MIDDELRIIRGSCHE COIRANT.
1007.
Donderdag
26 September.
Middelburg 25 September.
Uit Stad en Provincie.
'2'2
Z/.
ISO- Jaargang.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k a, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prys per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van bet K. N. Met. Instit. te Bilt.
25 Sept. 8 u. yrn. 60 gr., 12 u. 73 gr., av.4 u. 71 gr. Hoogste barom. stand 766.0 te BreBlau,
laagste 750.8 te Valentia. Verwachting tot den avond van 26 Sept.: zwakke tot matige
wind uit zuidel. richtingen, toen. bew., mogelijk regen of onweersverschijnselen en iots warmere temp.
Advertentiën: 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood>- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zy innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverhoid en Geldwezen, is geroohtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA
31AB Ax., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
DE POSITIE.
Ziezoo, nu weten wij het.
Het Ministerie-Do Meester mag blijven
levou
Zoo decreteert De Standaard in zijn
no ui uier van Maandag, in een opstel onder
bovengenoemd opschrift, dat niet ondertee
kend is en dat wij dus gerust mogen aan
nemen als afkomstig van den bekenden
leider.
Hu uit den toon van dit eigenaardig stuk
mogen wij te meer die gevolgtrekking
maken. Men leze den volgenden aanhef
maar
De positie van het Kabinet is ongetwijfeld
door hetgeen in de eerste helft van 11)07
voorviel, gesterkt.
Niet door het Staal-incidont, met zjjn na
sleep, maar door de Provinciale Stembus. Dank
zy die Stembus tocb, heeft de Oppositie het
Kabinet, zoo het te bedenkelijke bokkespron-
gen maken mocht, thans in zyn hand, en
juist dit maakt, dat men van Rechts het mi
nisterie rustig kan laten voortwerken, zijn
val niet behoeft te verhaasten, en zelfs in
zijn critiek zachter kan zjjn.
Had de ministerieelo groep bjj de Provin-
cialo stembus het pleit gewonnen, zoo zou het
eisch van het oogenblik kunnen geweest zjjn,
om, eer het te laat werd, in de teugels te
grypen. Thans viel hiervoor de noodzakelijk
heid weg.
Rechts broeit er niets. Do Provinciale Stem
bus heeft de lucht van de overdadige electri-
citeit gezuiverd, en daardoor zit het Kabinet
in zjjn 3do jaar vaster, dan het in zjjn 2de zat.
Niet, alsof deze teringziekte zelf was aange
sterkt, maar de barometer ging nu voor den
kraDke gunstiger staan. Voor ongewenschte
nachtvorsten bestaat minder vrees.
Te ben jjden is doze positie voor het Kabinet
niet. Zoodra de wind in het land keeit, en in
allerlei kringen zeker vermoeden post vat, dat,
mocht thans een nieuwe Kamer gekozen wor
den, die Kamer tegenover het Ministerie zou
staan, is eigenljjk de peeB van zjjn constitu-
tioneele kracht doorgesneden, en zou 't zich
zelf eervoller aftocht verzekeren, door nu reeds
te gaan, dan later te moeten zwichten.
Door aan te bjjven, doet het Kabinet een
daad van zelfopoffering, waarvoor met name de
Oppositie het dankbaar mag zjjn. Het ziekte
proces heeft nu zjjn natuurlijk verloop. Van
al wat naar overhaasting of overrompeling ook
maar zweemt, kan mon zich dezerzjjds ont
houden. En te zjjner tjjd zal dan voor het oog
van hoel 't land worden uitgemaakt, of het in
1905 of in 1907 een triomf was van den waan
van don dag, dan wol de gemeende uitspraak
van het kiezerscorps."
En dan wordt de raad gegeven inmid
dels niot veel meer van dit kabinet te ver
wachten. „Wie hier laag biedt, bespaart
zich teleurstelling."
Na, voor dien laatsten wenk gevoelen ook
wij wel wat, met het oog op de to wachten
Grondwetsherziening. Daarop doelden wij
dan ook in onzo beschouwing over de Troon
rede.
Het leek ons alsof in die redo dezelfde
meening doorstraalde. En juist om den
toon, die daaruit sprak, om do daarin
voorkomende, onbestemde, wisselende uit
drukkingen als „eerlang", „weldra" enz
doch niet om haar iahoud, noemden wij
haar een duf stuk.
Aon onze waardooring voor het Ministerie
zelf, dat veel ons toezegde en dat zeer
voel wil tot stand brengen, doet die be
wering hoegenaamd niets te kort.
Er is door dit Kabinet reeds heel wat
goeds tot stand gebracht; en ware het in
cident-Staal er niot geweest, en hadde in
de Eerste Kamer de meerderhoid zich niet
obstinaat getoond, er zou nog meer in het
Staatsblad zijn verschenen.
En nu kan het zeker door een praotische
regeling der werkzaamheden mogelijk zijn
dat, naast do grondwetsherziening,nog een en
ander tot stand komt dat nuttig en noodig is.
Maar herhaaldelijk bleek dat politieke
overwegingen meer invloed uitoefenen dan
's lauds belang.
Zal dit nu weer zoo zijn
Wij willen het niot hopen.
De ervaring kan de rechterzijde wijs
hebben gemaakt, al geeft do rede, waarmee
de voorzitter der Eerste Kamer zjjn taak
weer aanvaardde, niet veel grond voor de
verwachting dat dit met hom en de zijnon
het geval is.
'Ihx elk geval heeft de hoofdleider der
clericalo autirevolutionnairo partij niet hot
recht om in De Standaard het voor to
Btellon alsof dit deel der Rechterzijde het
a 11 e o n in zijn macht heeft om over het
leven of don dood van hot ministerie-De
Meester te beslissen.
De Reobterzijdo telt nog andero fracties
die medezpgging hebben.
e>
Vóór wjj verder gaan nog een onkol
woord over de uitspraak der Provinciale
8tombus.
In menig opzicht kan de in Juni ver
kregen beslissing eene verrassing, eene
overrompeling hecten. Wij wezen er reeds
vroeger op dat niet alleen der olericalen
macht tot den toen verkregen uitslag heeft
meegewerkt. Er waren destijds ook tal
van conservatieve en andere elementen
die èn om het incident-Staal èn om andero
redenen zich ditmaal bij de clericalen aan
sloten.
Men kan die uitspraak daarom oj'c nie
als maatstaf nemen voor eene vol ende
vorkiozing, b. v. voor do Tweede Kamer-
Dr. Kuyper, noch de hoeren van De Tijd
en andere Roomsch-Katholieko leiders, die
zoo nauw zich hij hem aansluiten, kunnen
in dozen op goeden grond profeteoren.
Elke verkiezing is een loterij.
En hot is daarom nog laDg niet zoo zeker
dat, mocht thans een nieuwe Tweede Kamer
moeten gekozen worden,die tegenovoi
het Ministerie zou staan.
Men stoffe dos niet te veel op de macht
der Rechterzijde in haar geheel, en men
doe dit te minder nu nog steeds duidelijk
blijkt hoe zij zelve het oneens is en een
deel daarvan niet gediend blieft van dr.
Kuyper en zijn macht.
De Rechterzjjde telt nog andere fracties
die medezrgging hebben, zoo schreven wij
Dit is nog dezer dagen aan het licht ge
komen bij het stellen van een candidaat
voor de Tweede Kamer in het district
Schiedam.
Dr. Kuyper had men gaarne candidaat
gesteld gezienhem werd de vacante zetel
aangeboden, hij had dien „niet geweigerd",
zoo hoet het in een Haagscho correspcn-
dentio aan De. Tijd.
Maar hij werd toch niet gesteld.
En nu moge die correspondent do houding
van dr. Kuyper verheerlijken en schrijven
„dat hij zioh wederom in het belang dor
christelijke politiek heeft opgeofferd, door,
bij het geringste teeken van tegonzin, om
den zetel voor hom af te staan, zich be
scheiden op den achtergrond to houden
wat zeer wol mogelijk ishot bljjfc toch
een feit dat ook ditmaal niet is gehandeld
overeenkomstig het verlaDgon van zijne
partijgenooten, eienmiu als naar zijn eigen
wonsoh.
De christelijk historischon en de fraotie-
Lohman weigerden beslist samen te werken
om dr. Kuyper weêr een zetel te verschaf
fen in do Tweede Kamer.
Hot heeft trouwens mot de candidaal-
stelling in het district Schiedam alles
behalve goed gezeten.
Er is twist en tweedracht.
Op een andere plaat in dit nommer
vindon onze lezers daaromtrent nadere
modedeolingen.
In het licht van dit feit, dat niet op zich
zelf staat, komt hot hoogmoedige van het
schrijven in De Standaard nog te meer uit.
Niet eene fractïo der Rechterzijde heofi
het lot van het Ministerie in handen.
De vroeger zoo fiere anti-revoluiionnai-
ren, die eenmaal hun kracht zoohtcn in
hun isolement, hebben eeret hun democra-
tisohe beginselen moeten wegmoffelen ter
wille van hun meer conservatieve bondgc-
nootenen nn, als er te Leiden of te
Schiedam een, wjj zullen maar zeggen „anti-
revolutionnaire zetel" openkomt, heet het
„daarvan afblijven, geen anti-revolutionnair
meer nop. En in olk'geval niet dr Kuyper."
Do hoofdredacteur van het orgaan der
fractie Lobman is nu de man.
De Standaard spreke dus niet zoo bout
een paar toontjes lager waren meer passend
bij de onloochenbare feiten van den dag.
In do gewichtige dagen van hot begin
des jaars, waarin dé toenmalige Minister
Staal zich zoo kranig hield, en bij de daarop
gevolgde Ministerieoio crisis gaf bet huidige
Kabinet, onder leiding van don heer De
Meester, blijk vaa goed beleid on grooten
takt.
Hot hield zich flink, het toonde karakter
hot stond zijn bestrijders ferm te woord.
Wij kunnen daarom ons geen oogenblik
voorstellen dut hot zich door het arrogante
geredeneer van De S and aard eenigszinB
van de wjj* zal laton brengen.
Het zal wij vertrouwen dat kalm
en rustig do taak, vóór drie jaren op zioh
genomen, volbrongen en volgen de ge
dragslijn die het zichzelf toen heeft voor
geschreven.
Dit is trouwens ook do eenige weg, in
'e luids boluDg to volgen.
Aan do rechterzijde do verantwoordelijk
heid wanneer het Ministerie zijn taak niet
volbrengen kan.
Maar bij haar zullen, meenen wij, velen
voor die verantwoordelijkheid terugdeinzen,
welke dr Kuyper schijnbaar licht telt.
Er is in de dagen van crisis, waaraan
wij herinnerden, gebleken dat niemand de
Regeeringstaak durfde op zich nemen dat
zonder dr Kuyper dat niet mogelijk ia, en
dat een groot deel der rechterzijde van
zijne diensten niet gediend blieft.
Ea dat kwam nu nog sterker aan het
licht.
Zou men dan in zulke omstandigheden
een politiek spel willen en durven spelen
tegenover het huidige kabinet
Wij betwijfelen het.
Wat De S andaard schreef, is in onze
oogen niets dan grootspraak om de zwak
heid van de rechterzijde te verborgen.
BENOEMINGEN. ENZ.
By kon. besluit
is benoemd tot gewoon hoogloeraar in de
organische scheikunde en hare toepassingen
ea de. analytische scheikunde aan de Tech
nische Hoogeschool to Delft dr. J. Böeseken,
thans loctor aan de Rjjksunivorsitoit te Gro
ningen, uit welke betrekking hein tegeljjker-
tyd eorvol ontslag is verleend
is voor hot tjjdvak van 1 October 1907 tot
en met 31 Augustus 1910 benoemd tot rector-
magnificus der Technische Hoogeschool te
Delft S. G. Everts, civiel-ingenieur, gewoon
hoogleeraar aan die Hoogeschool
is op verzoek, eervol ontslag verleend aan
W. Mensing, als huismeester, en aan diens
ochtgenoote T. van der Deure, als huismees-
teros in het lljjkskrankzinnigengesticht te
Medeuiblik
is aan den kapitein t/z. P. F. van der Veldon
Erdbrink, eervol ontslag uit den zoodienst
verleend onder toekenning van pensioen, en
zjjn bevorderd tot kap. t/z., de fenp.-luit. t/z.
G. L. Goedhart, en tot kap.-luit. t/z. de luit-
t/z. lBto kl. W. J. G. L'mbgrovo
is bp de Algemeono Rekenkamer bevorderd
tot commios H. Bakkes, thans adjunct-commies
zyn benoemd: bij het wapen dor infanterie
tot 2o-luit.: by hot 3e reg. do sergeanten IC.
R. Lankenau van het 8e, J. W. M. Wins van
hot 10o on L. F. van der Benden van het 5e
rog.
bij het pers. dor mil. adui. tot 2e-luit.-
kwnrt.ni. by hot 6e rog. ink de sergeant W.
Woisfelt van het 3e reg. inf.; by hot 3o rog.
inf. de sorgoant H. J, Londo van het 7o rog.;
by hot pors. der mil. adm. van het leger in
Ned.-Indiö tot 2o luit.-kwartra. do sergeant der
inf. J. C. Paul van hot 3o rog.
Door de arr.-rochtbunk te Hcoronveen is, tor
vervulling dor vacature van kantonrechter te
Boeaterzwaag. opgemaakt do navolgende al-
phabotischo lijst van aanbeveling: mr J. de
Borgb; mr L. F. Britzolmr M. P. D. baron
van Harinxma thoe Sloten, griffiers by do kan-
tnngorochton te Oss, Almelo en Bocstorzwaag.
In do St. Oft. no 224 brengt dc Minister van
Binncnland8che Zaken tor kennis vun belang
hebbenden, dat in don loop dor maandon
October, November en December o. k. gele
genheid zal worden gegeven tot het afleggen
der examens ter ve kryging van een getuig
schrift als apothekersbediende.
Zy sullen worden afgenomen te Zwolle op
30 October o. k. on te 's Gravenhnge op 7
October o. k. on volgonde dagen.
Voor nadere inlichtingen zie men do ge
noemde St. Crt.
Deze week verleenen de Ministers van Bin-
nenlandsche Zaken, Oorlog en Waterstaat geen
audiëntie.
HOKTE MEDEDEELINGEN
VERGADERINGEN.
In het gebouw van Kunsten en Wetenschap
pen te'B Gravenhagois Maandag een druk be
zochte propaganda-vergadering gehouden ton
gunste van een spoedige behandeling van de mo
tie Drucker-Treub, betreffende de pensionnce-
ring van gemeenteambtenaren. Als sprekers
traden op de keeren mr. J. Limburg, jhr mr
Ch, J. M. Ruys de Beerenbrouck, P. van Vliet
;r. en K. ter Laan.
Ten slotte werd met algemeene stemmen
oen motie aangenomen, waarby de Tweede
Kamer der Staten Generaal boloeid doch drin
gend wordt verzocht do motie Drucker-Tronb
ten spoedigste en althans nog in dit zitting
jaar in behandoling te willen nemen.
Door een deputatie zal zy worden aange
boden aan den voorzitter der Tweede Kamer.
Uit de mededeelingen van den secretaris
bleek, dat tor vergadering vertegenwoordigd
waren 13,000 ambtenaren en bedienden, aan
gesloten by 52 vereonigingen, terwjjl nog oen
aantal andere organisaties scbriftelyk of tele
grafisch sympathie hadden betuigd.
Door het hoofdbestuur der verooniging van
Nederlandscho patroons Boaz is een commissie
benoemd om rapport uit te brengen over de
oprichting ooner Centrale Spaar- en Voor
schotbank, in verband met do oprichting van
dergelyke plaatseljjko banken en een om een
vragenlijst te ontwerpen aangaande noodig
geachte wijzigingen der ongevallenwet.
Het bureau kroeg in opdracht het ontwerpen
van een adres aan do regeoring, aangaande
het ontwerp-ziekteverzekeringswet, aan de hand
van de rapporten, die van de afdeelingen zullen
inkomen op de vragonlysten, welke inzake
de ziekteverzekering aan allo en betreffende
de landbouw-ongevallenverzekering alleen aan
de landbouwal'deelingen zullen verzonden
worden.
Uit de mededeelingen van den secretaris
der pachtcontractcommissic bleek, dat voorde
gehouden enquête veler medewerking werd
verkregen, aoodat de commissie zich vleit met
de verkregen gegevens, goeden arbeid te
kunnen leveren.
Besloten werd nog het Boa:-orgaan, als
sociaal maandblad met November a. s. dubbel
zoo groot te doen verschynen als nu.
Kamerverkiezing Schiedam.
In de Zaterdagavond gehouden vergadering
van de Centrale Antiievolutionnairo Kiesvei-
eeniging in dat district werd met eene stom
meerderheid besloten voor het lidmaatschap
der Tweede Kamer candidaat te stellen jhr.
mr. D. J. de Geer.
Dit heeft by een deel der leden kwaad
bloed gezet en tot het besluit geleid zich van
deze candidatuur af te scheiden en een eigen
candidaat to stellen.
Zy hebben daartoe gekozen den heer A. W.
F. Idenburg, gouverneur van Suriname.
Men schryft ons
In de rekening der provinciale cn huishou-
delyko inkomsten en uitgaven van Zeeland
over 1894, toen onze provincie een bezoek
ontving van H. M. do Koningin-Moeder cn
H. M. do Koningin, komt onder art. 27 van
hoofdstuk 8 der uitgaven vooruitgaven by
leesteiyko gelegenheden f 6770.96'. Vermoedo-
lyk staan dezo uitgaven uitsluitend in verband
met do luisterryke koninklykc ontvangst van
H. H. M. M.
Pessimisten en minder goedgezinde royalisten
zouden misschien aanmerking kunnen maken
op het hoogo bedrag van gonoemde som, maar
verdoelt men de uitgaven over bot zielental
dor provincie, op 1 Januari 1895 bedragende
207228 inwoners, dan konion dio uitgaven tc
staan op f 0.03268 por ingezeten, derhalve nog
goon f 0.03s.
De kosten in verband met het bezoek van
do Koningin en den Prins worden thans voor-
loopig geraamd op f 7000.
Kon klein vorkcerd woordje hoeft in hot
bericht van do concerten, door don Alg. Muziek'
handel hier te geven, een verschil van botec-
kenis gemaakt De toogangaprys is niet voor
oen heer en dame f 5, maar voor een hoer
dame.
De Geschied- en Letterkundige Verecniging te
Middelburg stolt zich, naar mon ons schrijft,
voor in liet aanstaande winterseizoen vier
voordrachton te doen houden, nl Vrydag den
Ssten Novomber, den 13dcn December 1907 cn
den 10 Januari van 15)08. op welke avonden
rospectiovelyk als sprekers zullen optreden de
heoren prof. P. J. Blok uit Leiden, dr N. Japik -'
van 's-Gravenhage, prof 1. Huizingiv uit Gro
ningen. Voor do voordracht, die in Februari
zal plaats hebben, is do voreeniging nog mot
een spreker in onderhandeling.
Uit Vlis8ingon.
Dinsdagmiddag ia aldaar aan wal gébracht
een neger, stoker van het Duitsch stoomschip
War ten fels, die in do kolenbonkers van dat
atoomschip was gevallen en verwondingen
bekomen had. Hy werd naar hot R. K. hos
pitaal vervoord.
Een scbriftelyk verzoek van een aantal
loden der N. H. gemoente te Domburg,
om den bedekten steen in don pastoriegovel,
waarvan vroeger melding is gemaaakt, weder
te ontblooten, teneinde een bejaarde weduwe
en haar verwanten niet te grieven, is door
kerkvoogden en notabelen voor kennisgeving
aangenomen.
By de Dinsdag te Sluis gehouden stem
ming voor een lid van den raad brachten 266
van de 327 kiezers geldige stemmen uit. Uier-
van verkregen de heeren S. van Maldogem
48, J. N. Metz 81, P. Noest 112 en A. Zonne-
vylle Mz. 25 stemmen.
Herstemming alzoo tusschen de heeren Metz
en Noest.
Dezo zal 1 October plaats hebben.
Provinciale Staten van Zeeland.
In hun voorstel tot heffing van opcenten
ten behoove der provincie, zeggen God. Staten
dat op de begrooting, om die sluitend to
maken, een bedrag te kort komt van ongoveer
f 23.000.
Ged. Staten meenen dat heffing van opccu-
ten op do vermogens- en op de bedryfsbelas-
ting geen aanbeveling verdient. De vrees is
zeker niet ongegrond, dat aan opcenten op de
vermogensbelasting gegoeden een motief zullen
ontleonen, om de Provincie te verlaton of er
zich niet te vestigen. Opcenton op de be-
dryfsbelasting drukken den middenstand en
treilen niot den landbouw, die toch ook in
niet geringe mate profiteert van de uitgaven,
welke in Zeeland het tekort veroorzaken.
Met het oog op die uitgaven, welke eens
deels strokken ten voordeele van den landbouw
(tramwegen), anderdeels ten bate van het
algemeen (tramwegen, vakonderwys), komt het
Ged. Staten voor, dat de meest redelyko op
lossing is, de voor die uitgaven noodige fondsen
te patten eensdeels uit de grondbelasting,
anderdeels uit de personeele belasting. Voor
verhooging van opcenten op de laatste pleit
ook nog, dat zy, die daaraan by dragen, in
1897 zyn ontlast; hot scbynt niet meer dan
billik, hen in do eerste plaats te treffen, nu
de provincie behoefte aan versterking van
inkomsten krijgt.
Do vermeerdering van het getal opcenten op
de personeele belasting meenen zy veilig te
mogen stellen op 6, waardoor het ook voor
1898 en 1899 door Gedeputeerde Staten voor
gestelde getal van 27 zal worden bereikt en
waardoor eene bate zal worden verkr egen van
ongeveer f 19.010wordt daarbij gevoegd de
opbrengst van 2 opcenten meer op de grond
belasting op ongebouwde eigendommen, gevende
ongeveer f 8.364en van 2 opcenton meer op
de grondbelasting op gebouwde eigendommen,
gevende ongeveer f 1.326, dan wordt in totaal
eene hoogere opbrengst verkregen van ongo
veer f 31.700, waarmedo, naar Ged. Staten
vertrouwen, in do eerste jaren in de behoeften
zal kunnen worden voorzien.
Door Ged. Staten wordt voorgesteld aan
de Vereeniging Ambachtstcekenschool voor Nanrtl-
bevelaiid le Kortgenc uit do Provinciale fondsen
oen subsidie te verleonon van f 50 per jaar
voor hot tydvak van 1 Januari 1908 tot 31
December 1910, onder voorwaarde, dat: door
do gemeento Kortgenc cn belangstellenden gc-
zamenlyk ton minste f 100 por jaar worde
Uygedragcn cn jaarlijks wordon overgelegd
afschriften of afdrukken van de begrooting,
do rekening cn hot verslag.
In het plan voor deaau te ganc geld leen ing
wordt bocyford dat het bedrag daarvan op
ton hoogste f 240.000 dient gesteld te worden.
Blykcna hot plan zal de rente vier ton
honderd bedragen en de aflossing plaats heb
ben in ton hoogste 20 jaren.