1IIDDËLBURGSCIIË COURANT.
Zaterdag
26 October.
N°. 233.
130° Jaargang.
1907.
Doze conrant yersehijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tol. weerbericht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
25 Oct. 8 n. vm. 45 gr., 12 u. 50 gr., av.4 u. 49 gr. Hoogste barom. stand 769.9 te Horta,
laagste 753.1 te Dunrossness.—Verwachting tot den avond van 26 Oct.: zwakke tot matige Z.
tot W. wind, zwaar bewolkte of betrokken lucht, waarschijnlijk regenbuien en iets warmer temp.
Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zjj innemen.
Tot de plaatsing van advcrtentiën en roclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAR A»„ N.Z. Voorburgwal 300, Amsterdam.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommer voor op de gebruikelijke
plaats.
Middelfinrg 25 October.
burg
T. a.
T. a.
flinke
flinke
neden-
Ook te
ig, ook
met
I Hoek
)t uitj
>oven-
lcove,
t tuin
Icove,
venh.,
rongat
uners,
k.
lhuis,
ooten
voor
Sprokkelingen.
Een zeer verstandig woord laat de
schrijver der «Haagsche Brieven" in de Zaan-
landsche Courant hooren in verband met de
vooratellen der Regooring tot Grondwetsher
ziening, hoofdzakelijk wat betreft art. 80 van
onze hoofdwet.
Wat hij schrijft, is wel niet nieuw, en meer
malen ook door on9 opgemerkt, maar het mag
nog wel herhaald en herlezen worden.
Hjj zet uiteen, dat de Regcering met het
blanco-artikel niet andera beoogt dan een na
dere regeling van de zaak van het kiesrecht
bij do wet: volledige vrijheid van beslissing
voor den gewonen wetgever. De grond
wetsherziening, die de Regeering voorstelt, i
dus geen definitieve regeling van 't electorale
vraagstuk, maar alleen een eerste en onmis
bare stap _om tot de vrjje en finale oplossing
ervan te kunnen geraken. De natie en baar
nd de grondwetsherziening optredende verte
genwoordiging zal, wordt 't grond wets-voorstel
aangenomen, in volle VTijheid, niet belemmerd
door eenig staketsel in de hoogste staatswet,
kunnen uitmaken wat het meest wenscheljjke
is voor ons land. Dit reeds bjj de grondwets
wijziging-zelve te doen uitmaken zou, meent
de schrijver, geen aanbeveling verdienen, om
dat dan de tegenwoordige Kamers er over,
althans in eerste instantie zouden hebben te
decideeren en zooveel is z. i. wel uit alles,
wat ovör de materie is gezegd en geschreven,
gebleken dat men 't in de nu bestaande Kamers
wel nooit eens er over zon worden.
«Alzoo merkt de schrijver vervolgens op
daargelaten nog 'fc niet te loochenen feit,
dat de uit 't actueele kiesrecht voortgekomen
Vertegenwoordiging niet meer iB de zuivere
weerspiegeling van het volk in al zijn
dingen moeten degenen, die in ernst en
oprechtheid de finale oplossing van het kies-
reehtvraagstnk begeeron, den eenig practÏBchen
weg, die er voor open staat, die van het zoo
genaamd blanco-artikel, opdat de latere ge
wone wetgever volkomen vrj} zjj in de te
maken regeling, mede opgaan.
Zjj, die weigeren dat te doen, toonen inmjjn
oog, dat zjj noch in 't Nederlandsche volk, noch in
zjjn vertegenwoordiging genoeg vertrouwen stel
len. Zjj bewjjzen eenvoudig dat ze, den mond vol
hebbende van den oprechten wensch naar
finale regeling van het kiesrecht, met angst
daarvoor vervuld zjjnzjj deinzen terug voor
de eenige daad die in overeenstemming zou
zjjn mot hun uitlatingen en men kan dan ook
van die principieele ontboezemingen over hun
begeerte naar de fiDalo kiesrecht-regeling niet
andors zeggen dan dat 't zjjn: words, words,
wordsEn de Nederlandsche natie vraagt, meer
en meer on steeds luiderdaden
Hoe lang - - vragen wjj hoe vele jaren
hebben wjj m ons land reeds op hetzelfde aan
beeld geslagen
Van het begin dat het algemeen kiesrecht
aan de orde is gekomen, waren er steeds velen
onder de vrjjzinnigen die vrees aanjoegen voor
de gevolgen van dat recht, terwjjl zjj vergaten
dat bjj hot tegenwoordig kiesrecht er juist een
groote macht regeert die door gebrok aan ont
wikkeling en behoer8cht door clericale gezag
hebbers govaarljjk, zeer gevaarlijk is voor
het land.
Hun belang is 't juist om den weg die tot
kiesrechtverandering voeren kan, niet vrjj te
maken, om in de Grondwet vast te leggen
wat zjj 't liefst wenschon, zoodat anderen
voor jaren gebonden zullen zjjn.
Van vrjjheid zjjn zjj ook op dit punt af-
keerig. En tochwat is billjjker dan dat
mon, nu het vraagstuk van het kiesrecht
steeds, en moer en meer om oplossing vraagt,
den wetgever vrjjheid geoft om dit te
regelen, zonder eenigen band, in welken geest
ook, voor de toekomst
Van vrjjzinnigen kant ziet men dit niet in,
althans toont men, dit niette wiIleabegrjjpen
Men leze tegenwoordig sommige groote
liberale bladen zjj beginnen weer betzelfde
ipelletje als destjjds bp de wetsvoorstellen-Tak.
En daarvoor is nu allerminst aanleiding,
nu er van een kiesrechtregeling nog geen
sprake is, maar slechts van een voorbereidende
stap die de handen vrjj laat.
Men, d. w. z. do hoer K. H. H. van Benne-
kom te 's Gravenhage, wil een Bond oprichten
om hot overmatig speculeeron tegen
te gaan.
Als men nu maar juist weet te bepalen
waar het matig eindigt en het overmatig be
gint.
De leden van den Bond zouden de maat
regelen kunnen bespreken om debacles, zooals
er nu plaats hadden, eenigszins te voorkomen
De heer Van Bennekom is het ten opzichte
van loterjjon enfc grootondeela met ons eens.
Men heeft getracht, zoo schrjjft bjj, de
speelzucht te temperen door het verbieden van
het houden van hazardspelen en van lpterjjen.
Of dat verbod gunstig gewerkt heeft, ben ik
zoo vrij f® betwjjfolen. De tjjion zjjn voorbj)
dat men de vrijheid van beweging regleinontee-
ren kan. Wetten op Zondagsrust en nachtar
beid kunnen onmogeljjk volkomen populair
worden, omdat zjj slechts ten bate van enkele
categoriën werken, terwjjl een ander deel van
bevolking er door benadeeld wordt.
Het spokuleeren te verbieden zal in de prac-
tijk onmogelijk blijken te zjjn. Doch men kan
het wel moeilijker maken.
Aan de I'arjjsche Beurs is het voor buiten-
landsche fondsen nagenoeg onmogelijk om in
de officieelo noteeringen opgenomen te worden.
Ik wil dergelijke drakoniflche bepalingen niet
verdedigen, maar wel zou men misschien voor
Amsterdamsche Beurs bepalingen kunnen
maken om opneming in de noteoring eenigs-
ns moeiljjkor te maken dan tbans het geval is.
Een andere, gunstig werkende maatregel zou
zjjn om het surplus, dat thans als regel 10
pet. bedraagt, hooger op te voeren. Voorbin-
nenlandsche fondsen zou men als surplus 20
pet. kunnen eischen, terwjjl dit voor buiten-
landscho 30 tot 50 pet. zou moeten bedragen.
Wil iemand, die 2500 gulden bezit, daarvoor
Steels koopen, tot een koers van 25 pet., g ed,
maar laat bp dan niet meer dan voor b.v.
8000 dollars, inplaats van voor 40.000 dollars,
koopen. Rjj zal dan minder gevaar loopon zjjn
geld geheel te verspelen, en de groote kapi
talisten hebben minder kans enorme verliezen
ljjden, niet alleen in Amerikoantjos, maar
ook in lokale waarden, want de daling dezer
laatsten is uitsluitend een gevolg van de beurs-
manoeuvres te Nèw-York.
De effoctenorders zullen daardoor belangrijk
"nemen, ten nadeele van heeren commissio
nairs, waarvan het aantal legio is. n
aantal is in de laatste dagen reeds belangrjjV
verminderd, door de slagen die gevallen zijn,
en nieuwe zullen niet zoo spoedig meer ver-
rjjzen als hot vet van de ketel is. Bovendien
zou mon de courtage van op of'/a pro
cent kunnen brengeD."
Over de juistheid dezer redeneering kunnen
wjj niet oordeelendit zjj den mannen, die
op financieel gebied en vooral op dat der
beursspeculaties beter bekend zjjn dan wjj,
overgelaten.
Of de door den heer Van Bennekom voor
gestelde Bond nut, practise!: nut kan stichten,
is de groote vraag.
Spocolatie-zucht zit nu eenmaal in vele
menechen en zjj die door benarde omstandig
heden of gedreven door 't jagen naar geld,
naar steeds meer geld, licht een kans op
de beurs willen wagen en de verleiding
in dezen niet kunnen weerstaan, zullen zicb
wel verre van zoo'n bond houden.
En die zjjn er bjj massaevenveel als zjj
die niet willen weten dat zjj speculeeren.
bet blad, omdat welbezien niemand hunner
zich daartoe zelfs kr.n leenen.
Discussie is er dan ook niet geweest.
De regel was deze; dut iedere spreker tien
minuten mocht »praten". Eigenljjk antwoord
kwam er dan niet, of zeer weinig, terwjjl
verdere discussie was uitgesloten, en het punt
werd aangenomen.
Aan zulk een regeling kan een hoogstaand
man zich niet onderwerpen.
Afgezien van andere dingen, denk aan
hot koudwaterbad, dat mr Dieloman ten deel
viel.
Elk man, die achter de schermen heeft go-
zien in onze kringen, lacht dan ook om de
•discussie" tor depututenvergaieririg.
Het is in dien opzichte te bejammeren, dat
de deur er op slot is.
Waren de deputatsnvergaderingen voor de
pers toegankelijk, dun zou er geen quaestie
van zjjn, of de wjjze van behandeling zou zóó
gegeeseld worden, dat ze, ten goede van onze
partjj, op eens morsdood werd geslagen.
Wjj zeiven betreuren het eenerzijds, dat prof.
Fabius de vergadering verliet na van de eerste
tien minuten" gebruik te bobben gemaakt.
Anderzijds begrjjpon wij zjjn houding.
»10 minuten wat zeggen" over voorstellen,
zonder eigenlijke discussie, beeft geen enkel
hoogstaand man onder alle Kamerleden, oud-
Kamerleden en professoren aangedurfd.
Hoor maar eens wat ze «onder vier oogen'
zeggen, dan komt go met de redenen eeniger-
mato op de hoogte."
Op dat heengaan van prof. Fabius wordt
hier dus oen ander licht geworpen dan deor
de vroeger gedane roodedeeling dat bjj ter
wille van zpne drukke bezigheden voor de
Vrjje Universiteit de vergadering zoo vroeg
verliet.
BENOEMINGEN, ENZ.
Bjj kon. besluit:
is benoemd tot notaris binnen het arron
dissement Rotterdam, ter standplaats Rotter
dam F. L. Hartong, candidaat-notaris aldaar
is L. A. G. de Sonnaville, Ieeraar aan het
gymnasium te Katwjjk a/d Rjjn, benoemd tot
officier in de orde van Orauje-Nassau.
Verder is in zijnen rang overgeplaatst
den generalen staf de majoor P. D. Bnjjze,
van het 8e reg. inf.
De luit. t/z. 2e kl. jhr G. L. Schorer wordt
geplaatst aan boord van Hr Ms par.teerschip
Koningin Regentes, terwjjl de luit. t/z. 2e kl.
D. A. do Ronde, op non-aetiviteit wordt ge
steld.
Het is weer de ondeugende Rotterdammer-
die oen klein tipje oplicht van den sluier,
welke zoo zorgvuldig door de anti-revolution-
nairon wordt vastgehouden voor alle bijzon
derheden, waardoor het verloop van de Depu-
lalenvergadering belangwekkend is geweest.
Het blad vestigt de aandacht op het «won
derlijke" feit, dat van de Tweede-Kamerleden,
Eerste-Kamerleden, Oud-Kamerleden en Pro
fessoren, om hiermede nu maar te volstaan,
buiten de leden van het Centraal-Comité,
niemand het woord heeft gevoerd.
«Wjj achten dit ook onmogeljjk, schrijft
TWEEDE KAMERn
Ongevallenwet.
Het voorloopig verslag is verschenen nopens
het wetsontwerp tot wjjzigiDg van de Onge
vallenwet in dien zin, dat voortaan niet meer
«gevarenpercent", maar van «gevaren-
cjjfer" zal worden gesproken en in verband
daarmee de intrekking van artikel 31 nopens
de indeeling der bedrjjven.
In de afdeelingen werd gevraagd, of het
bootwerkershedrjjf, dat gebleken is in een te
lage gevarenklasse te zjja gebracht, waardoor
groot deel is ontstaan van het to-
kort (ongeveer do helft), dat de Rijksverzeke
ringsbank had te boeken, nu ook door de
wjjzigiog het heele tokort moet doen ver-
dwjjnon.
De Memorie van Toelichting achtte men op
dit punt niet auideljjk.
Voorts werd den Minister verweten, dat
niet eerder is overgegaan tot verhooging van
do gevarenklasse van dit bedrjjf en dat de
wjjziging niet hg een wetsontwerp tot alge-
heele technische herziening van de Ongeval-
enwet is aangebracht.
Het groot aantal ongevallen bjj het boot
werkershedrjjf werd toegeschreven aan hel
veelvuldig afwisselen van personeel, aan ruw
heid enz-, de ongunstige finuucieele uitkom
sten voor de Bank in het algemeen, aan te
booge invulling van loonljjsten, sedert men
waargenomen heeft, dat de controle op dit
punt slap is, aan de honge rekeningen van
dokters en apothekers een algeheelo herzie
ning van de classificatie behoorde eindeljjk
tot de wenschcn van eenige Kamerleden.
KORTE MEDEDEELIXGEN
VERGADERINGEN.
Te 'b Gravenhage werd Donderdag de jaar-
ljjkscho algemecne vergadering gehouden van
de Vereemging van Nederlandsche Ridderorden,
Uit het verslag bleek dat de Vereeniging in
bloei toenemende is; hot aantal donateurs nam
met 12, dat dor gewone leden met 105 toe en
de contributie steeg met f 894.50.
De rekening wees aan dat aan giften en con-
tributiën 1' 5789,24 Ï9 ontvangen, zoodat aan
het Ernma/onds dit jaar f 2703.17 kan worden
uitgekeerd, terwjjl het ondersteuningsfonds tot
f 13.697,35 is aangegroeid.
Aangezien de door de statuten voorgeschre
ven termjjn van 5 jaren voor bet vormen van
hoofdsom voor het ondersteuningsfond»
met 1 Augustus was verstreken, heeft hot be
stuur na dien datum een aanvang kunnen
maken met het uitkeeren van subsidiën aan
behoeftige omstandigheden verkeereude
weduwen en kinderen van ridders. Met vol
doening kan de voorzitter mededeelen dat reeds
enkele gezinnen door dezen maatregel werden
gebaat.
UU Stad en Provincie.
Het bestuur der onlangs alhier opgo
riehto Vereeniging tot instandhouding van oude
gebouwen te Middelburg heeft een circulaire vcr-
ipreid waarin het, zjjn doeljiiteenzettend, op
wekt om instemming daarmee te betuigen door
toetreding.
Herinnerend aan veel wat van 't pittoreske
Middelburg onherstelbaar is vernietigd, wjjst
het bestuur er op dat de laatste jaron gelukkig
veel hebben goedgemaakt": 't Stadhuis, de Abdjj,
inot de prachtige kloostergang, 't Hof van den
Edelen Busse, St. Joris enz. zjjn of worden ge
restaureerd in de Oudheidskamer hebben sedert
hare oprichting tal van merkwaardigheden
een veilige bewaarplaats gevonden.
Het doel nu der nieuwe vereeniging is in
die ljjn voort to gaan, niet achter te big ven
bjj do beweging in binnen- en buitenlandte
verhoeden dat typische oude geveltjes worden
afgebroken en vervangen door banale of dat
ze worden bedorven door belendende, die er
niet bjj passen dat oude gevelsteenen, ankers,
wandschilderingen enz. verdwjjnen. Een stre
ven dus dat zeker den steun verdient van
len die iets voor hun stad voelen of voor
stadsschoon in 't algemeen.
Zooals uit de bjj de circulate gevoegde sta
tuten bljjkt, bedraagt de jaarljjksche bjjdrage
der loden minstens f 1.zeker geen bezwaar
om toe te tredeD.
De Kamer van Koophandel en Fabrioken
al hier houdt Dinsdag a. te drie uren eene
vergndeiing.
De genoraal-majoor A. J. Vetter, com
mandant der 3e divisie infanterie, vergezeld
van den luit.-kolonel W. H. Temisga, houdt
heden eene inspectie over het 2de en 4de
bataljon op het oefeningsterrein nabjj het
Midden Reduit en verder over de kazernes te
Middelburg en te Vlissingen.
Zjj hebben hun intrek genomen in het Grand
Hotel Verseput.
Voor de afdeeling VlisBingen der Interna
tionale Anti-militairiBtische vereeniging trad
Donderdagavond in het lokaal der Werkmans-
vereenigmg alhier als spreker op mr. L. J. A.
du Queane, advocaat te Utrecht.
Hjj schetste het verderfeljjke van het leger,
dat volgens hem dient om de brandkast te
beschermen en Btoeds en ten allen tjjde de
arbeiders te bemoeiljjkon in hun rechtvaar
digen strjjd.
Een eero-saluut bracht spreker aan den dezer
igen ontslagen dienstweigeraar J. Gorter,
die 18 maanden gevangenisstraf heeft onder
gaan omdat hjj de wapenen niet wilde dragon.
De vergadering, welke zeer druk bezocht
was, werd opgeluisterd door do uitvoering van
eon muziekvereeniging uit Vlissingen.
meur van den Rijkswaterstaat, den heer A. A.
Bekoar uit Middelburg, en de ingenieurs van
den waterstaat den hoeren Stoel uit Zwolle,
vroeger te Goes, en Van Vlissingen uit Goes.
Door hem werden de werken aan den spoor
brug bezichtigd, waartoe hjj zich ook onder
m thans ontgraven pjjier begaf.
Daarna werd de tocht voortgezet naar
Hansweert.
De Minister vertrok met den trein van 5.8
naar Den Haag.
's Morgens vrceg was de Minister nit Vlis
singen vertrokken, waar hjj den vorigen avond
te elf uur was aangekomen, zeker om tjjd'g
zjjn bezoek aan Vlake te kunnen brengen. Hg
was nog vergezeld van enkele hoofdambten»
en had zjjn intrek in het hotel Zeeland
genomen.
In de Donderdagavond door de Vrjjzinnige
kiesvereeniging te Krabbend jjke gehou
den vergadering werd met algemeene sterümen
besloten tot aansluiting bjj een op te richten
Zeouwsch comité voor grondwetsherziening en
algemeen kiesrecht.
In November zal zoo mogeljjk opnieuw ver
gaderd worden ter behandeling der ingediende
wijzigingen in do grondwet.
In de Donderdag te 's Gravenpolder
gehouden raadszitting werd op een verzoek van
P. de Koster en anderen om een straatlantaarn
meer geplaatst te krijgen, met 4 tegen 3 stem
men gunstig beschikt. De gemeentebegrooting
voor 1908 onderging, nu een bemerking van
Ged. Staten, een kleine wjjziging. Besloten
werd een leening te sluiten van f 500 voor
het aanschaffen van een Ijjkwagenen in
verband daarmede werd de verordening op de
bégrafenisrechten met een nieuw artikel aan
gevuld, regelende de kosten voor het gebruik
van dien wagen.
In de Donderdag te Neuzen gehouden
raadsvergadering werd, in plaats van den heer
A. Visser, die bedankt had, tot wethouder ge
kozen de heer M. van den Hoek.
Naar aanleiding van een schrjjven der ge
zondheidecommissie besloot de raad aan de
regeering te verzoeken tjjdens de uitvoering
der kanaalweTken te Sluiskil een aldaar be
staand moeras op te hoogen, tot verbetering
van den hygiënischen toestand.
Tot voorzitter van eene te vormen commis
sie voor de Nieuwjaarsbedeeling werd benoemd
de heer M. Verbrugge.
Eervol ontslag werd verleend als onderwijzer
bjj het horhalingsonderwjjs aan den heer J.
Bierlé en benoemd de heer J. de Jonge.
In de bepalingen der paarden- en veemarkt
werden eenige wjjzigingen gebracht, o. m. dat
ook 2 premies voor cob's worden uitgeloofd.
Tot lid der commissie van fabricage werd
benoemd de heer J. J. de Jager, zulks in
plaats van den heer A. Visser, die vroeger
bedankt had en tbans ook voor de herbenoo-
ming bedankte.
De raad vergaderde langdurig in besloten
zitting, waarin o. m. ruim 70 reclames tegen
den hoofdeljjken aanslag werden afgedaan.
Daarna werd besloten de behandeling der
gemeentebegrooting uit te stellen totVrjjdag.
Het suppletoir kohior der belasting op de
honden werd vastgesteld op f 39, dat van het
4e kwartaal der schoolgelden op f 965.73.
Uit V11ss
ngen
De Koningin van Engeland, die van Noor
wegen en prins Olaf kwamen heden namiddag
te vier uur per extra trein daar aan.
Zjj begaven zich dndeljjk aan boord van de
Victoria and Albert en vertrekken eerst morgen-
(Zaterdag) ochtend te tien uur naar Port
Victoria.
Het jacht wordt geëscorteerd door den
kruiser Berwich.
Do dagmailboot Duitschland vertrok heden
morgen, door vertraging van don mailtroin,
eerst te twaalf uur van daar.
De Noderlandsche loodskotter No. 2, schip
per Auer, is uit zee teruggekeerd met ge
broken fokkemast.
Hij waB uitgaande naar hot Bngolsch Kanaal
als kruispost.
Aan den machinist der S.S., Pnulus is een
gratificatie toegekend voor oplettendheid. Ook
zal hjj eervol worden vermeld.
Donderdagmiddag bracht de Minister van
Waterstaat zjjn voorgenomen bezoek aan
Vlake, vergezeld o. a. van den hoofdinge-
Donderdagmorgen hebben zoo schrjjft
men ons uit Groede de lotelingen uit deze
gemeente, op hunne reis naar de plaats van
de loting. Ooatbnrg, langs den geheelen weg
allerlei baldadighoden gepleegd, waardoor aan
velen kwaad is berokkend en rustige bewoner»
van langs don weg staande huisjes genoodzaak t
waren hun ljjf te bergon. Een drietal personen
werden mishandeld, goederen vernield on fruit
ontvreemd.
Onder die bende bevonden zich een paar
belhamels, die reeds lang do gemeente onveilig
maken door openbaar met geweer in het veld
te gaan jagen, en togen personen, wier eigen
dom of erf zjj betraden, bedreigingen te uiten
wanneer hun het loopon daarover werd ont
zegd. Het wordt waarljjk tjjd dat justitie on
politie hier eens streng optreden en de pleger»
van al dorgeljjko overtredingen eens voor ge-
ruimen tjjd onschadeljjk maken.
Van andere zjjde, uit Oostburg, schrjjft men
ons, dat de belhamels, op aanwjjzing, in be
waring genomen zjjn en verhoord. Een twee
tal zjjn tot heden, Zaterdag, morgen in de
kazerne dor marechaussee moeten big ven; de
politie is met een hunner op onderzoek gotogen.
Bjj een landbouwer te Oostburg viel een
knecht van den zolder boven den paardenstal
daar bekend als «kafzolder", en brak een paar
ribben.
