NIDDELIUIRGSCIIE COURANT. N°. 264. ioO' 1907. Vrijdag 8 November. Middelburg 7 November. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Peestdagon. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt. 7 Nov. 8 n. vm. 40 gr., 12 u. 45 gr., av.4 u. 45gr.—Hoogste barom. stand 771.5 te;Neufahrwasser, laagste 743.7 te Seydisfjord.—Verwachting tot den avond van 8Nov.: zwakke tot matige Z. O. tot Z. wind, nevelig tot licht bewolkte lucht, waarscb. droog weer en dezelfde temperatuur. Advortenliön: 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en allo andure familieberichten en Dankbetuigingen vun 1— 7 regels f 1.50elke regel moer 20 cent. Koclaine» 40 cent per regel. Groote letters naai' de plaats, die zy innemen. Tot do plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betroffende Handel, Nijverheid en Uoldwczon, is goroohtigd het Algemeen Adverfentle-ltareuu A. DK l i MAR As., NZ. Voorburgwal 266, Amsterdam. De opgaaf van den spoordienst komt in dit nommer voor op de gebruikelijke plaats. Kameroverzicht. Zitting van Woensdag. Zooala wjj gisteren reeds schreven, wachtte den Minister van Koloniën een moeilijke taak by de beantwoording der verschillende, zoo zeer verbolgen sprekers, die ook heden het Atjeh-debat niet dezelfde felheid voortzetten. Voortdurend vlogen vinnige persoonlijkheden door de zaal, stonden booze leden onder de redevoeringen op den loer om elkander een vlieg af te vangen. Het leek soms alsof vele onzer anders zoo kalme Hollandsche Kamer leden op eens veranderd waren in opgewonden Fransche afgevaardigden; mot zóó groote hef tigheid in stem en gebaren stonden zy tegen elkander te oreeren 1 Zelfs de bedaarde heei Verhejj, Kolonel der Mariniers, die zich niet licht boos maakt, stoof op een gegeven oogenblik verwoed op, tegen den beer Van Kol roepende dat deze er niets van wist. Da nfgevaardige van Enschede had namelgk beweerd dat de Kolonel 20 jaar geleden zelf ook gezien had, hoe er in Atjeh kampongs in brand waren gestoken. En daar had hg nooit over gesprokenDe Kolonel en Van Kol werden bgna handgemeen. Ook tusschen den Minister en den heer Thomson liep het hoog, vooral over de kwestie, dat laatstgenoemde reeds maanden geleden een dosier Atjeh-klachten had, welke bij niet aan den Minister had willen voorleggen. Z.Ex. had hiervan pas gehoord, toen de afgevaardigde voor Leeuwarden er mee in de ufdeelingen was gekomen. Waarom had hg ze niet eerst den Minister laten zien Deze twistappel bracht de heeren geheel van streek. De heer Talina vroegwie het lid was, die uit de afdeelingen bad geklapt »Ëen oud wgf," riep de heer Schaper. Algemeen gelach. Do heer Thomson wenschte de particuliere brieven, door hem over dit geval met den Minister gewisseld, in het Bijblad te zien af gedrukt. -Onmogeljjk", zeide de voorzitter. »Daar staat niets van in het Reglement van Orde." Hetzelfde antwoord ontving de heer Talma op diens vraagOf de voorzitter niet naar dat lid, dat de »geheimen" uit de a lingen had_»verraden", zou willen informeeren? Besloten werd dat zoowel de heer Thomson als do Minister de bewuste brieven ter griffie zouden deponeeren, waar de belangstellenden die dan kunnen lezen. Hiermede was het land gered! Met al dat heftig heen en weer gepraat kwam men echter tot geen bepaald resultaat, al moet erkend worden, dat de Minister er zich dikwgls zeer handig uit wist te redden. Maar tot een afdoende oplossing van het las tige Atjeh-vraagstuk in zijn huidig stadium, was men niet genoeg voorbereid, zoodat het debat zich dan ook niet langs vaste ljjnen bewoog. De discussies steunden zooals wjj gisteren reeds opmerkten hoofdzakelijk op de geruchtmakende artikelen van »Wekkor" in De Avondpost. Daarin waren zeer uitvoerig tal van ergerlijke feiten en in Atjeh bedreven gruwelen met namen genoemd en gedocumen teerd. 's Ministers officieele oogen konden in dit geschrevene geen waarheid zien. Mag men afgaan op een anoniem schrjj ven? Welken grond van waarheid hebben die mede deel ingenDit was het standpunt van Minis ter Fock, die, als een handig advocaat, alles weg wist te praten. Toen hy uitgepraat had bleef er niets meer van »Wekker" en De Avond post over. Maar wèl was er: de -energieke" Van Daalen, de »Atjeh-kenner" Van Heutz, het cyfer-materiaal van 't Koloniaal Verslag, en wat verder »officieel" vaststond. En tot knaleffect deelde Z. Ex. mede, dat Gouverneur-Generaal Van Heutz binnen 14 dagen naar Atjeh 2al vertrekken om ter plaatse een «onderzoek" in te stellen. Ziedaar het eenige resultaat dezer verwarde discussies tevens de handigste zot van Minister om zich uit het dilemma te redden. Want al hield hy zich groothy besefte maar al te goed, dat zyne gladde advocaten-speeches geen overtuigenden invloed op de Kamer had degenen, die aandrongen op een ónder- zoek, voegden zich heden nog do heeren IJzerman, De Waal Malefijt en Verhejj, die allen vonden dat er -iets" gedaan moest wor- De oplossing van dit «iets" scbjjnt Z. u gevonden te hebben in de ondorzoe- kings-missie van Gouverneur-Generaal Van Heutz naar Atjeh. Met applaus werd dan ook deze mededeeling ontvangen. Z. Ex. had het pleit gewonnen en daarmede het verder ver zet van de «kwaadwilligen" in de Kamer krachteloos gemaakt. Een motie-Van Kol, om een -onpartijdig onderzoek" in te stellen en -schuldigen te straffen" werd met 47 tegen (i stemmen ver pen; daarentegen een motie van ver trouwen, door den heer IJzerman ingodiend, met algemeene stemmen aangenomen. En toch kon de heer Van Kol wel eens ge lijk hebben, dat een onderzoek, door den hoer Van Heutz in te stellen naar zijn eigen werk. onder zijn eigen vrienden, -niet onpartjjdig genoeg", niet afdoende zal blyken te zjjn. Geraakt de Atjeh-misère op deze wjjzo niet in een impasse Zullen wij na dit -onderzoek" niet even wijs zjjn, als nu na de replieken van den Minister De heer De Stuera was tenminste zeker niet tevreden over het antwoord, dat hem ton deel viel. Gevangenen worden niet gemaakt, zeide Z. Ex-, omdat de instructies dit streng ver bieden. Het aantal buitgemaakte geweren is zooveel kleiner dan het aantal gesneuvelden, omdat de levende Atjehers de wapens hunner doode makkers altyd meenemen. Wèl -eigenaardig", merkte het lid van Weert op-die Atjehers, die zoo happig op de geweren zyn, en ons de ljjken laten Vrouwen en kinderen worden in het bin nenland wel -gearresteerd", maar den mannen, wordt geen kwaad gedaan, tenminste als zy >n pas hebben. Ook dat stond in de instructies, betoogde Z.Exc. i die -instructies" leggen natuurlyk alle niet-officieele feiten hot altyd at De heer De Stuers noemde deze repliek -be lachelijk", de heer Van Kol had er een sta tistiek van aangelegd: de -18 handigheden van den Minister." Hetgeen Z. Exc. in het midden bracht over »'s lands belang", dat niet gediend werd door een behandeling der zaken als heden plaats greep, was al even weinig overtuigend als het overige. Wy zullen nu maar moeten afwachten wat hot -officieele" onderzoek door Van Heutz oplevert. Dan ia er tenminste een vaste basis voor verdere discussie en kan er naar bevind van zaken gehandeld wordon. Slechts zeer terloops werd over andere onderwerpen der Indische begrooting gespro ken over het opium gebruik, over het con cubinaat, over den financieeleu toestand, over de tinpryzen enz. enz. Maar deze discussies leverden zeer weinig op. Stryk en zot hoorde men den Minister verklaren, dat hjj de zaak -in studie z« nemen," er de aandacht van den Gouverneur- Generaal op vestigen zou, er -nader rapport over verwachtte," hetgeen altegader niet bolangrjjk was. Do Atjeh-kwestie primeerde dan ook het debat van heden. Morgen voortzetting. De Algemeene Beschouwingen zyn nu afgo- loopen. BENOEMINGEN. ENZ. By kon. besluit is aan den eerste-luit. by het korps mari niers P. Haitsma Muiier, op verzoek, eervol ontslag uit den zeedienst verleend is de detacheering van den eerste-luit. der inf. van het leger in N. Indië G. Ströin, die voor den tjjd van drie jaar werd gedetacheerd by het leger hier te lande om werkzaam te zyn als leeraar aan do Koninklyke Militaire Academie, met twee jaar verlengd. TWEEDE KAMER, Gedeeltelijke drooglegging der Zuiderzee. Zooals in ons vorig nummer werd mede gedeeld is by de Kamer ingediend een wets ontwerp tot aanleg van een gedeelte van de afsluiting der Zuiderzee en indjjking van de Wieringermeer. Blijkens de memorie van toelichting beoogt deze wetsvoordracht een eersten stap te doen tot de droogmaking der Zuiderzee. Na een historisch overzicht der verschillende plannen, onderzoekingen en wetsvoorstellen op dit gebied, verklaart de Regeering van oor den, niet het geloof konden schenken, dat daar deel te zyn dat men zich voorshands dient te n Atjeh alles in den haak is. bepalen tot het maken van een klein deel van den afsluitdijk, bedoeld in het ontwerp van 1901 en het drooglegg* n van één enkelen polder. Op deze wjjre zal men waardevolle jevens verkrijgen die twyfel omtrent ile juistheid der cjjfers waarop de berekeningen beschouwingen der Staatscommissie van 1892 steunen, zullen kunnen wegnemen. Als vanzelf is uls zoodanig onderdeel aan gewezen de noordwestelijke polder, in de me morie van toelichting by het ontwerp van 1901 do HVerinyerpolder genoemd. De uitvoering van dit werk omvat den aanleg van een gedeelte van den afsluitdijk, d). de afsluiting van bet Amsteldiep, waardoor Wieringon zal worden erbonden met den vasten wal, terwjjl de droog te leggen gronden beperkt zullen bly ven tot 19.500 H.A., waarvan 10.500 H.A. vruchtbaar land. De kosten worden gBraamd op f22.600.000, waarin 15 percent begrepen is voor winst en onvoorzien. Voor de uitvoering van het werk kan, ovenals de Staatscommissie deed, een tydvak van 7 jaar worden gesteld. OM Staü 8H Provincie. In den toestand van jhr mr L. Schorer, burgemeester vun Middelburg is goon verandering gekomen. Men weet dat de onverkochte De Ruyter- ;egels door de administratie der posteryen zouden worden gebruikt als strafportzegela en aldus nog dienst doen. a Thans is een begin gemaakt met de uitgifte daarvan. Er waren over aan blauwe halve- cents zegels 30.000 stuksdeze zyn nu over gedrukt in duidelijke zwarte cjjfers en letters met strafport van 7'/»- 19, 12 25, 50 cents en f 1. De l-cents bruine postzegels, waarvan nog 40.000 beschikbaar zyn, worden bestemd voor oen strafport van 1, l'/i en 21/, cent. En do roode 21 '«-cents De Ruyterzegels, waarvan 20.000 onverkocht zijn gebleven, zyn ;emaukt tot strafportzegels van 5, 6'/, en 15 •ent. Het bly kt hieruit boe woinig van die poat- lOgels gekocht waren. De geheele De Ruytorherdenking, d ior som migen verbazend opgeschroefd, om voor de Marine stemming te maken, heeft trouwens niet veel sympathie gehad. eenige, die gelukkig nog daarvan ge profiteerd heeft, ia de Zeevaartschool te V 1 Dat is de boste hulde aan De Ruyter. Woensdag avond sloeg in de Lange Kerkstraat aldaar een paard.gespannen voor een Utrechtach wagentje, op hol. De beide inzittenden, het echtpaar Van de Lsprongen er nvt. De m.vn kreeg een bloedende hoofdwonde, doordat by met liet hoofd op de steenon terecht kwam. Hy werd bewusteloos opgenomen en by een bewoner aan de Groote Markt binnengedragen. Na verloop van éenigen tjjd kwam hjj weder bjj. De vrouw kwam er zonder kwetsuren af. Hat paard werd nan don 's Heer Hendriks- kinderendyk gegrepen. Door den heer J. W. H. F. Buyze van Stavenisse werd Woensdagavond te T h o 1 e u een lezing gehouden over-HerstclliugS- en Vacantiekolonies voor kinder-u." waren een elftul porsonen, waaronder dames, aanwezig. De heer Buyze wees er o. a. op, dat op het eiland Tholen reeds een afdeeling Tholen van het Centraal Genootschap Kinderherstellings- en Vacantiekolonies bestaat, met oen ledeunantal van 66, verdeeld over de verschillende plaatsen. Spreker wekte de aanwezigen op lid te orden van de afdeeling. De jaarlijksche contributie bedr agt f 0.25 of meer, tot een maximum van f 2.50. De nieuwe 6poorbrug over het kanaal Neuzen naar Gent, nabjj Sluiskil, zal op Vrjjdag 15 November n. in gebruik genomen worden. Do oude spoorwegbrug wordt buiten ge bruik gestold en niet meer gesloten. De St. Crt. no. 261 bevat de kon. goed gekeurde statuten van de Christelijke Jonge- liugsvereeniging Bidt en Werkt te N e u z e n. In de week van 30 October tot en met November 1907 zyn in Zeeland voorge komen 10 gevallen van roodvonk en 9 geval len van diphteritis, te wetenvan roodvonk 1 geval te Rilland-Bath en 9 te Ylissingen van diphteritis2 gevallen te Goes6 te Neuzen en 1 te Zienkzee. Uit Vlissingen. liet stoomschip La Fltmdre, van New-York naar Gent, en het Belgisch stoomschip Escaut, Antwerpen naar Passages, zyn ii Wielingen in aanvaring geweest. De Escaut werd in de machinekamer aangeloopen e zinkenden toestand door de sleepboot John li. Maas te Rammekens aan den grond gesleept. La Flandre hoeft, met schade aan den steven, de reis naar Gent voortgezet. Do Vlissingache aihaalkotter No 11 is in het Oostgat door het naar Middelburg be- temdo Duitsche stoomschip Venus aangevaren. De athaalkotter, die nog al schade aan het achterschip bekwam, weid buiten dienst gesteld 0n is tot de reode gesleept door de Venus. Woensdagavond werd to S o u b u r g bet verenigingsgebouw Rehobuth van do diaconie Nod. Herv. gemeente ingewijd. De heer Tornoden, predikant, opende met gebed de plechtigheid, die door velen van verschillende richting werd bygewoond. Do dankzogging aan het einde werd uitgesproken door den heer De Visser, predikant te Middelburg, terwijl ook ds. Tichelman van VliBsingen het woord voerde zangvereeniging Boaz luisterde het feest op. Dank werd gebracht aan allen die hebbon medegewerkt om het gebouw tot stand te Te Goes hield Woensdagavond de vrij zinnige kiesvereeniging Vooruitgang eeno alge meene vergadering. Over de bekende uitnoodiging van Zeeuwsch Comité voor algemeen stemrecht en Grond wetsherziening om zich daarby aan te sluiten, had een breedvoerige gedachten wisseling plaats. Ton slotte werd met algemeene stemmen be sloten daaraan niet te voldoen. Individucel was het bestuur er niet tegen, maar met zoovele verschillende en conserva tieve elementen als de Vereeniging bevat, achtte men het moeilyk aan het comité adhesie te betuigen. Een commissie werd aangewezen om de kie zerslijsten te onderzoeken. Voorts zal men trachten dezen winter een of meer sprekers to doen optreden. W ESTDOKPE EN SAS VAX GfiST AAX EEX TRAMLIJN. Door het Comité tot bevordering der verbinding van de gemeenten Westdorpe on Sas van Gent aan de ontworpen traui- lyn HontenisBe—Selzaete is aan de Tweede Kamer een adres gezonden waarin het haar verzoekt het ingediende wetsontwerp tot toe kenning van eon renteloos voorschot ten be hoeve van den aanleg en het in exploitatie brengen van een spoorweg van Honteniase naar de Belgische grens in de richting van Selzaete niet aan te nemen, tenzjj daaraan de voorwaarde verbonden wordt, dat de gemeenten Wostdorpo en Sas van Gent in hot verkeersnet wordon opgenomen. Adressant wijst er op dat de in do memorie van toolichting by bovengenoemd wetsontwerp op bladzjjde 3 in de vierde alinea voorkomende zinsnede-Deze concessie-aanvrage vond uit den aard der zaak steun by de gemeentebe sturen van Westdorpe en van Sas van Gent, doch word door de overige belanghebbende locale besturen en door het provinciaal bestuur van Zeeland by de verbinding met Selzaete achtergesteld," allicht tot misverstand aanlei ding zou kunnen geven, daar door de Naam- looze Vennootschap -Stoomtramweg Hulst- Walsoorden" nog geene subsidieaanvragen zijn gedaan, en bovendien bjj de aan het Comité voor de ljjn Hontenisse—Selzaete toegezegde subsidies door vele der betrokken gemeente en polderbesturon uitdrukkelijk do voorwaarde gesteld word, dat Westdorpe en Sas van Gent do tramverbinding moesten woeden opge nomen terwijl adressant de verzekering go- kregen beeft, dat ook op 't oogenblik een paar der belangrijkste gemeenten en onder scheidene polder- of waterschapsbesturen bjjdragen zullen vorleenen voor een tram die is van Gent voorbygaat. Verder meent adressant er op te mogen wijzen, dat door deze verbinding van West dorpe en Sas van Gent aan do tramlyn Hon tenisse—Selzaete de 'andere gemeenten, met litzondering misschien van Zuiddorpe, niet alleen niet geschaad, maar integendeel be langrijk bevoordeeld zouden worden, daar zoodoende zoowel met Sas van Gent als met Selzaete zouden wordon verbondenterwjjl het hom, wat Zuiddorpe betreft, bekend is, dat bet voornemen bestaat door deze gemeente, zoo mogelijk via Overslag, een spoorweg te leggen tusschen Axel en Moerbeke. Tenslotte wordt uidrukkelijk de aandacht van de Kamer gevestigd op het feit, dat door ongewijzigde aanneming van het wetsontwerp de Belgische belangen ten zeerste hoven de Nederlandsche zouden worden bevoordeeld. Bjj dit adres ia gevoegd een afdruk van het adres van 't gemeentebestuur te Sas vanGent aan dezelf de Kamer, wanriu deze wordt verzocht het be wuste wetsontwerp niet aan te üem -n, zonder daarin eene bepaling op te nemen, waardoor zy bot niet gclijktpdig, don voth binnen zeer korten tijd, tot stand komen van eene ver binding naar Sas van Gent verzekerd wordt. Dit verzoek is gegrond op de volgende overwegingen dat weliswaar in do memorio van toelichting Rjjkesteun voor eeno zyljjn naar Sas van Gent in uitzicht wordt gesteld en dat, iets wat door adressant zeer wordt gewaardeerd, de tegen woordige Minister van Waterstaat niet bereid is medewerking tot het tot stand komen der subsidie te verleenen, indien do op te richten maatschappij zich niet verbindt om, binnen een jaar na de dagteekening van die overeen komst, plannen in te zenden voor eeno zyljjn naar Sas van Gent en ton beboeve daarvan bydrngen te vragen aan do belanghebbonde locale en provinciale besturen, zoomede om, nadat voor die zjjljjn bjjdragen zullen zjjn toegezegd tot een gezamenlijk bedrog van twee dorden van de geraamde kosten van aanleg en het in exploitatie brengen, die ljjn binnen een terinjjn van ten hoogste twee jaren te houwen en in exploitatie te nemen dat evenwel de mogoljjkheid niet uitgesloten is, dat een eventueel opvolger van den tegen- woordigen Minister nog een stap verder gaat dan deze bewindsman, door niet alleen het gcljjktjjdig tot standkomen van beide verbin dingen, doeh de gehoele zjjljjn naar Sas van Gent, los to laten dat bovendien, ook in het gunstigste geval, het tot stand komen dor verbinding naar Sas van Gent voor zeer langon tjjd wordt uitge steld, en dat in deze veel moer dan naar de meening van adressant gowenscht is, zal af hangen van de goede gezindheid van de op te richteu maatschappij Honteniase—Selzaete; dat, nu zeer vermoedelijk het bestuur dier nieuwe maatschappij in hoofdzaak zal gevormd worden uit het tegenwoordig comité, en het aan adressant bekend is, dat oen deel van dit comité, waarvan de heer Wittouck, suikerfa brikant te Selzaete (België) de ziel en de financiëe'.e kracht is, zeer woinig voor eene verbinding met Sas van Gent voelt, mede werking vau die zjjde niets andors dan ge dwongen te verwachten is dat die geringe lust tot medewerking bjj het tegenwoordig comité, naar adressant ter oore kwam, mede oorzaak was, dat de door den Minister in uitzicht gestelde samenwerking tusschen de verschillende belanghebbenden nog niet werd verkregen dat adressant daardoor vreest, dat onveran derde aanneming van het wetsontwerp door Kamer de verbinding met Sas van Gent zeer in gevaar zal brongen dat adressant dit voor zjjne gemeente zeer zou betreuren, waar zy eeno der voornaamste induatriecle plaatsen m don omtrok is dat toch aldaar o. o. gevestigd zjjn eene groote spiogolfabriek, eene fabriek van verf waren, twee groote suikerfabrieken, eene bloemfabriek en een paar bierbrouweryen, terwjjl ook aldaar eeno niet onbelangrijke wekeljjkBche veemarkt wordt gehouden dat deze alle meer of minder belang hebben bjj eene goede verbinding met de omliggende dorpen, welke thans te eenon male ontbreekt dat daarin door verbinding van do gemeente is van Gent met de tramlyn zoude worden voorzien, omdat juist met de gemeenten, waar door deze zou loopen, geen and ore verkeers middelen bestaan dat bovendien, ingeval bedoelde verbinding niet wordt verkregen, het personen- en goede renvervoer naar die gemeenten, 't welk thans via Sas van Gent—Sluiskil plaats beeft, zou wordon verlegd naar de Belgische gemeente Selzaete on zulks ten koste van de belangen der Nederlandsche gemeenten. KERKNIEUWS. To Wageningen is op 67 jarigen leeftjjd overleden do heer Ph. Peter, predikant bjj de llerv. gemeente aldaar. Do overledene wat ook eenigen tijd predikant teSerooskerke (W)' i ONDERWIJ S. Woensdag is te Bergen op Zoom met eene feestelijkheid geopend do ambachtsschool voor die gemeente en omstreken, waarin ook lokalen beschikbaar zijn voor de gemeente- teekenacbool en de burgeravondschool. Het mondeling gedeelte van de akte middelbaar onderwijs in hot boek houden (K. XII) zal worden afgenomen te 's Gravenhage, van 8 November af tot en met 14 December d. a. v.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1907 | | pagina 1