MIDDELBIJRGSCHE COURANT. 1907. Vrijdag 1 Maart. IK Bach's Passion. N'. 81 180* JuriaBi. Doze oonrant vorsohijnt d g o 1 ij k b met uitaondoring ran Zon- en Fecetdngan, Prijs per kwartaal, zoowel Toor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franc* pp. S. Afzonderlijks nummers kosten 5 oent. Therm, a 2 h i e rTnTëï~V7»iVërIöïfcVriT7F£rirVrrVJjir«Ti t. te De Bilt '27 Febr. 8 u. vm 42 gr., 12 u. 50 gr., av.4 u. 48 gr. F. Hoogste barom.staid 778.1 te Oxford. a a g a t e 747.1 te Haparamda. Verwachting tot den avoad vai 28 Febr.zwakke wiad, nevelig, droog weer en dezelfde temperatuur. AdverfentiSa20 oent per regel. Rij abonnement veel lager. Oeboorto-, deed- ea allo andera familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regol meet 20 eent. Reclames 40 oent per regel. Groote letters naar de plaats, dlo sjj innemen. Tot do plaatsing van advertentië* en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Ngverheid en Geldwezen, is gereohtigd het Algamaaa AdvsrtonUs-BursH A. DM LA MLAB Al., 9.1. Vanrborgwal 360, AmaUrdmm. Middelburg 28 Februari. s 1 zuivere ■janmeel, stempel Iaver en w melk- van Maart aar, in Iteit: »de gevraaed 1&.N DIJE 8.45 8.45 Sprokkelingen. Van meer dan één tg de wordt beweerd dat het binnenkomen met de Berlin in den nieuwen waterweg, bg den Hoek van Holland, op den noodlottigen Donderdag vorige week met den toon heersohende* storm een roeke- loose daad wav. Ook kapitein Oawehand, van de stoomvaart- maataohappjj Nederland een deskundige dus verklaarde dat, ware het een goederenboot geweeBt, de kapitein zeker gewaoht zon heb ben om binnen te varen. Wg zullen ons wel wachten over dat bin nenkomen een oordeel uit te spreken; daartoe verklaren wg ons geheel onbevoegd. Maar wel wenaohen wg even te herinnerei dat in 1905, den 29an Aug., toen de Koningin en Prins Hendrik bg gelegenheid van den terugkeer uit Indië van het Indisoh eskader Vlissiigen bezoohtea, het plan bestond dat het vorstelgk echtpaar over den Hoek van Holland zon terngkeeren naar Den Haag. Toen woei ook dezelfde N. W. wind als vorige week maar lang niet zoo hevig. En men dnrfde den tocht over zee niet aan er werd gewaariohnwd dien te ondernemen met het oog op de binneikomst aan den Hoek. Dat zeegat is en blgit gevaarlgk. De bewering, nn weer genit, is dus niet zonder grond. »Als nu feitelgk vaststaat wat nog niet zeker is dat het biuenvaren, met znlk een schip, bg een atorm als er toen woedde, onvoorzichtig, ongeoorloofd is; indien men, niet gebonden door oonlraotaeele verplichtingen ware buiten gebleven, dan is de oorzaak de ooncnrrentie, het winstbejag. Wellicht zal eenmaal, bg ondernemingen als deze, de ooncnrrentie zgn uitgesloten, hetsg door dwingende bepalingen, hetsg doprdat de overheid de exploitatie in handen neemt. Daar zgn wg eohter vooreerst nog niet. Tooh is er reeds nn iets te doen. Is het binnenkomen van de Berlin ».-en krankzinnige, misdadige roekeloosheid", zooals Hel Volk beweert, dam is de direotie, zoo de kapitein door haar bevel gedekt is, strafschul dig. Zfi veroorzaakte den dood door sohuld. Contractueels verplichting kan daarvan niet ontheffen. Daarom is een straireohterlgk onderzoek gewenscht. Is er geen strafbare grove schold, maar sleohts onvoorzichtigheid, dan is noodzakelgk, dat regelen worden gesteld voor de zeevaart, zooals regelen zgn gesteld voor de veiligheid van het verkeer op spoorwegen. Het spelen met mensohenlevens uit winstbe jag kan in een besohaafde maatschappg niet worden geduld." Wg zegge* dit laatste Land en Volk van ganscher harte na. Door den Engelsohen Minister van handel is reeds een onderzoek gelast maar dit geldt een ondersoek door de Board of Trade, d. w. z. van een liohaam zooals in ons land de Baad van Taoht voor do koopvaardg. Die Baad kan in deze niet optreden, want het betreft hier een Engelsch sohip. Kan nn eohter oice justitie een onderzoek instellen, zooals het Haagsohe blad wensoht De collega's van Minister Staal willen in geen geval big ven zonder hem. Uitmuntend. Maar hoe kan dat en hoe moet dan gehan deld worden tegenover de Eerste Kamer? Zal deze water in haar wgn moeten doen? Wg zien met te meer belangstelling naar de oplossing der crisis nit. NAAR HET EVANGELIE VAN MATTHEUS, n. Zander het tot in détails te ontleden en te bespreken, hetgeen te veel ruimte zou eiechen en waarvoor een dagblad ook niet de aange wezen plaats is, sohgnt het mg niet ondienstig toe in algemeene trekken het een ei ander over het werk zelf mede te deelea en daartoe nader een blik te slaan in de partituur. Das vraagt in de eerste plaats de tekst oize aandaoht. Deze is afkomstig van den diohter Pioander, het pseudoniem van den Lsipziger postambtenaar Christian Friedrioh Henrioi. Meer dan bg de Johannts-Pauion kenmerkt de Malthdue-PaMtion een streng dramatisch karakter en bevindt zich in het laatste werk ook meer handeling en verscheidenheid van stemming, waarnit meer afwisseling in den vorm voortspruit. Op het geheele werk is het stempel va* droefheid en rouw gedrukt. De tekst van Picander is, hoewel handig gerangsohikt en in elkaar gezet, geen produot van letterkuidige waarde; dat was eohter Baoh, die trouwens zelf een zeker aandeel moet gehad hebben in de bewerking ervan, geen beletsel. Voor een genie als het zgne, was de tekBt voldoende. De tragisohe ernst en de grootheid van het on derwerp stelden hem in staat ook op dezen min of meer zwakken ondergrond een werk van groote* en grootiehen inhoud en vorm op te bouwen. Een remedie? Tweeërlei grief tegen de tb an a bestaande organisatie van onzen Wetgevende» Arbeid is in dei laatsten tgd op den voorgrond getreden de gang van de wetgevende machine is te traag: het gehalte der producten van wetge ving laat te wensohen over. Beide grieven houden nauw met elkander verband. De trage voortgang van het wetgevend werk vloeit voor een groot deel voort, eenorzgds uit de toegenomen beteekenis en steeds zwel lenden omvang der politieke debatten bg elk onderwerp dat aan de orde is; anderzijds uit de omstandigheid dat onze volksvertegenwoor digers in de eerste plaats om hun politieke kleur gekozen worden terwgl eerst in de tweede plaats wordt gelet op speoiale kennis van de onderwerpen, welke wettelgke regeling behoeven, zoodat het vaak meer geluk dan wgsheid is, warneer onze volksvertegenwoor diging op een bepaald gebied van wetgeving hoogstaande deskundigen in haar midden telt. Dientengevolge aoht elk volksvertegenwoor diger op zgn beurt zioh geroepen, ook indien hg de deskundigheid hiertoe te eenenmale mist, bg ingrgpeade wetsontwerpen, ngzigings- voorstellen te doen of in overweging te geven waarvan hg de gevolgen, de eigenlgke strek king, den invloed op de regeliig in de piak- tgk, sleohts tei deele, soms te nauwernood of volkomen verkeerd overziet. En zoodoende wordt maar al te vaak de behandeling der ontwerpen noodeloos gerekt, doordat het, bg gemis aan voldoende kennis va* de toestanden welke men wil regelen van do portie der ingediende voorstellen, dik- onmogelgk valt, elkander vanongelgkte overtuigen of althans daarmede soms dagen gemoeid gaan. Van een en ander is herhaal- delgk het gevolg, dat eenig ontwerp uit den smeltkroes der debatten veel slechter te voor- gn komt dan het er inging. Door hun vele beslommeringen van politieke® aard, in verband met de langdurige zittingsperioden der Kamer, welke het gevolg zgn van den stoedB grooter omvang van de politieke disousBiën en van de beraadslagingen over wetsontwerpen van eenige beteekenis, missen de meeste volksvertegen woordigers ook veeltgds den tgd, of kraoht of den lust, zioh behoorlgk iu te werk'n iu de technische details der wetsontwerpen, wat niet weinig bgdraagt tot de gesohetste vertraging cm mindere dougdelgkheid van den parlemen tairen arbeid Om hierin verbetering te brengen, zgn ver- aohillende middelen voorgeslagen. Sommigen verwaohtsa heil van een vaag: herzie u zelve"; alsof het hier oniril bgonze volksvertegenwoordigers gold, in Btede van onmacht, om anders te haidelen bg de thais geldende parlementaire inrichting. Anderen erkennend dat hier iets veranderd moest wor den, meenden dat men kon volotaan met binnen de grenzen onzer grondwettolgke regeling van het parlementaire stelsel de werkwgze der Kamer te wgzigen, teneinde hefzg tgd te win nen voor de debatten, hetsg een sneller ot deogdelgker behandeling van ingrgpende wets ontwerpen te waarborgen. Weer anderen ein- delgk, soherper ziende, waren va* oordeel dat, ofsohoon op het oogeiblik wel niets anders beproefd kan worden dan door wgziging van het Reglement van Orde eenige verbetering san te brengen, de oorzaak der kwaal veel dieper ligt e* slechts door wgziging der samen stelling en bevoegdheden onser volksvertegen woordiging valt weg te nemen. Van wgziging alléén der bepalingen van het Reglement van O.'de verwaohten zg weinig, al juiohten zg elke zoodanige wgziging toe wanneer daardoor sleohts eenigazina verbetering in den toestand werd aangebraoht. Wat op dit gebied tot nu toe is gesohied, stelt de laatBte groep ongetwgteld in het gelgk. De zoogenaamde vereenvoudigde werkwgze" der Ksmer; de instelling van »vragendagen", afaohsffing van het adres van antwoord op de Troonrede en de disoassie daarover om tgd te winnen voor het begrootiagsdebat; de ver vroegde indiening der begrootingen het heeft geen ander resultaat opgeleverd dan dat er zoo mogelgk nog meer gepraat wordt dan vroegere jaren en allerminst dat er meer, dat rr deugdelgker werk wordt verrioht. Evenmin als men er langs dezen weg in laagt tgd te wiuien, evenmin, vreezen wg, is door wgziging van het Reglement van Orde alleen, een sneller en deugdelgker afdoeniig van moeilgke wetsontwerpen te verkrjjgen. In die meening worden wg versterkt, wan neer wg het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer lazen over het voorstel van de leiders dor versohiliendo richtingen in die Kamer om met het oog vooral op de voor de deur staande, bg uitstek technische moeilgkheden ende, verzekeringsontwerpen de Kamer de bevoegdheid te geven, door wgziging van het Reglement van Orde, te besluiten tot be noeming van Commissies va* Voorbereiding, die uit meer dan vgf leden bestaan. Men hoopt blgkbaar zoodoende demogelgk- heid te soheppon dat elke parlementaire groep in die Commissie van voorbereiding vertegen Baob heeft de Matthdus-Passion gesohroven voor 2 koren, 2 orkesten en 2 orgels. De ko ren zingen gedeeltelgk afwisselend te zamen, gedeeltelgk aohtatemmig of zamen vierstem mig. £g de andere optredende personen, onder wie de evangelist als verhaler der Ig- densgesohiedenis een wel ondergesohikte, maar niettemin het geheele werk door een zeer voorname partg te ziigen heelt, voegt Bach een nieuwe persoonlgkheid als zinnebeeldige voorstelling, n.l. de doohter Zion, benevens het koor der geloovigen. Die allegorisohe persoon treedt an eons op ia solo's van sopraan, alt, tenor en bas, dan weer in het duet of als koor. Het eerste groote koor, waarmede het werk aanvangt heeft Baoh voor die lochttr Zion en voor de geloovigen gedaoht. Bg deze beide koren, die alterneerend vierstemmig ot te samen zingen, vereenigt zioh een eenstemmig derde, Soprano Ripieno, tot het zingen van het koraalO, Lamm Oottee onschuldig. Dit groote koor, dat door een korte instru- menta'e inleiding wordt voorafgegaan 2 fluiten, 2 hobo's, strgkkwartet en twee orgels is van overweldigende uitwerking en brengt den hoorder al dadelgk onder den maohtigen invloed van Baoh's genie. Uit sleohts twee thema's, waaraan alle neven motieven hun oorsprong ontleenen, heeft Baoh dit koor tot een massieve en een tot groote uitdrukking gebiaohte ChorBatz, waarvan de wedergade bg geen ander meester te vinden is, ontwikkeld. Het behoort tot die gedeelten, welke eerst later nas het werk werden toege voegd. a vangt de evangelist zgn verhaal aan met de woorden uit MattheuB 25, vers 2 en volgende. Zgn optreden blgft steeds van zuiver episoh karakter. Hg verhaalt zonder meer, zonder dus te deelen in de smart, zonder eenige gemoeds aandoening te verraden. Hg laakt of prgst niett geen woord van troost zelf verneemt men ui zgn mond. Zgn taak blgit beperkt tot he1 eenvoudig verbalen der bgbelsohe feiten. Dat maakt zgn partg tot een zeer moeilgke, want hoewel ze melodisch natuurlgk zeer aohter- stsat bg de nadere solo's, worden, om haar juist e gaven, tooh groote muzikaliteit en zeggingskracht vereisoht. Jezus'woorden worden, in tegenstelling met de kort op het klavier aangeslagen aoooorden bg den tekst van den evangelist Baoh ge bruikte bg zgn uitvoering voor dat doel ook steeds een klavier, Continuo pro Cembalo, daarentegen ondersteund door de lang aange houden tonen der strgkinatiumentea. Als vau een liohtkrane omgeven, spreekt hg tot ons en leiden die tonen zg* woorden in dan zien we den Heiland in Zgn hoogen ernst e* waardigheid als het ware voor onsen geest versohgne*. Tot de sohoonste gedeelten van het werk zgn de ingevoegde koralen te rekenen, die in hun soberheid, door beide koren gezongen, een grooten indruk aohterlaten. Het is Baoh's bedoeling geweest, dat deze koralen begeleid werden door de beide orkesten, twee orgels in de Thomaskerk te Leipzig was destgds een klein tweede orgel saiwesig en het oembalo. Aldus zgn zo ook inderdaad woordigd ia, waardoor naar men verwaoht groepen die thais, nu die Commissie uit niet meer dan 5 leden kan bestaan, daarin geen vertegenwoordiger kunien hebben, min der geneigd zullen zgn bg de behandeling van het ontwerp bun lioht over de zaak te laten Bohgnen en daardoor de behandeling te ver tragen. Reeds a priori vnlt in te zien, dat dit middel al bitter weinig baat zal geven. Dat het eenigs- zins doeltreffend sou kunnen zgn, ware verwaohten indien reedz thans viel te oonsta- teeren dat bg de behandeling van belangrgke wetsontwerpen weinig of geen disoussie werd gevoerd van de zgde van de groepen die daarbg wèl in de Commissie van voorbereiding (of i* de Commissie van inpporteuiB) vertegenwoor digd waren. Het tegendeel is eohter meermalen geblekem zoodat er weinig aanleiding is voor de hoop dat het aangeprezen remedie tot sneller werken zal leiden. Valt overigens te verwaohten dat door het aangegeven middel de voorbereiding en daar door de behandeling deugdelgker zal zgn? Het Voorloopig Verslag betwgfelt het op goede groiden. In de eerste plaats vreesde men dat zulk een Commissie, uit mandatarissen der politieke fracties samengesteld, te veel invloed zou krg- gen. Bg instelling daarvan zal het zwaarte punt der behandeling naar die Commissie verlegd worden en zal hoofdzaak worden niet eene behandeling in 't openbaar, maar eene behandeling in geheime vergadering van de fraoties en van de Commissie. Het afdeelingsonderzoek zal va* weinig be lang zgn, als elke fraotie hare wensohen door een of meer vertegenwoordigers in de Com missie ka* brengen, en de afdeelingen zullen dus sleoht bezooht worden. Nog veel beden- kelgker is, dat de openbare behandeling veel van hare beteekeiis tal verliezen, aangezien het in den regel niet mogelgk zal zgn, tegon de door Commissie genomen beslissingen op te komen. In de Gemeenteraden heelt de ondervinding geleerd dat het algemeen belang door zulk een wgte van behandeling (waar raadoommissies de zaak voorbereiden en alsdan in 't openbaar de zaak zonder veel beraadsla ging wordt afgedaan) sohade kan Igden. Een beroep op buitenlandsohe Parlementen, die honderden leden, hebben en waar dus onmoge- Igk alle leden die iets te zeggen hebben, aan de openbare beraadslagingen kunien deelnemen, gaat natuurlgk niet op. Voorts zal op dese wgse de groote meerder heid dor leden weinig invloed kunnen uit oefenen op de behandeling der gevriohtigste zaken en de noodige opgewektheid om met aan het werk der Kamer deeltenemen verliezen, hetgeen op den duur nadeelig moet werken op. de wgzo va* vervulling van taak der Kamer. Bovendien zou het rekening honden met politieke fracties tengevolge kannen hebben dat de verbonden fraoties, die in de Kamer de meerderheid vormen in de Commissie, sleohts minderheid zullen tellen. Maar vooral gewioht is de opmerkiig, dat het rekening houden met politieke fraoties oneigenaardig is, omdat hit inzicht zich niet altijd regelt naar d* fractie, waartoe men behooit. Het komt vaak voor werd betoogd dat de leden eener fraotie over eenig punt van wettelgke regeling niet eenstemmig denken, ei dat daarentegen tns- sohen leden van versohiliendo fraotieB omtrent zoodanig punt eenstemmigheid bestaat. In verband hiermede aohtte men het bepazldelgk niet wensohelgk het onderzoek ven de verze kering»-ontwerpen aan eene uit vertegenwoor digers der politieke fraoties samengestelde Commissie op te dragen. Nog versohillende andere prtotisohe bezwaren werden opgesomd. Maar het hierboven mede gedeelde is wel voldoende om reeds bg voor baat de oonolusie te wettigen dat men bg de instelling van zulke »groote oommiesies" wei nig baat zal vinden. Geen wonder, trouwens. Het feit dat men aanhanger is van een bepaalde politieke rioh* ting, geeft allerminst waarborg dat men een juist inzioht zal hebben in de wjjee waarop eenige zaak in concreto het beBt wetielgk valt te regelen. Wat heeft men dus ea ziedaar de hoofdzaak, waarop alles neerkomt aan een Commissie, die weliswaar politiek veeltgdig ontwikkeld is, maar welke niet den minsten waarborg biedt voor een juiste beoordeeling van de bepalingen van eenig wetsontwerp, omdat het een toeval zal wezen, wanneer zg ook technisch een voldoende ruimen blik en een veelzijdige ervaring zal bezitten. Wat door dit voorstel zou worde* verkregen, zou dus in den tegel niet meBr zgn dan een op de spits drgve* der politiek, een opofferen van inzicht aan richtingzonder eenig positief nut. Want wan neer nu de leden die een inzioht haddon, at- wgkende van de iu de Commissie bovendrg- vende strooming, dit inzioht bg de openbare behandeling gingen verdedigen ot in amende menten belichamen, dan zoo de Commissie van Voorbereiding aan hare imme'a uitsluitend politieke samenstelling bezwaarlgk het gezag kannen ontleenen om een deskundig oordeel uit te spreken over de denkbeelden dier «anders denkenden", zoodat de behandeling van de ontwerpen zoodoende nboh korter, nöoh dege- gker zou weden. En nu wensohen in het Voorloopig Verslag wei «versoheidene leden" dat aan de voorge stelde wgziging nog zou worden toegevoegd voorstel tot beperking va* het recht der leden tot het indienen van amendementen, maar men gevoelt dat dit paardenmiddel ia nog hooger mate tot willekeur en tot sohade voor de deugdelgkheid der wetsontwerpen ton leiden. Volkomen kan hun worden toegegeven dat de bestaasde regeling maar al te vaak leidt tot indiening va* niet genoeg overdaohte, rauwelgks in het debat geworpen amende- metten. Maar het denkbeeld, om ter voorko ming daarvan, als regel te eisohen dat amen dementen bg de Commissie van voorbereiding moeten worden ingediend, dat de voorstellen dan aan de behandeling daarvan in de verga dering der Commissie zouden mogen deelnemen in verband daarmede dan bg de openbar* beraadslaging nieuwe amendementen sleohts toelaatbaar zouden zgn als deze door minstens 10 leden ondersteund waren ot de Kamer se ig meerderheid van stemmen toeliet dat in de vorige eeuw uitgevoerd, vermoedelgk ook hierom, wgl de gemeente bg deze koralen met het koor instemde, een integreerend deel als muziek in dien tgd bg de namiddag gods dienstoefening op den GoedenVrgdag uitmaakte. In onze* tgd worden ze, hoewel strgdig met 's meesters bedoelingen, a oappella gezongen, hetgeen intuBsohen van grooter uitwerking is, sopraan-arja: Blule nur, du liebe» Herz geeft een uiting van groote smart weerde diepe taoht uit het met kommeT beladen ge moed spreekt uit een eenvoudige melodie in tertsen door de beide flaitea e* de eerste en tweede violen. Dat Baoh er niet alleen naar streefde het verband tussohea tekst en muziek consequent toe te paBsen, maar ook tot in onderdeelen den tekst volgde en hem maiikaal illustreerde» blgkt op versohillende plaatsen, m. a. w. hg bepaalde er siah dus niet toe in zgu muziek de algemeene stemming der woorden neer te leggen, maar karakteriseerde ook op zichzelf staande feiten. Zoo bgvoorbeeld door uiteen- loopende passages het zioh verspreiden der kudde, vóór hot koraalErkenne mich, mtin Huttr en het weergeven tan den toestand, nada' Jezus' Igden heeft opgehouden, waar hg hei scheuren van het tempelgordgn, het beven der aarde, de opstanding der heiligen, enz. op zeer drastische wgze sohildert. Na de smartelgke woorden van den evan gelist; und (Ing an zu trausin and zu sagen, zingt Jezus Meine Stele ist betrilbt bit in den Tod; bltibel hitr *nd seachet mit mir. Deze wei nige woorden, hoogst eenvoudig begeleid, als boven beschreven, zgn zeer indrukwekkend en grgpen diep in de ziel. Een der h*er'g*ate solo's is die voor tenon lch wi'lbei meinem Jesu wachen met obligaat-hobo, waarbg het tweede koor invalt met de woorden t So sohlafen uture Sünden tin en verder afwis selend met den solist optreedt. Na Judas' verraad en de gevangenneming volgt het duetSo ist mtin Jesus nun gefangen vau sopraan en nlt, welke laatste de melodie der sopraan imiteert. Het vertoornde volk, het koor der geloovigen, mengt zioh hieronder mot den uitroep: Lasst ihn, haltet, bindet nicht I Aan dezen tweesang gaat een voorspel vooraf, waarin flait en hobo de melodie voeren met unisono beseleiding van violen en alt. Na dit duet vereenigen zioh de beide koren, door de woorden: Sind Blitu tind Donner in Wolken verschwunden, uiting gevend aan hu* woede en ontstemming over de laaghartige daad van Judas. De koorstemmen zfin fugatisoh bewerkt, terwgl het orkest ge deeltelgk deze ondersteunt, deels seliitandig de onstuimige elementen door een zeer be- weegljjk optreden der versohillende instrumen ten uiterst levendig karakteriseert. Ik zio geen kans den indruk, dien dit ge weldige koor te weog brengt, ook maar bg benadering met woorden te omsohrgven. Wg staan hier tegenover het machtig genie met een gevoel van eerbied en bewondering en worde* met piëteit vervuld voor zulk enorm kannen, voor zulk een treffende zielroerend» kunst. (Overvloed van stof dwingt om nogmaals ta zettenbkn volgt.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1907 | | pagina 1