MIDDELBURGSMIE COURANT.
N". '2*6.
löOe Jaargang.
1907.
Donderdag
IT October.
Middelburg 16 October.
Bit Stad en Provincie.
Deze conrant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tol. weerbericht -van het K. N. Mot. lnstit. te Bilt.
10 Oct. 8 n. via. 49 gr., 12 u. 51 gr., av.4 u. 55 gr. lloogste barom. stand 755.1 te Ilorlu,
laagste 737.7 te llednix. Vorwaohting tot den avond van 17 Oct.: zwakke tot matigeZO. tot
Z. wind, meest betrokken en regenachtig, en dozelfdo temperatuur.
Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte*, dood- ei
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advortontiön en reclames, niet afkomstig uit Zooiand, betreffende
Handel, Nijverheid en Goldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAR Ax., N.Z. Voorburgwal 206, Amsterdam.
Bij deze courant behoort ceu bijvoegsel,
dat hun, die dat niot by dit nomnier ontvangen,
zoo spoodig mogeljjk zal worden toegezonden.
Sprokkelingen.
Iii verband met do komst van bet Dnitsche
keizerpaar doet een eigenaardig bericht in de
pers de ronde.
Dat IJmuiden als plaats van aankomst
wordt gekozen, schynt zoo goed als vast te
staan.
Ons werd verzekerd dat dit goscbiedde om
dat »do reedo van Vlissingen zoo
ontstuimig is."
In Ilmuiden is dit echter, naar men ons
moldt, veel meer hot geval.
Maar nu beweert men dat bjj hun vertrek
naar Engeland do Keizer on de Keizerin, als
bet 10 Nov. slecht weer is, over land zullen
koiuop naar Vlissingen en dan per UuhcnzoUern
naar Port Victoria zullen oversteken.
Dat klopt niot met de beweordo vrees voor
onstuimigheid te Vlissingon.
noo zit dat
Als men bij het heengaan bg slecht weer
Wol ovor Vlissingon wil gaan, waarom
dan niet bjj de terugkomst daar aangolegd
Of is het bericht niot moer dan een praatje
In elk goval zou het jammer zijn wanneer
onze uitstekondo havenstad geheel werd ge
passeerd.
Zjjn er soms andero invloodon aan het werk
om haar to doen verrajjden?
Eigenaardig is in elk geval ook dat, toen
de Keizer daar vroeger kwam, de Hohcn-
zollern op do reedo bleef liggon, terwjjl do
Victoria and Albert steeds aan do ponton nioort
on koning Eduard or mot het meeste gornak
afkomt.
Ligt dit soms aan verschil van opvatting
tu3schen de commandanten der beide bid ems
Met goede loodsen, zooals wjj die hebben,
zou Duitschland's keizer gerust direct van
boord aan wal kunnen stappen.
Wjj hopen daarom dat ook Z.M. de reis uit
Engeland naar Berljjn over Vlissingen zal
En mocht dit niet geschieden, dat men dan
rondweg en duidelijk zegge dat dit
niet plaats had om redenen, die havenplaats
botrofiende, maar om andero, die daar geheel
buiten staan.
De oer en de goede naam van Vlissingen
als havenstad zjjn hiermee gemoeid.
En men dient in hooge kringen ook
te werken die in eere te houden 1
Zoo'n Keizers reis trekt toch algemeen de
aandacht.
Do Ar. Rolt. Crl. gaan do voorstellen
tot herziening der Grondwet te
ver. Zjj zjjn louter gericht op hot boginsel
van volkssouveroinitoit.
De overhoerschende wacht wordt daarin te
voel bjj de kiezorsbovolking gelegd.
En naar de meening der redactie van dit
blad zal daarvoor moeilijk oen nieerdorlioid
te vinden zjjn.
Daarom zullon die voorstellen niet voel moor
hebben dan politieke beteokeuis. Grondwets
herziening, eenmaal concreet aan de orde
gesteld, raakt niet licht meer van de dagorder
af. Maar dat deze voorstellen do Eorste
Kamer, laat staan het Staatsblad zullen be
reiken, lijkt het blad allerminst wanrschjjnlijk.
Het Handelsblad acht het voorj
»blanco-artikeI in zjjn volle blankheid", zonder
uitsluiting van krankzinnigen, minderjarigen,
bedeelden en wanbetalers, hoogst bedenkeljjk.
Hot blad bot wjj feit ton zeerste of »voor zulk
oen radicale bepaling in do eorste 25 jaren
eene meerderheid, zelfs in de Tweede Kamer,
zal te vindon zjjn."
Dat het conservatieve Utrechlsche Dbld. met
de voorstellen niot instemt, ligt voor do hand,
en dat bg de clerieale bladen do ontwerpen
niet in don smaak vallen, spreekt eveneens van
zelf.
De indiening daarvan heeft voor het N. v. d. D.
één voordeel, nl. dat zjj zal leiden tot éen
isis die de lucht zuivert.
Het zjjn over het geheel nog slechts korte
artikelen, die over do voorstellon worden ge
leverd. Brcode volgen zeker later.
Met het oog op die voorstellen verdient
zeker wol do aandacht een dozor dagen ver
schenen brochure, getiteld: De Eerste Kamer.
iche compilatie van enkele meeningen door C.
K. Elout.
Zg bevat vjjf zeer lezenswaardige opstellen,
niot lang geleden in het Aly. Hbld' geschreven.
Do schrjjvor resumeert zijne overtuiging,
geput uit do meoningon van eenige autoritei
die hij in zijne artikelen byeengaardo,
als volgt
1. Eene Eerste Kamer is in ons land en met
bet oog op het karakter en de ontwikkeling
tan ons volk, niot onontboerlgk, doch het be
houd (in hoofdzaak) van het bestaande college,
als opzichter over do bouwmeesters, als stuiter
van overjjling en party-heerschzucht, kan nut
tig wezen.
De Eerste Kamer blyvo gekozen door do
Provinciale Staten, doch de verkiesbaarheid
zjj aan geen andere oischen gebonden dan die
lor de Tweede Kamer.
3. Nu de ontbindbaarboid der Eorste Kamer
eenmaal bestaat, blyve zjj onaangetast daar
ze, zeldzaam toegepast, niet zeer veel practisch
nadeol on soms eenig voordeel biodt. Do
'rovincialo Staten dienen onontbindbaar te
blyven tot handhaving, onder allo omstandig
heden, van het karakter van stabiliteit der
Eerste Kamer. Wil men don geest der Kamer
sneller doen ovolueeren, dan zookc men dat te
bereiken door vermindering of inkrimping der
termijnen van aftreding.
4. liet budgetrecht der Eerste Kamer blgve
onaangeroerd.
Toekenning van eenig formeel recht van
amendement aan de Eerste Kamor is volstrekt
verwerpelgk en met bet tegenwoordige wezen
van dat lichaam in flagranten strjjd.
En wjj voegen bjj dit laatste nog
Zóózeer verwerpelgk, dat wjj liever geen
Eerste Kamer zouden wenachen dan eene met
het recht van amendement.
Men ziet: op onkele punton wordt door do
ingediende voorstellen de schrijver bevre
digd op andoro, zoo o. a. ten opzichte der
ontbindbaarheid van do Provinciale Staten,
ziet hg aan zjjno wenschon niot tegemoetge-
Soptember 1907 heoft het bedrag van Sep
tember 1906 niet kunnen balen. De opbrengst
der lt jj k s m i d d o 1 e n was in de eeratge-
genoomde maand f 11.986.124.27 en in Septem
ber van verleden jaar f 12.056.497.36', zoodat
lim f 70.000 minder word ontvangon.
Het ongunstig verschil is, zoo schrijft de
Nieuwe Courant, voornameljjk te wijten aan
geringere ontvangst op de directe belastiggen.
hetgoen uit de volgende vorgelgkondo cjjfers
kan big ken.
Meer werd ontvangen uit do volgende
middelen porsoneelo belasting f 18.000, don
wjjnaccjjns f12.000, het gedistilleord 1'11.000,
den nccjjns op het geslacht f 1000, de succes
sierechten f198.000, de posterijen f 76.000, do
■ykstolograaf f 15.000 en de loodsgelden f12.000.
Daarentegen werd in September 1907 iu i n-
d o r ontvangen uit: de grondbelasting f119.000,
de bedryfsbolasting f 63.000, de vermogensbe
lasting f 160.000, do invoerrechten f 6000, den
ikcraccyns f 11.000, den zoutaccgns f 3000,
den bieraccijns f 6000, de bolasting op gouden
zilveren werken f 1000, do zegelrechten
f 23.000, de registratierechten f 9000, de
hypothookrcchton f 4000 en de domeinen
6000, torwjjl de ontvangsten op de Staats
loterij en do jacht- on vischacten ook mot
kloiuo bedragen bonoden het vorig jaar bleven.
Wannoor men de cjjfers over do eerste drie
kwartalen van dit jaar vorgelgkt mot die over
geljjk tijdperk van 1906, dan bljjkt, dat tot
dit jaar moer werd ontvangen op
do grondbelasting f 158.000, de porsoneole bo
lasting f 90.000, de bedrijfsbelasting f 1.187.000,
de vermogensbelasting f 271,000, het recht op
de mjjnen f 17.000, de invoerrechten 146.000,
den suikeraccgns f 972.000, den wgnaccgns
f 4000,- het gedistilleerd f 82.000, den zout
accgns f 98.000, het geslacht f 80.000, de
gouden en zilveren werken f 15.000, de postc-
ryon f 430.000, de rgkstelegraaf f 228,000, en
de loodsgelden f 151.000. Do Stautslotory en
do jacht- en vischacten brachten eveneens iots
eer op.
M i n d o r brachten in genoemd tgdperk op
de bioraccjjns f 12.000, de zegelrechten 1'7000
de registratierechten 818.000, do hypotheek
rechten f 88 000, do successierechten f 413,000
ea de domeinen f 7000.
Het totaal-generaal van de eerste negen
tunnndon van 1907 bedraagt f 115.692.618.78',
dat van do eerste negen maanden van bet
vorig jaar f 112.735.041.97', zoodnt tot nog
toe de middelen in dit jaar meer hebben op-
goloverd f 2.957.576.81.
Kameroverzicht.
Zitting van Dinsdag.
Het vermoeden, misschien zelfs wel de
wenscli, hier en daar gouit, dat do behande
ling van het welsontwerp tot afwerking der
stelling-Amsterdam, waarvoor 8 millioen noo-
dig zijn, in ►Comité-generaal" zou geschieden,
is heden niet tot verwezenlijking gokoinen.
Do voorzitter begon met to zoggen, dat do
regeering de wonscbclykheid van geheimhou
ding niet inzag.
Mochten de heeron Kamerleden al te veel
in details vorvallen, dan veranderde de zaak,
en zouden de douron nog altjjd gesloten kun
nen wordon.
lieden schoen hiertoe geen roden te zijn.
De stelling-Amsterdam met al haar ap- en
dependenties werd dus, naar hartelust, bepraat,
alle kanten bekeken uit de meest ver
schillende standpunten, tot in de meest ver
borgen hoekjes en gaatjes.
De kwestieof doze stelling noodzakelijk,
dan wel vorderfeJjjk- is ««.ir 's lands verdedi
ging, is zeer lastig uit te maken. De zes
hoeren, die er heden hun wjjsheid over ten
beste gaven, hebben oen leek in dit opzicht
niet veel verder gebracht.
Nog aityd zal zoo iemand donkenWat is nu
toch oigonlgk zoo'n fort Waartoe dient het
Menigeen zon hierop antwoordenWol, dat
is heel eenvoudig. Een fort is oen vorsterkto
plaats, omgeven door dikke aarden wallen en
dito muren, voorzien van bomvrije kazematten
tot vrywaring dor bezetting voor 's vijands
kogels, en van reuzen-kanonnen tot bet op
grooten afstand houden van dien vjjand uit
den omtrek van het fort, tot vrjj waring dus
van de geheele landstreek, die or door be
streken kan worden.
Het meerendcel mijner lezers zal zeker ai
tgd met mg van meening zijn geweest, dat
bot idee «fort" noodzakelijk past in het stelsel
onzer landsverdediging.
Als zjj echfer met mg heden de heeren
Thomson, Marchant cn Van Kol hadden ge
hoord, dan zoudon zij, evenals ik, die meoning
al heel gauw hebben moeten prysgeven, als
zjjnde oen al to zoer verouderd begrip.
Mochten al ten tijde van Coehoorn en
Vauban «forten" in die beteokenis mogen
worden opgevat, thans is dit volstrokl niet
meer het geval.
toestanden zjjn geheel veranderd. Heden
ten dage is men eigenlgk nergens minder
veilig dan juist in en nabjj zoo'n fort.
Do «vijand" weot n.l. altijd met groote
nauwkeurigheid de ligging van zulk een ver
sterkte plaats, schaft zich dadel jjk vuurmonden
hetzelfde kaliber, liefst nog betoro, aan
cn schiet oonvoudig alios kort en klein.
Die reuzen-kanonnen, welke op groote af
standen «werken", beteekonon dus niets. Dan
hebben do kanonnen op do «flanken" van het
fort nog meer effect, altjiclbg dichtere nadering
van den vgand, maar dan moeten do 160 man
bozotting" ook mot hunne geweren «werken,
En dan is er, volgons don hoer Van Kol,
van verdediging toch geen sprake moer, want
de vjjand zal niet zoo dom zyn om niet roet
eel moer dan 160 man'aan te vallen. Met
en tienmaal sterkere macht, maakt deze
aan alles een eind, met het «fort" te begin
nen. Ergodo «verdediging" kan even goed,
zoo niet beter, in het terrein, tusschen do
forten gologen, geschieden, omdat de man-
schappon zich daar verdekt opstellen, den
vyand verrassen kunnen.
Die groote kanonnon in dat fort zondon
juist ons verderf zijn 1' Daarom hebben mili
tairen van naam dan ook dezen fortonbouw
veroordeeld, daarentegen con plan van losse
vorsterkingen aanbevolen. En in dien geest
is immers do uitbreiding dor stolling-Amster
dam, met een «vleugel" naar de Noordzee,
Een leek moet dus onder het aanhooron dezer
nieuwerwetsche begrippen omtrent do betee-
konis van *oen „fort", wel een geheel ander
inzicht krijgen in deze technische kwestie.
Dan wordt het begrjjpolyk hoe tegenstan
ders kunnen spreken van «muizenval" en
«menschenval".
Als dit alles zoo is, dan kan men zich toch
niets dommers voorstellen, dan dat wjj ons
geheele land voor den vijand zonden vrylaton,
torwjjl wjj allen binnen de «stelling" to hoop
loopen, waar do vgand ons toch te pletter
kan schieten, als wg niet reeds van honger
daar zijn omgekomen. De «vgand", in casu de
Dnitschers, zgn ook geen domme jongens
Behalve dus, dat er van oen offensiof-defon-
sief optreden van onzen kant geen sprake kan
zjjn, zouden er nog véél moer nadeelen aan
die verdediging der stelling-Amsterdam, als
ons hoofd-rodnite, verbonden zjjn.
De lieer Van Kol, die ruim twee uren lang
sprak en vooral op de waterbouwkundige zyde
van het vraagstuk, zgn licht liet scbynen,
toonde aan, dat in stede van don «vgand" in
het water bg inundatie te laten sneuvelen,
deze ons kon doon verdrinken, want eenmaal
tot Vreoswgk genaderd, kon niets hem beletten
ons land tot in Arasterdam onder water te
zotten, alleen door den Lekdgk door te steken.
Ook van de kustzjjdo dreigt hetzelfde gevaar,
want zoodru do sluizen te IJmuiden plat zjjn
geschoten, staat Haarlem geheel onder water.
-Dat is immers geen doon voor die mensehen
in Haarlem", riep do heer Van Kol uit, dien
ik zelden zoo kalm, overtuigend hoorde spreken.
Bovendien is er nog de approviandeering.
waarmede milhoenen gemoeid zgn.
Wat do heer van Kol dan wel wenschte, en
wat in hoofdzaak ook door de heeren Thomson
en Marchant werd verlangd iseen goed ge
oefend voldloger, versterking der levende
weermiddelen, maar geen Vermeerdering der
doodo weermiddelen. Eerst dan zouden wjj in
staat zgn de defensie ook offensief te voeren,
de eenige verdediging, welke kans op succes
zou hebben.
Fel wns do oppositie, dio tegen het minis-
tried beleid werd gevoerd.
Een «misgreep" noemde de heer Thomson
dit voorstel, «stukwerk," dat te onpas kwam
en getuigde van onze'volksonmacht. Principieel
zou hg zich er togen verzotten.
Niet minder kras drukte de heer Marchant
zich uit, die vooral de historische gronden,
waarop de Minister van Oorlog zich in zijn
nota had beroepen, met warmte bestreed. Nog
nooit, zeidc bij, had in onze geschiedenis hot
behoud dor stelling Amsterdam ook het be
houd onzer onafhankelijkheid ten gevolge
gehad. Noch was dit het geval geweest in
1629, noch in 1672en evenmin in 1787 en
1799. Hij schreef dan ook do voorliefde,
wolko de generaals Eland en Van Rappard
voor de stelling Amsterdam koesteren, toe aan
het feit, dat die heeren er zoo lang in hadden
geleefd, Die stelling-Amsterdam was voor hen
een «tweede Vaderland" geworden.
Voorstandera van de stelling bloken de
heeren Van Karnebeek en Eland. Zjj zagen
in de stelling geen «muizenval," geen «sprong
in het duister." Integendeel, eon reduite, voor
onze landverdediging noodzakelijk. De civiele
generaal Van Karnebeek voelde echter ook
veel voor de Hollandsche waterlinie; die is
zooveel ruimer, daarin zjjn zooveel meor for
ten. Hoe staat het met die linie V vroog hg.
de weetgierige burger op militair terrein.
De verdediging van het wetsontwerp, door den
militairen generaal, don heer Eland, geleverd,
had veel van een los in de taktick en strate-
Het is twjjfelachtig, of zg wel grooten
indruk op do Kamor maakte.
De bescbryving van het oventuoele bombar
dement dor stelling met lucht9chepon, hetgeen
volgens dezen generaal echter wol nooit zou
gebeuren, was min of meer komiek.
Onder do boinvrye bedekkingen zouden onze
jongens tocb nog veilig in de stelling zitten, z.i.
Dit mag nu wel zoo zgn, maar als ik in die
stelling zat en dergelyko «bombardeorballons"
n de lucht zag zweven, zou ik ondanks, die
bomvrije bedekkingen", welke generaal Elnnd
zoo heerljjk voilig vindt met spood de stel
ling, als een buitengewoon ongezond oord,
vorlaton.
Verder beschreef hjj ons zóóvele «kostelyke
hulpmiddelen," die ons bg do verdediging te
pas konden komen, dat, als do vgand op papier
was to verslaan, hij van moïgen al morsdood
was geweest.
De heer Van Byiandt deod nog oen paar
wonderlyke vragenWas er wol „kruit on
lood" genoeg voor de kanonnen, welke in do
stelling zjjn opgesteld En lag hot in het
voornomen, om, in geval van oorlog, al
zware kanonnen uit de Hollandsche waterlinie
naar de stolling Amsterdam over te brengen?
Hjj had gehoord, dat er wel een voldoend aan
tal kanonnen, maar niet genoeg amunitie was;
hjj was van die kanonnen-verhuizing en gros
geschrokken.
Nu, wie zou dat niet zgn
Gedurende het debat diende de beer Van
Kol een motie in om de debatten te schorsen,
en een commissie van onderzoek uit de Kamor
te benoemen, teneinde deze zaak nader to
bestudeeren.
®Doze motie, die voorstanders uit alle partijen
scheen te hebben, werd, na eenig debat, weor
ingotrokken, om den Minister van Oorlog in
de gelegenheid te stellen zgn verdediging voor
to dragen. Zjj wordt echter op nieuw ingediend.
Morgen voortzetting.
Verkiezing voor de Tweede
Kamer.
By do Dinsdag gebonden herstemming voor
de keuze van een lid der Tweede Kamer in
het district Franeker, ter vervulling der
vacature 1'. L. Tak. is de heer W. I». Huls-
«liugcu (S. D. A. P.) gekozen met 3340
stemmen.
Op den heer J. van dor Molen (antirev.)
waren 3010 stemmen uitgebracht.
Dit werd reeds Dinsdagavond in een bui
tengewoon nommor medegedeeld.
By de eerste stemming verkregen de heeron
Beladingen 2330, Van der Molen 2597 endrA.
van Ilaalte (vrjjz. dom.) 1471 Btemmcn van de
6398 geldige.
Do heer Tak werd in 1905, bjj herstemming,
gekozen met 3843 stemmen, tegen 3179 op den
Cbr. Hist, candidaat, den heer J. Ankerman.
BENOEMINGEN. ENZ.
Bg kon. besluit
is de schout-by-nncht W. Römer eervol ont
hoven van de betrekking van directeur en
commandant der marine te Hellovoetsluis,
tevens commandant der Stelling van de Mondon
der Maas en van hot Haringvlietis genoemde
vlagofl. bevorderd tot vice-adiniroal en hem
als zoodanig, op verzoek, eervol ontslag vor-
loend uit den zeedienst, ondor toekenning van
oen pensioen van f 3675 's jaars
is do betrekking van directeur en comman
dant der marine te Hellevoetslnis, tevens com
mandant der Stelling van de Monden dor
Maas en van hot Haringvliet, opgedragen aan
den schout-bjj-nacht J. Cardinaal, zulks ondor
eervolle ontheffing van de thans door hem
bokleede betrekkingen van chef van den ma
rinestaf en van de afdoeling Defensie en Per
soneel bg het Departement van Marine
zgn bevorderd
tot schout-bg-nacht de kapitein t/z A. H.
Hoekwater, die tevens belast is met do betrek
kingen van chef van den marinestaf en van
de afdeeling Defensie en Personeel bjj het Dep.
van Marino;
tot kap. t. z. de kapitein-luit. t. z. S. Wol-
dringh on tot kapitoiu-luit. t. z. de luit. t. z.
lste kl. W. Comeli8.
Bovonstaando werd reeds gemeld in de tweede
editie van ons vorig nommer.
Is bepaald dat Hr. Ms. pantserschip Konin
gin Regentes, met 28 October a.s. te Willems
oord in dienst zal worden geBteld, en iB het
bevel over dien bodem alsdan opgedragen aan
den kapitein t. z. F. Pinke
is aan mr A. H. Conringh Roessingb, op
verzoek, eervol ontslag verleend als kanton
rechter te Terborg, onder dankbetuiging.
Do adelborsten le kl. bg de Kon. Mariue-
serve U. Borst en N. P. Haremaker. die
nende resp. aan boord van Hr Ms Noordbrabant
Hr Ms Piet Hein, worden van hunne plaat
sing ontheven.
De Minister van Marine verleent Vrijdag a.
geen audientio.
By de vermelding der eervolle ontslag-vcr-
leening aan officieren enz. bjj de opgeheven
dionBtdoende sch utter jj en, is door ons niet
meegedeeld dat hetzelfde is geschied bjj dio
der, eveneens opgeheven, rustende.
Wjj doon dit nu bjj dezen in 't algemeen.
De heer A. A. Mes is voorzeker een
zeer goschikt man voor lid der Kamer van
koophandel en fabrieken alhier.
Hjj werd reeds voor de tweede maal gekozen
tot bestuurslid van de afdeeling Middelburg
der Maatschappij van Nijverheideen bewys dat
hij dus als zoodanig wordt gewaardeerd, en
tevens is hjj voorzitter van Handelsbelang.
Hjj is oen zeer prncÜBch man die, l&tenwjj
het zoo oens mogen zeggen, zich van Midden
stander tot groot industrieel heoft opgewerkt
en een bloeiende zaak bestuurt.
Wg bevelen hem dus ten zeerste aan bg do
kiezers die Vrjjdag een lid voor genoemde
Kamer moeten kiezon.