liei»l»KMti RtiSGIIE COURANT.
i«0- Jaargang.
Zaterdag
25 Mei.
Middelburg 24 Mei.
üeiensie-parayi'aai van ilen Irijzii
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering-van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. t' 2-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alliier en tel. weerbericht van het K. N. Met. Instit. te Bilt.
21 Mei 8 u. vin. 65 gr., 12 u. 63 gr., av. 4 u. 67 gr.— Hoogste baroin. stand 766.2 te Christiannsund.
laagste 750.6 te Scilly.— V or wachting tot den avond van 25 Meizwakke tot matige Z.O. tot Z.
wind, veranderlijke bewolking, mogeljjk nog onweer en iets konder temperatuur.
AtlvovlimCiënl '20 uont per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, doud- Jen
alle andere fainiliobeviebton en Dankbetuigingen van 1—7 regels t' 1.50; elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van ndvertentiöu en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffoude
Handel. Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Vdverteulie-Hureau A. I>E LA
MAR Az., X.Z. Voorburgwal 260, Amsterdam.
III.
(Slot.)
Laat ik thans de financicelo gevolgen bij
doorvoering van bet stelsel van den V. D.
Bowl onder de oogen zien. De Commissie,
door wie de defensie-paragraaf is ontwor
pen en de daarbij Jbehoorendo toelichting
vastgesteld, heeft zeer uitvoerige becijfe
ringen gegeven om die financieelo gevolgen
na te gaan. Dit is op tweeërlei wijzo uit
gerekend. Vooreerst is aan do hand der
oorlogsbegrooting nagecijferd, wat elk der
hoofdgroepen aan posten zou kosten, waarbij
steeds naar boven afgerond ia. liet totaal
dier kosten bedraagt ruim 19 millioen gul
den per jaar of wederom naar boven afge
rond 20 millioon galden.
In do tweede plaats is uitgerekend, wat
dit eindcijfor zon zijn op de basis van het
in Zwitserland bestaande stelsel. Het in de
defensie-paragraaf van den V. D. Bond ont
wikkelde stelsel is niet het Zwitsersche
stelsol; o. a. ontbreken in dit laatste stolsel
de verplichte vooroefeningen maar, daar
in beide stolseU het zuiver militio-legor in
verband met nationale toestanden is ont
wikkeld, kan men toch vergelijken.
Men komt dan naar den Zwitsor6cben
maatstaf tot een eindcijfor van 18'/., mil
lioon gulden.
Voor enkele posten is in do eerst gevolgde
berekening in evenredigheid meer uitge
trokken dan in Zwitserland, vandaar bet
verschil. Rekent men nu, dat de ver
plichte vooroefeningen een millioen gulden
meer kosten dan de Zwitsersche instructie,
dan komt men ook langs dezen weg tot
ongeveer 20 millioen gulden.
Ik zal ter illustratie de berekening der
kosten van con enkele groep uitgaven mede-
dc-olcn en wel die van het verblijf onder de
wapens voor eerste- en herhalingsoefeningen
wat verpleging, tractementen enz. betreft.
Het verblijf voor eerste oefening is, ge
lijk gezegd, op 42 dagen gestold, terwijl
voor herhalingsoefeningen betzelfde getal
vorblijfdagen voor iederen man is genomen
als volgens de bestaande militie- en land-
weerwet, nJ. 100 dagen, totaal dus 142 dagen.
Hier is reeds rnim gerekend, want in het
stelsel van den V. D. Bond kan men met
minder herhalingsoefeningen dan thaus vol
staan, gelijk is aangetoond. Voor do bereden
wapens, die 90 dagen voor eerste oefening
opkomen, doch minder herhalingsoefeningen
hebben, is het totaal getal verblijfdogon
per man 160.
Stollende nu elke lichting op 40.000 man,
dan verkrijgt men 40.000 X 142 verblijf-
dagen 5.680.000 of naar boven afgerond
5 700.000 verbtjjfdagen. Ook bier is zeer
ruim gerekend, daar geen acht geslagen i-
op bet verloop der lichtingen.
Ongetwijfeld behoorde bier een vrij aan
zienlijk getal te worden afgetrokken en kan
mon de 18 meerdere vorblijfdagen voor olk
man der bereden wapens en de meerdere
oofcniDgsdagen van het kader daarom veilig
buiten beschouwing laten zonder gevaar te
loopon te krap te rekenen. Stelt i
de verblijfkosten op f 1 per man on per dag,
dan komt men tot een totaal bedrag van
5.7 millioen gulden. Gewoonlijk worden die
verblijfkosten op f0.70 por verblijfdag ge
stold, maar ook hier is afronding naar
boven, ook in verband met de boogero be
zoldiging van het kader, aan don voiligen
kant.
Volgens den toelichtenden staat bij do
oorlogsbegrooting, voor hot dienstjaar 1906
overgelegd, werd het getal dagon waarop
voor militaiien boneden den officiersrang
dor infanterie, cavalerie, artillerie en genie
soldij enz. word berekend, op 11.820.469
begroot; laat ons naar beneden afronden, dus
11.800.000 vorblijfdagen.
Stelt men hier do verblijfkosten op f 0.70,
dan komt men voor do militairen boneden
den officiersrang, vrijwilligers, miliciens en
(éne lichting landweermannen op 8.
millioen galden. In het stelsol van..den V-
D. Bond is op 1 1 per dag en op twee
lichtingen landweermannen gerekend. Bij
deze 8.26 millioen gulden moeten nog de
traetemo iten, enz. der officieren worden
:evoegd, volgens den genoemden toelich
tenden staat ongeveer 3.3 millioen gulden,
terwijl dan bij het bedrag van 5,7 millioen
gu'den in het stelsel van don V. IJ. Bond
nog één'millioen gulden moet worden ge
voegd voor tractemen'en van 800 instruc
teurs. Tegenover de ruim berekende 6.7
millioen gulden, benoodigd in het stelsel van
den V. D. Bondstaan bjjna 11,0 millioen
gulden, thans noodig voor do 4 hoofdwapens
met ééne lichting landweermannen, zoo
nauwkeurig mogelijk overgenomen uit do
Oorlogsbegrooting t-gon f 0,70 per dag en
por man.
Ik moot hot bij dit eene voorboold laten,
maar mon kan alle posten volgens do toe
lichting der ontworpen defensie-paragraaf
narekenen en steeds zal men zien, dat d'
commissie met hare berekeningen aan den
veiligeu kant is,
Ter vergelijking herinner ik, dat do oor
logsbegrooting vfor 1906 op bijna 28 mil-
gulden is vastgesteld (wei ten van 9 Fobru-
1906 Sibl. nos 30 en 31). Daarop kou»
voor een bedrag van f 859.281 voor kosten
van het wapen der marechaustóo, zoodat do
bogrooting dus ruim 27 millioen gulden
bedraagt. Wanneer do landweerwet vol
ledig is uitgevoerd en Btraks de landstorm
wet is tot stand gekomen, zal men derhalve
niet ver beneden 30 millioen gulden blijven
Hot Btelsel van den V. D. Bond zal dm
ook eene zeer belangrijk bezuiniging mee
brengen, als is het nog van veel grootor
belang dat hetgeen voor dio iuilliocnen
erkregon wordt ook bovendien zooveel
grootere waarde bezit. Dat wij thans ge< n
waar voor ohb geld krijgen, is zeker wel
een der zwaai-Bte grieven
Het militair huishouden is thans veel to
dnur. Ik kan dit nu niet nader aantoonen
met het oog op de ruimte, maar wil slechts
in herinnering brengen, hoe Minister Staui
tal van onnoodige, overbodige of te weel
derige uitgaven heg ft verminderd of inge
trokken.
Evenmin kan ik om dezelfde redenen
alle punten bespreken, waarop juist in het
stelsel van den V. D. Bond belangrijke
bezuinigingen worden verkregen. Daarvoor
meer ruimte noodig zijnj dan van
een dagblad kan worden gevergd, meer be
cijferingen moeten geschieden dan voor en
door courantenlezers gewonscht wordt.
Liever wil ik nog een tweetal punten, die
tot de financieels gevolgen betrekking hob-
ben, aanroeren.
In de eerste plaats de vraag der eerste
kosten van overgang.
Onzo tegenstanders meenen veino ge-
bad te hebben. De socialistische Belghohe
senator Edmond Picard heeft gevraagd
de kosten van invoering van het Zwitser-
sche stelsel in België en toen heeft miuistei
Cousebant uitgerekend dat do uitgave ii
eens 331 millioen francs zou bedragen en
een jaarlijksche verbooging van het budget
inet 30 a 40 millioen francs noodig zou zijn
Ziedaar roept men uit, enorme cijfers die
anders klinken dan de luchtige cijfers van
den V. D. Bond.
Zeker, dat doen zij ook. Doch wij heb
ben het er niet over wat de invoering van
het Zwitsersche stolsel in België in eens on
blijvend zal kosten. Wie dorgcljjko onzin
nigo dingen uitrekent, begrijpt van hel
Zwitsersche stelsel zoo goed als niots. Men
kan misschien den Midden Europcoschcn lijd
of een Mannlieher geweer, rechten op sukade
of horloges uit do Jura invooren, maar het
Zwitsorsohe stelsel voert men niet in. Men
kan niot eensklaps alle totdusverre buiten
elk militair verband staande burgers tot
soldaten vervormenmen kan hoogstens,
te beginnen met do eerste lichting, die nog
moet dienen, algomcenen dienstplicht in
voeren men kan niet in eens het volk
weerbaar maken. Daar gaan zeker twintig
h dertig jaren mee heen. Welnu, wat bc-
teekent hot nu dat oen rekenmeester uit
cijfert, hoeveel in België de defensie zou
kosten, indien men daar hot onmogolijke
I mogelijk zou kunnen maken en zoo in eens
oen volksleger uit den grond zou kunnen
toovoron
Maar b^veildien, wat bobben wjj te maken
met het bedrag iietweik dio onmogc'ijWieid
in Belgic zou kosten Mon zal dun om iets
aan te hebben, moeten weten, hoe de
physieke Ichamelijko opvoeding van het
Belgische volk thans is, boe bet daar mit
do huidige legerorganisatio is gestold on of
het Zwitsersche stelsel nauwkeurig geeopi-
eerd dan wel naar nationale omstandighe-
don gewijzigd wordt.
En wat boteekent eene verhoogirg van
het budget met 30 a 40 millioen francs als
niet wordt nagegaan, hoe groot dit budget
thans is en hoe het ge'd besteed wordt.
Ten slotte zou ik bescheiden lijk aan hen,
die zich op d'ze cijfers met zooveel klem
beroepen, willen vragen hoe is do Minister
tot die bedragen gekomen; waarvoor meent
hij, dat de gelden noodig zijn; op welke
basis steunt zijne goheele borekoning. Dit
men toch wel vragen als men weet
dat generaal Cousebnnt tegenstander van
het volksleger en speciaal van het Zwit-
ierscho volksleger is. Voorloopig maken
de Beignche cijfers dan ook absoluut geen
md uk.
In de tweede plaats is op do algemeens
vergadering van den V. D. Bond bij de
vaststellii g der defensie-paragraaf opge
merkt, dat het gymnastisch onderricht ruim
6 millioen gulden zou vorderen, terwijl de
commissie daarvoor slechts één millioen
heeft uitgetrokken.
De opmerking ging van eene onjuiste
gedachte nit. De commissie hoeft uitdruk
kelijk gezegd,dat deze kosten nit heg epen
waren in het eindcjjfer. „ïmmora" zoo
schreef zij in de toelichting „hoewel hot
voor een volksleger noodig is, dat onzo
knapen goed lichamelijk ontwikkeld worden
dat niet een belang alleen voor ouze
defensie en behooren do koston van het
gymnastiek-onderwijs ook niet ten laste
der oorlogsbegrooting to worden ge
bracht". Niettemin trok zij een millioen
ervoor uit, voor 't geval mou oordoelt, dal
een deel dier kosten wel ten laste der
oorlog-begrooting zouden inoefen komen.
Nu keu ik do berekening dor 6 millioen
per jaar voor gymnastiekonderwijs niet
slechts het eindcijfer is gretig genoemd en
mij bekend. Doch het komt mij overdreven
voor. Immers nu reeds worden op hot
meereudeel der scholen de vrije- en orde
oefeningen der gymnastiek ondorwezen en
Bteden bijna overal de gymnastiek.
Tot nog toe wordt over do kosten ervaD
niet geklaagd en dat nu verplicht gymna
stiekonderwijs tot eene vermeerdering van
ruim 6 millioen zou lijden, is wel wat over
dreven voorgesteld. Maar in ïodcr geval
kunnen deze, ook om buiten ouze defensie
liggende redenen hoog noodige kosten Dim
mer ten volle op rekening van het volks
leger worden gesteld.
Ik ben hiermede aan bet einde gekomen
van do mij gestelde taak. Ik lub in het
kort het stelsel, vervat in de defensie-para
graaf van den F. D. Bo d, geschetst en
daarbij stilgestaan bij de vraitg, of dit stel
sel verzwaring van persoonlijke of finan-
cieele lasten voor ons volk medebrengt.
Het antwoord moet ontken
nend luiden en is in het voorgaande
breedvoerig gemotiveerd.
Het militaire vraagstuk zal in de toe
komst een b'-langrijke rol spelen, nu niet
meer alleen op de „deskundigen1' wordt
afgegaan, maar heol het volk langzamer
hand gevoelt, dat het zelf hier zeggenschap
moet hobben on na voorlichting behoort te
beslisson. Die verandering kan en zal slechts
onze weerkracht ten goodo komen Hetgeen
de V. D. Bond in de eerste plaats wil.
Mr. F. A. VAN ENGEN.
Utrecht, 19 Mei 1907.
Kameroverzicht.
Zitting van Donderdag.
Op iederen toeschouwer, die door het vernis
van hoogen ernst, dat er bij de heeren Kamer
leden duimendik opzit, weet been te kijken,
moet de zitting van heden den indruk hebben
gemaakt van de opvoering eoner allerverma-
kel\jksto politieke klucht, waarvan de hoofd
rollen door eerste-ranga krachten als Schaper.
Lohinan, Roodhuyzen, Marcbant. Talmu, Heems
kerk werden vervuld, liier en daar bjjgestiuin
door eonige specialiteiten van den tweedon
rang, die welwillend insprongen, daar waar
het optreden der groote actours onderbroken
moest worden, om het ensemble-spel op zjjn
voordeeligst te doen uitkomen.
Het was een kosteljjk schouwspel
Z. Es. de Minister vail Marine, die de hoofd
figuur was. waaromheen deze politieke klucht
icli afspeelde, scheen zich hiervan allerminst
bewust, zooals bij daar onbeweeglijk achter
de groene tafel gezeten was. Slechts even
zagen wij hem van kleur verschieten, toen
Schaper al heel onparlementair opmerkte, dat
Z. Ex. daar met een stalen gezicht - - als een
idioot neerzat. Maar ook van dit onder
deel van het groote kabaal, trok lip zich
lijkbaar weinig aan. want lijj bleef rustig di
nar hem liggende stukkon één voor één
i'okenen en rangschikken, zells als zjjn cöllèga
an Oorlog niet nalaten kon hem de oen oi
andere opmerking toe te duisteren. De poli
tieke eoraedie ging geheel buiten hem om.
alsof hij er part noch deel aan had.
vermakeljjk contrast vormde zijne onver
stoorbare politieke onnoozelheid met bel
heftig en vurig ageeren der politieke tooneel-
spelers.
Het 9pel kwam in het kort hierop neer
De Mariniers hebben een Boud, waarvan de
heeren Bastiaanse en Schutte resp. voorzitter
secretaris zijn. In deze kwaliteit hebben
zij een rekest tot don Minister van Marini
gericht betreffende de menage-gelden en enkele
h. i. verkeerde kazerne-toestanden.
Aan Z, Ex. werd verweten dit rekest niet in
behandeling te hobben genomen. Hjj zegt een
antwoord op het rekest te hebben gegeven en
door den Admiraal te Willemsoord ter
kennisse te hebben doen brengen aan Basti
aanse en Schutte, «zich noemende de voor
zitter en secretaris van den Mariniers bond"
terwijl inmiddels ook aan do in het rekest
ormelde klachten was togemoet gekomen.
Hierover ïnterpelleert de heer Hugenholtz
Deze vindt 'a Ministers kwalificatie «onbeleefd'
getuigende van miskenuing der »vakvereeni-
gingen", niet in overeenstemming mot do ver
klaring, in 1905 door* Minister De Meestei
afgelegd «de liegeering draagt de vakvereeni-
gingen een warm hart toe." Daarom voeldi
de afgevaardigde van Weststellingwerf ziel
gedrongen een motie in te dienen, consta-
toerende dat de Minister van Marino gehan
deld had in strijd met bovenaangehaalde
regoeringsvcrklftring.
De Minister zegt hierop in de door hem aan
gevoerde verdediging, bijna kinderlijk nail'
dat hem «officieel" van het bestaan van be
doelden Bond eigenlijk niets bekend wasaan
bet Departement wist men er ook niets van
Wat was dus natuurljjker, dan dat men
Schutte en Bastiaanse betitelde«de zich
noemende enz. enz
Dat dusdanige bandelswjjze niet strookte
mot het bewuste «warme liart" iioe kat
n onbekende een warm hart" toedra
gen - - ontgaat de Marine-Excellentie.
De auteur Talma treedt daarna op, eei.
deel IJumlelingen 1905 onder den arm, en zegl
dat de meergenoemde regeeringaverklariiij.
uiterst dubbelzinnig is, kjjkt collega Schupei
aan, zeggende dat Troelstra ditzelfde vroegei
reeds geconstateerd heeft.
Heel listig vervolgt hjj, dat op dien grond
de Minister van Marine dus geen kwaad ge
daan heeft door er zijne uitlegging aan te geven
Over do motie-Hugenholtz kan dus niet ge
temd worden.
Dat was een heel fijn spelletje, met de
duidelijke bedoeling om den Minister vni
Marine tegen de oppositie van links te bc-
«•hormon.
Talma af! Daarna komt Schaper op, die
via een compliment tot den afwezigen Minislei
De .Meester gericht, zjjn voorganger op d<
planken een /ureum, een politieker, con diplo
maat in den slechten zin des woords noemt
Vorder deelt bij mede, dat do mariniers niet
behoeven te «zwabberen" boe is 't moge
lijk dat Z.Ex. smoesjes verkoopt en er
een «wellust" in vindt om zjjne minderen te
treiteren.
Do voorzitter protesteert met oen ernstig
gezicht tegen deze uitdrukkingen, waaroj
Schaper antwoordt, dat bet toch zoo is.
Thans treedt do heer Verhey op. Doze
afgevaardigde, wiens neus niet op de fijnste
politieke geurtjes berekend is, stelt voor om
den Minister-president to verzoeken eens dui
delijk te verklaren, wat hij eigenljjk met dal
«warme hart" bedoeld heeft.
Dit voorstel slaat bjj de rechterzijde in.
Juist wat zij noodig beeftde geheele regee
ring moet er bij betrokken worden
Langzamerhand ontstonden or kleine tu
muiten.
De lieer Lobman, die tot dusver rustig iu
zjjn bankje beeft gezeten, staat op om 1e
luisteren. De beer Heemskerk stapt met een
groote portefeuille do zaal binnen en laat zich
dadelijk door De Waal Malofijt do zaak uit
leggen. Men ziet hem glunder lachen; blijk
baar heeft hjj de situatie begrepeneen lid
der liukerzjjdc speelt in de kaart der rechter
zijde. Een buitenkansje, dat de heeren zich
uiet laten ontglippen.
moet uitgemaakt worden of de heer
De Meestor al dan niet de gewenschto toe
lichtende verklaring van de «verklaring" zal
geven
Lobman is hier buitengewoon voor gepor
teerd-, hij vindt dat «iemand een warm liart
toedragen" al een zeer vaag begrip is.
Moet Z, Ex. die mariniers souis «omhel-zou"
Algemeen gelach.
Heerlijk onnoozol gezicht van dezen eerste,
rangsactcur.
Volgt een seheldpartijtjo tusschen Hugcu-
holtz en Talma.
De eerste, in woede ontstoken, vullende over
het glibberige woord «exegeze," door Talma
gebezigd, «egt: dat bjj, evenals Talma, theo
logie heeft gestudeerd, echter «zonder de kwade
gevolgen," welke die studie voor zjjn collega
heeft gehad.
Nijdigheid der rechterzjjde.
Zooals gezegddo sergeanten Bastiaanse en
Schutte waren allang van het toonoel ver
dwenen.
Ook ds. Licftinck en dn. Sehokking versch jjnen
nog even op het sprekersbankje.
«Al weer theologen!" roept Ketelaar.
De heeren worden meer en moer opgewon
den en de voorzitter heeft alle moeite de orde
to bewaren.
Opeens komt do kolonel Verbey nu ver
tellen, dat hjj zjjn onpolitiek bedoelde motie
intrekt, waarop dadeljjk door den boer Lohmnn
dezolfdo motio wordt overgenomen.
Opnieuw gebabbel allerwege.
Minister De Meester behoeft echter niet te
komen; met 37 togen 31 stemmen - links
tegen rechts - werd het voorstoi-Lohman
verworpen. Nu zon men zeggendat schiet
op. Maar jawelmet ontplooiing van allo
krachten, waarover de heeren kunnen beschik
ken, vangt een tweede bedrjjf aannu over
de kwestieof de discussie dan maar niet
verdaagd zal worden
Hierbij hield Talma de openings-monoloog.
Een subliem stukje.
Hij. Talma, zou aan politiek doen, zooals
Marcbant en Schaper hem verweten hadden
Mot breed armgebaar wierp hjj oon dorgoljjko
verachtelijke beschuldiging vorro van zicli af.
Het gezieht, dat do geachte afgevaardigde
hierbij zette was eenvoudig onbetaalbaar. Do
omstanders hadden er dan ook don grootsteu
schik in.
Talma bleef er iatusschen hjj, dat de behan
deling der motie-Hugenholts uitgesteld moest
wordeu, in deze gesteund door de heeren
Lobman en Heemskerk, bestredon door de
boeren Marcbant en Schaper.
Tusschen deze hoeren ontstond nog een zeer
verwarde, daarom niet minder warme discussie
hierover, met, als slot, een kosteljjk grappig
vpeechje van den heer Heemskerk, die plechtig
kwam verklaren, dat hjj zoo maar niet eventjes
tusschen 4 en 5 uur een Minister wilde laten
wippen, doch daarover eerst oon uurtjo moest
nadenken.
Natuurlijk constateerde ook deze spreker,
lat hij niet aan de «politiek" deed. De be
doeling was dezeals De Meester niet komt,
dan maar uitstellen, want daardoor is de kans,
dat morgen De Meester uit eigen beweging
toch nog ten toonoele verschijnt.
Het optreden van don specialiteit Heems
kerk werkte op dc lachspieren van heol de
Kamer. Het was nog fraaier dan dut van
Talma, althans grappiger.
Aan «lies komt echter een einde, zoo ook
aan dit politieke kluchtspel, dat voor beden
besloot met eeuo stemming, waarbjj uiet 39
tegen 26 stemmen, overeenkomstig liet voor-
stel-Talma, werd uitgemaakt dat de discussie
over de motie-Hugenholtz tot do volgende
week zal worden verdaagd.
Alsdan reprise.
BENE EUKETEU1NE.
Boven do beschouwing van V. D. in ons
vorig nommer stond De Tweed,- Kamer, «ooals
zjj ook was getiteld, .luister ware geweest
het opschrift te doen luiden I>e Eeiste Kamer.
TWEEDE KAMER.
OnderliandBche verkoop
van een deel van bet Eiland
to Ylissingen.
Bij het afdeelingsonderzoek van het wets
ontwerp betrekkeljjk den onderhandschen ver
koop van een deel van het zgn. Eiland te
Ylissingen aan de Kon. Mjj. De Schelde aldaar,
