MIBBELBIIRGSCHE COURANT.
Zaterdag
17 Augustus.
N°. 193.
ioO° Jaargang.
1907.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k 8, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier on tel. weerbericht van het K. N. Met. Instit. te Bilt.
16 Aug. 8 u. vm. 58 gr., 12 u. 66 gr., av. 4 u. 65 gr. Hoogste barom. stand 771.1 te Horta.
laagste 744.1 te Christiansund.Verwachting tot don avond van 17 Aug.: matige W. tot Z.W.
wind, meest zwaar bewolkte lucht, mogeljjk regenbuien en iets warmer temperatuur.
Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zjj innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, botroffcndo
Handel, Nyvorheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Adverteutle-Bnrean A. DIS LA
MA1( Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Middelburg 16 Angustus.
Sprokkelingen.
Een v.aagstuk, dat meer en meer de op
merkzaamheid trekt en dan ook druk bespro
ken wordt, is de houding van Japan
tegenover onze Oost-I ndiö.
Sedert keizer Wilhelm met zooveel nadruk
wees op het gele gevaar, is er heel wat ge
beurd dat do bijzondere aandacht op Japan
vestigde.
Het is oen welvarend land en dc bewoners
ervan zjjn intelligent en energiek.
Dat is meer dan eens, en het laatst in den
oorlog tegen Rusland, gebleken. De Japanners
zien goed uit hun oogon, en geen wonder dat
menig Nederlander de vrees om het hart slaat
wanneer hjj merkt dat zjj voor onze Oost meer
dan gewone belangstelling toonon.
En daarvoor is wel reden.
Door zjjn rjjkdoin en zjjn ligging is Java
voor de Japanners zeer zeker een begeerlijk goed.
En die gele heeren vestigen zich daar hoe
langer zoo moer en stellen zich op de hoogte
van den toestand in onze koloniën.
By hun vestiging handelen zij volgens een
bepaald stelsel, daar zjj zich in gelyke mate
over alle groote plaatsen verdeelen. Meestal
vestigen zjj zich als hotelhouders, kappers en
kramers en nemen, om hun huishouding waar
te nemen, Japansche vrouwen die reedseenigen
tyd in huizen, waar het bedrijf, dat zy uit
oefenen, gedreven wordt, als dienstboden ge
woond hebben en de landstaal machtig zjjn.
Er zjjn ook reeds eenige Japansche onder-
wjjzers op Java gevestigd, die den Chineezen
in de Japansche taal onderricht geven.
Ook aan militair bezoek ontbreekt het niet.
Volgens de jongste mail kwam Yrjjdag 12
Juli te Sierabya aan de majoor van het Japan
sche leger Inonjje, aan wien door den leger
commandant vergunuing werd verleend om alle
open militaire inrichtingen te bezoeken. Zater
dag en Maandag bezocht hjj dan ook, onder
geleide van den kapitein der infanterie Dinger,
alle inrichtingen, met uitzondering van don
artillerie-constructie-winkel, de pyrotechnische
werkplaats en de oorlogsmagazijnen.
Majoor Inouye vertrok Maandagmiddag naar
Malang, om ook daar do militaire inrichtingen
in oogonschouw te nemen.
Kort te voren waren er ook Japansche oor
logsschepen te Batavia geweest, en toen gaven
ook de officieren van die bodems het spreekt
van zelf hun oog en goed den kost.
Een hunner dreef zyn onschuldige nieuws
gierigheid zelf» zoo ver, dat hjj, volgens het
Bat. N.blad, 's nachts het fort Antjol besloop
om er de zaken af te neuzen. Maar onze ves
ting laat zich zoo maar niet verschalken. Do
Japanner werd by zyn kraag gepakt en terug
gebracht, waar hij wezen moest.
Den volgenden dag gingen ze onschuldigjes
naar Buitenzorg.
Bekend is het ook dat vdór het uitbreken
van den oorlog met Rusland, twee Japanners
op Java zich vestigden als tandarts, en hunne
diensten bewezen voor zulk een spotprys dat
onze tandartsen daartegen protesteerden.
Toen vroegen zy verlof om prentbriefkaarten
te mogen vervaardigen en te verkoopen, wat
hun werd toegestaan.
Bjj het uitbreken van dien oorlog waren
zy plotseling verdwenen en toon bleek uit
mededoolingen van Chineezen, dat zy twee
stafofficieren van het Japansche leger waren.
Genoemd Indisch blad zinspeelt al op
spionnagc.
In he t begin dezer maand was ook con doel
van een »Briof uit do Hoofdstad" in de Am-
hemsche Courant, nommor van 3 Augustus, aan
Japan gewjjd, en wel naar aanleiding van de
laatst verschenen aflovoring van de Geschie
denis van omen lijd scdei-t 1848 van wylon dr
P. Muller, waarin geschreven wordt over do
•verdere" opening van Oost-Indië.
Daarin werd er op gewezen dat sedert 1858
er verdragen bestonden tusschen Japan en
enkele Europeesche Staten, alsmede Noord-
Amerika, betreffende een zeer beperkte toe
lating van vreemdelingen in Japan en opening
van enkele havens. Er bestond echter een
machtige party, wolke zich verzeEïè tegen
elke toelating.
In 1861 kwam hot tot onlusten, waarbjj o.a.
een aanval gedaan werd op hot gebouw der
Engelsche legatie. Daar de regeering niet by
machte was dergeljjke uitbarstingen te keeren,
werd een gezantschap naar Europa afgevaar
digd, om eone herziening der verdragen te
verkrjjgenT waarbjj de opening in 1862 van
nog vier Japansche havens voor den buiten-
landschen handel beloofd was.
Torwjjl dat gezantschap in Europa was, brak
weder een gevaarlyke opstand uit tegen de
regeering en in 't byzonder tegen den Taikoen'
het feitelyk opperhoofd, dat de rogeeringszaken
bestuurde.
Men slaagde cr toen ia de macht van den
Taikoen aanmerkelijk te besnoeien.
In het begin van 1863 verscheen een Engelsch
eskader voor Tokio en dreigde mot een bom
bardement, wanneer geen voldoening gegeven
word voor een moord, in September 1862 op
eon Engelschman gepleegd.
Door Fransche bemiddeling werd dit bom
bardement voorkomen, maar do spanning bleef
dermate toenemen, dat de vreomdelingen niet
langer mocliton bljjven, daar de Regeering niet
voor hun veiligheid instond. Hierop volgde
in Augustus een beschieting van Kagosima, ter
Zuidkust van Kioesioe, torwjjl mede eenige
Japansche schepen in beslag werden genomeD,
waarna de schadeloosstelling, ten deele althans,
betaald werd.
Daar do burgeroorlog inmiddels voortduurde
trok de Regeering, wel inziende dat zy togen
de Westersehe Mogendheden niet opgewassen
was, het besluit tot uitzetting der vreomde
lingen in en zond in 1864 een tweede gezant
schap naar Europa, om herziening der tractaten
te vragen. De zending mislukte, maar van dien
tyd dateert de opkomst van Japan.
Jongelieden, die het gezantschap vergezelden,
bleven in Europa achter om zich van scheeps
bouw, nijverheid enz., maar vooral van mili
taire zakon op do hoogte te honden.
Hun studie is van zeer veel invloed geweest
op de latere ontwikkeling van het land.
Na den oorlog van 1864, waar de opstande
lingen door een Engelsch-Franach-Nederlandsch
eskader, ten ondor gebracht werden, zorgde
de Regeering allereerst voor een reorganisatie
van het leger, door .aanstelling van Europee
sche instructeurs.
Als in koortBacktigen haast, kwamen in het
tyd vak van '70 tot '80 de meeste hervormin
gen tot stand, Er werd o. a. oen uitmuntende
krygsmacht te land en tor zee geschapen. Do
nieuwe tyd had voor good gezegevierd,
Zoo is het Japan geboren, dat ons reeds
een paar groote verrassingen, (China en Rus
land) bezorgd heeft en nu voor good een plaats
onder de groote mogendheden heeft ingenomen.
Men had er aanvankelijk zoo weinig acht
op geslagen
Dit wordt door wylen den Loidschen hoog
leeraar in de volgende regelen geschilderd:
»Wei had hot groote publiek vernomen van
oen wereld, die daar in hot land der opgaande
zon ïederen reiziger öf bekoorde, of boowel
zelden afstiet; maar het was slechts oen
zeer schemerachtige voorstelling, die men zich
van die wereld maakte. Als niet een dor
groote woordkunstenaars dor Franscho letter
kunde, die tevens oen zeeman, oen dichter en
een wereldreiziger is (Pierre Loti), or do stol
voor een roman aan had ontleend, die juist
om zyn stof een bjjna grcnzeloozo populariteit
verwierf, zou die voorstelling nog onbestemdor
geweest zyn. Thans werd zy romantiek oi
liever theatraal, om niet te zeggen operette
achtig. Japan leok aan Europa meer een
decoratie dan een workelykheid. Hoeveel
werkelijkheid er achter dien thcatralen toe
stand stak, dat kon, wio goed de tookenen der
tyden waarnam, roods na een vyftiontal jaren
ontdekken."
Is cr nu grond voor ons om, met het oog
op onze koloniën, Japan te wantrouwen, Japan
te vreezen 'i
Voor het eerste meer dan waarschjjnljjk.
Voor het laatste alleen dan wanneer wjj ons
met voorbereiden op allo mogeljjke gebeur
tenissen. Maar ook dit achten wjj zeker: de
groote mogendheden benjjden elkaar onze
Oost; zy zu'lon hot ons niet zoo grif doen
afnemen cn allerminst door Japan.
Dezer dagen op het te 's Hertogenbosch
gehouden Rooinsch Katholiek sociaal Congres
noemde dc heer Passtoors den oud-minister van
justitie, mr J. A. Loeft', den eerevoorzitter, de
man van het arbeids contract.
Hoe dikwijls op het onjuiste van die be
wering ia gewezen, zij wordt voortdurend her
haald.
Trouwens mr Loeft' zelf heeft bjj do indie
ning van het omgewerkte ontwerp Arbeidscon
tract getuigd, dat dit met de memorie van
toelichting «voor een aanzionljjk deel is i
ontleend aan den niet licht te overschatten
voorarbeid van het lid der Tweede Kamer mr
H. L. Drucker, in het jaar 1898 vanwege het
departement van Justitie openbaar gemaakt
onder den titol van Ontwerp van wet tot regeling
van de Arbeidsovereenkomst.'1
We hebben dit al meer herinnerd cn we
doen het ook nu, merkt de Zutph. Crt. op, al
lerminst om de verdienste van mr Loeft' te
verkleinen, maar om oero te geven wien eere
toekomt. Trouwens, de oud-minister heeft niet
nagelaten zjjn aandeel in de totstandbrenging
van dit gewichtig stuk sociale wetgeving tot
zjjn waro verhoudingen terug te brengen, toon
bjj, in antwoord op do ophoinclarjj door den hoer
Passtoors, antwoordde>er bestaat van uw
kant sympathie jegens mjj. omdat ik het mjjne
heb bjj gedragen aan het wetsontwerp op hot
Arbeidscontract, meer nog om reden ik het
heb gesteld, om het zoo te noemen, onder de
hoede van do encycliek Rerum Novarum
Begrjjpoljjk cn wjjselyk is de hoer Passtoors
op die zachte terechtwijzing niet teruggekomen.
Hy zag bljjkbaar in, dat mr Looft' er de man
niet naar is om zoo onverdiend oen lofuiting
zich zonder verweer te laten welgevallen. Het
Kamerlid Passtoors had moeten weten dat, als
men roept om «den man van hot Arbeidscon
tract", alleen mr H. L. Drucker uls de grond-
leggor daarvan recht heeft zich te verheffen
in zjjn volle lengte.
BENOEMINGEN. ENZ.
Bjj kon. besluit
is aan den heer J. P. P. C. Flodderus, op
verzoek, eervol ontslag verleend als vice-consul
der Nederlanden te Rome;
is aan jhr. mr. G. Six, op verzoek, verleend
eervol ontslag uit zjjne betrekking van griffier
bjj het kantongerecht te Breda, en hy benoemd
tot officier in de orde van Oranje-Nassau
is benoemd tot ontvanger der dir. bel. enz.
te BaarleNassau J. W. C. Staal, ontvanger
te Kerkrade.
De St. Cl. no. 191 bevat de wet van den
16don Juli 1907, houdende nadere voorzieningen
met betrekking tot de tiendrechten, bohoorende
tot het Kroondomein en do tiendplichtighcden,
rustende op goederen tot dat Domein beboo-
rende.
KORTE MEBlIDEEM.VtiEA
VERGADERINGEN.
Te Groningen word Donderdag de achtste
Bondsdag gehouden van don Ned. Bond van
Horlogemakers.
D.t het jaarverslag van den secretaris bleek,
dat de Bond steeds in bloei toeneemt en
ongeveer 600 loden telt.
Bljjkcns het financieel verslag van den
penningmeester bedroegen dc ontvangston
f 690.14, do uitgaven f 205.27, zoodat er oen
voordeolig saldo in kas was van i'181.87.
Do resultaten van de uitgeschreven prjjs-
vraag: Wolke middelen kunnen worden aan
gewend om de maatschappelijke positie van
de horlogemakers cn winkeliers te verbeteren
waren, bljjkens het rapport der betrokken
commissie, niot erg schitterend geweest. Een
tweede prjjs, oen som in geld on eon diploma,
kon niettemin worden toegekend aan hot
antwoord van den heer Frans Kculeumns te
Middelburg.
Het hoofdbestuur werd opgedragen oene
commissie to benoemen om rapport uit te
brongen omtrent een herziening van do wet
op don waarborg en do belasting van gouden
cn zilveren werken.
Uit Stad en Provincie.
Vorstelijk be/.ook aan
Zeeland.
Naar wjj vernemen, zal het vervoer van de
verschillendo aldeelingen paarden en rjjtuigen
voor den tocht van H. M. de Koningin door
Zeeland geschieden met de stoomboot Stad
Zierikzcc, van de reederjj der heeren J. k. A.
van der Schujjt te Rotterdam.
Naar men ons meldt, zal het groote diner,
dat do Staten van Zeeland aan H. M. de
Koningin op den 12en Sept. aanbieden, worden
geleverd door den hoor J. H. A. Maltha,
kastelein van de sociëteit St. Joris alhier.
Donderdag werd op de lsraclietische be
graafplaats alhier tor aarde besteld do heer
M. L Jacobson.
Do overledene was sodert vjjf en twintig
jaren lid-secretaris van de lsraelietisehe ge
meenten, van het school- en armwezen cu ge
durende eenige jaren lid van de centrale com
missie voor de algemeene zaken van het Ned.
lsraelielisch kerkgenootschap.
In het ljjkenhuis word door don heer H. M.
van Beom, godsdienatleeraar, in herinnering
gebracht wat de overledene voor do lsraelie
tisehe gemeente te Middelburg heeft gedaan.
Verder voerde nog het woord de hoer Horni.
Boiisson, bjj ontstentenis van don president
van den kerkoraad, don heer Ch. Boiisson, die
ook do volo goede eigenschappen van den
overledene in hot licht stelde.
De korkcraad was bjj de ter aardebestelling
vertegenwoordigd door den heer S. van Os.
Do heor S. L. Jacobson, broeder van den
overledene, dankte voor de belangstelling en
de gesproken woorden.
Zooals uit eene in dit nommer voorko
mende advertentie bljjkt, bestaat het voorne
men om op 31 Aug., don verjaardag van H.M.
de Koningin, in het Schuttershof alhier een
avondfeest te geven, bestaande in een con
cert en vuurwerk, met een gratis tombola
zonder nieten voor de kinderen der bezoekera.
Wjj verwijzen voor verdere bjjzonderhoden
naar de advertentie.
Thans zjjn al de voor milicien-korporaal
geslaagden van het 2e bataljon 3e reg. inf. te
Middelburg tot dien rang bevorderd, nl.
J. Smjjtegeld Bedet, H. Nieuwenhnijse,
Klap, F. Swart, G. H. Bolier, S. de Itoo, A.
Dourloyn, M. J. de Vos, J. I. du Bois, A. C.
Nonnekes, C. de Pagter, D. van Gelder, L. A.
do Nood, M. Hovestadt, J. J. Lievense, B. den
Boer, A. de Ridder, E. Eckhardt, J. Lamain,
J. M. Westdorp, J. G. Kuipers, J. P. Dunnes,
G. J. Molhoek en W. P. Wattel.
Zaterdag en Zondag zal o n z e gemeente
o, m. bezocht worden door de Sociéte' Janjarc
CUnion uit Genappe in Brabant (België). Het
gezolschap zal omstreeks half zeven mot de
tram uit Vlissingen aankomen en zich van de
Markt begeven naar het Molenwater, om in
de kiosk aldaar, door bet gemeentebestuur
welwillend in gebruik gegeven, eenige num
mers uit te voeron.
Dondordagnamiddag is op de Koningsbrug
alhier een knaapje van omstreeks acht jaar,
wonende te Nieuw en St. Joosland, door een
rjjtuig aangereden.
Het kind werd vrjj ernstig gekwetsthet
word in het rjjtuig naar een geneeskundige
gebracht, die opname in een ziekeninriehtmg
noodig oordeelde.
Uit Neuzen
sclirjjft men ons
Ofschoon het in den morgen van Donderdag
leek dat de regen het internationaal wiel-
rydersfeest alhier, uitgeschreven door de wiel-
rjjdorslub Ta-neuzen, dreigde te verstoren, viel
het zeer mede. Alleen het eerste nummer van
het programma: een gezamenljjke tocht in
de richting van Axel kon niet doorgaan. Op
het bepaalde uur gaven beroepskunstrjjdere
eene uitvoering op de Markt, tcrwjjl in den
namiddag de wedstrjjden in riDgrjjden met
hindernissen, vogclpik, carricatnurrjjden, ring-
werpen en vlaggotjesrjjden voor dames plaats
hadden. Daarvoor waren 510 deelnemers inge
schreven. Do premie voor de grootste club
werd toegekend aan l'rins Hendrik van Graauw
en die voor de vorstkomonde club aan De
Zwaluw van Cacken (bjj Gent). Het uitgeloofde
rjjwiel viel bjj loting ten deel aan don houder
van het inscbrjjvingsnummer 125.
Vooral in den namiddag was er zeer veel
volk op de been, daar door treinen en stoom-
booten ook tal van vreemdelingen waren aan
gebracht. In den avond werd in verschillende
lokalen druk gedanst.
Het feest kan over het algemeen welgeslaagd
heeten.
Er was ook 's morgens on 's avonds een
groote drukte door het doortrokken op weg
naar en van Waleheron van het talrjjko ge
zelschap van den Postbond te Gent, dat, met
den trein gearriveerd, per extraboot naar
Walcheren werd vervoerd. Zoowel dos mor
gens als des avonds deed zjjne harmonie zich
hooren, terwijl des avonds een nummer w-.rd
gespoeld voor het post- en telegraaf kantoor
alhier.
Aan een Donderdag te Axel doorde bnnd-
boogmaatschappjj Ons Vermaak gehouden gaui-
schioting namen 21 schutters deel.
Do hoogvogel werd geschoten door den hoer
Aug. Baes van Koewachtde zjjvogels door de
heeren Stallacrt van Absdalc en F. Dieleman
van Kruisstraat, en de kallen door de heeren
Stallaert voornoemd cn Ch. Dieleman van
Kruisstraat.
Aan dc denzeli'dcn dag te Sluis gehouden
schieting namen 11 schutters dool. De cono
zy vogel word afgeschoten door Alphous
Deckers van do Noordschuttors te Knocke.
Dezelfde schoot met het volgond schot den
hoofdvogel. Do tweede zjjvogel wo.-d geschoten
door Canncl van Hjjfte te Oedelcm en tVn
der kallen door H. J. N. Mabesooue to Slui«.
Vit Aardenburg schryft men ons:
Donderdag was het de laatste dag der .ten
toonstelling. wolke gedurende dien dag nog
zeer druk werd bezocht.
Te vier uur bad do prjjuuitdeeling plaat- m
dc voorkerk. Do heor Vorsterman van Oven,
voorzitter dor commissie, riep do talrjjke daar
vereenigde schare een hartelijk welkom toe in
dit prachtige monument van middolccuws< he
bouwkunst. Hjj deelde mede dat de eer-te
St. Bavo kerk gebouwd werd in 960; dat vau
dit gebouw nog een kapiteel was overgebleven,
't welk hjj aanwees; dat de kerk verbouwd
en vergroot werd van 12301260 en dat de
kapiteelen, die allen te Doornik vervaardigd
zjjn, zulks ontegensprekeljjk uitwjjzcn dat men
in den bloeitijd van Aardenburg, toon men
daar wellicbt 16000 inwoners telde en meer,
de kerk andermaal begon te vergrooten, uuiar
dat die vergrooting, gestaakt na dc verwoesting
door de Gentenaars in 1383, niet meer :s
voortgezet. Het was hem een groote voldoe
ning in een gebouw, zoo rjjk aan historische
herinneringen, de prjjzen te mogon toewijzen
in de eerste plaats voor de oudheden cn zeld
zaamheden, op de tentoonstelling saamgebracht.
Na do prjjsuitdeeling sprak hjj een woord
van donk aan de Koningin, Prins Hendrik cn
de Koningin-Moeder, voor de toezending der
eere-medailles, waarvan de uitreiking gevolgd
werd door een fanfare van het Aardonburgck
muziekgezelschapaan den waarnemenden bur
gemeester, die vergunning had verleend tot hot
geven van muziekuitvoeringen, welke het be
zoek aan Aardenburg tjjdens de tentoonstelling
zoo aantrekkelyk maaktenaan de inzenders
en de bezoekers aan de leden der commissie;
aan de ingezetenenaan allen voor do goodo
orde, die steeds had geheescht. Ten slotte spraK
hjj den wensch uit, dat deze tentoonstelling,
die in hooge mate getoond had, welke voor
werpen in 't IVde district op 't gebied van
Oudheden, Zeldzaamheden, Huisvljjt cn Njjver-
heid aanwezig zjjn, mocht strekken tot leering
van het jongere geslacht, tot aanmoediging om
in het spoor van hot tegenwoordige geslacht
voort te gaan, opdat een volgende tentoon
stelling, in welke gemeente zjj ook gehouden
zal worden, bewjjzen mogo leveren van
voortdurenden vooruitgang.
Luide toejuichingen en het Wilhelmus, door
de fanfaren aangeheven, besloten deze bijeen
komst.
De tentoonstelling word te zeven uur gesloten.
De muziekgezelschappen van Aardenburg,
Eede en Middelburg gaven een concert op de
markt. Het bezoek door vreemdelingen bedroeg
vele hondorden. Er heeschte eene aangename,
opgewekte drukte. Alles liop in de beste
orde af.
Bljjkens het verslag over 1906 van den
hoofdingenieur voor het stoomwezen waren in
Zeeland geplaatst 167 stoomketels in 99
fabrieken, 11 in 7 watcrgcmalon, 1 laagdruk
verwarmingsketel, 58 in 12 passagiers-en goe
derenbooten, buitonlandsche vaart, 27 in 25
dito binnenlandsche vaart, 5 in 5 sleopbooten
en 7 in 7 vaartuigen ten behoeve der visBcherij.
Verder waren in die provincie 79 locomotieven,
locomobielen, kranen enz. geplaatst.
