HIDDËLBURGSGEIË COURANT. Dinsdag 17 December. Sprokkelingen. BUITENLAND. N°. 297. 130' Jaargang. 1907. Deze courant vorscliijnt d a g e 1 ij k a, met uitzondering van Zon- en Peostdagen. Prijs por kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Noderland franco pp. f2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Therm, alhier on tel. weerbericht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt. 16 Dec. 8 a. vm, 36 gr., 12 u. 40 gr., av. 4 u. 39 gr. —Hoogste barotn. stand 772.0 te Maastricht, laagsto 743.5 te Seydisfjord. Verwachting tot den avond van 17 Dec. zwakke uiteenloo- pende wind, afnemende bewolking, waarschpnlyk droog weer en iets kouder temp. Ad vertentiön: 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en ille andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die z\j innemen. Tot do plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, iB gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. I»W LA MAK A*., N.Z. Voorburgwal 866, Amsterdam. Bij deze couraut behoort een bijvoegsel. De opgaaf van den spoordienst komt in dit nommer voor op de gebruikelijke plaats. Middelburg 16 December. Declericale bladen zjjndrukin de weer. Zjj heffen, met De Standaard aan het hoofd, noodkreten aan, roepen ach en wee over eigen partijgenooten die zoo laks schjjnen te zjjn in hun steun en houden meer dergelijke, van ouds bekende, redeneeringen. Dit alles is van hun standpunt begrppelpk. Het jaar 1908 staat voor de deur, waarin mogeljjk verkiezingen moeten plaats hebben met het oog op eene eventueele grondwetsherzie ning en, zoo niet, dan volgt toch stellig 1909 met zijne periodieke aftreding van de leden der Tweede Kamer. Er moet Btemming gemaakt worden. Allerlei reclame-middelen doen daarvoor dienst. Alles wat hiertoe maar eenigszins nuttig kan zjjn wordt aangegrepen op de wjjze van dr. Kayper, over wiens zucht om groot te doen dezer dagen prof. Chantepie de la Saus- sajje nog den staf brak. Een gebruikelijk wapen wordt weer duchtig gehanteerd; men schrijft bijvoorbeeld over Joden en Vrijmetselaars, alsof er geen slechter menschon zpn dan dezen. Een gansche categorie van burgers wordt bjj de goedgeloovigo gemeente in den ban ge daan, alleen omdat men weet dat men daar door bp zonderen indruk maakt bp vele zeer eenvoudige zielen. Men vergeet echter dat er onder eigen partpgenooten vrpmetselaren zpn, die men, toen dit nuttig en noodig was voor het partybelang, niet schroomde op het gestoelte der eere te brengen. En wat de Joden betreft, men weet even goed als wp, dat er ook onder hen zpn die, o.a. op onderwps- en kerkelpk gebied, de be houdende begrippen zpn toegedaan, dus eigen- ]pk medestanders zpn van de clericalen. Niet als politioke party behoeft men dus de Joden in hun geheel te bestrpden. Het is daarom te meer eene afkeurens waardige taktiek om voortdurend op zulk eene wpze tal van achtenswaardige burgers van een land te signaleeren en in de oogen der onnaden kende menigte zwart te maken. En te afkeurenswaardiger omdat er juist ook onder die gesignaloerden zoovelen zpn, die in de Maatschappp een eervolle plaats innemen en door hun werken, door hun daden, door hun woorden een zegen, ja onmisbaar zpn voor het algemeen welzpn. Onchristelijk noemen wy het op zulk een wpze te strpden tegen die mannon. En als opmerkelpk feit moge er wel eens op gewezen worden dat meermalen bp- den dood van zulke personen men aan clericale zpdo zich haast om te getuigen dat een»eerlyk tegenstander", een »verdienBtolyk man" is heengegaan, hoog opgeeft van zpne verdraag zaamheid, terwpl men bp zpn leven tegenover hem blpk gaf van de grootste onverdraag zaamheid, en nooit anderB deed dan op de bedoelde kleingeestige, oneerlyke wpze zoo gemand te signaleeren. Welke waarde moet dan toch aan zulk een oordeel worden toegekend? Gelukkig: dit wapen der verdachtmaking begint zpn invloed te verliezen. Menigeen wordt verstandiger en hecht niet moor aan zulke middelen. v De groote actie, die zich bp onze tegen standers openbaart, kan echter ook eene zeer goede zpde hebben voor de vrpzinnigen. Zp kan hen prikkelen tot meerdere werk zaamheid, tot krachtiger samenwerking, tot aaneensluiting. Waat hot dient gezegd zoo p verig als de onzen zpn in hot opkomen in dagen vaq. stemmingen, zoo weinig actief toonen zp zich over het geheel in tpdon wannoer die niet in 't verschiet zjjn. En toch is het zoo hoog noodig ook onze leiders by hun voortdurend p veren ter zp te staan, to steunen, hun van belangstolling te doen blijken. Op zoo velerlei wyzen kan in zoogenaamdo stille tpden ook aan onze zpdo propaganda gemaakt worden; hoeveel te meer moet dit gosehieden nu met gewichtige gebeurtenissen als zoo straks door ons genoemd, in 't ver schiet 1let Centrum en De Gelderlander zpn niet best te spreken over hetgeen wy in ons nommer van Woensdag vorige week schreven in ver band met het verschil van meening tusschen laatst genoemd blad en De Noord-Braban ter over de vraag, of bp het wedor-optreden der Rechterzpde als regeeringsmeerderheid het tariofontworp-Harte opnieuw zou moeten worden ingediend. Ja, meende De Gelderlander. Neen, oordeelde De Noord-Brabanter. En wp schreven toen »Bp zulk een gewichtig vraagstuk blpkt dus groot verschil van moening te bestaan. Hoo kan nu van een party, die het ovor het belastingvroagstuk oneens is, kracht uitgaan om ons land op dat gebied, waarmco de op lossing vau zoovele andere belangryko vraag stukken van don dag in zulk een nauw ver band staat, in het goede spoor te brengen Die conclusie deugt niet, zegt liet Centrum, en De Gelderlander beaamt dit. Tot heden hadden wy, vooral door gebrek aan plaats, geen gelegenheid op die Lowering in te gaan. Nu dit enkele. Dat, zooals die bladen beweren, ook aan do Linkerzydo verschil van meoning bestaat om trent ons belastingstelsel beamen wp, maar di t doet aan het door ons geschrevene niet te kort. Hot vorschil bepaalt zich meestal tot onderdeelon. Het groote beginsel, dat dit stolsel beheerscht: directe ol indirecte belastingen, is echter bp de me orderheid der onzen zoo goed als uitge maakt. Toen indertpd Minister Pierson zpn plan tot tariefsherziening indiende, dat nog slechts een zeer matig beschermend en niet een zuiver fiscaal karakter droeg, ontstond daartegen bp de vrpzinnigen reeds heftig verzet. Wp zpn hot met De Gelderlander eens dat wp nu slechts te stellen hebben het ontworp- De Meester tegenover het ontwerp-Hartebeide raken do hoofdkwestie. Maar mocht de rechterzpde weer aan het roer komen wat waarlpk niet is te hopen dan is, daar blyven wp bp, nu Lp voorbaat reods gebleken dat onder de party over dat ontwerp-Harte groot verschil van meening be staat en voor haar op dit punt eene regeling moeilpk is tot stand te brengen. Onze vraag hip ft dus geheel van kracht. De redactie van De Gelderlander moge met eene zekere handigheid de kwestie over een anderen boeg gooien, dat nl. door een regee- ringswisseling de wetgeving, ook die op finan cieel gebied, geen vertraging.behoeit te onder gaan dat was volstrekt niet hot hoofdpunt, waarover het verschil in meening mot De Noord Brabander liep. Zp leze nog maar eens goed na wat zp en haar collega schreven. In elk geval zpn wp, vrpzinnigen, gewaar schuwd. Wy weten nu wat ons te wachten staat als onze tegenstanders de teugels van het bewind weer in handen krygen. De Werkmansbode wpst met ingenomenheid op de wending, die het bestuur dor Liberale Unie deze vereeniging wil doen maken ten gunste van het Algemeen kiesrecht. Gaat do algemeene vergadering met de voor stellen van dat bestuur mee, dan komt zp den Vrpzinnig democraten op dat gebied eene groote schrede nader. Het blad gelooft achter niet dat het oover komen zal. Wp wel. Do Unie moet wol voorwaarts. Zp za'. geen herhaling willen van hetgeen in 1901 geschiedde, geen vordere verwpdëring van de vroegere partpgenooten. Zij zal wel bondgonoote willen blpvon en nu vooruitgaan om front te maken tegen al wat conservatief en on-democratisch is. net Algemeen Weekblad, critisch populair orgaan van het Handels-, Crediet- en Verze keringswezen, wydt een artikel aan het te kort der Ryksverzokoringsbank. Dit begint met te constateerea, dat zoo ooit staatsexploitatie fiasco heeft gemaakt, het zonder twpfel in Nederland is geweest op het gebied der Ongevallen-verzekering. Nog geen vpf jaren, boet het in dit stuk, is dit raderwerk in beweging of de balans sluit reeds met een deficit van vier millioen gul den de uitgaven hebben de inkomsten met niet minder dan een vyfde ovortroft'en 1 Wan neer oen particuliere instelling dit ongeluk- spel had vertoond, zoude zonder eenigon twp fel van oen »krach" zpn gesproken en met een faillissement de zaak zpn beëindigd." Tegen die bewering dient geprotesteerd. Hot ware nooit zoo ver gokomen-als men eeitpds het oorspronkelpk ontwerp had aan genomen, dit niet in don tegenwoordigen geoBt ware gewpzigd, en men niet het werk van do Rpksverzekeringsbank had bemoeilpkt door aan het particuliere initiatief oeno vrpheid te gunnen, die het beginsel van de Bank alles behalve ten goede is gekomon. Wat trouwens vooruit werd voorspeld! Eene goede regeling, zooals doatjjds werd booogd, is toen door do schuld der conser vatieven in de Eerste Kamer zeer veel bena deeld. Onder het opschrift Een vredesapos tel... maakt Land en Volk de volgende juiste opmerking. Er zpn van die dingen, die men niet be- grpptZoo o. a. bet jongste artikel van William Stead, den grooten vredesapostel, in de Review of Reviews, waarin hp er op aan dringt dat Engeland tegenover elk Duitsch schip, dat op stapel gezet wordt, den aanbouw van twee nieuwe Engehohe schepen moet stollenNiet om oorlog te voerenNatuurlpk niet wie denkt daar nu aan bp oorlogs schepen Maar 't is oen »formule van veilig heid". Engeland hoeft geen leger, en moet a 11 e e n op zpn vloot vertrouwen William Stead wil daarom in 1908 op stapel zetten 8 (zegge acht) slagschepen, elk van 24 millioen guldon4 pautserdekkruisers van 31/, millioen; 24 torpedojagers van ongeveer 1 millioen 't stuk, 't Totaal der marine begroo ting zou daardoor 480 millioen gulden worden Het wil ons voorkomen dat William Stead boter had gedaan deze oorlogsmaterieel-pro- paganda maar aan anderen over te laten. Daar leent zpn naam zich nu absolunt niot toe. Op velen zal zpn artikel in de Review of Reviews geen andere uitwerking hebben dan dat de geheele vredesbeweging nog meer indiscrediet geraaktzpn vrodesapostolaat incluis Uit Stad en Provincie. Op de beden a 1 h i o r door bet bestuur dor Vereeniging voor Gereformeerd onderwijs ge houden publieke verkooping van een huis op de Heorengracht werd, op initiatief van eenige heeren, eeDe collecte gehouden ten behoeve van de Arnemuidsche visschers, welke de kranige redders waren van de schipbreukelin gen op onze kust. De collecte bracht f 13.56'op. In een Zaterdagavond op de bovenzaal van de Franciskaner alhier gehouden byeen- komst is besloten tot oprichting van een Middelburgsche Schaakvereeniging. Een dertiental aanwezigen traden toe, en van nog eenige andoren heeft mon toezegging. In eon nader te bepalen localiteit zal eens per week een byeenkomst worden gehouden. Het bestuur is aldus samen gestelddr L. A. J. Burgersdpk, voorzitter, J. H. Deibei, secretaris, D. Kruyder, penningmeester, terwpl de heer W. de Graal als technisch leider zal optreden. Tot voorzitter van den Zeeuwschen Schiet- bond is benoemd de heer J. Labrpn uit Vlis- singon, en tot secretaris en penningmeester respectievelpk do heeren G. Laernoes, eveneens te Vlissingeu, en J. Hekker te Tholon. In den afgeloopen nacht is in de gracht bp do Vlissing8che Brug a 1 h i e r te water ge raakt de-66-jarige C. B., zonder beroep, wonon- de in deze gemeente. Hodcn ochtend werd zpn lpk opgohaald en onder geleide der politie per brancard naar zpn woning vervoerd. Door de vele regens gedurende do laatste dagen konden Zondag de uitgeschreven wed- etrpden van den Walchersclten Voetbalbond niet doorgaan, daar de velden onbespeelbaar waren verklaard. Uit Vlissingen. In de vermelding der door ons aan een an der blad ontleende onderscheidingen, door den Duitschen Keizer verloend, is een onjuistheid ingeslopen. Do heer A. M. Gewin, stationchef te Vlissingen, is niet tot ridder in de kroon orde maar tot ridder 4e kl. van don Rooden Adelaar benoemd, evenals do lieer G. J. G. A. Thomson, kapitein der marechaussee. Vrydagavond gaf de Zangvoreemging Nui en Genoegen te Aagtekerko hare jaarlpk- sche openbare uitvoering. Zp had zoo schrpft men ons een succesvollen avond. Het voormalige schoolgebouw was geheel ge vuld met belangstellenden, die van hun inge nomenheid met zangstukjes of voordrachten van tpd tot tyd blpk gaven. Als men nagaat, dat die Vereeniging al in vgf jaren haar lodontal niet boven do twintig heeft zien f-tjjgen, dan moet mon zeer het kleine, vol hardende clubje prpzen. Bp de Maatschappij tot Exploitatie van Slaatspooneegen zpn de heeren A. Hoogwinkel, aspirant-opzichter bp hot werk aan do spoor wegbrug, en C. Korteweg, klerk-telegrafist, beiden te Vlake, verplaatst, de eerste naar Arnhem en do tweede naar Valkenburg. Door de afdeeliug Waarde, van het Groene Kruis is besloten om voorloopig nog niet als lid toe te tredon, tof de op te richten Zuid-Bevelandache Vereeniging. Het niouw gebouwde gemeentehuis te Koewacht is, behoudens enkele kleine werkzaamheden en aanvullingen van binnen, voltooid. Het gebouw, geriefelpk en smaak vol ingericht, is een sieraad der gemeente en zal eerdaags in gebruik worden geuomen. Zekere A. Z. aldaar, afkomstig van België, waar hy nog wegens diefstal een zestal maan den gevangenisstraf voor zpne rekening heelt, word Zaterdagavond in zpne woning door de rykspolitie in verzekerde bewaring genomen en in het arrestantenhok opgesloten, ver dacht van het verkoopen van een rpwiel, dat hom te goedertrouw door den eigenaar j>rvan, P. v. S., in dezelfde gemeente, even in gebruik was gegeven. Door hot rpk zpn te Aardenburg aangekocht de woning en de tuin van den heer Cransberg, gelegen in de Weststraat, in het midden der gemeente. Het gebouw moet den laten Juni zpn afge broken. Alsdan zal daar voor rekening van het rpk een nieuw postkantoor worden gebouwd met toobchooren. Verschillende Berichten. EEN JONGEN, DIE EEN MEISJE WAS Sedert Woensdag word uit het Weeshuis der Gereformeerde gemeente aan de Goudsche straat te Rotterdam vermist het 17 jarig wees- moiae Margaretha B. Alle nasporingen waren vruchteloos. Zatordüg middag twpfelde een logement- houdster te 's Gravenhage of van twee jongelui, die in haar logement verblpf hiolden, een niet oen meisje kon zpn. De aandacht van de po litie werd er op gevestigd welke toen beide medonam naar het politiebureau, waar spoedig bleek dat de een was een 18-jarige scbippers- jongen D. r. IJ. genaamd en het andere bot verdwenen 17-jarige weesmeisje, dat haar baron afgeknipt en zich in een jongenspak gestoken had. Zp werd toen weer van vrouwenkloederen voorzien, en begeleid door drie Haagache ro- cherchours werden beiden vervolgens naar Rotterdam gebracht. Zateravond half tien kwamen zp daar aan. Op hot Haagschevoer gekomen, ter hoogte van de Delftsche poort, wisten beiden aan do waak zaamheid der drie Haagsche rechercheurs te ontsnappen en sprongen zp gelpktpdig in het water van do Delftsche vaart, blpkbaar om het romannetje een tragisch einde te geven. Nu kwam alles in rep en roer, schippers kwamen mot haken en touwen toeloopon en zoo slaagde men er in hen aan de ovorzyde uit het water te halen. Zp werden nu naar den politiopost aan het Hofplein gebracht om daar van droge kleedereu voorzien te worden. Vrouwenkleoren waron daar echter niet voor handen, zoodat men van den nood eén deugd maakte eii ook Margaretha maar weer in het jongenspak stak dat de rechercheurs hadden meegebracht. Vandaar ging hot nu naar hot hoofdbureau aan bot HaagBchevoor, waar het meisje weer meisjeskloeren aan kreeg, en eindelpk naar hot politieburpau aan de Meermansstraat, dat den jongen liet vertrekken en het meisje aan hot weeshuis aflovorde. Een staatsgreep in Perzië. Het moest er daar wel vau komenHet was byna niet aan te nemen, dat een land, dat zooveel eeuwen lang, zpn natuur van Oos- tersch land getrouw, geregeerd is door een absoluut vorst, nu in eens, zonder terugval, zuiver constitutioneel zou worden en blpvon, alleen omdat in een oogenblik van moeilpk- hoid en onder den invloed vau een revolutie in oen naburig land (Ruslnnd) de sjah een constitutie aan zpn volk schonk. Men heeft trouwens in den loop van het laatste jaar hoel duidelijk kunnen zien, dat het Perzische volk zich nog heelemaal niet aan dat nieuwe stelsel had aangepast, dat rogeering en parlement beiden hun aandeel van hot werk niet precies kenden, daardoor beiden buiten kun boekje gingen, en dat de nieuwe sjab, die zjjn vader wel heel weinig dankbaar zal zpn geweest voor die parlemen taire erfenis, enkele weken geleden hot minis terie en de wpzen van hot land zeer ernstig vermaand neeft om nu verstandiger op te treden, daar hp anders krasse maatregelen zou nemen. De anderen zpn nietlverstandiger'geworden, en de sjah heeft nu zpn bedreiging volvoerd en den minister-president en nog andere mi nisters en hooge ambtenaars doen arresteeren 1 De doorslag werd gegeven door de volgende gebeurtenissen Eenige dagen geleden waren twee kooplui gedood in een twist tusschen soldaten en han delaars in de wpk Chalmaidon te Teheran. De moordenaars waron ontdekt en in de gevange nis gezet. Do kameraden van de gearresteer den boden een losprys voor hun invrpheid- stelling, maar de bloedverwanten van de slachtoffers, gesteund door de Anjuma's, dron gen aan op vervolging der schuldigen. Daar zit nog altjjd geen politiek in, mnnr dan vervolgt het telegram mot een verras sende wending, en zonder dat ons alles duidelpk wordt Het Parlement en do hoogepriesters hadden tevergeefs aangedrongen op oen beetje geduld en een geregeld onderzoek. De Anjuma's vroegen toen aan den Sjah de wegzending van den bevelhebber van de lpfwacht, en van een der minisiors, allebei beschuldigd van samen zwering om do constitutionele regeoring om ver te werpen. De Sjah beloofde te zullen antwoordon, maar vóór dat antwoord kwam nam het ministerie Zaterdag zpn ontslag. Zaterdagmiddag verzamelde zich een ont- zaglyke menigte in de moskee naast het par lementsgebouw, om te protosteoren tegen het uitstel van de terechtstelling der Boldaten en tegen de houding van het parlement. Daarop volgde oen protest-optocht die de bazars dwong te sluiten, patronen uitdeelde aan de lpfwacht, en ook zelf eenige patronen afvuurde. Tegen zonsondergang verspreidde zich het bericht dat de Sjah den minister-president, den minister van binnenlandsche zaken en den gouverneur van Chiraz had doen arresteeron, Toen dat bekend werd in het Parlement, heerschte er natuurlpk veel opschudding. Do voorzitter verzocht de vergadering om kalm .te blpven. Hp zei niet te weten waarom do Shah zoo gehandeld had, maar achtte het zeker dat alles tot algemeene voldoening zou worden opgelost. Dat antwoord bevredigde de Kamer niet, die niet veel vertrouwen hoeft in de constitutio- neele geestdrift van den Sjah. Zp besloot aan den vorst een brief te schryven met verzoek de motieven dier arrestaties mee te deelen, en besloot voorts byeen te blpvon totdat zp het antwoord van den Sjah zou hebben ontvangen. "Van dat antwoord" vonden we nog geen bericht. Wel werd gemeld dat de koude 's avonds de ophooping op straat verminderd heeft, hoewel er nog honderden personen buiten bleven. Er werd hun warme thee rondgedeeld. Nu en dan trokken benden straatjongens onder het zingen van anti-constitutioneele liedjes door de straten. Dat is het verhaal zooals we het vonden.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1907 | | pagina 1