MIDDELBURGSCHE COURANT.
M°. 231.
ISO' Jaargang.
1907.
Dinsdag
1 October.
Sprokkelingen.
W. S. BOSCH.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon-
Frijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en fel. weerbericht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
30 Sept. 8 n. vm. 57 gr., 12 u. 67 gr., av. 4 u. 67 gr. Hoogste barom. stand 764.2te Stockholm,
laagste 753.1 te Perpigaan. Verwachting tot den avond van 1 Oct.: veranderlijke wind,
toen;mende bewolking, mogelijk regen of onweer en iets koeler temperatuur.
Advertenttón: 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieboricbten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meei
20 cent. Reclame» 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentién en reclames, niet afkomstig ait Zeeland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, ia gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE
HAR An., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommer voor op do derde zijde.
HiddelbDrg 30* September.
Het hangt alles af van den ijver der vrij
zinnigen kiezers in het tweede district te
Vlissingeu of Woensdag de heer
als raadslid gekozen wordt.
Wij hebben in ons vorig nommer uiteenge
zet, waarom wjj dezen candidaat aanbevelen.
Thans meenen wij met deze enkele regelen
te kunnen volstaan.
Er wordt, tot ons genoegen, in onze Provincie
een poging aangewend om een gezamenlijke
actie van verschillende vereenigingen, die niet
op sociaal democratischen grondslag staan, in
het leven te roepon voor Grondwetsher
ziening en Algemeen kiesrocht.
Daartoe wordt aan daarin genoemd wordende
vereenigingen de volgende circulaire verzonden:
Nu een wetsvoorstel tot Grondwetsherzie
ning, dat ten doel zal hebben eene betere en
meer rechtvaardige regeling van bet kiesrecht
mogeljjk te maken, zeer waarschijnlijk spoedig
aan de orde zal komen, iB meer dan ooit eene
krachtige propaganda voor dat doel gewenscht.
Ondergeteekenden hebben daarom te zamen
eene commissie gevormd, die wil trachten een
Zeeuwsch Comité voor Grondwetsherziening
en Algemeen Kiesrecht in het leven te roe
pen, dat zich zal stellen op hetzelfde stand
punt als door hot Propaganda Comité voor
Grondwetsherziening en Algemeen kiesrecht
in blaadje no. 1, uitgaande van het Comité is
niteengezet.
Z|j hopen op deze wyze samenwerking tot
stand te brengen tusschen alle liberale en
vrijzinnig-democratische kiesvereenigingen, af-
deelingen van het Algemeen Ned. Werklieden
verbond en andere werkliedenvereenigingen in
onze provincie, die zich met dat standpunt
kunnen voreenigen en het aangegeven doel
willen bereiken. Zjj richten daarom ook tot
uwe vereeniging het verzoek, zich tot aanslui
ting bjj bedoeld comité bereid te verklaren en
vóór 1 November a. s. daarvan bericht
te zenden aan den eerstondergetee-
kende.
De vereenigingen zullen daarna zoo spoedig
mogelijk worden opgeroepen tot oen, op een
nador te bepalen dag en plaats, te houden
constitueerende vergadering, waar het noo-
digo betreffende organisatie en werkzaam
heid zal worden geregeld. Naar de moening
van ondergeteekenden zullen de kosten niet
belangrjjk zjjn en zullen deze moeten worden
bestreden door vrijwillige contribution van
donateurs on zoo noodig eene geringe bjjdrage
van de aangesloten vereenigingen. Zjj doen
een dringend beroep op uwe medewerking en
hopen uwe bereidverklaring daartoe, zoo spoe
dig tuogelyk, in e Ik geval vóór 1 November,
te ontvangen."
De circulaire iB onderteokend door de heeren
Herman Snijders, Middelburg, M. Kolo Jz.,
Kruiningen, J. Goetheer, Oudelande, M. de Korte,
Yersckc, en Jac. Welleman, Krabbendjjke.
Wjj herhalen met ingenomenheid begroeten
wjj die poging en wjj hopon dat zy mot succo»
bekroond zal wordon.
Herhaaldeljjk, ook nog onlangs, is in ons
blad gewezen op de slechte toepassing
der leerplichtwet en op de gebreken
die dezo wet aankleeft.
Men dringt dan ook meer en moer aan op
hare herziening.
Op oen loomte in die wet werd dezer dagen
door het katholieke Huisgezin de aandacht
gevostigd. Daardoor wordt zjj in sommige
doelen van het land ontdoken.
Trouwens, dat dit geschiedt, is algemeen
bekend.
Het blad dringt met klem op eene herziening
van die wet, althans op dat punt, aanen
tevens dat de procedure tegen de overtreders
minder omslachtig en meer doeltreffend worde
geregeld.
Met dien wenseh vereenigen wjj ons geheel.
Met betrekking tot die wet wjj zeggen
het Land en Volk na komt nu toch werke
lijk langzamerhand de tjjd voor eene herziening,
waarbjj de politieke zijde der zaak buiten
debat kan bljjven.
Een ondeugende teekening bevat hot jongste
nuinmec van liet Vaderland,
Zjj stelt voor de antirevolutionnaire partjj
als een klein kind in een tafelstoel en de
heeren Heemskerk, Tnlma en Fabius het
kiesrecht-rapport den kleinen als een
brood aaubrengend, ouder do woxrden: <Wij
hebben or drie jaar over gebakken. Eet jjj
het nu op in drie weken."
Het bljjkt echter dit zjj bierbjj opgemerkt
dat de heeren zich vergisten als zjj gemeend
hebben dat de partjjgenooten het aangebodene
als zoeten koek zouden opeten.
Zoo kinderlijk en zoo kinderachtig zjjn ze
niet.
Nog flinker zou het echter zjjn als de man
nen van Patrimonium zich openljjk verzotten
togen dit gekonkel en gescharrel met buis-
manskiesrecht en handhaafden hun eisch dat
>de arbeiders-stand in zjjn geheel tot het
kiesrecht koine."
Dan plaatsen zjj zich op het oorspronkelijk
door de Vereeniging ingenomen standpunt en
bljjven z}j hun beginsel getrouw.
Meermalen is de vraag gedaan en behan
deld of mond- en klauwzeer als
ziekte ook op den mensch kan in
werken.
De redactie van het tijdschrift Moleschol be
spreekt die kwestie nog oons door antwoord
te gevon op de vraag of er gevaar voor men-
schen bestaat bjj gebruik van melk, van aan
mond- en klauwzeer lp dend vee aikomBtig.
Dat antwoord luidt
Mond- en klauwzeer of Aphthae epizooticae
is een koortsige, plotseling optredende besmet
telijke ziekte van het vee, welke ziekte ook
overdraagbaar is op menschen.
De incubatietijd, d. i. do tjjd, die tusschen
de besmetting en het optreden der eerste ver
schijnselen verloopt, bedraagt 5 a 10 dagen.
Bjj het optreden der ziekte voelt de aan
getaste zich mat en moe, krjjgt een koude
rilling en koorts tot 40 gr. toeer ontstaan
roode vlekken op het slijmvlies van mond en
lippen. Na 2 a 3 dagen treden kleine blaas
jes op in den mond en in bet gelaat, waarna
de temperatuur daalt. Deze kleine blaasjes
bersten en er ontstaan zweertjes, welke zon
der litteekens na te laten, genezen. Verder
is meestal aanwezig: ergo nousverkoudheid,
stank uit den mond, maagpijn, diarhee en
soms braken. Ook in de buurt der nagels
kunnen de blaasjes optreden.
De duur der ziekte bedraagt 1 a 2 weken.
By volwassenen is het verloop der ziekte
meestal gunstig, by kinderen kan het leven
er mede gemoeid zyn. Melk van aan de ziekte
lijdende dieren is, ook na gekookt te zjjn, on
geschikt voor het gebruik.
Men zjj dus gewaarschuwd!
Schllderyen aankoop
voor het Rijk.
Wjj ontvingen hot volgende sebrjj ven »Ann
denHangschen Toren wacht er der
Middelburgsche Courantdat wjj billyksheids-
halvo ook hier een plaats vorleenen
Zondor op alle details van uw twee kolom
men lang schryven over schilderycn aankoop
door hot Rjjk te willen ingaan, is het toch
noodig enkele zakon nader toe te lichten
U noemt dit aankoopon van een doel der ver
zameling Six »de Bredins-koop."
U schjjnt niet te weten, dat deze aankoop
in de eerste plaats uitgaat van de veroeniging
Rembrandt (*tot behoud van kunstschatten in Neder
land"), waarvan ik slechts een eenvoudig be
stuurslid ben. Toovallig werd doze aangele
genheid grootendeols buiten mjj om behandeld
daar ik in het buitenland vertoefde! U zou
beter doen' van oen regeerings-aankoop door
bemiddeling der vereeniging Rembrandt te
spreken.
Bovendien is het zonderling te spreken van
een nankoopsysteom Bredius. Hier is toch alleen
sprake van het voor hex land behouden van
een éénigon kunstschat. i
U maakt u echter belachelijk door nu nog
te spreken van een exorbitant hooge
som van vjjf ton voor.deze 39schilderijen.
Nu de Vereeniging ljlemurandt het bedrag
met twee ton verminderd heeft, kan ik u wel
zeggen, dat menig Kunsthandelaar
gelukkig zou zjjn ais lijj dit koopje
mocht doen. De lieereb Fred. Muller Co.,
als zjj eerljjk zjjn en dat wil ik niet be
twijfelen zullen deze regelen moeten onder
schrijven.
Wat ik in 's-heoren Lngt's boekje zoo sterk
afkeur, is zjjne lage taxatie, die voor sommige
stukken maar oen derde is van de pryzen die
de firma aan de H.H. Six (en terecht) genoemd
heeft als veruioedelyke opbrengst.
Bet gaat toch niet aan, een stuk uit de
Collectie Six te willen taxeoren als
kwame bot uit een onbekende verzameling, of
van een kleinen kunstkooper. En het helpt
ons niet, daar moet yn eenmaal rekening
mede gehouden worden.
Ik wist niet dat men zóó bang voor mjj was.
En ik betreur het, dat die verschillende per
sonen, die over kunst met het noodige g-zag
kunnen oordeolen" zoo bitter weinig moed be
zitten, om voor hunne overtuiging uit te komen.
Ook wist ik niet dat ik in rnjjn schryven
den heer Lugt ^uitgescholden" heb.
Maar door al het geschrjjf van u, die zelf
zegt »van kunstzaken niet zoo goed op de
hoogte te zyn als de bekwame kunstredacteur
der N. Rolt. Crt", die er anders ovor denkt, zal het
or wellicht toe komen, dat de Vermeer naar Ame
rika gaat, en dan zal men later weer ach en
wee roepen over do krenterigheid en kleinzie
ligheid van ons volk waar het een kunst-
belang geldt.
A. BREDIUS.
'sGravenhage, 29 Sept.
De nitvoerlng der Tiendwet.
II.
(Slot.)
Mot groote belangstelling zien wjj zoo
schryft het blad te gemoet, of van de ge
legenheid tot vry willigen afkoop een ruim
gebruik zal worden gemaakt. Hoe dit ook zjj,
in elk geval is het dringend noodig, zooals
wjj in Mei jl. hebben betoogd, dat van der
gelijke gevallen, waarin de Staat als bankier
optreedt, een zuivere boeking worde gehouden
van en wat op die wjj ze uit zjjn kas gaat en
daarin terugvloeit.
Aan dozen weusch wordt te gemoet gekomen
door het wetsontwerp dat zooals ook door
ons reeds is gemeld deze week de Tweede
Kamer heeft bereikt en tot strekking heeft
een afzonderljjk fonds in te stellen voor de
uitvoering dor »Tiendwet 1907."
Van dat fonds moeten janrljjks de uitgaven
en inkomsten by afzonderlijke begrooting
worden vastgesteld, en zyn bestuur is onder
worpen aan dezelfde regelen als dat van de
algemeene bogrootingen der Staatsuitgaven.
Hot ontwerp omschrift verder nauwkeurig
do uitgaven die ten laste van de fondsbegreo
ting moeten worden gebracht en evenzoo de
sommen die tot dekking dier uitgaven worden
bestemd. Elk jaar moet daarbjj worden over
gelegd oen staat, bevattende do balans van
het fonds, volgens een model dat l>jj de toe-
licbfing van bet ontwerp is gevoogd.
Onder do jaarljjkscho uitgaven van het
fonds behooron. behalve het mogolyk nadoelig
slot van het vorig jaar, uiteraard te worden
gebracht de betaalde schadeloosstellingen,
voorschotten, afkoopprjjzon en premien en de
kosten der commissicn voor schatting enz. Tot
bestrjjding dier uitgaven zyn allereerst aange
geven, bohalve het oventuool batig slot van
hot vorig jaar, do ontvangen tiondronten en
de afkoopsommen daarvan, en de terugbetaalde
voorschotten. Dc boido doelen zullen dan wel
nimmer sluiten j er kan moer zijn uitgegeven
dan ontvangen of omgekeerd. Hot ceisto is
hot meest waarschijnlijk, vooral wanneer ruim
gebruik wordt gemaakt van den vrjjwilligen
afkoop vóór 1909. Het Rjjk zal daarom voor
schotten bobben to doon en brengt daarvoor 3
pet in rekening totdat die zjjn afbetaald uit de
beschikbaar komende baten. Wat dezo voorschot
ten betreft, die uit do Staatsbogrooting moeten
worden gevonden, stolt hot ontxvorp voor zo,
wat ecnige ondcrdcelcn betreft, ovor eenigo
jaren te vordeolon. Erf xvol do premicn, die
alleen ten laste van hot jaar 1908 konion, over
10 jaren (19091918), wat tegen 3'/, pCt.con
annuïteit van 12.025 pCt. uitmaakt; on de
kosten do commission enz-, wior werk in 1912
grootendeols zal zjjn afgeloopon, over de 5 jaren
1912—101Ö, waartoe telkens 22.15 pCt. dier
uitgaven onder de middelen van hot fonds zal
worden gebracht. Naar mate van den stand
zal dan de begrooting sluitend worden gemaakt
óf door een voorschot uit de schatkist óf door
een uitkeering aan deze uit het fondB in be
taling op de voorschotten.
Met de aanneming van dit ontwerp zal
voldaan zjjn aan betgeen wjj als hoogst noo
dig gevraagd hebben nu do Staat zjjn bankiers-
zaken alweder uitbreidt. Het is zeer texvon-
scben dat hy evenzoo handelde bjj andore
gevallen van geljjben aard, zooals met de
voorschotten, krachtens do Woningwet ver
leend en nog te verloenen,
Nieuw zjjn dergeljjke afzonderlijke begroo-
tingen in onze flnancieele geschiedenis niet.
Er bobben daarvan reeds verschillende be
staan en tbans nog zjjn zy in gobruik voor de
Landsdrukkerij en voor den Vestingbouw. De
voornaamste der vroegere was die voor den
aanleg van Staatssporen, die voor een dertien
tal jaren ie verdwenen toen de groote Staats-
netten voltooid waren. Wel zyn herhaaldelijk
togen afzonderlijke fondsen bezwaren gore/.en,
die echter hun aanleiding grootendeols vonden
in gebrekkig toezicht, waartegen gexvaakt kan
worden, vooral door scherpe contröle van de
Staten-Genoraal. Het groote nut is echter, dat
do uitgaven en inkomsten van dergelijke af
zonderlijke bedrjjven niet met die van hot ge
wone staatsbudget worden vermengd dat men
zich steeds rekenschap kan geven van hun
stand, en uit de opgedane ervaring lossen kan
trekken voor verdere maatregelen van geljjk-
soortigen aard.
BENOEMINGEN. ENZ.
By kon. besluit:
zjjn benoemd tot notaris binnen het arr.
'8-HertogenboBch, ter Btandplaats Viorlingaheek,
P. J. Brabers, candidaat-notaris aldaar; en
binnen het arr. Leeuwarden, ter standplaats
ADjuin, F. Aleva. candidaat-notaris te Moor
drecht
is benoemd tot griffier by bet kantongerecht
te Breda mr J. J. Neuman de Loos, tbans grif
fier bjj het kantongerecht te Alpben
is J. L. Schouten, civiel- en bouwkundig-
ingenieur te Delft, secretaris der vereeniging
Huis Lambert van Meerten bevorderd tot officier
in de orde van Oranje-Nassau-,
is aan den heer H. J. E. Wenckebach, direc
teur-generaal van de Staatsmijnen in Limburg,
op verzoek, verlof verleend buiten bezwaar
van 's Rjjks sobatkist, en is tjjdelyk belast met
de directie van de Staatsmijnen in Limburg,
de ingenieur by dien tak van dienst J. C. F.
Bunge.
De luit. t/z. Ie kl. B. Schreuders. geplaatst
bjj het Dep. van Marine, wordt eervol onthoven
van deze plaatsing, doch hlyft in activiteit
om, evenals de luite t/z. 2e kl. J. van Hengel
en J. W. Vlielander Hein, die in activiteit
worden gesteld, de proeftochten van Hr Ms
pantserBchip Ileemskerclc bij te wonen.
De luit. t/z. 2de kl. F. J. Witteveen wordt
geplaatst aan boord Hr. Ms. pantsordekschip
Noordbrabant-, en de luit.t/z.2dekl.P.Lagaay,
dienende aan boord Hr. Ms. instructieschip
Atjeh, op non-activiteit gesteld, en vervangen
door den luit. t/z. 2e kl. P. Haverkamp.
De off. van gozondheid lste kl. H. Kruyne,
uit Ooat-Indië in Nederland teruggekeerd,
wordt op non-activiteit gesteld.
De gewone audiëntie van den Minister van
Landbouxv enz. zal op Woensdag a. s. niet
plaats hebben.
KORTE MKDEDEEI.ISOES
VERGADERINGEN.
Te 's Grarenhage is Zaterdag een buitenge
wone algemeeno vergadering gehouden van de
Vereeniging van gasjabrikanten in Nederland.
Hot oerelidmaatschap werd aangeboden aan
het lid W. do Liefde.
Verschillende technische modedeelingen wer
den gedaan aangaande de nieuwe gasfabriek
aan de Trekvliot te 's Gravenhage, die ver
volgens bezocht werd.
Eveneens to 's Gravenhage word denzelfden
dag dc gewone jaarlyksche vergadering gehou
den van den Ncderlandschen Coöperatieven bond.
Tot voorzitter xverd herkozen do heer dr
A. Rutgors.
Utrecht word nis plaats voor de volgende
jaarvergadering aangewezen.
Te Nymogen is Zaterdag do 32o jaarljjksche
algemeene vergadering gehouden der Vereeni
ging voor facultatieve lijkverbranding.
Dc vereeniging telt thans 715 loden, verdeeld
over 15 afdeelingui.
Ilot kapitaal van het fonds voor ljjkox-ons
bleef onveranderd en vertegenxvoordigde op
31 Doe. 1906 eene waarde van f26.180.
Voor rekening van het fonds hadden drio
crematies plaats.
Op 31 Dec. 1906 bedroeg het ledental 678,
t.w. 654 gowone en 24 buitengewone leden. De
ontvangsten bedroegen f867.93 of met het
saldo van 1905 totaal f 1659.14. Aan contributies
werd f 707 ontvangen.
De uitgaven bedroegen f 1313.52, de rekening
sluit derhalve met oen batig saldo groot
f345.62. De ontvangsten voor het fonds voor
lijkovens bedroegen in 1906 f814.07, vormende
met het saldo van het vorig jaar totaal f3017.33
de uitgaven f 105.90.
Tot lid van het hoofdbestuur werd herkozen
dr Ph. K. van Lissa en voor do x'acature-dr
Tb. W. van Lidth de Jcude (niet herkiesbaar)
mejuffrouw M. J. Verstege te Groningen.
De volgende vergadering zal te Groningen
gehouden worden.
Bjj acclamatie werd op voorstel van het
hoofdbestuur besloten om het te machtigen tot
uitvoering van oen plan voor een Nederlandsch
ccematorium, ontworpen door den architect
M. A. Poel te Hilversum, en waarvan de kosten
bogroot worden op f 70.000.
Met den bouw mag echter niet begonnen
worden vóór het voreischte kapitaal aanwezig is.
OOST-INDI45.
Uit hetgeen te Kota-Radja langzamerhand
bekend raakt omtrent de aanleiding om den
gevangen genomen Van Daalen te verdenken
van den grooten diefstal uit 's lands kas, blijkt
dat anonieme brievon, gericht aan don civ. en
militairen gouverneur, de eerste aanleiding
gaven tot het instellen van een onderzoek.
In den in beslag genomen koffer werden,
behalve het ontvreemde geld, ook familie
portretten gevonden en papier met handschrift
van den verdachte.
Men beweerde dat de heer Van Daalen zich
waarschijnlijk op een alibi zou kunnen beroe
pen, maar van andere zyde wordt beweerd
dat daarop weinig kans bestaat.
Uit Stad en Provincie.
De winterdienst op de spoorwegen vangt
morgen, 1 October, aan.
De gebruikelijke opgaaf in ons blad is
daarmoe in overeenstemming gebracht.
In de zitting van de Provinciale Staten
van Zeeland van den 2en Juli jl. weid, op zyn
verzoek, aan den beer M. B. G. Hogerwaard
op de meest eervolle wjjzo, met iDgang van 1
October, ontslag verleend alB hoofdingenieur
van den provincialen waterstaat, onder dank
betuiging voor de vele en gewichtige diensten<
gedurende meer dan 25 jaar aan de provincie
bewezen.
De heor Hogerwaard, die den 11 en October
1881, met ingang van 1 Januari 1882, tot hoofd
ingenieur benoemd word, heeft heden die be
trekking neergelegd.
In hem verliest do provincie een man van
zeer groote werkkracht en meer dan gewone
bekwaamheid.
Hjj heeft den provincialen waterstaatsdienst
georganiseerd en zjjno denkbeelden betreffende
oeververdediging op uitnemende vrjjze in toe
passing weten te brengen, zoodat te dien aan
zien is gedaan wat tnenscheljjker wjjze kon
worden verricht.
Die denkbeelden beeft hjj neergelegd in De
oeververdediging in Zeeland sedert 1860, waarin
achtereenvolgens do verschillende onderdooien
dor provincie zyn behandeld.
Deze uitgaaf mag inderdaad een standaard
werk worden genoemd, dat ook voor de komende
tyden groote waarde zal hebben.
De heer Hogerwaard werd den 31 October
1863 bonoemd tot surnumerair van den rjjks
waterstaat, 14 December 1864 tot aspirant-
ingenieur en 29 October 1868 tot ingenieur
der 2c klasso.
Zaterdag - en Zondagavond was de groote
Schuttershofzanl a 1 ffi e rtjjdens de voorstellin
gen van Tewo's electrobioscoop, op alle rangen
goed bezet. Het publiek werd mot het zeer vari-
eorend programma don geheelen avond aangc-
nanm bezig gehouden. Po verschillende num
mers, wan* van reeds eenige zeer mooie in een
vorig bericht vermeld zjjn, voldeden ook nu
goed.
Zondag middag spoelden alhier op het
terrein achter do meelfabriek de beide Mid
delburgsche voetbalvereenigingen Victoria 1 en
Olgmpia II een wedstrijd, xvolko gexvonncn
word door Victoria met 4—1 goals.
Yóór do rust was de stand 3—0 in het \*oor-
deel van Victoria.
Een talrjjk publiek woonde de match by.
Uit Vlissingen.
Zondagmiddag gaf do harm*nie St. Caecilia
in de mxxziektent op den Noordzee-boalevatd
het laatste concert in dit seizoen.
Ofschoon het elk oogenblik dreigde tegaay