MIDDELRURGSCHE COURANT.
Maandag
1 April.
77
ISO' Jairiui.
1907.
Deze courant versohgnt dagelijks, met uitaondoring Tan Zon- en Feestdagen,
Prijs per kwartaal, soowel roor Middelburg als Toor alle plaatsen in Nederland franc# pp. S.
Afzonderlijke nummers kosten 6 cent.
Therm, alhier em tel. weerbericht vaa het K. N. Met. Jaitit. te De Bilt.
30 Maart8 n. Tm 49 gr., 12 n. 84 gr., av. 4 u. 61 gr. F.—Hoog s t e oarom.itaad 769.0 teStookholm;
laagste 757.7 te Bodo. Verwaohtimg tot dem avoad yaa 31 Maart: «wakke ZO. tot ZW.
wind, toeaemeade bewolking, yoorloopig nog droog weer ea deselfde temperatuur.
AdTortentiSn] 20 oont per regeL By abonnement Teel lager. Seboorte-, d##d- #n
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen Tan 1—7 regels 1.50«Ik# regel mooi
20 sent. Reclames 40 cent per regel. Groot# lettere naar de plaats, die sjj innemen.
Tot de plaatsing ran advertentiSa ea reelames, niet afkomstig uit Zeeland, betrefiendo
Handel, Ngverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Adveriemtte-Bnreaa A. Dm
LA KAB Al., H.S. Veerborgrml 900, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommer voor op de vierde zijde van
het bjjvoegsel.
Middelburg 30 Maart.
Zeeuwsche Omtrekken.
Gelukkig, de De Ruijterboweging
is weer achter den rug.
Het werd tijd.
Of zij voldaan heeft aan de verwachtingen
van hen die baar op touw zetten, betwij
felen wij. En nog meer of waar is wat de
feestredenaar in de Nieuwe kerk te Am
sterdam op Zaterdag 23 Maart beweerde
dat „een kracht wekkende gedenkdag het
hoofd omhoog beurde van geheel het
Nederlandsche volk."
Een feestredenaar mag eoliter meer zoggen
dan hij verantwoorden kan en mot de
waarheid overeenkomt. En niemand zal het
hem euvel duiden als hij zijne fautaisie den
vrijen loop laat.
Yooral niet oen feestredenaar als hij, die
het woord voerde in tegenwoordigheid van
oaze Koninginnon en die tevens hoofdre
dacteur is van een blad dat dagen aan da
gen zioh erop toelegde om belangstelling
te wekken voor die feestviering.
En die zelf een groot idealist is.
Het lag voor de hand dat hij de werke
lijkheid voorstelde zooals hij die 't liefst
zich droomde.
Maar zij was daarvan zeer verre.
Behalve in enkele plaatsen, heeft in 't
algemoon ons volk zich bitter weinig voor
de huldiging warm gemaakt.
En waren in Amsterdam de Koninginnen
niet bij de plechtigheid in de Nieuwe Kerk
tegenwoordig geweest, deze zou zeker niet de
belangstelling hebben gewekt, die zij nu
ondervond.
He t wordt wezenlijk tijd dat men eindige
met zulke herdenkingen.
Ze volgen in de laatste jaren elkaar te
spoedig op en de waarde ervan kan onmo
gelijk doordringen tot het volk, hoe ver
dienstelijk de mannen, die men herdacht
heeft, Rembrandt en De Rnjjter, ook mogen
geweest zijn.
Dit is de schuld vooral van hen die ook
in dezen geen maat weten te honden.
In onze provincie heeft de herdenking
zioh dan ook behalve tot enkele feeste
lijkheden, hoofdzakelijk voor de jeugd
bepaald tot Ylissingen.
En daar is zjj goed geslaagd; dank zij,
behalve den ijver van de commissie en
comité's, de tegenwoordigheid van PrinB
Hendrik, waardoor de belangstelling van
het geheel werd verhoogd en aan dat ge
heel ook meer lnister moest worden bij
gezet.
Het meest vorhongen wij ons er over dat
gewerkt is in den geest, zooals wij dit reeds
aangaven in ons nommer van 20 Augustus
het vorig jaar, en er gestreefd is naar een
blijvend gedenkteeken voor De Rnijter. En
dat daarby nn meer op den voorgrond is
getreden de Zeevaartschool te Ylissingen.
Die „De Rnijter-school" blijve steeds aller
bolangstelling ondervinden. Yooral van ons,
Zeeuwen.
De Gasthuis-kwestie te Mid
delburg is nu van de baan.
Het laatBto bedrijf is afgespeeld in de
jongste zitting van don gemeenteraad,
Woensdag.
Wij gelooven ten minste dat wij haar nu
wel als afgedaan mogen beschouwen, tot
verademing van den Raad.
Of echter het publiek nu bevredigd is,
wij betwijfelen het.
Er is reden voor onvoldaanheid.
Want wat is het geval?
Wij weten uit eone vroegere modedeeling
dat de directeur op zijn verzoek ont
heeft verkregen.
Maar waarom hij dit vroegwaarom hem
dit niet eervol is gegeven, daarover ligt
nog altijd een sluier.
Uit het Woensdag door den heer Yan
Dunne gesprokene blijkt dat deze in do
hoofdkwestie niet gelooft aan do schuld van
don ex-directeur.
Hij wilde zeifs den Raad doon verklaren
dat uit de stukkon niet gebleken is dat
over don ex-directeur het schuldig moet
worden uitgesprokon.
Op dien weg volgde de Raad hem echter
niet. Zijn collega's meenden dus dat voor
zulk een betuiging geen afdoende reden was.
Toch had, dunkt ons, in deze zaak, dio
zoo veel gerucht hoeft gemaakt, het publiek
recht iets moer te weten, en wol of, nu do
heer Bjjlsma zelf zijn ontslag vroeg, het
rapport hom sohnldig of onschuldig ver
klaarde dan wol hot non liquet uitsprak.
Op dat punt staan wij dus gedeeltelijk
aan do zijde van den heer Van Dunnd
maar niet gaan wij met hom mee, waar hij
hot nieuwe bestuur over de Godshuizen hard
valt omdat dit het ontslag van den hoor
Bijlsma heeft uitgelokt.
Naar onze meening verdiende dat bestuur,
dat stellig meer woot dan hot publiek en
wel overtuigd zal zijn van de noodzakelijk
heid van verandering in 't belang der stich
ting, lof omdat het zonder aarzelen dit
ontslag heeft geprovoceerd, daarbij zaken
stellende boven personen.
8tond de gewezen directeur sterk in de
overtuiging van zijn onsohuld, hij had geen
ontslag moeten vragon of althans moeten
protesteeren tegen hot hem niet verleenen
van eervol ontslag.
Dat hij dit niet deed, getuigt niet voor hom.
Is daarin ook een reden te zoeken, be
halve in het rapport zelf, waarom deleden
van den raad hun collega Yan Dunné niet
wilden volgen om eene zoo pertinente ver
klaring af te leggen als hij wenschto?
Maar dat over de motieven tot dit alles
□iet meer licht is opgegaan, dat is naar onze
meening te bejammeren, vooral ook met het
oog op het versohil van gevoelen tusschen
hen en genoemd raadslid, die toch ook
zeker wel zijne overtuiging grondde op eigen
onderzoek van het rapport on de daarbij
overgelegde doenmenten.
Thans blijft er nog altijd ruimte voor
verschillende gissingen.
Nu eenmaal aan die droeve zaak zooveel
ruchtbaarheid is gegevennu allerlei meenin-
daaromtrent in omloop zijn geweest
nu hadden wij gehoopt niet dat het ganscho
rapport openbaar zou worden gema
maar dat toch door den Raad een duidelijk
sprekende oonolusie zou worden aangenomen
waarin dit college zijne meening uitte over
het gedrag van den gewezen direoteur.
Do Raad had nu eenmaal a gezegd, waarom
dan ook niet, ter bevrediging van de
publieke opinie en ter al- of niet recht
vaardiging van den hoofdpersoon in dezen,
een stap verder gedaan en omtrent de
hoof-kwestie duidelijk zich uitgesproken?
Wij herhalenhet einde van deze, zoo
breed opgezette zaak, die de gemoederen
in onze stad tijden lang in beweging heeft
gebracht, bevredigt ons niet.
En het zal dit ook velen niet doon.
Het is een belang rijk legaat, dat
de gemeente Middelburg is bomaakt door
mevrouw Bomme—Van den Broeoke, en
uit de in den raad gedane modedeeling is
gebleken dat daarbij geen bijzonder bindende
voorwaarden zijn gestold.
De groote vraag is nn maar: is het
kapitaal van oen ton voldoende om een,
«enigszins aan de eischon van do n tijd
voldoende muziekschool op te riohton
En dat betwijfelen wij, tenzij men het
kapitaal langzamerhand inteert, wat steeds
hoogst bedenkelijk is.
Yan de rente zijn, naar onze meening,
onmogelijk de huur van een geschikt
bouw en goede salarissen voor leeraren en
leeraressen te betalen.
Bestemt men do togenwoordige Concert
en Gehoorzaal voor zalk een school, dan
zal de huursom niet zoo hoog behoeven
te zijn.
Maar dan resten tooh nog groote uitga
ven voor die salarissen, terwijl uit de rente
ook nog moeten betaald worden f 800 voor
twee geboren Aardenbnrgers.
Wjj zien met belangstelling het rapport
tegemoet van de heeren, wien Burg. en
Woth. om advies vroegen.
Maar voorloopig wilden wij vragen: zou
hot niet verstandig zjjn met de Btichting
geen haast te maken on zooals meer is ge
schied met dergelijke testamentaire bepa
lingen te wachten totdat hot kapitaal,
door route op rente, vermeerderd is tot een
voldoend bedrag om uit do renten van
hot geheel, plus de schoolgelden, de kosten
voor «ene goede mozieksohool te bestrijden
Volgens da voorwaarden is de gemeente
voor de oprichting niet aan oen tijd gebonden.
En het dankt ons beter nog eonige jaren
te wachten en dan eene goede muziek
school, zij het dan ook niet op te uitge-
breido schaal ingericht, te doen verrijzen,
die levensvatbaar blijft, dan door overhaast
handolon half work to vörriohton.
Weldra zal we hebben het dezer dagen
gemeld uit Walcheren een nieuw licht
de Noordzee beschijnen.
Wij bedoelen het electrhch bliksemlicht,
dat op den vuurtoren van West-
ka p e 11 e wordt ontstoken.
Onze lezers zullen daarvoor zeker wol
belangstelling koesteren, en wij hebben ons
eon dozer dagen derwaarts begeven om hun
omtrent die nieuwe inrichting oen en ander
te kunnen meedoelon.
Aan den ingang van de gemeente zagen wij
de gebouwen, die in verband met dit nieuwe
licht zijn gesticht, doch de toegang er toe
waB streng verboden.
Wij vervoegden ons daarom aan de even
eens nieuw gebouwde, naast de fabriek lig
gende woning van den opziohter-maohinist,
den heer K. Schraver, dié op onze vraag of
wij de inrichting ook eens zouden mogen
zien, direct een toestemmend antwoord gaf
niet alleen, maar zelfs ons zijn geleide aan
bood en voorlichting tevens.
Dat wij een en ander gaarne en met er
kentelijkheid aanvaard hebben, spreekt van
zelf.
Onze vriendelijke leidsman liet ons eerst
de generatorkamer zien, waar uit anthraciet
van bepaalde soort en grootte hot gas be
reid wordt voor den motor die de dynamo
in werking brengt. Dat gas wordt daar
eerst gereinigd en vervolgens- naar den
motor gezogen. Deze heeft 15 paardenkraoht.
Iu de machinekamer, keurig net ingericht,
vinden wij twee dier motors en evenzoo
twee dynamos, opdat bij ontstentenis van
eene de andere in werking kan
worden gesteld.
Die dynamos, welke de bonoodigde eleo-
triciteit leveren, hebbou een wisselstroom
voor de booglampen en een gelijkstroom
voor de gloeilampen, welke laatste men al
leen in de machinekamer heeft aangebracht;
kabels leiden de electriciteit naar boven op
den toren.
In dezelfde maohinekamer treft men ver
der aan het sohakelbord, inet verschillende
knoppen, door het verzetten waarvan bet
verlangde licht wordt ontstoken.
Een telefoon verbindt de machinekamer
met de - woning van den opzichter en een
andere met don vuurtoren.
Toen we dit gezien hadden, ging de hoor
Schraver ons voor naar het in de 15e eeuw
gestichte, sedert 't jaar 1818 als vuurtoren
gebruikte, bouwwerk, dat, zooals men weet,
een hoogte heeft van 38 meter.
In 't geheel moesten wij, om op het plat
form van den toren te komen, in cirkel
gang 178 treden beklimmendat was oen
heele stap, maar er waron nu en dan halten.
Zoo rnstten wij oen oogenblik uit in de
kolenbergplaats en iets later in een ander
vertrek, evenzoo voor bergplaats ingericht
beide vertrekken zijn ruim en hoog en.
evenals allo andere, met ijzeren deuren
Weer poosden we oen oogenblik in de
ruime en lichte kamer van den opzichter,
om vervolgens in hot verblijf van de wach
ters eens flink adem te soheppen.
Dat vertrek, mot slaapsteden en kasten, ig
geriefelijk ingericht, net ameublement is
eenvoudig maar voldoende. Gezellig tikt
er oen Friesche klok, en een sohilderij, voor
stellende Koningin Wilhelmina, siert den
wand. Aan den zolder hangt een petrole
umlamp, eu ook een stookgelegenheid ont
breekt niet.
Daar vertoeven des naohts de wachtheb
bende manschappen, voor zoover zij niet bij
het lioht werkzaam zjjn. Om do vier uur
heeft de aflossing plaats.
Nog oenige treden brengen ons op hot
platform, waar een eenig mooi gezicht de
moeite van het trappenklimmen ruimschoots
loont.
Aan de eene zij de onmetelijke zee,
waarop ranke sohnitjes, miniatuur scheep
jes in de verte, zioh bewegen en aan den
anderen kant het onbeschrijfelijk mooie
Walcheren, mat zijn onafzienbare velden,
thans in don omtrok van Westkapello in
keurige netheid gereed liggend om de poot-
aardappelen te ontvangen die, na vrucht
gegeven te hebben, den roem van Westka
pello opnieuw rorro verbreiden zullen.
Dicht bij don voet van den toren wordt,
zooals bekend, sedert eenigen tjjd een nieuwe
teelt beoefend, nl. die van bloembollen. De
volden liggen daar thans nog kleurloos,
maar wanneer het weder meewerkt, is hot,
naar men ons zelde, te verwachten dat zij
na een paar weken, prijkende met bloeiende
talpen en hyaointen, een het oog bekoorend
schouwspel zullen opleveren.
Don blik verder latende weidon, zien wij
don tuin van Zooiand in zijne volle uitge
strektheid, omringd door de witte duinen,
waarop het heerlijk lontezonnetje op het
oogenblik, dat wij op den toron toefden,
praohtige lichteffecten wierp.
Wij moeten eohter niet over natuursonoon
sohrjjven maar over den vuurtoren. Daarom
wenden wij ons noode af van het platform
langs een aantal ijzeren treden, wij
meenen er 39 geteld te hebben, te komen
in den top van den 14 meter hoogen Ijze
ren koepel, die het h'ohttoestel bevat. Daar
gekomen, bevinden wij ons op een
van 52 meter en de glazen wanden van den
koepel verleenen zoo mogelijk eer
mooier, zeker uitgebreider vergezioht.
De vrij groote ruimte in den koepel is
bijna geheel en al ingenomen door het
liohttoestel, dat op een kolossale draaibare
ijzeren tafel staat. Het zijn twee eleotri-
sche lampen, besloten in vier optieken.
Die lampen,met twee koolspitsen van onge
veer een pink dikte, zjjn voorzien van een zeer
gecomplioeerd uurwerk, dat, zelfwerkend,
de koolspitsen op dezelfde hoogte in de
a houdt, noodig om een constant
licht to verkrijgen.
Die optieken, kolossaal van omvang en
uit kristal van verschillenden vorm en
grootte vervaardigd, zjjn zeer gemakkelijk
te openen om de lampen te verwisselen, wat
elke wacht noodig zal wezen. De
lampen zelve worden uitgesohoven en een
gereedstaande wordt telkens weer ingebracht.
Dat is het werk van een oogenblik.
Onze geleider was zoo beleefd oi
trent de samenstelling van een en ander
nog tal van inlichtingen te geven, maar,
leek als we zijn, durven wij ons er niet aan
wagen die te laten drukken. Wel kunnen
mededeelen dat het geheele samenstel
van koper, staal, aluminium en kristal een
schitterenden aanblik geeft en zeer kunst
vaardig is bedaoht. Yoor het geval zij
noodig mochten zijn bjj een gebrek aan de
electrisohe lampen, staan twee groote kope
ren petroleumlampen steeds ten gebruike
gereed.
Naar onze zegsman beweerde, wordt de
sterkte van dit bliksemlicht in theorie
berekend to bedragen 40 millioen normaal
kaarsen hij meende eohter dat in de praotijk
de sterkte 30 millioen zal zjjn.
Het lioht zal sohitteren om de 5 secon
den seconde, om dan 4.9 sooonden ver
duisterd te wezen.
Op zee zal het op een afstand van on
geveer 40 mijlen zichtbaar zijn.
Den 23 Maart heeft het licht ter eere
van de De Ruijter-feestvioring gebrand en
uitstekend voldaan.
Men ïb nu bezig de laatste hand aan het
werk te loggen en geregeld worden nog
proeven genomen om gereed te zjjn tegen
15 April, den datum dat hot licht definitief
ia dienst wordt gesteld.
Naar ons werd medegedeeld, bestaan in
de gansche wereld nog slechts een zestal
dezer lichten, waarvan twee in Nederland,
het hier bedoelde en dat te Terschelling.
Sprokkelingen.
Het goraoht omtrent dr Knyper «Is kabi-
Gets formateur vindt reeds zgdeliagaohe tegen
spraak ia eene medodeeliag van Het Vaderland
omtrent de oplossing der crisis.
Dat blad vernam dat H. M. de Koningin hot
Kabinet verzooht om op de ontslagaanvraag als
nog terug te komen. Het «ou niet onwaarsobgn-
lgk zjjn dat, onder de bestaande omstandighe
den, aan dit verzoek van H. M. gevolg aal
worden gegeven.
Het moet eohter buiten twgfel «ga dat
Minister Staal niet meer bereid aal worden
bevonden, de leiding van het Oorlogadeparte-
ment te big ven dragen.
Dit laatste zouden wg zeer betreuren.
Wg laven na in aiwaohting.
Er bestaat voor ons alle grond om heden
nog nadere mededeeling te verwaohton.
Do Limburger Koerier komt op tegen een
barioht in Het Volk dat weer zeven jongens
uitdejongenskaaernevan de iirma
Re go ut «ouden zgn weggeloopen.
Het woordje »weör" bevestigt eohter dat uit
die inrichting jongens pogen te ontsnappen en,
zooals vroeger is gemeld, ook wel «uilen ont-
vluoht zgn.
Dit valt niet te ontkennen en het vroeger
door ons gemelde berioht omtrent twintig
weggeloopen jongens zal dus wel juist zgn.
Maar ook zonder dat ia het een feit dat de
veel besproken kazerne-inriohting der firma
Regout indruisoht tegen de eisohen, die heden
ten dage moeten en kannen worden gesteld
aan tabrieken waar jeugdige kraohten arbeiden.
Dezer dagen werd in het Hbld die inrichting,
en de man die daarvan aan het hoofd staat,
besproken door mr J. A. van Hamel te Am
sterdam.
Veel herhaalde hg wat wg reeds uit de Matin
meedeelden.
De heer Yan Hamel heeft de betrouwbaar
heid van die mededeelingen onderzooht en
in hoofdzaak juist bevonden.
Een Fransoh rechter van instructie sohreef
hem o. a.
'De abbé S. ia een paria van de maatsohappg,
dien men moet ontmaskeren overal waar hg
zioh vertoont. Ii Frankrgk heeft hg de plaat
gepoetst, maar hg zou 't sohandelgk bedrgt,
dat hg reeds te laag heeft uitgeoefend, elders
kunnen voorzetten."
Ea nu meent de heer Van Hamel dat »wie
als verantwoordelgk eigenaar van een jongenB-
kosthuis niet omziohtiger ïb met wien hg aan
't hoofd daarvan plaatst, toont dezo verant.
woordelgkheid niet gestand te kunnen doen."
>Intu«iohen «oo sohrgft hg verder het
is niet tegen den heer Regout, dat sioh mgn
griet keert. Ea aog veel minder ik
*raag hiervoor wel de aaadaoht tegen den
Saatol. Ieder heeft sgn metier; e*
niet ieder oefent dat uit voor zgn pleisier.
Men moet hem het reoht van bestaan gunnen,
gelgk aan alles wat op aarde geschapen iB."
Waartegen de heer Yan Hamel sioh keert, dat
is de ganiohe grondgedaohte van soo'n jongens-
kosthuis. Er ligt iets in, dat geeft hg toe, dat
de josgens opgroeien onder minder verleiding
en onder orde en tuoht. Maar, hg denkt
aan >den stervenssnik van den ïaohtegaai die
wegauoht in «ga kooi. Er zgn dingen van
hooger waarde dan dat alles."
Stellig, daar zga gevallen de heer Yan
Hamel laat niet na dit eenigszins breeder uit te
werken waarin ouders of overheid een jon
gen binnen de muren van kostsohool of gesticht
moeten brengen. In die gevallen evenwel is
het innerlgk doelhet belang der yenyens. Hier
is het doelhet belang der onderneming tan den
groot-industrieel.
Do heer Rsgout heeft H ook aoo gevoede*
in Frankrgk en Belg'.S en Duitiohlasd. Hg had
't oas in Nederlaand mogen besparen.
Het iB oanatioaa&l, anti-nationaal en 't
jongenskosthuis van Regout is een smartolgk
versohgnoel is ons land. Trett men het bui
tenslands algemeen aan, dan «ga wg vóór,
aiet achter hg het buitenland 1 Ons volk heeft
zioh in vrgheid bewogen en hoopt 't nog
langer te doen.
Eu dat onze zeden ten dezen aoo onjuist
niet agn, bawgst nu weer eons de ervaring
met den abbé Santo'.