BIJVOEGSEL
MIDDELBURGSCiiE COM.
Een gevangene van zijn fortuin.
Maandag II November,
FEUILLETON.
N® 266.
160" Jaargang.
VAN ID ED
1907.
Middelburg 9 November.
*£andbouu)kromek.
van onzen vasten medewerker.
DE GEIT.
De lezers van dit blad hebben onder do
rubriek Landbouw in het nomrner van Maan
dag II. kunnen lezen, dat het plan bestaat in
de maand December geiten in Duitschland aan
te koopen en die hier in te voeren, om daar
door de hier bestaande soort, die in Gelder
land en Noordbrabant alleen door meer dan
100000 exemplaren vertegenwoordigd ia, te
verbeteren.
Wjj noemden dit aantal, om al dadelijk te
doen zien, dat de geitenteelt in Nederland vrjj
wat uitgebreider is dan menigeen, die mot
de »koe van den kleinen man" niet bekend
ie, wel zou denken.
In verband met dit bericht achten wjj het
niet van belang ontbloot mede te deelen, dat
in Duitschland en België al sedert jaren ver-
eenigingen, die van -egeeringswegc ondersteund
worden, bestaan om het geitenras te veredelen,
door het invoeren van buitenlandsche soorten;
dat deze poging in Nederland, waarin door de
Directie van den Landbouw wordt medegewerkt,
niets anders is dan eene navolging van 't geen
in andere landenj mot den besten uitslag is
bekroond en dus voor ons lnnd zeker alle aan
beveling verdient.
Ter nadere kennismaking met dit nuttige
huisdier diene het volgende
De naam geit wordt gegeven aan een j
van herkauwende dieren, dat zoowel de eigen-
Ijjke geiten als de schapen omvat.
Beide hebben onvertakte, hoekige horens,
die geplant zjjn op een beenachtig vooruit-
steeksel van het voorhoofabeen, maar waar-
tusschen al dadeljjk dit verschil bestaat, dat
by de eigeniyke geiten de punten van de
horens naar achteren, by de schapen naar
voren zijn gekoerd. Verder zjjn de mannelyke
dieren van het geitenras (bokken) voorzien
van een sik of baard, die by de mannelyke
dieren (rammon) van het schapenras ontbreekt,
terwjjl de streek tussehen oogen en neusgaten
by de geiten hol of vlak, by de schapen bol
is. By beide soorten heeft men verder onder
de vrouwelyke dieren vele ongehoornde ver
scheidenheden.
De tamme geiten schynen af te stammen van
de wilde, die zich nog alfcjjd in menigte op
houden in de gebergten van Perzië en daar
den naam dragen van paseng. Op deze dieren
wordt veel jacht gemaakt tot verkryging van
do zoogenaamde bezoar-steenen, die men in hun
maag vindt en die den naaui gekregen hebben
van het Perzische iwoord padzahr dat »weg-
Bpoeler van vergift" beteekent, waardoor de
groote waarde die men aan die steonen hecht
in landen, waar het vergiftigen van personen
niet tot de zeldzaamheden behoort, gemakkelijk
te verklaren is.
Later heeft men die bezoarsteenen in de
maag van verschillende andere herkauwende
dieren gevonden, zelfs by varkens en apen
tevens uitgemaakt, dat zy hoegenaamd geene
bepaalde geneeskracht bezittentoch bljjft
het in Perzië, Siak, Indrapoera, op Sumatra,
en Borneo, nog altyd een belangryk handels
artikel, waarvoor door aga's en pasja's aanzien
lijke prijzen worden betaald.
Van de tamme geiten heeft men wederom
tal van verscheidenheden, die in gestalte
kleur, haar, horenvorm enz. van elkander ver
schillen.
In Klein-Azië vindt men de Angora-geit met
schroefvormige horens, hangende ooren en lang
fijn haar, waarvan de zoogenaamde kemels
haren stoffen vervaardigd worden.
De geit van Thibet levert wol van buiten
gewone fijnheid, die dient tot het vervaardi
gen van de kasjmirshawla. Voor een paar van
die shawls had men tot nog voor weinige
jaren werk voor 24 wevers op 11 weefgetou
wen gedurende een half jaar; iedere shawl
(sjaal, fr. chile) bestaat uit 15 stukken en werd
betaald met 3 a 400 gulden.
De Thibetaansche geit is grjjjs en heeft zeer
korte ooren. Zy is met goed gevolg in 1318
naar Frankryk overgebracht en later ook i
Uit de Perzische geit zyn in den loop der
tjjden drie hoofdgroepen ontstaan do Aziati
sche, waartoe de beide hooger genoemde be-
hooren; de AfrikaanBche, kleiner van stuk en
met meer geljjkenis op het schaap, waarvan
enkele exemplaren in Maltha, Sicilië en Zuid-
Italië voorkomen, en de Europeesche, waarvan
de Alpen kunnen beschouwd worden als de
bakermat, van waar zy over geheel Europa zyn
verspreid.
Andere schryvers houden do Aziatische en
de Europeesche geit voor twee op zich zelf
staande soorten, die niet van een zelfde ras
afstammen.
De geit bemint het hoogland de Alpen,
Corsika, de Pyreneën, de Cevennen, de berg
landen van Duitschland zyn in Europa de
middelpunten van hare teelt; uit Zwitserland
worden jaarlyks vele honderden naar de overige
landen van Europa gezonden, waar zy lang
zamerhand geacclamatiseerd worden.
Het is daarom een goed denkbeeld do geiten
voor Nederland te zoeken onder die, welke
uit Zwitserland in Hessen geboren zyn. De
overgang naar ons klimaat zal daardoor niet
te groot zyn.
De geit is overigens minder gevoelig voor
de invloeden van het weer dan het schaap
zij stelt zich ook tevreden met voedsel van
mindere hoedanigheid, maar om waarljjk voor
deel op te leveren moet zy, al is zy dan ook
minder kieskeurig, eene behoorlijke hoeveel
heid ontvangen en behoorljjk verzorgd worden.
Vooral is zy zeer gesteld op eene droge lig
ging, die met zeer weinig moeite zoo te hou
den is. Wanneer men eene goede, goed ge
voede geit heeft, kan men haar melkopbrengBt
stellen of gemiddeld 2 liter per dag geduren
de 8 a 9 maanden of 400 a 450 liter por jaar.
De draagtyd is gelyk aan die van 't schaap,
ongeveer 5 maanden (154 dagen).
In zyn Lehrbuch der Milcliwirtschaft (Leerboek
der zuivelbereiding) van prof. dr W, Fleisch-
man leest men het volgende:
De melk van de geiten, die in Duitschland
worden gehouden het aantal daarvan be
droeg in 1892 ruim 3 millioen wordt,
behalve een klein gedeelte, dat voor het ma-
Naar het Amerikaansch
1 van
W. HOPKINS.
Een onwelkome bezoeker.
»De morgenpost, mynheer."
>Dank je, Sanders. Zeg, denk er om dat
ik vanmorgen naar Mackerel Point ga, en
daar misschien tot morgen bljjf. Zorg er voor
dat de motor van het jacht bytyds gereed is
voor een uitstapje naar den zeilwedBtrjjd te
New-London. Het iB mogelyk dat gedurende
myn afwezigheid Fairbanks hier komt om
over een nieuwo auto te spreken. Als hy my
vóór Zondag noodig heeft, zeg hem dan dat
hy naar Mackerel Point komt om den Zaterdag
l>jj my door te brengen. Hy zou er met de
nieuwe auto heen kunnen komen, dan kan
ik die daar probeeren."
»Jawel, mynheer."
Myn knecht ging de kamer uit, en terwyl
ik tastte naar hetgeen gewoonlijk een ontbyt
werd genoemd in myn jonggezellenhuis, las
ik de morgenpost door.
Er was weinig belangrijks in; meeat reke
ningen van verschillende winkeliers, want
ken vau kaas wordt gebruikt, onmiddellijk iu
de huishouding verbruikt om koemelk te ver
vangen.
Daar zy hiervoor bjjzooder geschikt is, komt
eene uitbreiding van het voortbrengen en het
gebruiken vun geitenmelk ons wensokeljjk
voor en zulks te moer, omdat de tuberculose,
die by het rundvee zoo ulgemeen verbreid is
door de melk van zulke dieren ook op den
mensch kan overgebracht worden, bij geilen
slechts hoogst zelden voorkomt.
De melk heeft eene witte in licht geel
overgaande kleur, een zwakken eigenaardigen
reuk en smaak, is iets minder vloeibaar dan
koemelk, ryker aan droge stoffen, met name
aan eiwit, en roomt niet zoo gemakkelyk af
als deze; de vetbolletjes zjjn gemiddeld iets
kleiner dan in koomelk.
De eigenaardige reuk i3 haar niet oigon.
maar is een gevolg van de huiduitwaseming
van de geit, die door de gemolken melk
wordt opgenomen; door dus de melk onmid
dellijk na den uier verlaten te hebben uit den
stal te brengen wordt die reuk voorkomen.
De geitenmelk komt in hare samenstelling
meer overeen met die van vrouwen, dan die
van koeien, waarom zy voor zuigelingen boven
koemelk is aan te bevelen. Zy bevat gemiddeld
85,5 0/o water en dus 14,5 droge stoffen ui.
48 o/o vet, 3,8 o/0 kaasstuf, 1,2 o/0 eiwit, 4 0/0
melksuiker en 0,7 o/0 minerale bestanddeelen.
Hot soortgelijk gewicht wisselt af tussehen
1,0207 en 1,0380.
Zooals wjj reeds vluchtig opmerkten, wordt
in Duitschland, zoo ook in andere landen, een
gedeelte van de geitenmelk gebruikt om daar
van kaas te maken. In Duitschland zyn bekend
de geitenkaas van het Reuzengebergte, kleine
broodjes van 0,13 KG en de Altenbnrgei
geitenkaas van 0,95 KG per stuk. 100 KG
molk geven ongeveer 18 it 19 KG kaas.
In Frankryk heeft men verschillende soorten
van kaas, samengesteld uit geiten-, koe- en
ichapenmolk, daaronder die' van Mont-Céuis,
die don vorm heeft van "een cylinder, 10 tot
12 KG zwaar is en by een doorsnede van 33
:M eene hoogte heeft van 14 tot 20 cM.
In Midden- en Zuid-Italië wordt overal
geitenkaas formaggio di rapra gemaakt en is
deze nagenoeg de eenige kaassoort die daar
gebruikt wordt.
Ook in Hongaryo, Oostenrijk en Zweden
wordt in de bergstreken veel geitenkaas ge
maakt, evenzeer als in Zwitserland, waar de
Graubunder en Gaiskiisli van Solothurn reeds
van oudsher een goeden naam hebben.
Van de huid wordt marokijnleder gemaakt,
terwyl die van pasgeboren geiten gebruikt
wordt voor het vervaardigen van het leder
voor glacé-handschoenen (Eng. kid-gloves
handschoenen van jonge geiten.)
Hoofdbestuui'svergadci'ïng tier
Zeeutvsclie Lanilbouwmaat-
Mcbappij.
(Slot.)
In deze. Donderdag namiddag in het Hotel
Verseput alhier, onder voorzitterschap van
don heer mr P. C. J. Hennequiu gehouden
vergadering werden nog besproken de volgendo
vragen' door de afdoeling Axel gesteld
a. Hoever het staat met de invoerformu
lieren, en of die al verkrijgbaar zyn
De voo z'tter deelde mede dat de Minister
van Landbouw een hem gezonden formulier
in overweging zul nomen.
b. 01 de oorzaak van het slagen van een
zoo geriug aantal leerlingen by het examen
in hut hoefbeslag niet meer moet gezocht
worden in de benoeming vau een Hollandschen
leermeester en of het geen overweging zou
verdienen voortaan een Belgischen onderwjjzer
te benoemen.
Dit punt werd niet verder besproken in
verband met het desbetreffende voor de pauze
het midden gobrachte.
Dezelfde afdeoling heeft medegedeeld dat
de aldaar gostationneerde beer niet is al
thans volgens hare bescheiden meening - van
het Yorksbirerasdat hy heeft gedekt 27
zeugen, welke geworpen hebben 260 biggen,
waarvan 5 mannelyke tegen 4 vrouwelyke.
In overweging werd gegeven steeds een be
wijs van afstamming te vragen bjj aankoop
van boeren.
De jongelui, die den cursus in paardenken
nis hebben gevolgd, vroegen een diploma.
De voorzitter stelde voor dit verzoek in te
willigen, mits de leerlingen alle lessen hebben
gevolgd.
Daartegen bleek geen bezwaar te bestaan.
Ter lezing.
"Van de afdoeling Axel is de mededeeling
ontvangen dat de commissie van toezicht op
den cursus voor volwassenen te Neuzen be
staat uit de heerenP. Moes, J. Fojjter Jacz
en D. Haak, allen te Neuzen, en dat tot lid
vun de commissie van toezicht op de cursussen
in landbouwkunde en paardenkennis te Axel,
vacature P. van Hoeve, benoemd is de heer
Jan de Fejjter Lz. te Axel.
De heer Kakebeeke wees er op dat hot land
bouwonderwijs in Zeeland meer en meer voor
uit g»at, maar dat de medewerking van de
gemeenten, door spreker bij name genoemd, in
sommige gevallen, veel te wenachen overlaat.
Te St. Jansteeu werd zelfs een lamp gewei
gerd om by bet onderwys te gebruiken.
Ged. Staten hebben hot gevoelen gevraagd
van het hoofdbestuur omtrent een adres van de
Vereeniging van Burgemeesters en Secretarissen
Zuid- en Noord-Beveland in zake het reglement
op de wogen en vóetpaden.
Dat is nog in bewerking.
Door den consul-generaal van Denemarkon
te Rotterdam is opgave gevraagd van het
aantal werklieden en hunne hoedanigheid, die
by den landbouw werkzaam zyn en hoe men
in de beboette aan een bepaald aantal voorziet
of denkt te voorzien.
Dit schrijven is voor notificatie aangenomen.
Bureau voor bietenonderzoek.
Door don heer E. H. T. van Borssum Waal
kes is het oordeel van het dag. bestuur ge-
•aagd over het oprichten van een bureau voor
onderzoek van bieten op suikergehalte, vee
voeder, meststoffen enz. te Neuzen.
De heer De Ruyter de Wildt deelde mede
dat de heer Van BorsBum Waalkos zich tot
de regeering gewend heeft en de zaak nog
hangende is.
Spreker zou het zeer verkeerd vinden het
denkbeeld van den heer Van Borssum Waalkes
te ondersteunen.
Het verzoek zou terug te brengen zyn tot
bet idee om in Zeeuwsch-Vlaanderen óf een
proefstation óf een filiaal van zoodanig station
op te richten.
Dat acht spreker op het oogenhlik onnoodig
en ongewenscht.
Op de begroot ing is een pOBt uitgetrokken
van f 8000 voor uitbreiding van het proef
station te Goes, wel een bewijs dat het der
de eerste Juli was nabjj en men-kan dan op die
dingen voorbereid wezen.
Maar ze veroorzaakten my niet veel zorg,
want dank zy de vrijgevigheid van twee tantes,
was ik van u noodzakelijkheid bovrjjd om mijn
eigen brood te verdienen, en was ik verheven
tot een weelde, die ik nooit zou hebben bo-
reikt als ik zelf myn weg door het leven had
moeten slaan.
En nu ik hob te kennen gogevon dat ik
een tamely k benydenswaardige positie in de
wereld bekleedde, moet ik, om de oenigszins
zonderlinge geschiedenis die nu volgt volkomen
duidelijk te maken voor myn lezers, vertellen
wie ik was. en hoe ik die positie verwierf.
Om te beginnen is myn naam Richard Botridge.
Myn vader stierf toen ik nog jong was. Hy
overleed arm, on zyn dood bracht weinig ver
andering in de wereld.
Het eenige van beteekenis dat mijn vader
ooit gedaan had, was myn moeder te trouwen.
AIb bjj niet met mjjn moeder getrouwd was,
zou geen van de dingen, die ik u zal verbalen,
met mogeljjkheid hebben kunnen gebeuren.
Mjjn vader, Charles Botridge, arm van beurs
maar knap van uiterljjk en flink van taal, had de
liefde gewonnen van Eliza Battormy, de jongste
dochter van William Bottormy, een rjjk man
uit New-York, die sterk tegen die verbindtenis
gekant waB.
De zusters van mjjn moeder, Anna en Ka-
thryn Battormy, waren beide vrouwen van
een forsch karakter en met eigenaardige denk
beelden-
De hoer Battormy overwon in zoover zyn
aikeer van mijn vader, dat hy aan mijn moeder
ieder jaar een voldoende som toestond om
fatsoenljjk huis te houden, maar voor myn
vader was er nooit het minste bewjjs van
genegenheid of zelfs vau vergeving. De heer
Battormy verachtte inenschen die arm waren.
Geen van de beide zusters van myn moeder
huwde, en ze bleven aan hun zuster gehecht
weerwil van al haar mooieljjkhedon met myn
grootvader, en het was voornamelijk op hun
aandringen dat de oude man nog zoo edel
moedig was om haar iets te geven.
Na verloop van tijd werd ik geboren. Daar
ik het eonige kind in de familie was, trok ik
veel aandacht van mjjn twee tantes, en toen
mjjn beide ouders on myn grootvader over
leden waren, namen zy mjj onder hun be
schermende vleugels.
De tantes stierven toen ik drie en twintig
jaar was. Het testament werd geopend, en
het resultaat daarvan was, voor zoover
betreft als volgt
lk zou het gebruik hebben van het
familiehuis in Madison Avennue te New-
York gedurende mjjn loven.
lk zou het gebruik hebben van het
buitenverblijf, hekend als Mackerel Point,
op Long Island, gedurende myn leven.
Ik zou uit een met dat doel vastgesteld
kapitaal gedurende mjjn leven, jaarljjks
een bedrag ontvangen van zestig duizend
dollar.
Aan het eind van mjjn leven, onver
schillig of ik drie en twintig jaar of
honderd drie en twintig zou zyn, zonden
do beide genoemde huizen, en het kapitaal,
waarvan ik mjjn inkomsten zou trokken,
to zamen wordon gevoegd en gebruikt
voor de stichting van iets.
Na die kleine inleiding ga ik weer terug
naar mijn ontbijttafel, waar ik langzaam myn
koffie dronk en mjjn ontbjjt nuttigde.
Ik was nog niet klaar toen Sanders weer
binnenkwam.
»Wat is er, Sanders?" vroeg ik.
»Er is eon man aan de deur, mynheer
die vraagt om u to spreken. Hij zegt dat zyn
naam is James Botridge."
»Botridgo", zei ik langzaam »James
Botridge Is hjj ongeveer van myn leeftijd
>Ongevoer van uw leeftjjd, mynheer. Mis
schien een beetje ouder en grooter. En zwart,
mijnheer."
»Dat moet myn neef zyn," dacht ik in
mezelf, »de zoon van myn vaders broer Jack,
die even jjverig was in een slecht leven, als
myn vader machteloos was in een goed."
Daarna zei ik tot Sanders
>Laat hem binnen."
regeering ernst is om die zuuk krachtig ter
hand te nemen.
De heer Kakebeeke gal omtrent deze zaak
ook nog eeuigo nadere inlichtingen.
De heer De Ruyter de Wildt stelde nog in
het licht dut bet cachet, dat een ryksiustelling
geven kan aau hare niialysea. omdat zy niet
geïnteresseerd is bjj dengeen die laat onder
zoeken, .or een particulier nooit kan gegeven
worden.
Dat er wel eeus klachten zjjn gerezen over
vertraging in onderzoekingen door het proef
station te Goes gaf spreker toe, maar als het
wordt uitgebreid, zullen die vervallen.
Van verschillende afdoelingen was bericht
ontvangen dat cursussen in paardenkennis
zullen gegeven worden en wel vanOoatbnrg
te Oostburg onder leiding vau den provincia
len veearts L. Louter to IJzendjjke Tholen te
Scherpenisse mot veearts J. A. do Graaf aldaar;
Hulst te St. Jansteen met veearts L. Colsen te
Ter Hole (Hontenisse)Kruiningen te Krui-
ningen met veearts M. v. d. Vliet.
De afdeeling Zienkzee zal waarschjjnljjk te
Zierikzee oen cursus inrichten.
Van de rijksverzekeringsbank te Amsterdam
was een schrijven ingekomen betreffende den
aanslag der Maatschappij wegens een verze-
keringsplichtig bedrjjf in den zin der onge
vallenwet 1901, laboratorium te Middelburg.
Daartegen is gereclameerd, maar een beslis
sing is nog met gevallen.
Mededeeling is ontvangen dat een rjjka-
subsidio van f 350 voor 1907 voor de var-
kenefokkerjj is toegezegd en een rjjkssubsidie
van f 808.38 voor de cursusson voor volwas
senen, over het winterhalfjaar 1907—1908.
Van den Commissaris üer Koningin in Zee
land was een afschrift ontvangon van een
schrjjven aan burg. en weth. van Westdorpe,
betrekking hebbende op de middelen van
gemeenschap over en langs het kanaal van
ent naar Neuzen, met verzoek dit ter kennis
te brengen van de afdeeling Axel.
Daaraan is voldaan.
Eindeljjk werd mededeeling gedaan van het
bekende stuk betrekkelijk invoer van Zwitser-
sche geiten, die tot den prjjs van f 45 per
stuk kunnen worden geleverd,
Dit werd voor kennisgeving aangenomen.
De heer Lucieer te Oostburg vroeg f 25 ton
behoeve van den heer Mejjer, onderwjjzer in
de landbouwkunde aan den cursus te Oostburg.
Het hoofdbestuur is bereid 1 10 te geven,
inraan de vergadering hare goedkeuring
schonk.
De voorzitter stelde thans voor om, nu in
den laatsten tjjd gebleken i» wat prins Hen
drik der Nederlanden voor Zeeland voelt, hem,
die groote belangstelling koestert voor den
landbouw, uit te noodigen, naast de Koningin,
beschermheer te worden van de Maatschappij.
Dit werd onder applaus goedgevonden.
Bjj de rondvraag werden nog eenige zaken
van ondergeschikt belang besproken.
Besloten werd nog een vjiftientnl photo's
aan to schaffen van de afdeeling Zeeland op
de Haagsche tentoonstelling en die te schen
ken aan de leden der commissie.
Toen werd de vergadering gesloten.
BENOEMINGEN. ENE.
Bjj kon. besluit:
zjjn in de orde van Orvnje-Nassau benoemd:
tot officier R. P. J. Tutein Nolthenius, voor
zitter der algemeene commissie voor de in
1907 te Amstordam gehouden internationale
tentoonstelling van ambachtswerktuigen. te
Amsterdam, en G. S. de Clercq, algemeen se
cretaris de. Maatschappij van Nijverheid, te
BloemondiUil en tot ridder J. W. F. Hartkamp,
directeur van hot secretariaat der hiervoren
vermelde algemeene commissie, te Amsterdam;
II.
De gedaanteverwisseling van James.
»Zoo Dick, oude jongenhoe gaat het
er uioo?" was do begroeting waarmee myn
neef binnen kwam. Kerel, jjj bent een groot
hoer! Leef jjj op je eentje in dit paleis Wel,
wel, er zyn toch monschen, die het meeloopt,
lk ben schoon op, man. En toen ik in Now-York
kwam, zei ik in me zelf: Jim, het zou goed
zjjn als je eens je neef Dick ging opzoeken.
En hier hen ik nu."
»Het doet me plozier je hier te zien."
Ik trachtte te beslissen of ik mjj Dick her
innerde of niet. Hjj was grooter en krachtiger
gebouwd dan ik. Zyn gelaat was gebronsd door
het veel in weer en wind verkeeren, zjjn oogen
waren heldor en doordringend, zjjn spieren
waren van staal.
Zyn kleeren waren niet al te best. Hjj scheen
van het dek van een vee-boot te komen of
zoo iets.
Het was heel veel jaren geleden dntikmjjn
neef James had gezien, en ik moet bokennen
dat mjjn ziel nooit verlangd had naar zyn ge
zelschap.
Maar teruggetrokkenheid lag niet in myn
aard, en ik heette hem welkom met al de
hartelijkheid waarover ik kon beschikken. Eu
toen vertelde ik hem hoe ik in mjjn tegen
woordige positie was gokomen.
Hjj feliciteerde mjj met myu geluk, en met
