MIDDELRIJRGSCHE COURANT
Zaterdag
2 Maart.
Uil Stad en Provincie.
Verschillende öerichten
N*. 32
130' jiiriui.
1907.
Deio courant verschijnt dagelijks, met uitsondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. 2.
Afzonderlijke nummers kosten 6 cent.
Therm, alhier ei tel. weerberioht vu het K. N, Met. Intikte De Bilt.
1 Maart 8 u. vm 37 gr., 12 u. 11 gr., av. 4 n. 44 gr. F.— Hoogste b»rom.stand 775.7 te Brussel.
1 a a g a t e 760.5 te Haparanda. Verwaofating tot den avoid van 2 Maartzwakke tot matige
W. tot Z.W. wiad, betrokken oi nevelige luoht, mogelgk regen en hooger temperatuur.
Advertenb'ënS 20 cent per rogel. Bg abonnomont voel lager. Sloboorie-, dood- en
alle andere familieberiohten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.60; elke regel moei
20 csnt. Beolames 40 cent per regoL Grooto letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Z e e 1 a 1 d, betrefieide
Handel, Ngverheid en Geldwezen, is gereohtigd het Algemeen Advertentte-BwcnB A. Dm
Uk MAK An., N.I. Veerbnrgnal 300, Amsterdam*
Middelburg I Maart'
Sprokkelingen.
De schoolkwestie te Bergenthoim
vraagt nog onze aandacht, nu de heer J. v. d.
Sanden aldaar zioh in ons vorig nornmer
traohtte te verdedigen.
Uit afin schigven blgkt dat het in die ge
moente is gegaan aooals in meerdereer
heeraohten vrede en rust, trots verschil van
meening, ook op kerkolfik gebied, totdat eei
digveide dominee het noodig aohtte zich te
doen gelden en ook op politiek gebied zoo te
([veren dat de vrede werd gestoord.
Vóór dien vroeg men niet naar kerkgenoot
schap oi godsdienstige riobting; nu werd de
godadienBt ook weer misbruikt om op politiek
terrein de ingesetenen tegen elkaar op te
zetten.
Alles werd op haren en snaren gezet om de
overwinning te behalen en door verwarring
van godsdienst ex politiek, zeker ook door de
beruohte antithese, twist en tweedraoht te
zaaien.
Wg Weten wel boe dat gaat!
Zulke drivers leggen zioh zoo uitsluitend
er op toe om de mensohen, naar tg beweren,
te leeren hoe z(j het best zalig kunnen worden,
al weten zg daarvan even veel ot even weinig
als iemand anders, dat zg op bet aardsohe
geluk, den aardsohen vrede niet letten, en
steeds die verstoren door de mensohen tegen
elkaar op te zetten, inplaats van hun te pre
diken de hoogate lieide, algemeexe mexsohen-
lietde, die de stichter van het Christendom
steeds leerde.
En als dan de haat is toegenomen, het leven
in kleinen kring ondragelgk geworden is, alles
ter wille van den godsdienst, naar het heet,
maar hoofdzakelijk om eigen maoht en invloed
te behouden of nittebreiden, dan durven z(f
nog beweren dat zg geen sohuld hebben, maar
dat die komt op het hoofd van hen, dien zg
het leven verbitterden, en roepen zg uit;
Voorwaar,
De strijd wordt onbehaaglijk I
Wij zijn wel verdraagzaam 1 maar
De reet is onverdraaglijk I
Zoo zjjn er velen, al zgn er ook gelukkig!
uitzonderingen.
Aldus is hei zeker ook wel in Bergentheim
gegaan.
Wjj kannen ons daarom voorstellen dat de
heer V. d. Sanden, na al de intrigues, na
allerlei openlijke en geheime pogingen om
hem te dwarsboomen en zgn gezag te onder-
mgnon, ten einde raad is geworden.
Wjj begrjjpen dat hg den predikant, die het
hem zoo lastig maakte, daarom het gebied van
de fabriek verbood.
Daar was diens terrein niet.
Maar verder had de heer Y. d. Sanden niet
moeten gaan.
Hg had zgn werkvolk niet moeten verbieden
hunne kinderen naar de bgzondere school te
zenden.
Dat is weer niet zgn terrein en ook niet
zgn werk, nog minder in overeenstemming
met zgn steeds ingenomen standpunt.
Hg zelf sohrgit, en bevestigt daardoor de
bewering in het bekende adres, dat hg zgn
arbeiders meedeelde dat sg, die hunne kinderen
wonsohten te zenden naar de bgzondere
sohool, door dien dominee opgeriaht, dan
voor moesten zorgen, dat ze bg anderen werk
kregen.
Hoewel hg dat meermalen had herhaald,
meende hg toch goed te doen in Januari 11.
ieder persoonlgk nader bekend te maken, dat
uiterlgk bg de opening dier bgzondere sohool,
hun werk zou zgn afgeloopex.
Dat is ex b'gft een oigeoorlootd preieie-uit-
oeieiendat is de broodval stellen, wat wg
bg anderen zoo zeer afkeuren.
Et die handeling is niet te verdedigen,
zelfs niet door de bewering dat er zooals
de heer Y. d. Sanden schreef bg een ander
wel werk zou te vinden zgn.
Op zulke gronden stuurt men geen perso
neel weg.
Verstandiger ware het daarom van hem ge
weest ale hg zioh gehouden had aan de door
hem sedert jaren gevolgde gedregelgn tegen
over aiders abeiders in de veenderg, wier
kinderen een bgzondere sohool be2oeken, en
die hg daarom nog nooit deed nohteritaan bg
andere.
Hoe onwaardig de bewuBte voorganger in
zgne gemeente ook tegenover hem handelde,
daarom mooht bg diens volgelingen nog niet
in hun rechten verkorten.
Dien voorganger beetrgden, houden binnen
perken, daartoe bad bg zioh moeten
palen.
Kwamen de arbeiders, door dien voorganger
aangehitst, in hunne pliohten tegenover hem
te kort, dan was bet de taak der firma Van
Rogen geweest den beer Y. d. Sanden do
baiden boven het hoofd te houden.
Zg hadden de onwilligen kannen straffen:
desnoods met ontalag.
Maar in hunne vrgheid ten opzichte van
hunne kinderen had men hen niet mogen aan
banden leggen.
Dat mag allerminst een liberaal man doen,
hoeveel liefde hg ook voor de openbare school
moge hebben, want daardoor verlooohent hg
een der eerste beginselen welke aan die school
ten grondslag liggen en die een vrgsinnig man
hoog moet houden, nl. de verdraagzaamheid.
Had de heer V. d. Sanden die gedragilgn
gevolgd; had bg geen verbod uitgevaardigd,
wg gelooven dat de atigd niet zoo heftig zou
geworden zgn; ja dat de kwestie een kalm
verloop zou gehad hebben, tot sohade en
sohande van hem die door zgn drgven zooveel
beroering teweeg breigt.
De zaak-Van Heeokeren van Keil
komt weer ter sprake.
Men dringt aan op licht in deze geheim
zinnige geschiedenis.
Onze lezers weten dat door onzen Haagaoben
medewerker indeitgd heel wat over die zaak,
is geschreven.
Br is nooit bewezen dat zgn aodedeelingen
onjuist waren.
Dit ieit, het raadselachtige, dat deze gesohie-
denis aankleeft, en de besohuldigiig, waar
onder de heer Van Heeokeren nog steeds te
lgden heeft, naar hg zegt, doen ook ons in
stemmen met den eisch om opheldering, te
meer daar de betrokken persoon zelt om een
nader onderzoek heeft gevraagd.
De bekende K. V. te W. bleet in Het Vad.
in de kwestie van den verkoop van ker
ken, in dezen den Utrechtsoben Dom, het ant
woord aau den heer Beth niet aohuldig.
Hg merkte op dat laatstgenoemde, bg zgne
besohoawing over de wording der bepaling
ia de oude Staatsregeling betreffende de kerk
gebouwen uitging van een verkeerd standpunt
en daardoor eene onjuiste ooaolusie nam.
De vraag is: wie was vóór 1798 eigenaar der
Herv. Kerkgebouwen 't De burgerlgke gemeente
(in casu stad of dorp), of de kerkelgke Wel-
dit was althans in regel niet de kerkelgre
gemeente. Doorgaans werd het gebouw dan
ook onderhonden door dorpsvoogden of op
kosten van de stad.
Dit feit is voldoeide om te mogen besluiten,
dat de eigenaar was stad ot dorp vóór 1798.
Ei dit volgt eveneens uit de Staatsregeling.
Deze tooh kon nooit zóó tot itnnd gekomen
zgn nis de kerk eigennar was geweest. Immers
over kerkelgke eigendommen van andere ge-
nootiohappen heeft deze regeling niet geloopon.
Nu is het best mogelgk, dat enkele kerkbe
sturen toen ter tgd dit niet hebben begrepoa
en zioh misschien hebben verzet. Doch dit doet
niets ter zake.
Hoofdzaak blgft, dat in 1801 de Staatsrege
ling heeft bepaald een blgvend ft/zit, en dit io
niet golgk met eigendom.
Daarom big ven wg bg onze moening, dat
n gemeente, die een kerkgebouw verkoopez
wil, heeit te bewgzen óf dat zg het eigendom
reeds vóór 1798 bezat, dl dat sg dit ii
Staatsregeling van 1798 heeft verkregen. Kan
zg dit niot bewgzen, du moet zg afwaohte»
welke beslissing de Hooge Rsnd geeft in de
aanhangige prooeBien, nl. of dit ooilege al oi
niet beslist, dat het eigendomsrecht ie verjaard,
De heer E. H. Tenokinok, adjunot-inspeo-
teur van politie alhier, is als zoodanig be
noemd te Zeist.
BENOEMINGEN, enz.
Bg kon. besluit:
zgu benoemd tot reohler in de arr. reohtb,
te Amsterdam mr L. Offerhaas Jz., thans reoh-
ter in de arr. reohtb. te Rotterdamen mr
W. A. van Woudenberg Hamstra, thans rech
ter in do arr. reohtb. to Alkmaar.
De luit. t/z F. M. Fransen van de Patte,
dienende aau boord van Hr Ms torpedo-in-
structieBohip Marnix, wordt met 25 Maart a.v.
gedetaoheerd bg den torpedodienat.
De benoemde off.-macbinist 2e kl. J.
Campagne, dienende aan boord van Hr Ms pant-
sersohip Piet Hein, wordt op non-aotiviteit
gesteld.
De dir.-gen. van den landbouw brengt ter
algemeens kennis: dat, aau de Rgksserumin-
riohting kosteloos onderzoekingen zullen gedaan
worden naar de samenstelling van zoogenaamde
geheimmiddelen, die tegen ziekten van het
vee oi tegen kreupelheden van paarden worden
aangeprezen.
Yerder dat vanwege de Rgkeseruminriehting
oulturen van baoteriëa ter verdelging vu
muizen en ratten kosteloos op aanvrage wor
den verstrekt.
Uit Ylisoingen.
Tgdens dikken mist geraakte heden ochtend
de naohtboot Koningin Wtlhelmino, van de
stoomvaartmaatsohappg Zeelandeven voorbg
de haven, ter hoogte van de Sohoone Waardin,
aan den grond.
De 90 passagiers en te post werden door de
Belgische sleepboot Thamee geland.
Het giag alles zeer kalm toe en met extra-
treinen van 7.44 en 7.56 werden zoowel de
passagiers als de post verder vervoerd.
De Koningin Wilhclmina kwam om kwart
over een heden middag met hoog water, door
sleepboot getrokken, vlot en vertrekt
heden avond weer naar Queenboro.
Men zond ons een nummer van deDaify
Mail met een verslag van de begrafenis te
Huil en een levensbericht van den heer
James Peter Plugge, die 48 jaar geleden als
jongen van 18 jaar uit Vliasingen naar Huil
kwam en daar zicb opwerkte tot een aanzien
gke poBitie bg de groote firma van Messrs
Wilson. Er werd door tal van personen on
vertegenwoordigers van spoorwegmaatsohap-
pgen b gk van belangstelling en waardeering
gegeven.
Maandagavond zal, fer gelegenheid van het
25-jarig bestaan van de alhier gevestigde af-
deeling van Patrimonium, de heer A. S. Talma
als spreker optreden om het doel en werken
van Patrimonium niteen te zetten
Bg kon. besluit is benoemd totdireoteur
van bet Rgksl&ndbouwproefstation te Wage-
ningen dr D. J. Hiesink, onder toekeuing ven
eervol ontslag als direoteur vu het RJjks-
landbouwproetstation te Goes.
Dit is reeds gemeld in een deel c'er oplaag
van ons vorig nommer.
Donderdag kwam de goederenstoomboot
Ristelhuaber't Nachf no 6, kapitein H. Regmers,
Hansweert, binnen met het treurig be
richt, dat z(jn vrouw aab(j Mfillheim, zonder
dat iemand het merkte, overboord was geslagen
en verdronken.
In oen Donderdagavond te Krabben-
d k e gehouden vergadering der werklieden
vereniging werd, na behandeling van eenige
huishoudelijke zaken, besloten zioh aan te
sluiten bg 't propaganda eomitó voor grondwets
herziening en algemeen kiesreoht.
Goedgevondon werd verder het ziekengeld
met 25 te verhoogen en ook om zioh aan
te sluiten bjj het Groene Krult.
Naar aanleiding van een in de vrngesbuB
gevonden briefje, waarin de wensohelflkheid
werd betoogd van oen gemeente-bewaarrohool,
zeido het bestuur toe deze zaak te zullen over
wegen en zoo mogelgk met voorstellen te dier
zake te zullen komen.
Tegenover de bewering van don heer W.
Potappel te Colgnsplaat men zie ons
vorig nommer handhaaft onze correspon
dent zgn bericht. Volgens hem seide genoemde
heer o. a. >Ooh, ja het hnndwerkondeiwgs,"
i haalde bg daarbg de sohouders op.
Daarin tooh ligt, volgens hem, alles behalve
waardeering opgesloten.
En hiermee besshouwen wg die kwestie voor
aigedau.
Tot gemeente- en armengeneesheer te
Haamstede en Burgh is benoemd
heer A. N. C. Beok, arts te Utreoht.
Met ingang van 1 Mei a.s. ie de kommies
8e kl. bg de belastingen J. W. F. van Nieuwen-
hoven vorplaatst van Koewacht naar
Njjverdal.
Met ingang van 5 Maart sullen de hulp-
tolephoonkantoren te Kloosterzande
Walsoorden, alsmede aan de kantorem
rechtstreeks aangesloten of nog san te sluiten
peroeelen en openbare spreekoellen worden
opgenomen in het telephoonverkeer met ver-
sohillonde Belgische plaatsen.
De prgs van een eikelvoudig gesprek zal op
oenige uitzonderingen na f 1.45 bedragen.
Overigens gelden de regelen en voorwaarden,
welke voor het Nederlandsoh-Belgitoh tele
phoonverkeer vastgesteld, en in den Rgksgids
voor den telephooidienst vermeld zgn.
RECHTSZAKEN.
Arrondiesementt-recMbank te Middelburg.
Heden, V'gdag, zgn veroordeeld wegens:
dicfital: P. B., 39 j stoker, Middelburg, en
W. A., 19 j., arbeider, Neuzen, beiden alhier
in hechtenis, de le tot 8 m. en de 2e tot 6
m. gev.strat, beiden met mindering der door
gebrachte heohteois, en P. R,, 14 j., loopjongen,
Goes, tot 3 m. tuohtsohool
helingJ. d. H., 18 jkoopman, Middelburg
en aldaar in heobtenis, tot 4 m. gev. strai, met
mindering van het voorarrest;
verduisteringP. J. V., 30 j., kleermaker,
vroeger te Middelburg, «hans alhier in heob
tenis, tot 1 jaar gev. straf, met mindering van
het voorarrest;
mishandeling van een ambtenaarO. L. 8., 27
j., en C- L. W., 32 j., werklieden, Kapellebrug,
Clinge, ieder tot 6 m. gev. straf, en
mishandelingM. v. C-, 18 j,, arbeider, Axel,
tot 3 m., M. d. K., 20 j., werkman, Seroos-
karke, tot 2 m. en F. B. v. H., 24 j., smid,
Heerenhoek, tot 14 d. gev. straf.
Voorts is bg vonnis de teruggave aan de
ouderB bevolen van L. V., 15 j., dienstbode,
Appels (België), thans alhier in heobtenis,
beklaagd van diefstal.
Vrijgesproken is M. v. d. M., 18 j., landbou
wer, Boichkapelle, beklaagd van miehandeling.
Van enkele dezer «aken is meer uitvoerig
melding gemaakt in onze nommers van 16
23 es 25 Febr. II.
Voor het gereohtshof te 's Gravenhage
werd Donderdag behandeld de zaak van W.
F. van D, 56 jaar, klein landbouwer te Neu-
e n, door de reohtbank te Middelburg veroor
deeld tot 6 maanden gevangenisstraf wegenB
het, zonder koopman te zgn, in staat van
faillissement verklaard tgnde, ter bedriegelgke
verkorting van de reohtem zgner sohuldeiiohers,
baten, tot zgn boedel behoorend (ongeveer
f 595) aan den curator in zgn faillissement
niet verantwoorden.
de behandeling dezer zaak voor de Mid-
delburgsohe reohtbank gaven wg daarvan een
uitvoering verslag.
De adv.-generaal mr Reitsma aohtte be-
klsagde's verweer, dat bg het geld voor zgn
hutshonden had besteed, onaamaemelgkdit i»
tooh geen behoorlijke verantwoording van dat
geld, gelgk de wet oischi. Aangenomen mag
worden dat hg het geld onder zioh heeft ge
houden.
Hg vorderde bevestiging van bet vonnis.
De verdediger, mr Van Deinse, advocaat te
Middelburg, vroeg vrgspraak.
Door de reohtbank te Hage is vrgge-
sproken de student L. B.d. H. te Leiden, die
tereeht stond wegens mishandeling van een
»groen."
De kantonreobter in Den Haag heeft den
bediende uit het Warenhuis aldaar, dietereobt
stond wegens het desonbevoegd verkoopen (in
de atdeeling verbandmiddelen enz.) van Emser-
eo Casoara-pastilles, ontslagen van reohtsver-
vo'ging.
De kastonreohter overwoog o. a.
dat de verkoop van mengsels, bereid
uit in de wettelgke lgst van geneesmiddelen
genoemde middelen, alleen dke strafbaar ie,
wanneer die middelen als geneesmidde-
1 e n worden verkocht
dat, nu bg do dagvaarding niet is gesteld
dat do verkochte pastilles en tabletten waren
uiddelon, een onderzoek daarnaar doo>
den kantonrechter achterwege dient te blgven-
Dientengevolge verklaart bet vonnis het te*
laste gelegde niet strafbaar.
LETTEREN "EN KUNST.
De Wereldkroniek, het bakende geïllus
treerde weekblad dat door de flotterdamsohe
firma Nggh en Van Ditmar wordt uitgegeven,
brengt een Ramp-BsWin-nummer.
Dit bevat een aantal «eer mooie photo's van
de pier met het irrak der Harwiohboot, hoo
de reddingsboot verbinding traoht te krggen
met dat wrak, de stoomloodsboot en versohil-
lende gezichten op de pier en het strand.
Verder wordt aansohouwelgk gemaakt bet
vervoer dor lgkon per branoard en per wagen
en de begrafenis.
Voorts zgn er in opgenomen portretten van
de rodders, van kapitein Parkinson, de eerste
geredde, en sommigen _der slachtoffers, o.a. ook
van August Hirsoh, het aanvallig vgfjarig
knaapje, dat, alleen reizende, bg de ramp het
leven verloor.
s
Hoe men al everdrij H1
Men weet dat Orelio niet, zooals men daoht,
aan boord van de Berlin was. Hg bleef te
Londen, want bg bad geen geld genoeg.
En thanB wil mei in Apeldoorn, waar hg
dezer dagon zal optreden, die gelegenheid atn-
grgpen om hem >;e huldigen als mensoh en
als kunstenaar" nu hg >de eerste maal na zgn
oatkomixg aan de scheepsramp" voor 't voet-
lioht komt.
Het is al te gok.
ONDERWIJS.
Tot hoold der Chr. sohool te Hoek ii
benoemd de heer S. Griede te Garrelsweer.
De direot.-gen. van üen landbouw brengt
ter algemeens kennis, dat hot openbaar toe
latingsexamen voor den oursus in vee- en
vleesohkeuring, welke op 18 Maart a.s. van
Rijkswege te Amsterdam zal worden geopend,
aanvangt op Woensdag 6 Maart.
Teneinde de burgemeesters van groote ge
meenten van werkzaamheden te ontlasten,
beeft de Mieister van Oorlog, in overleg mei
dien van Binnenlandsobe Zaken, bepaald dat, te
beginien met 1 Maart, de oaderteekening van
de bewgzen van goed gedrag, bonoodigd voor
bet aangaan van vrgwillige verbintenissen ens.
bg de landmacht, zoomede de logalicatio van
handteekeningen ten behosve van den mili
tairen dienst, namens den burgemeester zal
kannen geschieden door een daartoe aangewe
zen ambtenaar der gemeente, volgens een
vastgesteld formule.
Onder die gemeenten behooten Middel
burg en Vlissingen.
De gemeenteraad van Amsterdam heeit
den heer A. W. Bob te Groningen met alge
meens stemmen tot direoteur der Publiek*
Werken benoemd.
De N. Ct. verneemt dat De Royter-jubi-
leumzegele hetzelfde formaat zullen hebben als
de bekende, weinig fraaie tnberculose-zegels
n van een waarde van I en 21/» cent.
Ook bg deze zegels komt een randsohntt voor.
De zegels zullen prgken met den kop ran
den zeeheld, geflankeerd door twee kaaonaen.
Al lang dreigt er tweespalt in den boezem
der Vereeniging voor vrouwenkiesrecht. Na is «e
gekomen, de groote twist tnssohen gematigden
en ultra's. Wat daarover in den laatsten tgd
ge»ohreven werd, is verwerkt ii een bresbnre
Een knuppel in 't hoenderhok door d« dames mr
C. van Dorp en mevr. W. Wgaaeadts
Franoken-Dyaerinok.
Intussohen gaat de strgd onvermoeid voort
in Vad. kwamen op een dag vier ingezonden
stukken van bekende figuren uit de vrouwen
beweging voor.
Het 12e nationaal bygieaiioh oongres zal
op 28 en 29 Juni te 's Hertogenbosoh worden
bgeengeroepen.
Het personeel van de machinefabriek van
den heer Ter Hom te Veendam, waarvan er,
zooals gemeld, 26 staakten, bestaat uit 80 man.
Ooizaak is een loongesohil. Men verwacht dat
moerder* arbeiders bet werk zullen neerleggen.
Alles is rustig.
De 42 jarige gehuwde vrouw te Dord
recht, die Zondagavond zoo vreeselijk gebrand
werd, is thans aan de gevolgen overleden.
Uit het Aoademiioh Ziekenhuis te Leiden
is een miorosooop ontvreemd. Zaer vermoodelgk
ataat het nummer 10.873 en de naam. E. Leitz
Wotalar er ingedrukt. Opsporing wordt dooi
de politie verzocht.
Het sohip Anthonia, sohipper J. Dane uit
S t a v e n i s s e, is, op wog van St. Mnartens*
dgk naar Amsterdam, bg Sohenkelsluis onder
laatstgenoemde stad gezonken, tengevolge van
aanvaring. Do opvarenden zgn gered.
Van den nieuwen spoordgk nabg het
zuideljjk landhooid van de nieuwe Hembrug,
is Woensdag een gedeelte van plm. 150 M.
plotseling eenige meters weggezakt. Op dat
ijedeolte bevond zioh op dat oogenblik een
zandtrein. De zandwagens werden uit d* rails
golioht en gleden de helling af. E«n wondei
mag het wordon genoemd, dat hier geen onge
lukken gebeurd zgn. Men vroest nog meerders
verzakkingen.
Te Soest liet een vgfjarig kind bg ongeluk
een greep op zgn voet vallen, waardoor sen
klein wondjs ontstond. Eerst klaagde bet kifcd