MIDDELBIRGSCHE COURANT
N°. 232.
I30e Jaargang.
1907.
Vrijdag
25 October.
lidöellmrg 24 October.
ig.
Voor don winkelstand en
het publiek.
Bit Stad en Provincie.
Deze coorant vorschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowol voor Middelburg als voor alle plaatsen in Noderland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier cn tel. weerbericht van het K. N. Met. In3tit. te Bilt.
24 Oct. 8 n. vm. 53 gr., 12 u. 55 gr., av.4 n. 54 gr. Hoogste barom. stand 769.2 te Corunna;
laagste 756.8 re Stornowny.—Verwachting tot don avond van 25 Oct.: zwakke tot matige Z.
tot W. wind, meest betrokken of nevelig, inogeljjk regen en dezelfde'temperatuur.
Advortentiön20 ront per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorto-, dood- en
allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cont. Reclame» 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zjj innemen.
Tot do plaatsing van ad verten tiën en reclames, niot afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverhoid on Geldwezen, is gerechtigd hot Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
JIAIt At., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
rdam
tgd.
ken,
>ing
«zi-
eid,
uur
ken
see
2 30
2.30
2 30
2.30
2 30
2 30
Op do in Juli to Nijmegen gehouden vierde
algomeouo vergadering en het vierde natio
nal congres van den Nederlandschen Bond
van Vcrcenigingen van den Handeldrijvenden
en lndusirieelen Middenstand zijn door pro
fessor Wijsman tot de vertegenwoordigers
van dien stand zeor behartigingswaardige
woorden geaprokon om hunno aandacht te
vestigen op het Rijksbureau van handels
waren te Loidon, oen zeor nuttige iusteliing
maar dio alieou doel treffen kan wanneer
zij, Yoor wie zij bestemd is, toonen hun
belang te begrijpen door daarvan gebruik
to makon.
Wij hobbon dost ij ls op het door dien
hoogleeraar gesprokene reeds do aandacht
gevestigd maar meenea goed te doen, daarop
nog eens uitvoerig te wijzen.
Volgens hot reglement heeft dat Rijks
bureau tou dool het onderzoeken van han
delswaren ten bate van winkeliers en in
hot algemeen van hen, die rechtstreeks in
het klein aan de verbruikers hunne waren
vorkoopen, onverschillig of die personen ol
of niot tevons een ambacht of een tak van
kleine nijvorhoid uitoefenen, mits hunne
zakou niot van zoodanig grooten omvang
zijn, dat naar het oordeel van den Minister-
van Landbouw, Nijverheid en Handel be
moeiingen van het bureau te hunnen be
hoeve is uitgesloten.
Hot is dus een instelling teu nutte van
don middenhandol.
Zij die een onderzoek wonschen, zenden
franco aan het bureau, adresaan het
Rijksbureau tot ondorzoek van handelswaren
te Loiden, oen brief, vermeldende hun
naam, adres en beToep, alsmede de vraag,
dio zjj wenschen te stellen, zonder daarbij
alsnog liet te onderzoeken monster to voegen
Hot Bureau zendt daarop den aanvrager
ter iuvulliug eene verklaring, inhoudende
1. dat de aanvrager winkelier is, althans
zijne waren rechtstreeks in het klein aan
de verbruikers verkoopt;
2. dat de aanvrage uitsluitend geschiedt
tot zijne persoonlijke voorlichting;
3. dat de medcdeelingen van het bureau
door hem niet zullen worden
gebezigd tot reclame, in welken
vorm ook, on bevattende voor.s zoodanige
vragen, als het bureau nuttig acht den
aanvrager te stellen.
Tevons zal het bureau den aanvrager
voor zooveel noodig aangeven, in welke
hoeveelheid en in wolken vorm een monster
van de to onderzoeken waar moet worden
Niot alle waren worden echter ter ondor
zoek aangenomen.
Monsters van boter neemt het bureau
bij voorbeeld niet aan de winkelier die
zëkor wil zijn zuivere boter te verkoopen,
vindt zijn verlangen reeds door de boter-
conlrölo bevredigd Onderzoek van vleosch
is moestal eeu kwestie van veeartsenijkun-
digen aard en behoort daar evenmin thuis.
Daarentegen kan b.v. een onderzoek van
margarine op watorgehalte of van Ameri
kaansche reuzol op katoenolio worden aan
genomen.
Als scheikundige is aan het bureau ver
bonden dr G. L. Voerman, terwijl professor
Wijsman belast is met de inrichting daar
van en hot toezicht erop.
Dit zjju do voornaamste regelingen en
voorschriften.
Wij willen thans nog aan do hand van
de redo, door don Leidschen Hoogleeraar
te Nijmegen gehouden, wijzen op het prac-
tisch nut van dat bureau.
Het is nu eenmaal een feit dat zelfa de
boste vakman van zijn leverancier, deze zij
dan fabrikant of grossier, waren kan be
komen die alleen op grond van warenken
nis niet te beoordeeleu zijn en wetenschap
pelijk onderzoek noodig maken om even-
tueclo vorvalschingen aan to toonen of
qualiteiten aan het licht te brengen, die uit
hygiënisch of commercieel oogpunt beden
kelijk zijn.
Het betreft hier volstrekt niot uitsluitend,
zelfs niot in de eerste plaats, vervalsehingen,
die schadelijk zijn voor do volksgezondheid,
al vallen deze van zolvon er onder. Wan
neer loodwit met zwaarspaath, zijdo met
kunstzijde vermengd zijn, is dit voor den
eerlijken winkelier evenzeer een punt dat
onderzoek waard is, als wanneer het glazuur
van zjjn pannen loodhoudend, zijn behangsel
arsenikhoudcud is, of zijn limonadestroop
saecharïue bevat.
Welnu, in do behoefte aan een gelegen
heid voor zulk een onJerzook voldoet het
bureau, dat voor het koopendo publiek niet
openstaat.
Het zal zich beijveren zoo eenvoudig
mogelijk to werk to gaan.
Het ligt voor de hand dat het bureau
zich, zoo noodig, op de hoogte zal stollen
of de aanvrager inderdaad behoort tot de
categorie van personen, voor wie het bureau
bestemd is, on do inlichtingen inderdaad
alleen tot oigon persoonlijk gebruik noodig
kleeft, on zich verbinden wil zo niet tot
reclamedoeleinden te gebruiken. Het
bureau blijft daarbij met inachtneming
van do op dit stuk door of vanwege den
Minister te geven aanwijzingen bevoegd
een aanvrage niet te behandelen. PersoneD
b.v. die vroeger misbruik van een inlichting
van hot bureau gemaakt hebben, verbeuren
het reoht, zich opnieuw daarvan te bedienen.
Het beginsel van het bureau, geen mede
werking te.verleenen voor reclame-doeleinden,
sluit vanzelve in, dat attesten voor een met
name genoemd artikel niet worden afge
geven iedere inlichting, door het bureau
verstrekt, zal zich slechts bepalen tot het
onderzochte monster, en daaruit volgt, dat
van het onderzoek door het bureau nooit
gebruik gemaakt kan worden om verhaal
te krijgen op den leverancier. De winkelier,
die vermeent, dat ziju fabrikaat hem be
drogen heeft, iB gewaarschuwd voor het
vervolg. Maar in rechten staat natuurlijk
niet vast, dat het monster, door hem ter
onderzoek ingezonden, behoort tot die en
die partij, hom door den fabrikant geleverd.
Het Bureau is en wil niets moer zijn
dan een inlichtingsdienst teu behoeve van
den winkolior. En nu zullen wel niot allo
illusies, die men omtrent dezo instelling
mocht koesteren, verwezenlijkt worden maar
zij kan zich geleidelijk ontwikkolen en be
ter worden. De Middenstand zal moeten
leeren wat het bureau voor hem doen kan,
wat niet. Vragen en antwoorden zullen,
voor zoover deze eonigormate als typische
voorbeelden kunnou gelden, worden bekend
gemaakt zonder do namen der aanvragers
te noemen.
Mededeolingen omtrent den leverancier
van oen bepaald artikel zullen als ambts
geheim worden aangenomou, maar ieder
begrijpt, zeide prof. Wijsman aan hot slot
van zijne rede, dat hot bureau, geleidelijk
aan, een groot feitonmatoriaai zal vorknj-
waaruit het over de deugdelijkheid
van een bepaald fabrikaat een oordeel kan
krijgen, dat aan zijn werking ten nutte
komt. En zoo kan de ondervinding, door
stoldo vraag opgedaan, wellicht ook
aanleiding worden om van do zijdo van
het bureau op eigen initiatief eono enquête
te gaan instellen naar den toescand waarin
oen speciaal artikel in den handel pleegt
voor te komen. Iu dergelijke gevallen zal
het bureau dan wel de medewerking van den
Middenstand noodig hebben, zoowel voor het
verstrekken van monsters als van inlichtin
gen, eu vertrouwt er op die te zullen
krijgen. Het ligt in de bedoeliog indien
dergelijke enquêtes belangrijke resultaten
opleveren, daaraan publiciteit te geven,
hetzij in mededoelingen van de afdecliDg
„Handel" uitgaande, hetzjj in vaktijdschrif
ten, of ook in don vorm vau mondelinge
mededeelingen op congressen en vakver-
zeker allo bestuurders van Middoustands-
verecuigingen, men vindt zo o.a. to Middel
burg, te Vlissingen en te Goes, bereid vinden
die te verstrekken.
Het is thans aan de winkeliers te toonen
it pogen vau de Regoeriug in dezon to
waardeeren.
Wij mogen bij deze gelegenheid er wel
eens op wijzen dat dit Micisterio, eu in 't
bijzonder de Minister van Landbouw, Nij-
vorheid en Handel, op wiens wog dit trou.
wens ook iu 't bijzonder ligt, zich beijvert
om de belangen van dan Middenstand zoo
wel als die van den Landbouw, langs prac-
tischen weg te bevordoron.
Welnu, Minister Veegens hoeft ook wi'lcn
Voldoen aan de lang gekoesteido wenschen
van de Middenstanders en dat bureau
opgericht.
Maar hot geldt hier eeno proefneming.
Blijkt na eenigen tijd dat daarvan geen of
niot voldoende gebruik wordt gemaakt, dan
zal men het bureau weer opheffen.
Er is dan immers hot bewijs geleverd
dat daaraan geen behoefte bestaatdat de
instelling niet wordt gewaardeerd.
De goede naam van soliode winkeliers
is hierbij in 'fc spel.
Zij die daaraan niet hechten, die heulen
met knoeiers om meer geld te vordieneD,
hebben er belang bij dat zulk een bureau
niot bestaat. Dan ziju zij immers vrijer iu
bunne bewegingen.
Yoor de goedgezinden to mem: reden om
het voortbestaan vau hot bureau te bevor
deren.
Maar ook het publiek wc-rko daartoe
mee. Zijn belang, dat van hc^ algemeen,
is hierbij betrokken.
Wij weten nu eenmaal dat vooral op
het gebied van eet-, van voedingswaren
ontzaglijk geknoeid wordt en dat, iu
't algemeen gesproken, menige win
kel, die lokt door zeer goedkoopo prijzen,
do markt bederft en ondertusschen arti
kelen verkoopt die alles ziju behalve wat
zij moeten wezen.
Het publiek wordt dan bedrogen.
Tegen zulk bedrog dient hot zich zoo
veel mogelijk te vrijwarenen dit kan hot
a. doen door van zijn loveraneier te vor
deren dat deze, zooveel hij dat kan en mag>
zijn waren door ovengenoeml bureau doe
onderzoeken.
De eisoh op zich zelf kan invloed uit
oefenen, vooral wanneer men met een eer
lijk winkelier to doen heeft. De mededee
lingen vau het bureau mogen wel niet als
reclamemiddel gebezigd worden, maar dat
geschiedt ook zijnerzijds, naar ons gevoelen,
niet wanneer een klant, wien de eene of
andere waar niet zuiver of verdacht voor
komt, hem de vraag doet of hij het gele
verde ook bij het bureau aan een ondorzoek
onderwierp. Dit kan, dunkt ons, niet andera
dan als een wenk worden beschouwd
Hoever de winkelier bij do beantwoording
van zulk eeno vraag in zijne mc-dedeeliDgon
mag gaan, mako hij zelf u>t of worde
door do directie van do nuttige instelling
bepaald. De wil kelier, die zelf daamee
zijn winst kan doen, zal in de aansporing
van zijn klanten te meereen prikkel vinden
m niet na to laten wat t<vens in zijn
gen belang is; eu het algemeen kan er
wel bij varen.
Komt in dezen ons standpunt niot over
een met het gevoelen der directie, dat zij
dan hieromtrent ons eens inliehte.
Wij zouden het juist zoo/gowenscht
vinden dat ook het publiek zooveel moge
lijk nut hadde van een Rijksinstelling, die
in een laDg gevoelde behoefte voorziet.
Zie daar wat ons nuttig voorkwam onzon
lezers mee te deelen uit do meergenoemde
rede.
Kameroverzicht.
Zitting van Woensdag.
Heden hield de Kamer zich weder don ge-
hooien dag bezig mot de mijnen. Het leek
wel alsof obb landje het dolfstoilenrijk bjj uit
nemendheid isMaar toon er om drie
uür gestemd moest worden, bleek dat nog niet
helft der leden genoog bolang
stelde in die onder don grond verborgen rijk
dommen, om althans bij de belangrijke dis-
cusaiën desbetreffende tegenwoordig to zjjn.
Er waren aleehta 45 leden presentom wettige
Wie nog moer inlichtingen verlangt, zal besluiten te nemen dus 6 te weinig, zoodat
door don voorzitter, met een allesbehalve
lendelijk gezicht, op grond van artikel zoo
veel van het Reglement van Orde, de voort
zetting der behandeling van het wetsontwerp
betreffende het opsporen van delfstoffen werd
bepaald op Maandag 4 Novomber a.s. te
half 2 n.rn.
Waar zalen dio 55 afwezige volksvertegen
woordigers? Waren zjj »ambtshalve" elders
werkzaam, of had het bjj uitzondering eens
droge najariraweder ben tot een wandelingetje
verlokt
Men bedenke echter ook, dat, zoolang het
gewoonte bljjft, dat de kiezers van hun afge
vaardigde verwachten, dat bij bij de begroo-
tingsdebatten over alles en nog wat zjjn oordeel
ten boste geeft, hem ook den tjjd moet worden
gejaten om dit alles in de stukken te «beatu-
doeren" en daar dezo hem thans al heel krap
werd toegemeten, is het niet te verwonderen,
dat het moerendeel der leden nu wel wat
anders te doen had, dan te luisteren naar de
redevoeringen over het opsporen van delfstoffen-
Ia bet goon o'geuaardig verschijnsel, dat,
erwjjl uien door het vervroegd uitkomen der
stukkon tjjd heeft willen winnen, juist deze
indeoling aanleiding heeft gegeven
tot ahsontisme
Een bjjzonder interessant debat hebben de
afwezigen er niot bjj gemist.
Do vraag was eenvoudig deze Zal of zal
niet bot opsporen van delfstoffen over ons
geheolo land geschieden door den Staat, terwjjl
dit dan slechts bij bijzondere vergunning aan
particulieren kan worden toegestaan.
Dezelfde heereD, die Woenvdug bjj de behan
deling der mijn-exploitatie het »particulier
initiatief" in bescherming namen, dedeu dit
ook thans weder, terwjjl de vóórstanders van
staata-exploitatie heden eveneens hun stand
punt hieven innemen.
De heeren Van Kol en Nolens waren voor
de door de regeering voorgestelde exploratie
door den Staat; dc heeren Van Karnebcek eD
Van Citters ertegen, evenals de heeren De
Ram en De Stuers. Laatstgenoemde gaf op
zijn gewone pittige wjjze zjjn meening te
kennende Staat moeat niet ala de «bok op
do haverkist" bljjven zitten, particulieren
kunnen evengoed, zoo niet beter dan de Staat,
wetenschappelijk boren".
De Minister stond pal op zjjn stuk. Tegen
over de^meening van den heer Van Karnebeek,
dat dezo wet het eigendomsrecht zou aantasten,
betoogde de Minister met klem het res nullius
der delfstoffen, terwjjl de waarde van den grond
stjjgt, zoodra het vaststaat, dat de ondergrond
mot succes kan geëxploiteerd worden.
Bovendien is het z. i. voor een behoorljjk
onderzoek van den bodem noodznkeljjk, dat de
boringen in één hand bljjven. Daar diepboringen
zeer kostbaar zjjn, big kt slechts zeer zelden
het »particulier initiatief" tot deze,altjjd eenigs-
zin8 gewaagde endernemingen geneigd. Dat
het dor regeering ernst is met een uitgebreide
exploratie van den bodem, bewjjst deaanzien-
ljjko som, die daarvoor op de hegrooting is
gobracht. Vindt nu toevallig iemand in zjjn
grond delfstoffen, waarvan de exploitatie ver
boden is, dan kan hem een zekere schadever
goeding worden verleend.
Dit vond de Minister niet meer dan billijk,
zoodat bjj hiertoe dan ook beleid was zjjn
modowerking te verleenen.
De boer Van Karnebeek bad nog andere
bezwaren.
Hjj wilde niet voor altijd, doeh slechts ge
durende 8 jaar het uitsluitend exploratie-recht
aan don Stnat zien toegezegddit om de
regcering te prikkelen wat spoed te zetten
achter haar exploratie. De heer Nolens
wenschto dien termjjn liever op 15 jaar te
stollen, wat ook volgens Minister Veegens
moor mot don dunt van een beheorljjke explo
ratie overeenkomt, en diende in dezen zin
sub-amendement op hot amendement van
don hoer Van Karnebeek in.
Ook do heer Van Kol had een amendement
iDgedicnd, n.l. op artikel 2, om even goed de
exploratie naar bruinkool te verbieden als die
naar «steenkool en zouten," want »wat is bruin
kool anders dan een joDgere formatie van
«steenkool" Het verschil is zelfs soms bijna niet
te onderkennen.
De Minister meende echter het onderzoek
naar «bruinkool" te moeten vrijlaten, omdat
deze meer aan de oppervlakte ligt en dus de
exploratie daafvan niet zoo duur is. De heer
Veegens verzocht den heer Van Kol dit amen
dement op het «altaar des vaderlands" te
offeren. De afgevaardigde van Enschede liet
dit «offeren" echter liever aan Z. Ex. over en
bleef do «bruinkool" met een amendement
beschermen.
Het amendement Nolens kwam het eerst
aan de beurt van stemminghet kreeg
stemmen voor en 15 tegen, samen dus slechts
,45. Do amondemont-voorstellers zullen eerst 4
November kunnen gewaar worden hoe de
Kamor over hunne voorstellon denkt.
De heer Van Heladingon deed heden zjjn
intrede en werd door bot moerendeel 2jjner
collega's op harteljjke wjjze gelukgewenscht.
Dit nieuwe lid voor Franeker is er in de twee
jaren, dat hjj buiten de Kaïner bleef, uiterlijk
niet ouder op gewordendo rust schjjnt hem
goed gedaan te hebben.
De Kamer is nu tot 4 November a. s. go-
scheiden.
Ouderdomgverzekering.
De grondslag van de voorgestelde ouderdoms-
verzekering is in de art. 1 en 2 van het door
lvegeeiing ingediende wetsontwerp aldus
uitgedrukt.
Een ieder, die werkman is, ia verplicht zich
zjjne weduwe bjj de Ouderdomarentebank
het recht op een rente bjj ouderdom te ver
zekeren, voor zooverre hjj niet in deze wet
uitgezonderd of krachtens dezo wet van den
verzekeringsplicht onthoven is."
■Onder werkman verstaat de wet ieder man
of vrouw, die na het bereiken van denleeftjjd
16 jaren tegen loon van niet meer dan
f 1000 per jaar binnen het Rjjk werkzaam is
in of ten behoeve van een onderneming of
inrichting of in een dienstbetrekking, daar
onder niet begrepen een militaire".
De kleine ondernemer onder 21 jaar. dia
geen f 1000 inkomen hoeft, kan zich en zjjn
weduwe vrjjwillig verzekeren.
De werklieden worden ingedeeld in 5 loon-
klassen, naarmate het jaarljjksch loon is onder
f 240, f 240- 400, f 100—600, f 600-800 of
f 800 en hooger.
Over elke kalenderwoek wordt een premie
geheven, die voor de 5 klassen aldus stjjgt
20, 24, 32, 10 en 48 centen.
Do verzekerde die den leeftjjd van 65 jaren
bereikt en den waehttjjd van 1248 premie-
weken vervuld heeft, heeft recht op ouder
domsrente.
De rente bestaat uit lo een grondslag, be
rekend door 315-maal het gezamenljjk bedrag
der betaalde premiën te deëlen door het aan
tal weken dat de verzekering heeft geduurd
en 2o een verhooging van 15 pet. der betaalde
premiën; zjj daalt niet onder f 104 per
jaar.
De betaling der premie geschiedt bjj werk
lieden door den -werkgever, die bevoegd ia de
helft van het loon ai te houden.
De premie wordt betaald
a. voor den verzekeringsplichtigen werk
man, niet bevoegd tot hot afleggen oener ver
klaring dat hjj do verzekering als vervallen
beschouwt, die zjjn loon, voor zooveel dat in
geld bestaat, niot uitsluitend van derden ont
vangt noch bevoegd is het voor het geheel af te
honden van hetgeen hjj ten behoeve van zjjn
werkgever van derdon ontvangt door zjjn
werkgever
b. in alle andore ge val ter. door den verze
kerde.
De premies worden betaald door het plakken
van rentezegels op een rentebaart. Distrita-
kassen zjjn belast met het toezicht op de sa-
leving der wet. Het Rjjk is zonder eenig voor
behoud nanaprakeljjk voor de toegekende rente
en nitkeering. Straffen van resp. f 3 en f 2
por week bedreigen den werkgever en arbeider
die de premies niet betalen,
BENOEMINGEN. ENZ.
Bjj kon. besluit
is aan J. H. vau Eeghen, op verzoek, eervol
ontslag verleend als lid dor commissie van
toezicht van 'slljjks museum te Amsterdam
met dankbetuiging
zjjn de adelborsten le kl. F. W. Coster,
T. L. Kruijs, A. W. Stavorman en J. J. Dikkers
bevorderd tot luit. t/z. 2o kl.
is aan den kapt ^/z. J. M. W. Kujjl eervol
ontslag uit den zeedienst vorloend, onder
toekenning van pensioen;
is bevorderd tot kapt t/z. de kapt-luit t/z.
M. W. L. Olivier, en tot kapt-luit. t/z. de luit.
t/z. le kl. J. F. Ilosang
is aan do ingonieurs van den Rjjkswaterstaat
le kl- A. E. Keinpeos en M. Galand de titel
vorloend van hoofdingenieur.
De gewone audiëntie van den Minister van
Buitonlandsche zakon zal morgen, Vrjjdag, niet
plaats hebben.
Wjj vestigen do aandacht der loden van
de Vrjjzinnig Democratische kiesvereeüiging
alhier op do vergadering, dio morgen (Vrjj
dag) wordt gehouden in de Kogelbaan der
sociëteit De Vergenoeging.
Zooals men weet, zullen daarin o. a. de
grondwetsontwerpen besproken worden ter
wijl die bespreking zal ingeleid worden door
den hoer Herman Snijders.