MIDDELRURGSUIIE COURANT. ISO- Jaargang. Woensdag 20 November. Middelburg 19 November. Uit Stad en Provincie. N". 274. 1907 Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k 9, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prjjs per kwarfcaa', zoowel voor Middelburg als voor alle plaatson in Nederland franco pp. f2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. 1 nbtit. te Bilt. 19 Nov. 8 u. vm. 40 gr., 12 u. 50 gr., av. 4 u. 47 gr. Hoogste barom. stand 778.8 te Meuiel, laagste 731.5 te Seydisfjord. Verwachting tot den avond van 20 Nov.: zwakke tot matige wind uit Z. richtingen, meest nevelig, weinig of geen regen en iets kouder temp. Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- e* alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel mesr 20 cent. Reclames 40 eont per regel. Groote letters naar de pluats, die zij i Tot de plaatsing van advortenticn en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeeii Advertentie-Bureau A. DB LA MAR As., N.Z. Voorburgwal '466, Amsterdam. Bij deze courant behoort een bijvoegsel. Sprokkelingen. De eene oud-minister over den andere. Zooals wjj in 't kort meldden, is de jongst Staalkundige Brief, nieuwe serie, van nir S. van Houten gewgd aan dr. Kuyp6r. Nu laatstgenoemde weer meer op den voor grond treedt,'acht de staatkundige briefschrijver het noodig de aandacht te vragen voor een beschouwing over dr. Kuypera voornaamste politiek levenswerkover hetgeen wy van hem te wachten hebben, als de gezamen lijke groepen der rechterzijde zich weder onder zjjn leiding mochten stellen, en hoe dit kan worden verhoed. «Kuyper's politiek levenswerk laat zich in twee daden samenvatten. Ten eerstede verkerkeljjking en vervolgens v e r- kuypering der voormalige conservatieve party ten tweede de vorming van een papo- Kuyperiaunsch bondgenootschap, teneinde de schatkist in toenemende mate open te stellen voor onderwijsinrichtingen die de Grondwet wel wil t o e 1 a t e Ui maar niet bevorderen, en die geen algemeen Staatsbelang maar slechts een byzonder kerkelijk be lang ten doel hebben." Wat van hom te verwachten is bjj herleving van de politieke conjunctuur van 1901 1905, Leest mr. Van Houten in de onlangs door den Paus uitgevaardigde encycliek Pascendi tegen 't modernisme. Rechtens wordt daarin de eerBte plaats toe gekend aan de godgeleerdheid. Kuyper zal dus met de bisschoppen moeten samenwerken om alle hetboomen, ook den Staat, in beweging te brengen, ten einde «de gezamenlijke weten schappen en kunsten in de godgeleerdheid als dienstmaagden onderworpen en onderdanig te doen zyn," gelijk de encycliek zegt. Wie zich op de een of andere wjjze aangetast toont door het modernisme, zal meedoogenloos worden uit gesloten van de taak van overste en professor. Met 't oog op de toekomst acht mr Van Houten het zaak voor alle partjjen om deze Encycliek ten ernstigste te bestudeeren. In Kuyper's nieuw regeeringsprogram zal actie in papo-Knyperiaansehen geest op het gebied van het hooger onder wjjs een aauzionljjke plaats moeten innemen en hg zal, om geld te krjjgen voor zgn «Vrjje" Universiteit, ook op de een of andere wjjze voor zyn Rooinseke bondgenoot de staatskas moeten openstellen ten nadeelo van het werkelgk vrye ondorwjjs, dat onze intellectueele volkskringen thans aan de openbare universiteit erlangen, Mr. Van Houten zet een en ander meer uit voerig uiteen, opdat daardoor do gevaren van de nieuwe coalitie voor een ieder zichtbaar worden en al wat nog doordrongen is van de beginselen van het Protestantisme, tot naden ken wordt gedwongen niet over de vraag of het Roomach kerkeljjk gezag op die wjjze mag optreden dat mogen de Katholieken onder zich uitmaken maar of het bjj zoodanig optreden met steeds ruimere bjjdragen uit de Staatskas mag gesteund worden en zijn invloed op de vorming onzer academische jongeling schap mag worden versterkt. In dien brief wordt tevens nog gewezen op den invloed van wjjlen dr Schacpman, type van den Katholieken modernist, door wiens aangenaam, gematigd en verzoenend optreden velen gunstiger zjjn gaan donken over den Roomschen invloed op ons Staatswezen. De redactie van Het Centrum, die nog een kort woord aan ons adres richtte in verband met onze opmerking over het subsidieeren van 't bjjzonder onderwjja en in 't bjj zonder Roomsch Katholieke instellingen, vindt hetgeen mr Van Houten daarover schrjjft, een wederwoord ook onzerzjjdB. Trouwens, in denzelfden geest Bchreven ook wjj reeds meermalen. Dit nog eens te herhalen kwam ons onnoodig en nutteloos voor. Het gerucht heeft zich bevestigd dat de, ook in Goes van vroeger bekende, heer H. de Wilde, door den Haagschen gemeenteraad tot wethouder benoemd, zgn journalistischen arbeid nederlegt. Voor de eerste maal den Haagschen brief in De Standaard onderteekenend, neemt hij van zjjne lezers op werkelgk roerende wjjze afscheid en deelt hg hun mede, vermoedeljjk om hen van de waards zyner pennevruchten wel te doordringen, dat hg »vele brieven, kaartjes, enz. met gelukwenBchen" ontving en, zoo ver volgt hg kenschetsend voor zjjn bescheidenheid, •in één dier brieven, van één m jjner sympathieke vrienden, lees ik zoo waarDat wo uw Haag- sche Brieven nu moeten missen is haast zoo erg, om er spijt van te hebben, dat de Hnag- selie Gemeenteraad niemand anders wist te vinden voor het wethouderschap." Eéne mededeeling echter missen wjj tot onzen spjjt in zjjn brief. Voor enkele weken heeft het Haagsche Gemeenteraadslid H. de Wilde, den Haagschen briefsehrjjver in l)e Standaard H. de Wilde in den Raad verdedigd tegen de aanvallen van den heer Ter Laan en, zooals een welopgevoed mensch past, do Haagsche brieischryver De Wilde betuigde openljjk daarvoor zyn dank aan het Gemeenteraadslid De Wilde, maar de wethouder Do Wilde ver telt niet of hjj nu ook een kaartje van gelnk- wensching van den briefacbryveT De Wilde ontvangen heeft. Deze heeft dit dus bljjkbaar verzuimdof meent de heer De Wilde, dat een journalist zich tot zulk een laf come- diespel wel leenen kon, maar 't beneden de waardigheid zon zgn van een wethouder Zoo dan worden iu 't vervolg gelukkig het krantenlezend publiek zulke kinderachtigheden althans bespaard, naar de Arnh. Crt. hoopt. Hoe ver de jjdelbeid iemand toch voeren kan In De Standaara neemt ar Kuyper wéér eens zjjn draai. Hetgeen hg zeide in het slotgebed, uitge sproken op de Deputatenvergadering, naar algemeen gevoelen met het oog op het verzet van prof. Fabius, was, zoo schrijft hij nu, niet uitsluitend tot dezen gericht, ja zelfs nog niet eens bestemd voor hen die oppositie voeren. Neen, alle deputaten konden zich dit aan- strekken. »Allen hebben zich saftm te veroot moedigen." Zoo tracht de groote man zich te redden uit de moeilykheid, waarin hjj zich zelf bracht. Zoo wordt het sollen met het Gebed voort gezet en dit hoe langer zoo meer door den modder der politiek gesleurd. Paganietische factoren" kunnen den waren Christenzin niet meer ondermynen dan dit prolaan gedoe van den Calvinistischen leider noodzakeljjk doen moet. De algemeene ongu nstige toestand in zaken begint blykbaar reeds zgn invloed te doen gelden op de opbrengst der R jj ksmi ddelen. Lieten de voorgaande maanden ran het jaar reeds eene vermindering in het tempo van de «tjjging der middelen zien, October wjjat achteruitgang van 1 278.700, vergelekeu bjj die maand van 1900 aan. En die achter uitgang zou ruim f 800.000 grooter zgn ge weest, ware het niet dat de wisselvallige bato dor successie-rechten, die in October 1906 zeer schraal was, dit jaar f 302 000 meer rnge- bracht had. Do successio-rochten buiten re kening latende, hebben dus de overige rnid- dolen f 575.900 of ca. 4 pOt. minder gegeven dan in October van het voorgaande jaar. yna alle afdeelingen hebben tot deze on gunstige uitkomst medegewerkt. De directe belastingen staan er nog betrekkeljjk het best. by de vermindering daar is f 164.000 of ruim 3 pOt. en uitsluitend ten gevolge van eene geringere opbrengst der vermogensbelasting met f 253.000. Daar thans de betalingen op do aanslagen van het dienstjaar 1907/8 inko- mon, wordt deze vermindering nagenoeg ge heel verklaard uit het wegvallen van de 10 opcenten. I)o andere onderdeelen op dit hoofd wyzen nog allen eenige vermeerdering aan. Opgemerkt dieut echter te worden dat de directe belastingen den invloed van de oa- ganst der tjjden eerst later zullen gevoelen. De sommen, die thans inkomen, zijn natunrljjk de betalingen op de aanslagen, gebaseerd op vermogensstand, bedrjjlsinkomsten enz., zoo als die in het begin van het jaar waren De nccynzen leverden f 191.000 of 3.8 pOt minder op. Deze vermindering is tameljjk - gelykmatig verdeeld over allo onderdeelen suiker f 60,000 S1/» pOt, gedistilleerd f 95.000 4 pOtwjjn en bieren zjju in be drag met f 33-000, in verhouding, mot ruim pCt achteruitgegaan. Deze verminderingen behoeven nog niet noodzakelyk te wjjzen op minder verbruik, maar zullen grootendeols wel hot gevolg zjjn van kleineren inslag, van mondjes maat koopen door de handelaren iu verband met den hoogen geldstand. Bjj de indirecte belastingen is de helft van de bate der successiebelasting verloren gegaan door vermindering van Opbrengst der zegel-, :egiatratie- en hypotheekrechten. Dat deze rechten in de tegenwoordige tijdsomstandighe den achteruitgang toonen, behoeft geene nadere verklaring. Van meerdere beteekenis is bet feit, dat postergen en telegrafie, die tot nu toe voortdurend vooruitgang aantoonden, in October met resp- f 26.000 en f 12.000 achter uitgegaan zijn. Ook hier mag men echter niet te haastig met gevolgtrekkingen zijn. In de eerste plaats zjjn in die cijfers de saldo's van buitenlandse lie afrekeningen begrepen en die kunnen van de eene maand op de andere aan- merkelyk verschillen. Bovendien zal de wijzi ging in de buitenlandsche porto's, sedert 1 October in werking getreden, niet zonder in vloed op de opbrengst der posterijen geweest zgn. De verbooging vap grens, waarvoor enkel port mag betaald worden, en de vermindering van het voor dubbele porto's berekende, haalt de correspondentie in handelszaken beet wat aan. Nemen vrij nu de opbrengst der eerste tien maanden van het jaar, dan vinden wjj, dat die f 2.700.000 boven dezelfde maanden van 1906 is, maar nog bijna acht ton beneden ,0/15de der raming. November en December moeten dat verschil dus inhalen, wil de opbrengst niet. beneden de raming blijven. In het voorgaande jaar brachten die twee maanden ruim f 32 millioen op, dit jaar zullen zjj ruim f 27 mil- lioen moeten opbrengen om het voor bet gc- heelo jaar geraamde bedrag te doen verkrijgen. Er iB dus nog f 5 millioen speelruimte, zoo dat er wol uitzicht bestaat dat per slot van rekening de raming nog zal overschreden worden. Maar opgemerkt dient te worden, dat in 1906 de successiebelasting in die twee maanden ca. een millioen meer dan in 1905 heeft opgebracht, eene extra bate waarop niet te rekenen valt. Bovendien zal de opheffing van de opcenten op bedrjjfa- en vermogens belasting zich dit jaar op de opbrengst van November eu December doeu gevoelen, Zooals de stand zich nu laat aanzien, schijnt men op een ongeveer even hoogo opbrengst als^over 1906 te mogen rekenen, d. i. ongeveer f 2l/j 1' 3 millioen weer dan de middelen voor 1907 geraamd waren- Dit is - zoo schryft het Alg. Handelsblad tea slotte een niet onbe vredigend resultaat voor een jaar van algemeene malaise, al moet daarbjj niet uit het oog ver loren wordeu dat ongunstige handelstoestanden niet dadeljjk maar eerst later hunne werking op de Rijksmiddelen doen gevoelen. Kameroverzicht. Zitting van Maandag. Wat wy omtrent de plnunenmakery der «Indische specialiteiten" bjj do behandeling der Indische Begrooting in de Tweede Kamer opmerkten, kan zeker m nog sterker mate gezegd worden mot betrekking tot de discus sies over de Cura9aoscbe huishouding, welke hedon gehouden werden. Zij vallen gehool buiten het kader eener parlementaire behan deling der begrootingsdobatten en leken wel een parodie te leveren, zoowel op do Kamer, dio het alles moest aanhooron, als op den Minister, die de plannen-makers moest be antwoorden. De heer Van Kol had voor ieder der West- Indische, hoven- en beneden-windsche eilan den een eigen, uitvoerig hervormingsplan verzonnen, o. a. het »Aruba-plan", bet «Bonaire- plan", om van bet groote «Curasao-plan" niet te spreken. Wist de Minister wel, dat er op Bonaire 1906 niet één put gegraven was Y De beer Van Kol was biervan op de hoogte en meende dat de Minister dit ook diende te zijn. Wist de Minister wel, dat er bij de divi-divi- cultuur te Curasao grove fouten waren begaan Y 7.00 ook, dat den landbouwkundige dier kolome niet een toelage, maar een vast salaris moest worden toegekend Y Z. Ex. beloofde dezen ambtenaar dat te zul len geven, andera zou de Kamer er zoo wanr uog over bobben moeten stemmen. De beer Van Vnuren kwam ook al met allerlei Weat-Indische plannen aandragen, wilde niet voor den beer Van Kol onderdoen in dit opzicht. Hg scbjjntook zgn informatie-klantjes in de West to hebben. Tot zelfs de passagiers, begunstigers der stoomboot Christian Sted, be schouwden den heer Van Vnuren als hun klachten-burcau. De Minister van Koloniën zou een ambteljjk middel tegen de zeeziekte moeten geven. Nu hg dat bljjkbaar niet wil doen, is 't te begrjj- pen, dat men als Weai-lndweh staats-burger ontevreden is en die ontevredenheid lucht, door aan den afgevaardigde Van Vuuren er ovor te schrijven of aan den algevaardigde Van Kol. Dat is de meer en meer gobruikelyko manier om gerechte «grieven" voor het forum der publieke opinie in Nederland te brengen. Die West-Indische plannenmakers veranderen nog al eens van meening. Aan den Gouver neur, van wien de heer Van Kol verleden jaar niets dan goeds vertelde, deugde nu geen baar meer De Minister verdedigde dien Gouverneur uaar behooren. Er was Z.Ex. thans niets meer bekend van een minder aangename verbonding tusschen den Goaverneur en de Koloniale Staten. De landbouw te Curasao zal gesteund worden en daarbjj een nuttig gebruik gemaakt worden van de «deskundige wenken" van. den heer Rejjne die als professioneel «eco- natuurlijk ook verstand beeft van den Cura^aoscbeu landbouw. Wat wbet een Minister ,n Koloniën al soms niet zeggen Over de Cura^aosche mjjnwet kon de Minister niet spreken. Er zal «gedecentrali seerd" worden advies Van Kol: de onder- wijs-verordeningen zullen naar de Koloniale Staten teruggezonden worden advies van Vuuren. Tegen de vermindering der bevolking (klacht Van Kol) wist Z.Ex. tot zgn spy t geen remedie. Was hier niet een ernstig afkeurend Kamer votum op zgn plaats Een Minister, die zgn reputatie weet op te houden, moet ook hiervoor raad kunnen schatten Zonder stemming werd de begrooting voor Curasao aangenomen. Laat in den namiddag kwam de Surinaam- scbe begrooting aan do orde, waarbjj mr. Van Doorn hulde bracht aan den Gouverneur van Suriname, en mr. Patyn ernstig waarschuwde tegen het voornemen van dezen Gouverneur om de gewone uitgaven te bestrijden uit lee ningen op korten termjjn. Vóór don aanvang der debatten werden de secties getrokken en zgn tot voorzitters der afdeelingen gekozen de heerenKolkman, Vi Alphen, Drucker, Plate en Hubrecht. In de 's avonds gehouden zitting zjjn, na eenige gedachtenwisseling over ondergeschikte punten, aangenomen: het wetsontwerp betref fende de leening op korten termjjn. de begroo ting voor Suriname voor 1908, de koloniale verordening omtrent het aangaan van een leening voor de doortrekking van den spoor weg tot Dam, en het slot der rekening van de koloniale uitgaven en ontvangsten voor Curacao over 1903. In de Maandagavond in een der lokalen d de sociëteit St. Joris alhier gehouden algemeene vergadering van de Vereeniging Kindervoeding werden alle aan do beurt van aftreding zjjndc bestuursleden herkozen. Bljjkens bot jaarverslag ovor 1906,7 werden van de 306 kinderen, die zich aanmeldden, 48 dadeljjk, 29 voorloopig afgewezen en namon gemiddeld iederon dag 199 aan den maaltjjd deel, tegen 274 in bet vorige jaar. Hot aantal aanvragen was in 1906 minder dan in het jaar te voren. Het bestuur meende dit als een verhljjdend toeken te mogen be schouwen, omdat het z. i. duidde op minder werkloosheid, en tevens eon bewijs levert, dat over hot algemeon de ouders geen voeding voor de kinderen aanvragen, wanneer zjj zeiven in de behoefte kunnen voorzien. Dat hierop wol eenB uitzonderingen zullen voorkomen, wie zou het durven tegenspreken, maar wanneer men weet hoe nauwkeurig de commissie vau onderzoek haar werk verricht, hoe er geïnformeerd, gewikt en gewogen wordt, dan meent het bestuur als zgn over tuiging te mogen uitspreken, dat er maar zee weinig kinderen kunnen zgn toegelaten, die geen gebrek aan goed voedsel hadden. Met bartelgken dank aan allen die de Ver eeniging financieel steunden, waagt bet be- stuur bet, nu de winter nudert, met ernst een beroep te doen op de bekende Middelburgsche liefdadigheid. Vele contribuanten zag het zich door overlijden of vertrek ontvallen slechts weinigen kwamen daarvoor in de plaats. De subsidie, van gemeentewege geschonken, wordt met dankbaarheid ontvangen, maar is toch niet voldoende om in den grooten nood te voorzien. Ter voorkoming van misverstand wyst het bestuur er op, dat bet verminderde aantal kinderen, dat til den ufgoloopen winter de eetzaal bezocht, geen aanzienljjke vermin dering vun uitgaven meebracht, omdat de prjjzen van vele levensmiddelen hooger waren dan iu het voorafgaande soizoen en do kosten van het bereiden der ttpyzen, zaalhuiir, ver warming enz. niet evenredig verunuderJeu ir het kleiner aantal kinderen. Wjj zouden" zegt het bestuur >»an zoovelen, die nog niet aan Kindervoeding con- tribueeren, in bedenking willen geven om daar nu in 1907 een aanvang wede teimuken, hen, die reeds geven, zouden wjj willeu vragen of bet niet mogcljjk is bun gave voor dezen winter nog wat te verboogen. De vraag klinkt wellicht onbescheiden, maar zy komt -t u namens de arme, hongerige kindereu in Middelburg. Doet wat uwe hand in dezon te doeu vindt Het aantal contribnooronde leden der Ver eeniging beliep iu 1906/7 97, die f868.50, dat der begunstigers 240, dio 1" 392 in kas brachten. Aan bjjdragen in eens en buiteugewone in komsten word ontvaugen f 998.29. In hetgeheol bedroegen de ontvangsten en uitgaven f 2588.19', met een saldo in kas vaa f 9.89'. Op 110 maaltjjden werden gebruikt 21.895 portiën voedsol en wel 3766 erwtensoep met worst, 3558 hutspot met vleesch, 3425 haver mout, 3946 kool met vleesch, 3798 rjjst eu 102 boonon met worst of spek. Hot grootste aantal porties werd gebruikt December, nl. 221, en het kleinste 23 Januari ul. 152. Den 19 November 1906 werd met de voeding aangovangon on den 30 Maart 1907 daarmede geëindigd. De maaltyden werden dagelyks, ook gedurende de vacantie der scholen, ge houden. De prjjs per portie was f 0.1057, dus iets hooger dan m 1905/6. Door de hoogere prijzen der voedingsmid delen on de meerdere kosten van de bereiding die op bet geringere aantal porties drukten, steeg de prjjs per portie aanmerkeljjk on zag het bestuur zich genoodzaakt eenigo wgzigiog te brengen in de hoeveelheid vleescll per portie. De vraag is of het wenscheljjk is dat deze verandering worde bestendied. In de Maandagavond door de afdeeling Middelburg van den VolksbondVereeniging tegen drankmisbruik, in het Militair Tehuis alhier gehouden ledenvergadering werd door het bestuur medegedeeld, dat een nieuwe huisvlgtcursas reeds weder begonnen is met een twaalftal leerlingen. Was men aanvan- kelyk van plan in den loopenden winter twee cursussen te houden, het tekort, dat in kas is, dwoug het bestuur om dit plan te laten varen. Voorts werd medegedeeld, dat aan het Centraal comité voor Drankbestrijding f 30 zal moeten worden afgedragen, tot dokking van de kosten van de tent, die dit jaar op de kermis ge staan heeft. Ook op de exploitatie van de stoelen bjj de concerten op het Molenwater zal f30 moeten worden bjjgelegd. Tegenover deze voor den financieelen toestand van doVereeniging minder aangename berichten deelde de voorzitter nog mede, dat het voor nemen bostnat in het voorjaar van 1909 een huisvljjttentoonstelling to organiseeren. Dit zal kunnen geschieden buiten de kas van de Vereeniging om, daar het fonds voor zulk een tentoonstelling thans f 500 be draagt. Hierna dood do heer A. Klontje, als afge vaardigde naar do algemeeno vergadering in Augustus jll gehouden, in 'tkort verslag over het daarop verhandelde. Ten slotto werd de begrooting over 1908 in ontvangst on uitgaven vastgesteld op f 309 Nadat door een tweetal aanwezigen eenige vragen gesteld waren en door don voorzitter, don heer mr. R. Pruin, beantwoord, werd de vergadering, die door vier belangstellenden, behalve het bestuur, bezocht was, gesloten. Heden herdacht P. A. Moorman, looper bjj den heer R. M. Smits, boekbandelnar alhier, don dag dat hg vóór 25 jaar bjj genoemden heer in dienst trad. In den loop vnn den mor-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1907 | | pagina 1