IHIDRELRURGSCIIE COURANT.
Donderdag
10 October.
N°. 239.
loOc Jaargang.
1907.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartua1, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerberfeht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
9 Oct. 8 n. vm. 55 gr., 12 u. 61 gr., av.4 u. 60 gr. Hoogste barom. stand 769.0 te Horta,
laagste 745.5 te Xllly. Verwachting tot den avond van 10 Oct.: zwakke tot matige meest
Z.O. wind, veranderljjke bewolking, waarschijnlijk droog weer en iets warmer temperatuur.
Advertontiün20 cent per regel. Bij abonnement veel lagor. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Beclamei 40 cent per regel. Groote letters nnar de plaats, die zij innemen.
Tot do plaatsing van advortentiën en reclames, niot afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverhoid en Geldwezen, is gerechtigd hot Algemeen Advertentle-Bnrean A. DB T.A
MAR A*., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Hiddellmrg 9 October.
Sprokkelingen.
Omtrent den veelbesproken aankoop van een
deel der collectie-Six met do beroemde
sehilderg van Vermeer, liet Melkmeisje, weet
do hoefijzer correspondent van het Alg. Hbld.
te melden dat onder de leden der Tweede
Kamer door een Amsterdamsch afgevaardigde
het plan ter sprake ia gebracht om die collectie
wel in haar geheel te koopen, doch daarna
het grootste deel ervan te liquideeren
Om den Staat niet als kunsthandelaar te
doen optreden, zou men trachten met de ver-
eeniging Rembrandt een gewijzigde schikking
te treffen, waardoor niet de Staat doch die
Vereeniging het overtollige zou verkoopen en
de geïnde gelden daarna weder aan don Staat
zou afdragen.
Billijkheids halve dienen wjj ook nog wel
te molden wat De Standaard of to wel dr.
Kuyper nog antwoordde op do laatste bemer
king van de Nieuwe Courant in verband met
den bakker uit het Oude Testa
ment. Daarin werd meegedeeld hoo het
oigenljjk kwam dat dr. Kuyper dien in zijn
speech te pas bracht.
Aan hem was nl. vóór het congres door een
bakker medegedeeld, dat er personen waren,
die zich op Uosea VI 7 beriepen, oni daaruit
af' te leiden, dat het slapen van don bakker
er in werd afgekeurd, en die op dien
grond tegen de bedoeling van het congres
gestemd waren.
Het was daarom, en daarom alleon, dat kjj
dit woord uit don profeet ter sprake braeht,
om aan te toonen, dat het n i e t als schriftuur
lijk argument tegen 't streven van het congres
mocht gebezigd worden.
Dat dit zjjn bedoeling was, sprak hij op het
congres zelf uit.
Nu merkt Land en Volk meer grappig dan
ad rem op dat de sop echter do kool niet
waard is. Of de bakker van Hosea terecht of
ten onrechte den heelen nacht sliep, zal de
tegenwoordige bakkers koud laten als zjj
zolf maar nachtrust krijgen, zullen ze al lieel
content zyn.
En in De Standaard van heden wordt men nog
meer uit den oorspronkelijken koers gebracht
door eene redeneoring over het goed recht om
op Congressen aanhalingen uit den Bijbel te
doen.
Dat alles raakt de oorspronkelijke kwestie
niet.
Niemand mag een andor eonigszins verkor-
ton in zijn recht om uit dat hoogst belang
rijke Boek aan te halen wat hij wil, op welke
vergadering ook; geen verstandig mensch zal
dan ook oischen dat iemand »aan de deur van
een Congres zich ontdoe van zgno levensover
tuiging of zwjjge van de autoritoit waarop
zjjne overtuiging rust."
Maar daar gaat het ook niot om.
Dat zjjn weer van die redeneeringen, waar
mee men de goê gomoente tracht te vangen,
zand in de oogen te strooien en hare ge
dachten af te leiden van de hoofdzaak.
De eenige kwestie, die het hier gold, was
deze:
Als men op een congres uit den Bijbel
een of ander aanhaalt, dan moet men dat
goed doendan moeten die aanhalingen hout
snjjden.
En vooral dient dat het geval zjjn bjj een
gezaghebbend man als dr Kuypar, die zeer
bijbelvast moet zjjn.
Dat nu deed hg in dezen niot.
Hom werd met grond verweten dat hjj in
eon godsdienstig neutraal gezelschap ontoepas
selijke aanhalingen uit do Heilige Schrift
bezigde ter bloot literaire opsiering van een
speech.
En daarom werd hjj terecht op de vingers
getikt door de Nieuw e Courant.
Nu willen wjj gaarne gelooven dat hg zelf
en zjjne aanhangers het vervelend vinden dat
hg zulk een steek liet vallen, maar zg moeten
nu met met allerlei bgredoneeringon en
draaiergen zulk een feit willen góed praten,
dit willen loochenen en wit zwart heeten.
Zjj troosten zich liever met do gedachte,
dat zulk een ongelukje zelfs de boste breisters
wel eens overkomt.
Van een uitstel der Deputatenver-
gadering zal wel niet veel komen.
Er is reeds een heele ljjst verschenen van
afgevaardigden, door verschillende voreenigin-
gen te zenden.
Maar dat het op die samenkomst zal spannen,
ligt voor de hand.
In "da pers bljjfthet rumoerig;-vooral inden
nntirevolutionnairen Rotterdammer worden de
voorstellen omtrent het kiesrecht
scherp gecritiseerd en afgobrokon.
De redactie van het blad zelf onderwerpt
in een artikelen-reeks het voomel van het
Centraal-Comité aan een scherpe critiekzg
wil van het opnemen van deze «gebrekkige
uiting ran het organisch kiesrecht" in de
Grondwet, evenmin als van het capaciteiten-
kiesrecht iets weten.'
En prof. Fabius spot met deze hocus-pocus
manier aldus
»Hoe kan men algemoen stemrecht invoeren
i onder den schijn van het te bestrjjden vraagt hjj.
Daarvoor is eeno zeer geschikte manier.
Men bindt het algemeen stemrecht eerst
aan eeno bepaalde theorie; gaat tegen die
theorie krachtig te koorBtopt onder algemeen
stemrecht een andere theorie, en nu hocus-
pucusis het in eons geen algemeen stem
recht meer.
Kan men daarvan succes verwachten?
Waarom niet?
Reeds oudtijds word gezegdmundus valt
dicipi, decipiatur ergo (do monschen willen be
drogen worden doe het dan maar.)"
Een ve r a ta n d i g voo r sto 1 van de
zeven wjjzen uit do Tweede Kamer.
Volgens De Tijd zjjn door do «zeven wjj zen",
de bekende commissie van zeven, gevormd uit
de zeven fraktios der Kamer, voorstellen in
gediend, waarbg aan do behandeling van elk
hoofdstuk der Staatsbogrooting een bopaalde
tjjd wordt gegeven. Deze tgd moet dan weer
door de zeven frakties worden verdeeld, en
elke fraktie moet voor hot bepaalde onder
werp dan maar sprekers aanwjjzon, die hebben
te zorgen binnen het zevende gedeelte van
don bepaalden tjjd met praten klaar te zijn.
Alleen voor de Waterstaatsbegrooting is een
bjjzondero regeling gemaakt; daarvoor krij
gen de talrjjkste groepen, do Katholieken en
de CAue-liberalen, méér tgd dan de anderen.
Het is te hopen, zeggen wjj hot Katholieke
blad na, dat de verschillende fractiën zich
met het voorstel der «zeven wjjzen" zullen
vereenigen.
Een oordeel over ons optreden in
A tj e h kwam dozer dagen voor in de
Mitleilungen der K. K. Geogr. Gesellschaft te
Weenen, en wel in eon artikel van dr. R. Piek,
die eenige jaron als officier van gezondheid in
Indië diende en zich thans als practiseerend
geneesheer te Weenen heeft gevestigd.
Hg staat dus, in zgne beoordccling van ons
bestuur, geheel onafhankelijk; hg heeft nie
mand te vleien of te ontzien. Hjj heeft twintig
maanden in Atjeh doorgebracht en alzoo vol
doende gelegenheid gehad den gang van zaken
aldaar waar te nemen. Men zal aan zijn oor
deel dus niet alle waarde kunnen ontzeggen.
Hoe dat oordeel luidt, bljjkt uit do volgende
zinsneden
«Aan het krachtig, doortastend, Bteedshet doel
in het oog houdend optredon van den tegen
woordige» gouverneur-generaal Van Heutsz,
vroeger gouverneur van Atjeh, en van zijn
opvolger Van Daalon, die in allo opzichten do
voetstappen wenscht te drukken van zjjn
voorganger, is het te danken, dat Atjeh thans
grootondeel8, voor goed, tot onderworping is
gebracht.
«De Nederlanders verstaan meesterlijk de
kunst, tc koloniseeren en zich de sympathie
der onderworpen volkeren te verworven en
te behouden.
En zoo is het slechts een vraag van tgd,
wanneer Afjeh met zgne binnenlanden geheel
onderworpen, de laatste wederstand gebroken
zal zjjn, en in deze uitgestrekte, rjjke land
streken ongestoorde orite en rust zullen heor-
schon.
Gelgk de Javanen, Maloiors en andere inboor
lingen van Nederlandscb-Indië, zullen ook de At-
jehers en Gnjo's de overtuiging erlangen, dat de
Nederlanders niet zulke wreede tirannen zjjn
als de priesters en hadji'a hen afschilderen.
Die inboorlingen zullen inzien, dat de afhan
kelijkheid van do Ned.-Indisehe regcering en
de ondergeschiktheid, waarin zij geplaatst
worden, niet mot zoo groote nadeelen gopaard
gaan als zjj vroeger verkeerdelijk geloofden,
maar veeleer met groote voordeeion voor hen
zeiven en voor de toekomst van hun land."
Tegenover de vaak onbillijke critiek van
landgenooten verdient zeker dit oordeel van
den vreemdeling, even bevoegd tot oordeelen
als de meest onzer critici, zeker wel de aan
dacht.
ui -IW—
BENOEMINGEN. ENZ.
Bjj kon. besluit
is dr. H. J. de Dompierre de Chaufepié, di
recteur van het Koninkljjk Kabinet van mun
ten, penningen en gegraveerde steenen,benoemd
tot riddor in de orde van den Nederlandschen
Leeuw i
is benoemd tot substituut-griffier bjj de
arrond.-rechtbank to Almelo mr. B. P. J. Plan
tonga, advocaat en procureur te Amsterdam
en tot griffier dor u*rond.-rechtbank te Zwolle
mr. A. J. van Slooton, thans substituut-griffier
bjj gemeld college
is, op verzoek, aau D. J. van Stockum, eer
vol ontslag verleend r,l? notaris te Lisse
is bonoemd tot notaris binnen het arrond.
Roermond, ter standplaats Helmond, J. F. van
Alphon, eandidaat-notaris te Eindhoven
is benoemd tot adjunct-commies hg het dep.
van. justitie jhr mr. B. de Jong vau Beek en
Donk, te 's Gravenhage
zjjn bonoemd, bjj den grooton staf, tot or
donnans-officieren van H. M. de Koningin, de
eerste-luit. J. J. G. baron van Voorst tot Voorst,
van het 10de rog. inf., toegevoegd aan den
inspecteur der inf., en jhr. F. W. L. do Beau
fort, van het 1ste reg. veld-artillerie
is op non-activiteit gestold do luvt.-kolonel
J. D. Camorling Helmolt, van het 4de reg.
huzaren, tor zako van tijdelijke ongesteldheid,
en is benoemd bij het wapen der cavalerie,
bjj het 4de reg. huzaren, tot majoor de rit
meester A. B. van Tienhoven van het 3de reg.
huzaren
is aan don officier van gezondheid 1ste kl.
bij de zeemacht H. .1. Dgkstra esrvol ontslag
uit den zeedienst verleend, onder toekenning
van pensioen van f950 's jaars.
Verder zgn benoemd tot kantonrechter te
Rotterdam (lBte kanton) mr Th. Thooft, thans
te Gorinchem, en te Gouda mr J. Klein, thans
te Schoonhoven.
De gewone audiëntie van den Minister van
Marine zal op Vrjjdag a. niet plaats hebben.
Bjj resolutie van den Minister van Ko
loniën zjjn J. H. A. Manders, J. I. Kooreman,
J. Neisingh en 0. Smits gesteld ter beschik
king van den Gouverneur-Generaal van N.-I.,
om te worden benoemd tot opzichter 3e kl*
bjj den waterstaat en 's lands burgerljjko
openbare werken daar te lande.
«wi- n-
Uit Stad en Provincie.
Naar men ons meldt, zgn er weer valBche
guldens in omloop. Men zjj dus op zgn hoede.
Do hoer M. Fokker, gemeente-ontvanger
alhier, heeft een overzicht saamgostold van
de rekening dezer gemeente over het jaar 1905,
welk overzicht bjj do firma J. C. W. Al-
torfi'er in druk verschonen is.
Met een oogopslag kan men daarin zien wat
voor de verschillondo onderdeelen der gemeen-
tohuishouding ontvangen en uitgegeven is.
Tengevolge van do opheffing der schutterij
is Maandagavond in eeno algomeenö verga-
doring besloten do sociëteit van het kader der
d.d. schutterij alhier Door de Wapens Vrien
den, te ontbinden.
Zjj heeft 52'/, jaar onder dien naam bestaan.
Onmiddellijk is cone nieuwe sociëteit opge
richt, onder den naam van Ons Genoegen, voor
heen sociëteit Door de Wapens Vrienden.
Uit Vlissingen
sehrjjft men ons
Dezer dagen word van hi ei woêr op de ge
bruikelijke wjjze aan verschillende bladen
gemeld dat, wjjl het aantal inwoners meer dan
20.000 bedraagt, het aantal raadsleden van 17
op 19 zal moeten gebracht worden.
Als men nu nagaat dat, vóór wg zoover zjjn,
eerst een volkstelling moet uitmaken of zulk
een cjjfer al bereikt is en zulk een telling
niet vóór 1911 plaats hoeft, dan kan men zelf
do waarde van een dergeljjk bericht wel bepalen.
En zoo doen or moerdere uit deze gemeente
vaak de rondo in de pers.
Door burg. en weth. wordt aan den raad
een voorstel godunn tot wijziging der veror
dening, regelende het herhalingsonderwjjs.
Het komt burg. en weth. weaaelielijk voor,
om dat onderwjjs zoo aantrokkeljjk mogeljjk
te maken ook voor meisjes, waarom zjj voor-
stollen, om het onderwjjs in de nuttige hand
werken te doen bestaan in onderricht in het
knippen van boven- en onderkleeding en het
naaien met de naaimachine, alsmede aan de
tegenwoordige leervakkeu voor meisjes toe te
voegen het kookonderricht.
Voorts behoort naar de nieening van het
dag. bestuur de duur van den cursus te wor
den verlengd.
In de tegenwoordige verordening is de cursus
bepaald op I maanden, nl. van 1 November
tot 1 Maart. Burg. en weth. achten het nood
zakelijk, teneinde hot onderwijs goede vruchten
te doen dragon, dat do duur van den cursus
worde bopaald op 6 maanden, aanvangende
1 October en eindigende 31 Maart d.a.v.
Verder stellen burg. en weth. voor te be
sluiten tot het doen rooien van 16 olmenboo-
men op don Nieuwendijk4 esschen op de
Oude Markt; 4 Canada's op den Ouden Vlie-
3'mgscken NVeg; 2 Canada's in het z.g.n. De
Ruyterlaantje en 5 Canada's aan den Konings
weg nabjj do Keersluis.
Al dezo hoornen, behalve die op den Nieu-
wendjjk, zjjn dood.
Van de hoornen op den Nieuwendijk zjjn
eon tweetal stervende, een drietal andere zjjn
zeer slecht, vier zijn iets beter, doch ook bij
stormweer nog gevaarlijk, terwgl alleon de
overigen misschien nog eenige jaron zouden
kunnen worden behouden.
Hoewel burg. en wetb. het betreuren, dat
deze schoone boomenrjj, die zeker een sieraad
voor de gemeente is, zal moeten verdwjjnon,
aebton zg het gewenBcht reeds thans allo
boomen daar ter plaatse te rooien, daar an
ders de nieuw te planten boomon onder de
zware vertakking van de oude zeer slecht
zullen groeien en het moeilijk zal zjjn later
weder een goed geheel te verkrjjgen.
In do plaats van de te rooien boomen op
don Niouwondjjk, wenschon burg. en weth.
in het volgend voorjaar boomen te planten uit
de plantsoenen aan de Badhuisstraat, die
reeds eenige zwaarte hebben, waardoor in den
kortst mogolgkon tgd hot bezwaar der rooiing
zal zgn opgeheven.
Te Vlissingen circuleert een adres aan den
gemeenteraad, om adhesie te betuigen aan oen
verzoek van eenige aangeslagenen in do plaat
selijke directe belastingen om maatregelen te
nemen tot wjjziging der verordening op do
heffing van den hoofdoljjken omslag, in dien
geest dat de aftrek voor noodzakelijk levenss
onderhoud minstens f 600 moet bedragen met
verderen aftrek voor kinderen, met zoo noodig
zwaardere belasting der hoogero inkomsten,
zoo ls te Zaandam.
Verder vragen de adressanten dat de uit
reiking der aanslagbiljetten vroeger plaats
hebbo dan tegenwoordig.
De hoofdmachinist M. van den Ban wordt
met 18 dezer geplaatst als chef van het ma-
chinekauierporsoneel aan boord van H. M.
kanonneerboot Bever.
De Vereeniging voor Algemeene Wetenschap
pelijke Belangen te Goes mag zich zoo
sehrjjft men ons van daar in de onverdeelde
sympathie dor Goesenaars verheugen. In 't
afgoloopen jaar klom het aantal leden van 93
tot 114. "Wol verminderde het aantal uitslui
tend door vertrok naar elders, maar reeds
hebben zich een achttiental nieuwe leden op-
gegoven. In het vers'ag van den secretaris,
den hoer S. A. Leopold, wordt warme lof
toegezwaaid aan den vertrokken titularis, dr
HiBsink, en wordt ook den heer Spaans huldo
gebracht.
In don winter 1906/07 werden zeven voor
drachten gehouden, waarvan dit blad te zjjner
tgd telkens verslag gaf en die zich bjjna zonder
uitzondering mochten verheugOD in de belang
stelling van het publiek, maar die, om hun
aantal, oorzaak waren dat do kas thans een
hiaat vertoonthet goed slot is ingeteerd en
heeft plaats gemaakt voor een nadoelig dito.
Een gevolg daarvan is, dat in 1907/1908 een
pnar lezingen minder zullen gehouden worden,
tonzjj er leden zjjn die zich opgewekt gevoelen
en belangstelling genoeg toonen om oen spreek
beurt waar te nemen.
We helpen dit gaarne wenschen en onder
steunen ten zeerste den aandrang van het
bestuur ton deze.
Tot bestuursleden werden met bijna alge
meene stemmen herkozen de heeren S. A.
Leopold en L. van Bruggen, terwyl in do
vacaturen, ontstaan door vertrek naar elders
van do heeren dr Hissink en Spaans, gekozen
werden de heeren dr J. C. de Ruytor de
Wildt en mr J. Stieger.
Op 28 Oct. zal de heer W. Rooyaards voor
de leden een Shakespeare-avond houden, ter-
w jjl de hoer dr L. II.Wagenaar uit Middelburgop
later te bepalen avond Guido Geselle zal be
handelen.
Nog zullen als sprekers optreden de heeren
B. ten Have, vroeger te Middelburg thans te
Haarlem, met zjjn bekende door lichtbeelden
verduidelijkte voordracht over een hygiënisch
onderwerp, en G. K. A. Nonhebei uit Middel
burg over ventilatie.
Met onderscheidene andere geleerden waren
onderhandelingen aangeknooptsommigo leden
gaven te dien opzichte wenschen te kennen.
Het tot standbrengon van oen vjjfden voor
drachtenavond is aan het bestuur overgelaten.
Tot notaris binnen het arrondissement
Middelburg, tor standplaats Goes, is benoemd
do heer E. C. vau Dissel, eandidaat-notaris te
Capelle.
Dit werdt reeds gemeld in de tweede editie
van ons vorig nomrner.
Op verzoek van 't gemeentobeBtuur en
de landbouwafdeeling «Kruiningon" wordt do
losplaats aan 't station Kruiningon-
1 o r s e k e, met het oog op het aanzienlijke
bictonvervoer, dat daar plaats heeft, aanmer
kelijk vergroot. De heining, die hot terrein
afsluit, wordt over een lengte van 180 M.
verplaatst, waardoor een oppervlakte van moor
dan 500 Ms beschikbaar komt. «De aanhou
der wint" ia ook hier van toepassing, want
roods tweemaal was het nu ingewilligde ver
zoek van de hand gewezen.
In den afgeloopen nacht hebben to
T e r s e k e kwaadwillige handen by een inge
zetene hot dak met olie en teer begoten, waar
door dozo stoffen in den regenbak vloeiden
en het water geheel onbruikbaar werd gemaakt.
Wegens sterke daling van het aantal leerlin
gen is de raad voornemens op 15 Januari a s.
aan iedere der beide openbare scholen een
onderwijzersbetrekking op te heffen. Een on
derwijzeres aan school 1 en een onderwjjzor
aan school 2 hebben een schrijven in dien zin
ontvangen.
Uit Cats meldt inen ons
Dezer dagen, tjjdons het verrichten van pei
lingen, werd aan den oever van den calami-
teusen Leendert Abrahompolder eene afschuiving
ontdekt, waarbg aan het licht kwam, dat hot
zuideljjk oever werk over eene oppervlakte van
ongeveer 110 Ma was beschadigd.
Nadere onderzoekingen door peiling zullen
doen zien of het onnoodig is dat zink- en
atortwerken zullen moeten worden uitgevoerd.
Deze beschadiging levert geen gevaar op
voor den zeedijk, terwjjl do veiligheid van
den polder tovons is gewaarborgd door twee
inlaagdjjken, gelegd in de jaren 1885 en 1896,
In de Dinsdag te Axel gehouden raads
zitting, welke door 10 van de 11 leden werd
bijgewoond, is het nieuwgekozen raadslid F.
van Driel beëedigd. Op voorstel van Burg. en
Wetb. werd besloten aan de Vereeniging tot
ziekenverzorging .te Neuzen tot wederopzeggena
too eon jaarlijksche Bubsididie to verlecnen
van f 10. De gemeente-begrooting voor 1908
werd goedgekeurd in ontvangst en uitgaaf op
f 27.878.94.
De premiën voor do jaarljjksche veemarkt
werden vastgesteld als vorige jaren; tot keur
meesters werden benoemd de heeren L. H.
Burm, F. van Cadsand en bjj loting J. do
Fojjter Lz.
Provinciale Staten van Zeeland.
Zitting van Dinsdagavond te
half acht.
Voorzitter de hoor H. J. Djjckmoestor, Com
missaris der Koningin.
Togenwoordig 39 leden en de griffier-
Do voorzitter opent de nojaarszitting in
naam der Koningin.
Daarna stelt hg aan de orde de boëedigrng
van don heer jhr C. J. J. A. van Teylingon,
tot wiens toelating in de zomerzitting is be
sloten.
De heer Van Tejjlingen, door den griffier
