichting van het Verpleeghuis
veranderde do ziekenverpleging van karakter,
ook in juridischen zin, doordat zg werd een
naamloozo vennootschap, waarop de koninkljjko
goedkeuring werd verkregen. Niet als gast
maar als eigenares trad zg op in een gebouw,
waar zieken tor verpleging werden opgenomen.
Het Bestuur had daardoor zijn taak belangrjjk
verzwaard, maar tot op den huldigen dag
voldoet de stichting steeds moer aau haai
bestemming.
»De wensoh om goede verpleegsters te
krjjgen", schrjjftmenu de secretaresse, »heeft
in de afgeloopen 25 jaren vele zorgen gekost."
Er lean gewezen worden op uitstekende werk
krachten van zusters die haar taak ernstig
hebben opgevat en nog opvatten, maar het
Bestuur was niet altjjd gelukkig, en er had
nog al eens verandering plaats, zoodat onlangs
do 44ste zuster werd aangesteld."
De roden dat die zorg Bteeds bljjvend zal
zjjn is veelsoortig; daarop nader in te gaan, is
niet do bedoeling. Veeleer wenach ik te
wjjzen op het voorrecht, dat verscheidene zus
tors jaren tang haar diensten ten beste heb
ben gegeven en nog geven dat het meermalen
is voorgekomen dat oud-zusters solliciteerden
om terug te mogen komen; dat de geest én
in het Gasthuis èn in het Verpleeghuis der
zusters onderling getuigt van een gezellig Te
huis, dank de moederlijke zorg die het
Bestuur steeds heeft gehad voor de jonge
meisjes, die vaak na verkregen bevoegdheid
hier voor het eerst in betrekking komen.
«Nu ja!" Finchen zette een nog verle-
gener gezicht dan ze van nature al had, en
zag haar zuster bang van ter zijde aan. «Je zult
toch moeten toegeven, dat-het niet zoo prettig
is aldoor broeken te herstellen en sokken te
stoppon, om nu maar niat te spreken van al
het koken. Wjj beiden.
»Seraphine," viel haar zuster haar met
eenige Btrengheid in de rede. «Hoe dikwjjls
hebben we het nu al niet besproken dat het
in het geheel niet voldoende is wanneer een
kind heele kleeren aan heeft en genoeg te eten
krjjgtHet moet ook ontwikkeld, geleid
worden, en ik geloof zonder jou aandeel te
willen geringschatten, dat dat laatste wel bet
belangrijkste is! En in dit geval
»In dit geval
>Och, ik vind dat we daarmee al te lang
geaarzeld hebben. In geen geval mogen wjj
het nog langer uitstellen. Het is eenvoudig
onze plicht."
»Van ons Ja, zie je, Jala Ik be
doel zou het in dit geval niet eerder een
plicht zjjn van den directeur van het gym
nasium? Zou het zelfs niet in ieder geval
beter zjjn, dat do directeur het vertellen van
dergeljjke dingen aan de andere jongens op
zich nam Finche bloosde daarbij diep.
«Dat zou het ook zjjn", zei Julia beslist.
«We bobben die vraag meermalen in onze
vereomging grondig besproken. De meeningen
waren in het begin zeer verdeeld. Sommige
Do moeilijkste, laat ik het maar ronduit
zeggen de ondankbare, taak is de verhouding
van het Bestuur tot hot hulpzoekende publiek-
Nabestaanden van een zieke zjjn gewoonljjk
scherpe, niet altjjd logische beoordeelaars, als
er te vergeefs om eene zuster wordt gevraagd.
Maar in tgden van slapte, als de algemeono
gezondheidstoestand goed is, zjjn er zusters
overcompleet, soms weken lang is dit gebeurd;
omgekeerd bjj veel zieken kan er hulp te
weinig zjjn. Alleen het bestuur weet vol
komen wat de ziekenverzorging flnantieel kan
bedragenhet laat zich niet van de wjjB brongen,
en gaat zonder aanzien des persoons reoht op
het doel af.
Indien het Bestuur hst afgeloopen tgdperk
overziet, dan kan het met groote voldoening
op zjjn werk terug zien. Bescheiden begon
nen, heeft zich de Vereeniging opgbworkt tot
eene zelfstandige bloeiende Ziekenverpleging
in een eigen Tehuis, die haar weldaden aan
armon en rjjken naar beste krachten geeft.
Met de Vereeniging vieren de dames mevrouw
Keiser—-Van Sonsbeeck, mej. A, M. Sprenger en
mej. A. M. de Man haar zilveren feest van arbeid.
Eerst als viea-presidenie, is in 1901 mevrouw
Keiser als presidente opgetreden, die, even
als haar voorgangster, met vaste hand en groote
toewjjding de Vereeniging bestuurt. Al dien
tijd hoeft mej. Sprenger de zware taak van
het geldelijk beheer op zich genomen, terwijl
mej. Do Man als secretaresse jaarlijks mot oen
fjjn gestileerd verslag propaganda maakt voor
de goede zaak. Met haar hebben in het
comité zitting do dames mevrouw Polman
KrusemanDe Jonge van Ellemeet en me
vrouw Dumon Tak—Van Trigt.
Mot weemoed herdenken wg de talentvolle
vrpuw, mevrouw Van CitttersEruierins, die
18 jaar lang als presidente de Vereeniging
bestuurde en mej. Van Os, die jaren lang als
zuster aller achting genoot, en verleden jaar
na een langdurig ziekbed in bet verpleeghuis
overleed.
Met dankbaarheid zullen patiënten en hun
familieleden de dames pleegzusters, wier taak
in don beginne door heel wat veroordeel en voor
oordeel werd bemoeilijkt, maar dank haar toe
wijding thans algemeen wordt gewaardeerd
op dit heugljjk feest herdenken.
De ziekenvereeniging, een kind van haar
tjjd, geeft geen leiding aan do maatschappe
lijke ontwikkeling, tracht slechts te voldoon
wat do gemeenschap van haar oischt. Tot op
heden is het BeBtuur goslaagd te beantwoor
den aan billjjk gestelde eischen, en een dank
baar publiek brengt het daarvoor zijn hulde
en golukwensch niet het zilveren feest. Velen
zullen Donderdagmiddag a. s. 2 Januari gaarne
van de gelegenheid gebruik maken om hot
BeBtuur in het Verpleeghuis in de Langeviele
hun opwachting te maken.
Dr B.
Middelburg, 31 Dec. 1907.
In 1907.
Onder do bekende personen, in 1907 over
leden, dienen nog genoemd K. J. W. van Geuns,
inspecteur dorr jjksveldwachtH. L. F. Pisuisso,
journalist A. Prujjs van der Hoeven, oud lid
van don raad van Indiëprof. dr H. W. Bak
huisltoozeboom, hoogleeraar aan de universiteit
te Amsterdam, en mr Th. ET. van Rees, oud
moeders, zooals mevrouw Ross, die echter veel
te veel kinderen heeft om ze individueel te
kunnen opvoeden, waren van meoning dat die
openbaringen door de moeders ot in ieder ge
val door de ouders behooron te- geschieden,
maar ten slotte neigden de meesten tot do
door mjj uiteengezette meening, dat het on
getwijfeld tot de taak van den leider der
sohool behoort. OverigenB weet ik uit goede1
bron, dat er in groote steden directeuren zjjn,
die de vraag reeds practisch oplosten."
»Zio je nou welZie je nou wel
«Ja, maar wat helpt ons dat hier Onze
directeur is een ergerlijk ouderwetsch man.
Hjj houdt er meeningen op naOf liever
hg hoeft geen meeningen. Hg is veel te ge
makzuchtig om meeningen te hebben. Ik heb
hom dat verledeiv ronduit in zjjn gezicht
gezegd."
Juffrouw Jula zei dat met een zekere vol
doening.
»Heb je dat werkelgk
»Ik hield het voor mjjn plicht. Maar het
helpt niets. Hg bleef volkomen ongevoelig.
Hg zou even ongevoelig bljjven als men hem
met duidelijke woorden zjjn plicht kon voor
houden, wat ik echter in dit geval niet doen
kan dat zul je zelf ook begrjjpen. Daar
het dus niet aan te nemen is dat hg het doet,
moeten wg het wel doen."
Wij Juffrouw Finchen zag er bjjna
angstig uit. >Wijf Je bedoelt toch zeker
vice-president van het hooggerechtshof van
Ned. Indië.
EERSTE KAMER.
De Kamer wordt weder bjjeengoroopen niet
tegen 6 Januari a. s., gelijk aanvankelijk het
voornemen was, doch tegen Dinsdagavond 7
Januari.
Dit geschiedt met het oog op de behande
ling door de Tweede kamer van het wetsont-
worp betreffende de Suikerconferontie, dat
tegen 7 Januari aan de orde is gesteld.
Dit werd reeds gemeld in do tweede editie
van ons vorig nommer.
leiding van Thomas Dengs to Rotterdam,
torwjjl zg thans haar studie voortzet bjj de
ook hier bekende zangores Dina Beumer to
Brusaol. Zjj trad, zooals men woet, dozen zomer
te Vlisaingen en ook onlangs te Arnhem mot
succes op.
Dat de heer Hekking een groot kunstenaar is,
hoeft hjj nog pas geleden bewezen door zjjn
twee, samen met Dirk Schilfer te Amsterdam ge
geven concertenalgemeene bewondering en
waardeering heeft hjj daarmede geoogst.
Gaarne wil ik op dit concert de aandacht
vestigen.
A. A. NOSKE.
BENOEMINGEN. EN&.
Bjj kon. besluit:
is M. L. van Gemert, hoofd eenor R. K.
bjjzondere lagere school te Haarlem, bonoemd
tot ridder in do orde van Oranje-Nassau
zjjn bonoemd tot lid en ondervoorzitter van
do centrale commissie voor de statistiek mr
H. B. Greven, lioogl. te Leiden tot leden mr
J. baron d'Aalnisde Boutouill, hoogl. te Utrecht;
mr J. G. van Blom, adm. bjj het Dep. van Justitie te
s-Gravenhage; G. M. Boissevain, te Amsterdam;
J. T. T. C. van Dam van Isselt, voorzitter van
den Contralen gezondheidsraad te Utrechtmr
D. P. D. Fabius, hoogleeraar aan de Vrjje
Universiteit te Amsterdammr Ph. Falken-
burg, directeur van het Bureau van statistiek
dor gemeente Amsterdam, te Amsterdam; mr
E. Fokker, voorzitter van den Contralen
Raad van Beroep te Utrecht mr. dr.
J. L. A. Salverda de Grave, secretaris
generaal van het Dep. van Waterstaat te 'sGra-
vonhagomr B. H. Pekelharing, oud-hoog-
leoraar aan de technische hoogeschool, te
's GravenhageH. Polak, voorzitter van den
Alg. Ned. Diamantbetoerk-ershund te Amsterdam
W. F. Pop, majoor van den gonoralen staf,
hoofd der Ilde afd. van bet Dep. van Oorlog,
to 'b Gravenhage; A. S. Talma, lid van de
Tweede kamer te 's Gravenhagemr J.
W. S A. Versteeg, secretaris-generaal van
het Dep. van Landbouw te 's Gravenhage
mr J. P. A. Laman do Vries, hoofddirecteur
der dir. bol. enz. te 'b Gravenhageen F. G.
Waller, directeur dor gist- en spiritusfabriek,
te Delft
is aan den heer L. E. J F. Mollerua, insp.
der domeinen bjj de directie van den land
bouw, de persoonlijke titel verleend van raad
adviseur bg hot Dep. vau Landbouw, Nijver
heid en Handel.
Do Ministers verleenen deze weok geen
audiëntie.
LETTEREN *EN~KUNST.
De heer A, de Jong, violist, stelt zich
voor op Dinsdag 7 Januari alhier oen con
cert te geven, met medewerking van Anna
van der Mieden van Opmeer, concertzangeres
alhier, zjjn zoon Karei de Jong en don heer
Gerard Hekking, den bekenden sulo-violon-
cellist van hot Concertgebouw te Amsterdam
Omtrent de heeren De Jong behoef ik wel
niets te zeggen, Zg traden hier meermalen op.
Freule Van der Mieden zal zich alhier voor
het eerst doen hooren.
Verleden jaar gediplomeord door do Maat
schappij van Toonkunst voor klavierspel, heeft
zij zich daarna op den zang toegelegd onder
alleen je zelf? Ik wat mg betreft wat
of hoe en bovendien, dat hoort ook niet
tot mjjn afdeeling. Ik heb de lichamelijke
verzorging op mg genomen. Voor de geeste- i
Ijjke opvoeding heb jg altjjd
«Zeker", viel juffrouw Jula haar in de
rede met een zekere haast alsof ze haar
zuster wilde beletten nog meer argumenten
aan te voeren. «Zeker voor de geestelijke
opvoeding hob ik gezorgd, zoover uign zwakke
krachten het toelieten. Maar in dit geval, bjj
oen vraagstuk van zoo ingrjjpend belang, doen
wg toch beter hand en band te gaan, nog
daargelaten dat het plechtiger is on meer
indruk maakt. Eu daar wjj nu eenma d. gomeen-
schappelgk deze moederplichten ik kan
niet zeggen op ons genomen hebben, want ze
zjjn ons opgedrongen Maar nu we ze eenmaal
hebben, zul je wel zoo goed zgn, je niet te
willen uitsluiten."
Tegbljjkertjjd stond juffrouw Jula mot oen
zekere beslistheid op en begon op oen wjjze
die duidelgk toonde dat ze iedere verdere
tegenwerping afwees, de koffietafel op te rui
men. Ze zette het bord met beschuitjes en
het potje gelei voorzichtig in hot buffet, rang
schikte de kopjes en schoteltjes kunstig op
een klein blaadje, waarbg ze zorgvuldig op
paste niet te moreen op een met zachte ver-
geot-mg-nietjes geborduurd dekkleedjo, vouwde
daarna het theekleedje volgens do plooien op,
nadat ze er aerst met een schuiertje d 9
Mevrouw Julia Van Lier—Cuypors zal
bjj baar 25jarig jubilé to Amsterdam on ook
te Middelburg optreden in Zoraga, naar
hot Fransch La Sorcüre, van Victorion Sardou.
Daarin zal zjj de titelrol vervullen.
Stjjn Streuvela is benoemd tot ridder in
do Leopoldsorde.
De dokters hebben aan Coquelin Cadet
verboden verder tooneel te spolen.
Mevrouw Cosina Wagnor is Tweeden
Kerstdag 70 jaar geworden.
KERKNIEUWS.
Het beroep bjj de Doopsgezinde gemeon-
ten te V1 i s s i n g e n en te G o s is door
den heer T. H. Siemelink, predikant te Wor-
kum aangenomen.
Wekelijksche opgaaf betreffende de
Ned. llerv kerk.
Beroepen naarOude en Nieuwe Wetering
A. A. Dönsselmaun te HoinenoordHolland-
scheveld (toez.) J. Kooiman te Kootwjjk
Nieuwland Tj. J. Wielinga, cand.; Spjjkenisse
J. IJzerman, cand.; en naar Hoornaar J. J. C.
van Toorenenberg te Gorincheni.
Aangenomen naar: IJzendjjko (toez.) door A.
Carasens to OirschotBurgk op Schouwen
door J. F. Th. v. d. Linde te Utrecht; Win-
sum (toez.) door J. J. Nioweg te Klooster en
Ter Apel; Lichtenvoorde door D. van Krevelen
te Beekbergen; Zandeweer door J. Moouwon-
berg, cand.; en naar Egmond Binnen door H.
W. Bosch, cand.
Bedankt voor: Winkel (N.-H.) door H. H.
Reepema te Pingjumen voor Don Heldor
door A. Hoving te Huizum.
Gereformeerde kerken.
Beroepen naar: Zuidland G. T. Kerkhof te
Souburg; Denkerk S. Lieraa te Sehildewolde.
Aangenomen naarEnumatil door U. Ubbons
te Silvolde.
Bedankt voorAlblasserdam door S. Da tem a
te Dolfshaven.
Chr. Geref. kerk.
Beroepen naarBoskoop T. A. Bakker te
's Gravenhage.
HOOftWATElf.
te V1 i 8 b i ,n g e n.
Woensdag
1 Jan
vm. 11.12
Donderdag
2
11.58
Vrjjdag
3
0.43
Zaterdag
4
nw. 1.29
Zondag
5
2.18
Moandag
6
3.6
Dinsdag
7
4.0
kruimpjes afgeveegd had oen meer sym
bolische handeling daar er in het geheel geen
kruimels waren en concentreerde haar aan
dacht zoo sterk op die bezigheid, dat het
Finchen niet gelukte er nog een woord tus-
Bchen te brengen, hoewel zo met open mond
nog oen tegemoetkoming wachtte.
Te vergeefs want nadat do onverbidde
lijke Jula nog een pluche tafelkleed op de
tafel had gelogd en daaiover hoon oen gebaakto
looper, nam ze het blaadje op en ging de deur
uit, Finchen met haar onuitgesproken bc-twa-
ron alleen latend.
Finchen sloot toen weemoedig haar mond.
Een poosje keek'ze peinzend naar oen leeljjko
plek op het pluche kleed, die ongetwjjfeld
met inkt was gemaakt en zich trots alle po
gingen niet had laten verwgderon, en zette
zich toen zuchtend voor een maasmand van
eerbiedwekkende grootte, en die in geen enkel
opzicht in harmonie was te brongen mot de
buitengewoon netjes gehouden woning, noch
met haar bewoonsters.
Want eenerzjjds kon ook een schuchter
aangebrachte versiering van roode wol het
lompe doel niot verbergen, en wat anderzjjds
den inhoud betrofhoe kon men onderbroeken
die ongetwjjfeld van een man waren, en zeer
sterk behoefte aan herstel noodig hadden op
do plek waar een monsoh gewoonlgk zit, hoe
kon man grjjswollen sokken, eveneens van een
man, en met groote gaten erin, in overeen-
