MIDDELBURGSCIIE COUUNT.
M°. 184.
loO' Jaargang.
1907.
Woensdag
7 Augustus.
Middelburg 6 Augustus.
ült Stad en Provincie.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. Instit. te Bilt.
6 Aug. 8 u. vin. 66 gr., 12 u. 71 gr., av.4 u. 71 gr. Hoogste barom. stand 771.6 te Horta,
laagste 747.6 te Stornoway. Verwachting tot den avond van 7 Aug.: zwakke tot matige
W. wind, zwaar bewolkte lucht, waarschjjnljjk regen on dezelfde temperatuur.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1' 1.50elke regel meer
20 cent. Eeclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertontiën en reclames, niet afkomstig uit Z e e 1 a n d, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advcrteutle-Bureuu A. DE LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam-
Do opgaaf van den spoordienst bomt in
dit nornmer voor op de gebruikelijke
plaats.
Sprokkelingen.
Jhr nir A. P. de Savornin Lohman heeft
in Onze Eeuw oen boschouwing gewjjd aan
het wetsontwerp betreffende het onderzoek
na a r het vaderschap.
Hjj bindt daarin de Eerste Kamer met aan
drang op het hart dat ontwerp niet aan te
nemen.
Volgens hem is daarbjj in de Tweede Kamor,
zeer tot Bchado van het instituut van het
huweljjk, het verschil tusschen het gewone
natuurljjke kind en hot overspelige kind uit
bet oog verloren en is dus een punt van zeer
overwegend belang niet geregeld. Daarop is
wel gelet bjj deze wetgeving in andore landen.
»Het geldt hier een niouwe regeling van
een zeer moeilijk onderwerp, zoo Bchrjjft hij.
"Wie na wil gaan wat de juristen, ook de
kundigsten onder hen zoowel in Frankrijk als
in Duitschland en in ons land, over dat »recht
van het kind" en de verplichtingen van den
vader hebben gesproken en geschreven, zal
telkens stuiten op weersprekende beweringen,
niettegenstaande de meesten hunner hetzelfde
beoogen. Omtrent de vorplichting van den
man, die een vrouw, waarmede hjj verkeerd
heeft, met haar kind laat zitten, bestond ook
tusschen de Kamerleden blijkbaar een com
munis opinio, maar niet omtrent de vraag,
hoe een actie tot naleving van die verplich
ting met de overige in ons land geldende
rechtsbeginselen in overeenstemming kan
worden gebracht."
In de antirovolutionnaire Rotterdammer nu
wjjst R., de bekende predikant Rudolph, op
hot verschil van inzicht op dit belangrijk punt
tusschen don afgevaardigde van Goes en den
hoor dr. J Th. de Visser, beiden leiders der
Christelijk Historische party.
Dit is niet zulk een bijzonder verschijnsel j
men verlieze toch niet uit het oog dat de heer
Lohman de kwestie beschouwt van rechtsge
leerd- en de heer De Visser van zjjn dominee-
standpunt.
Dat is een aanmerkelijk verschil.
En daarom juist zal bjj dergelijke ingrij
pende vraagstukken steeds verschil van meening
bljjven bestaan en zal het idee van den heer
Rudolph om die beide leiders vooraf tot
overeenstemming te brengen wel tot de vrome
wenschen bljjven bohooren.
Daarvoor heipon geen conferenties en con
gressen.
De heeron leiders zullen ieder hun eigen
kyk op de dingen wel behouden en de Goo-
eche afgevaardigdo is er de man niet naar
om zich, waar het juridische kwesties betreft,
door dominee Do Visser van zjjn mcening te
laten terugbrengen.
Zyn raad aan de Eerste Kamer vinden wjj
echter hoogBt bedenkelijk.
Het is, dunkt ons, boter dat zjj hot onvol
maakte wetsontwerp aanneemt, waarbjj de
belangen van hot natuurljjke kind althans
eenigszins worden behartigd on geregeld, dan
den huldigen, zoor onvoldoenden toestand op
dat punt nog langer te laten voortduren.
Hot verschil van gevoelen tusschen dezo
beide christolijke voormannen is intusschen
weêr een aardige illustratie van den »gemeen-
schappeljjkon wortel dos goloofa", die in zulk
een belangrjjk zedeljjk vraagstuk, zelfs het
huwelijk rakende, een diepgaand verschil van
meening niet uitsluit.
Dr Bronsveld vindt in den uitslag der stem
mingen voor Provinciale Staten en Gemeente
raden aanleiding in zjjn bekende Kroniek een
ernstig woord te laten hooron:
»Met diep leedwezen zoo schrylt hjj
zien wjj, hoo er door ons volksleven steeds
meerder en steeds dieper voren getrokken
worden. Het zaad dor bitterheid en der vijand
schap wordt met volle handen gezaaid. Het
terrein, waarop zoo al niet allen, dan toch de
moesten elkander- ontmoeten en samenwerken
kunnen, wordt al kleiner. Wjj, die dén taal
spreken, verstaan elkander hoe "llingor hoo
minder, en hoo gering wordt het aantal lie
deren, dat wjj allen uit volle borst kunnen
aanheffen.
Twee fracties van ons volk, die ljjnreeht
tegenover elkander staan, en wier streven in
gaat tegon don grondtoon onzer natie, bobben
bjj de jongste verkiezingen een kracht ont
wikkeld^ die velen heeft bedroefd. Wjj denken
aan de Roomsch-Ivatholieken en sociaal-de
mocraten. In onze regeeringscollege's, in de
Provinciale Staten en de gemeenteraden zjjn
hun vertegenwoordigers in aantal niet weinig
versterkt geworden. Beide partijen zyn anti
nationaal. De Nederlandscho natie is door baar
geschiedenis ten nauwste verbonden aan het
stamhuis van Oranje en aan de Hervorming.
Dit is goen fictie maar een feit.
Welnu, waarin Rome en de socinal-demo-
craten ook verschillen mogen, beider streven
is gekant togen hetgeen ons volk heeft ge
kenmerkt naar buiten, en het deed worden
wat het is geweest.
Wie de macht van deze anti-nationale mach
ten helpt aangroeien, werkt mede aan deuit-
wisschmg van ons nationaal karakter.
Wjj nemen waarlijk niet voor onze reke
ning alles wat de liberalen na 1816 in ons
vaderland hebben gedaan. Daar is óók wel oen
Nemesis werkzaam in hun jongste nederlagen.
Maar niot zonder leedwezen en kommer zien
wjj een goed deel van hun plaatsen ingeno
men door Roomsch-Katholieken en sociaal
democraten. Nog nooit heeft de overmacht van
een van deze beiden heil aangebracht en zy
werken samen om alles wat aan het aloud
karakter van ons volk herinnert, zoo veel in
hen is, te verzwakken.
De heer mr. 't Hooft, met wien wij meestal
niet sympathiseeron, heeft onlangs in de
Eerste Kamer het tot zijn mede-afgevaardigde)
den Roomschon heer mr. Yan der Biesen, met
nadruk gezegd: »Gy denkt altjjd en overal
aan de bolangon van uw kerkover andere
kerken bekommert gij u niet." Dit was een
waar woord. Maar inmiddels helpen de geest
verwanten van don heer 't Hooft de Room
schon overal op het kussen. Welk heil ver
wacht men daarvan toch
Aldus de Utrechtsche predikant.
Hoe dikwjjla hebben ook wjj er nadrukke
lijk op gewezen dat het de elericale party
en wjj bedoelen hiermee niet alleen die in de
R. K. kerk maar ook die Pcotestantscho fractie,
waarvan dr. Kuyper de leidsman is enkel
en alleen te doen is om de macht harer ker
ken en niet om het nationaal belang?
Do luitenant ter zee der 2e klasse A. E.
Ramboldo, toWatergrnafsmeer, wijdt in de N. R.
Crt een opstel aan de luchtscheepvaart.
Daarin beweert hy o. a. dat voor oen schip
als Hr Ms Tromp wij niet minder dan 35
luchtoorlogaschepen zoudon kunnen bouwen.
Vorder komt hjj tot deze slotsom:
Mocht do Vredesconferentie het luchtoorlogs
schip geene beperkende bepalingen in den
weg leggen, wat betreft hetbestrydenvan den
vjjnnd door middel van luehttorpedo's en
andere brisante middelen, dan vermeen ik dat
het bestaan der luchtoorlogsachepon vooral op
den land- en zeokrjjg do meest ver strekkende
gevolgon zal hebben. Denkt men zich geheel
in dozen toestand in, dan meen ik, dat uxjjno
navolgende conclusies wel verdienen ernstig
te worden overwogen:
lo. Bjj eene weldoordachte landsverdediging
is do oprichting van minstens een militaire
luchtschipporsafdeoling als onafwjjsbaro oisch
voor ons land te beschouwen.
In mjjn artikel Algemeene beschouwingen ocir
militaire luchtscheepvaart, opgenomen in öeJuli-
aflevering van den Mil. Gids, meende ik onder
moer ook dezo gevolgtrekking te mogen voor
dragen.
Men houde vooral in het oog, dat, wanneer
men algemeen de noodzakelijkheid van lucht
schepen ook hier te lande zal hebben ingezien,
men, vóór het aanschaffen daarvan, over go-
oefende aëronauten zal dienen te beschikken.
2o. Op grond der onloochenbare, verrassende
resultaten dor hedendaagBche luchtoorlogs
schepen is de verdere aanbouw van pantser
schepen en kruisers voor de verdediging van
Nederland te on tradon.
(Wat betreft de kbloniöa doet het vraag
stuk zich in een and<& licht voor.)
In alle geval zal Nederland verstandig doen,
de maritieme verdediging van het vaderland,
met behulp der beslaande grootore schepen,
toe te vertrouwen aaujtorpcilobooten en onder-
zeesclie vaartnigon.
3o. De Hollandsehij waterlinie heeft over
10 jaar afgedaan. Het id dus niot gewonseht, zoo
wol voor dit verdedigingsmiddel als voor ves-
stingworken enz. thans nog belangrjjke som
men uit te trek key. Deze zoudon vóór de
verdediging, na reeds» veel "doelmatiger kun
nen worden aangewend.
BENOEMINGEN. ENZ.
Bij kon. besluit
is aan den op" zjjn verzoek, eervo
uit zjjne betrekking ontslagen Minister van
Oorlog H. P. Staal, een pensioen verleend ten
bedrage van f 4000 'a jaars
is benoemd tot commies bjj het Dept. van
Landbouw enz. J. Wjjuand Pippol, te 's Gra-
venhage.
Aan boord Hr Ms torpedoboot Krokodil wor
den geplaatst de lnit.|t/z 2e kl. J. A. Wichers
Hoeth en R. H. Arntzenius, aan boord Hr Ms
torpedoboot Draak de luit. t/z 2e kl. J. H.
Holtappel on A. F, Hi Dalhuisen, on aan boord
Hr Ms torpedohoot Zieslang de luit. t/z 2e kl.
E. M. Wiesmann en A. H. van der Mersch.
De St Crt no 182 bevat de wet tot wjjziging
der wot van 28 Mei 1901, houdende regeling
betreffende de toelating als schipper op koop
vaardijschepen eff' het aan boord daarvan in
dienst hebben van sta-urlioden en machinisten,
zooals die is gewijzigd bjj de wet van 14 Juli
1904.
KORTE MEOEOEELINOEN
VERGADERINGEN.
Op de te Arnhem gehouden algemeone ver
gadering van den Kon. Ned. Bond van Onder
officieren, waaromtrent wjj reeds hot een en
ander mededeelden, werd als plaats voor de
volgende vergadoring Breda aangewezen.
Besloten werd, na een zeer verwarde on
langdurige discussie, dat het hoofdbestuur oen
commissie zal benoemen die pogingen zal
doen om op eene volgende vergadering voor
stellen te doen om hot dubbeltjesfonds te ver
sterken, zonder contributioverhooging en zon
der dwang voor de oude leden om lid daarvan
te worden.
De kwestie van het orgaan en zjjn redac
teur maakte een punt uit van zeer heftige en
verwarde discussie, zoo zelfs, dat de voorzitter
op een gegeven oogenblik de vergadering
wilde verlaten. Nadat de ruzie nog eenigen
tjjd had voortgeduurd, werd besloten de be
noeming van een redacteur aan het H. B. over
te laten.
Besloten werd verder dat 10 pCt. der con
tributie afgedragen zal worden aan bet onder
steuningsfonds en 15 pCt. aan het weduwen fonds,
To Dongen iB Zondag de algemeone verga}
dering gehouden van den Bond van Nederland-
sche schoenfabrikanten, welke werd voorafgegaan
door eon tentoonstelling van patronen en ge
maakte schoenen.
De rekening van den bond over 1906/7 sluit
met een batig saldo van f 59,35. Do begrooting
voor 1907/8 word aangenomen op f 926.7-1 in
ontvangst en f 685 in uitgaaf.
De Bond gaat bljjkens het jaarvorslag in
invloed vooruit.
Als plaats voor de volgende algemeene verr
gadering is Augs. 1908 in Oisterwjjk aangewezen.
OOST-1NDIE.
Atj oh.
Officieel. Op 1 Augustus jl. is in het
gouvornemont Atjoh en onderhoonghedon een
groep infanterie, die belast was mot controle
op do wegwerkers, door kampong volk, in vor-
oonigingmet een nabjj vorscholen bende, met
de blanke wapens aangevallen.
Onzerzjjda is gesneuveld con man, en zjjn
gewond, zwaar vier en licht drie inlandsche
militairen, allen beneden den rang van officior.
Eon Europeesch militair beneden dien rang
is bcht gewond. Twco geweren '95 gingen
verloren. Do vjjand liot vjjf dojden liggen.
Dit is reeds medegedeeld in de tweede
editie van ons vorig nommcr.
De jongste mail dd. 5 Juli, brengt do tjjding
dat de gezondheidstoestand van professor dr
M. Treub steeds te wenschen overlaat en
daarom tot adjunct-directeur van het departe
ment van lanabouw is bonoemd dr J. C.
Koningsberger, chef van de afdeeling zoologisch
museum.
Volgons het Bat. Nlld. is aan het licht
gekomen, dat dezelfde dieven, die onlangs
's lands kas te Djokja bestolen hebben, ook
schuldig zyn aan den diefstal aan den Kleinen
Boom en het kleodingmagazyn te Sonmrang,
den diefstal van een geld-transport van Salatiga
naar Willem I en meer andore. Medeplichtigen
zjjn door Priigol reeds aangewezen. Het zjjn
do iusclior Fischer, pas van Djokja naar het
13o bataljon te Soerabaja overgeplaatst, de
fuseliers Kffhn te lïanjeobiroe. Fuiu en Führ-
ïuann te Soniarang.
Vrijdagavond muziekuitvoering op het
Molenwater alhior. Aanvang te half acht
juur.
Den 23 dezer zullen voor de arr. recht
bank alhier terechtstaan L. B. en A. d. P.
van Westkapelle, beklaagd van diefstal en
wederspannigheid.
In deze zaak zjjn drie getuigen gedagvaard.
Door een defect aan de machine van den
Duitschen mail-trein 84 B, van Vlissingen
naar Oberhauson, bieel' deze Maandagmorgen
te Ril land-B at h staan. Er moest om een
andere machine naar Roosendaal geseind wor
den. Met twee uur vertrnging werd de reis
vervolgd.
Bjj de Maandag tc Axel gehouden stem
ming voor een lid van den gemeenteraad
(vacature P. van Hoeve) leverden 521 kiezers
geldige biljetten in.
Hiervan verkregen de hooron J. van Hoeve
185, F. van Driel 176, L. Jansen van Rosen-
daal 111 en J. do Kraker 52 stemmen.
Herstemming moot dus plaats hebben tus
schen de hoeren J. van Hoove (ant.) en F. van
Driel (lib.).
Men meldt ons uit Philippine:
Ofschoon vele ouders nogal afkeerig zijn
met den kantonrechter in aanraking te komen,
toch hebben zjj het in den laataten tjjd er op
gewaagd. Van af 12 Juli -primo Augustus i«
de tjjd van crwtenplukken en de ondervinding,
heeft geleerd, dat jongens en meisjes daarin
veel handiger zyn dan groote menschen. Hoe
veel zoo'n jongen daarmede verdient ia niei
juist te zeggen, doch oen geloofwaardig land
bouwer alhier verhaalde dat bjjna een
half inillioen K.G. van die peultjes per spoor
zijn verzonden en dat in het geheel aan.
knapen, meisjes en vrouwen f4600 voor dat
plukken is uitbetaald. Gelukkig was het vo.or
die kindoren van 15 Juli—1 Augustus vacantie,
zoodat zjj enkel ééne week willekeurig hadden
te verzuimen.
In de Maandag te IJzendjjke gehou
den raadszitting werd druk gediscussieerd over
een adres van de bewoners van den Rooden
hoek tot aanleg van 2700 M klinkerpad in
den Oranjepolder. Ten slotte werd in beginsel
besloten tot inwilliging van het verzoek.
Do rekening der gemeente over 1906 werd
vastgesteld in ontvang op f 26.339.50s en in
uitgaaf op f 24.578.84*, dus met een goed slot
van f 1760.66.
De politieverordening werd zoo gewyzigd
dat de klinkerpaden in do bebouwde kom.
voor vootpaden dienende, niet door rytuigen
of fietsen mogen gebruikt worden.
Aan het muziekgezelschap werd een subsidie
van f 50 verleond ter opluistering van dc
feesten, te houden bjj de komst van do Konin
gin en den Prins in Oostburg.
Met 6 stemmen tegon 1 stem werd besloten
aan het feestcomité voor 11 September geen
subsidie te vorloenon.
Bij de rondvraag bracht de heer Ilendrikse
tor sprake de door den Burgemeester verleende
vergunning om op het a. s. festival te laten
dansen.
Hjj betreurde dat het vorlof verleend was,
betoogonde dat bjj oen festival geen dansmu
ziek te pas kwam en het verlof aanleiding
kon geven tot woeste, misschien wol bloedige,
tooneelen, zooals nog kort geleden een voor
viel. Naar sprekor's meeniiig was de veront
waardiging over die vergunning algemeen.
Do voorzitter antwoordde daarop dat hem
do bewering omtront die algemeene veront
waardiging vroomd voorkwam, wijl hij geen
onkelo klacht had vernomen. Verder zeide hjj
in overleg te zjjn getreden met do rogelings-
commissie voor liet feest, die hot dauson om
verschillende redenen wol oirbaar vond.
De heer Hendrikse ontzegde die commissie
hot recht van modesprekon in dozen en weoe
op art. 47 van hot politioregloment, handelende
over publieke vermakelijkheden en waarbij den
raad de bevoegdheid is verleend, de voorwaar
den vast te stellen voor zulke vermakelijk
heden.
Hjj bleef het toegestane verlof betreuren en
de heer Cortvriondt Bloot zich geheel bjj hem aan.
- Cit Biervliet schrjjft men ons
Alhier is Maandag een man van 76 jaar al
slapende overleden. Die slaap was precies
een week te voren aangevangen.
Dit voorjaar moest een arboidersvrouw, oen
moeder van elf kinderen, naar 't gasthuis te
Aardenburg voor oen twaalfde operatie. Do
man is boerenknecht.
In 't gezin was aan alles gobrok, aan voed
sel, kleeding en deksel.
Het Roomsch-katboliek armbestuur liet den
man bjj alle ingezetenen met een ljjst gaan,
waarop voor f 189 werd geteekend. Toen do
nota van 't gasthuis, ca. pl.m. f 60, in kwam,
bezaten de menschen geen cent meer.
Deze weck word weer gecollecteerd, en in
korten tjjd was meer dan 't benoodigde inge
zameld, om een schuld te voldoen, waarvoor
niemand zich aansprakelijk wilde stellen.
Of verandering, verbetering in de armen
zorg ook noodzakeljjk is!
KERKNIEUWS.
Een j u b i 1
De heer U. Jonket, predikant hjj do Ned.
horv. gemeente alhier, herdacht heden,
onder vele bljjken van belangstelling, zjjne
25jarige ambtsbediening.
Den 6 Augustus 1882 werd hjj beroepen te
Steenwijkerwold, waar hij bleef tot 1886. Toon
ging hjj naar Holten, waar hjj in 1893 nog
eens terugkeerde, na in dien tgd ruim vier
jaren te Njjbroek te hebben gestaan.
De heer Jonker kwam naar Middelburg van
Qattem, waarheen hij in 1898 was gegaan.
Sinds. 23 Juni 1901 is hy hier ter stede
werkzaam.
Van morgen om half olf vervoegde zich ton
zynen huizo eene commissie, die hom, bjj
monde van don heer C. Hondius, namens zjjne
vrienden, een fraai geschenk aanbood. Dit
bestaat in een keurig bewerkte eikenhouten
bureau-ministro met erbjj passende, mot leder
bekleedde stoelen, boneven3 een etui, bevat
tende zilver.
Bjj het geschenk was gevoegd een door den
heer C. W. D'kuy eenvoudig gebonden en door
don heer R. J. Hoogervorst fraai gecaligra-
pheerd album met de namen der gevers.
De opdracht luidt18821907. Herinnering
aun het '25jarig ambtsfeest van tls II. Jonker als
predikant bij de Ned. Herv. gemeente, door zijn
vrienden. Middelburg Augs 1907. Daar rond zjjn
aangebracht de in kleuren geteekende wapens
der gemeenten, waar de heer Jonker zjjn ambt
heeft uitgeoefendSteenwykerwold, Holton,
Njjbroek, Hattem en Middelburg.
De burean-ministre is vervaardigd door den
heer A. A. Hertogs on de stoelen zyn het
werk van den heer M. J. Beekes,
Bjj de aanbieding dezer geschenken wees
de heer Hondius erop, hoe de heer Jonker oen
waardig opvolger is van den heer Ter Haar
Roineny, en de ljjn volgt die door de heeren
Itoozemeyer, Riomens en Romeny is afgebakend.
De catechisanten van den jubilaris voegden
bjj deze geschenken een schrjjfstoel, in bjj het
overige passenden stjjl, vervaardigd door de
firma Bolderok en Van Hoo.
Ook hierbjj was oen album gevoegd, waar
van do opdracht on de namen gecaligrapheenl
waron door don hoer J. J. Bertel, terwjjl do
hoer J. A. Mculmeester het in een band zette.
Do catechisanten boden, bjj monde van rnej.
A. dc Jongh, dnarbjj nog een bloemgeschenk aan.
Dit deden ook de leerlingen der Zondag
school in de wjjk van den jubilaris. Zjj openden
de reeks.
De collega's predikanten verrasten, meteen
toespraak van den heer P. J. Roscam Abbing,
hun ambtgenoot met een geschenk in zilver.
Ook oen commissie uit het hoofdbestuur der
Zniderzondingfoesten kwam den jubilaris, voor-
zittor ervan, complimentecren.
Bloemstukkon schonken verder o. a. do zang-
voreoniging Hosanna, do Vereonigingen Bloem-
zending cn Kindvrzorgvan de laatste is de heer
Jonker secretaris.
Ook vclo vrienden gaven op die manier en
op andoro wjj ze den jubilaris bljjken van
waardoeriug.
Zondag morgen hoopt do heer Jonker in do
Nieuwe Kerk zjjn ambtsjubilé tc hordenken.
In den ouderdom van ruim 80 jaren ia
te Utrecht overleden de hoer Jacques David
Sigal, emeritus-predikant bjj de Ned. horv.
gemeente.
Do hoor Sigal werd in 1852 candidnat en is
o.a. te St. Laurens predikant geweest.
RECHTSZAKEN.
Voor den Hoogen Raad werd Maandag
behandeld hot cassatieberoep, ingesteld door
0. J. B. en J. Cb. B., rijwielherstellers to
Kruiningen, tegon een vonnis van het
Gerechtshof te Amsterdam, waarbjj de eerste
beklaagde werd veroordeeld tot 3 jaar gevaa
