MIDDELBIRGSCHE COURANT N'. 283. 149' Jiargani. 1906. Vrijdag 30 November. J fómierGverztóhl Uit Stad en Provincie. Deze courant verschijnt dagelijks, met aitzondorlng van Zon- en Feestdagon, Prijs por kwartaal, zoowol voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Themom. en telegr. weerborieht van het K. N. Met. Ine tit. te De Bilt. 29 Nov. 8 n. tb 53 gr., 12 u 56 gr., av. 4 n. 34 gr. F. Hoogste barom.stand 775.2 teClermonf; laagste 732.7te Bodo. Vorwaobtingtot den avond van 30 Nov.: meeBt W. matige tot kraohtige wind, zwaar bewolkt of betrokken, waarschg'nlgk regenbuien, en dezelfde temperatuur. AdvertentiSnf 20 cent per regel. Bij abonnomont veel lager. Geboorte-, dood- en allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50elke regel moor 20 oent. Reclames 40 cent per regel. Groote lettors naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiön en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend Handel, .Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemnnn AdTirfentle-Bursaa A. Dl Li MAB An., N.2, Voorburgwal 266, Amsterdam. Do opgaaf van don spoordienst komt in dit nomraor voor op do gebruikelijke plaats. Middelburg 29 November, Sprokkelingen. Wg hebben zoo vele malen de redaotie van De Standaard te beatrgden bg hare meestal parfgdige en zeer eenzijdig gekleurde drie- starren dat hot ons oen genoegen is ook eenB een dier pikante stukjes met instemming over te nemen. Wg lazen in het nommer van heden van dit blad eene opmerking over de kwestie van vraag en aanbod die geheel uit het hart ons is gegrepen omdat zg ons zoo juiet voorkomt. Zjj luidt aldus Voor eenige weken veroorloofden we ons een woord van protest tegen de theorie, te Delft nogmaals door den heer Prof. Dr. Verrgn Stuart geproolameerd, dat het loon zich niet anders regelen mag dan naar de verhouding tussohen vraag en aanbod. Tegenover die theorie stelden we als eisoh, dat de noodzakelijke levensbehoefte maatstaf moest zgn, en beriepen ons o. a. ophetjoagBfe werk van Ryan, getiteld A living Wageeen loon waarbjj de arbeider leven kan. In verband hiermee wij zen we thais op een ander versohgnsel. De Peansylvanian Spoorweg-maatsohappg in Amerika maakte drie weken geleden bekend, dat ze met 1 December alle loonen en sala rissen onder de f 500 in de maand, mot tien prooeit zou verhoogej. Deze Maatschappij heeft een personeel van 192.000 man. Sleohts 7000 van deze hadden meer dan 200 dollars per maand, zoodat 185.000 van de loonsverhooging profiteerden, en de totale som van deze verhooging kost aan de Maatsohappg niet minder dan twaalf mil- lioen dollars per jaar. Bovendien lette men er op, dat deze Maat schappij reeds herhaaldelijk, buiten alle pressie van staking, zulk een loonsverhooging toestond, en in de laatste twintig jaar zioh nooit tot vermindering van het loon genoodzaakt zag. En wat is nu het resultaat? Dit, dat deze Maatschappij het beste, meest intelligente en bekwame personeel van alle Spoorwegmaatschappijen bezit; daardoor het beste rjjdt, het minste ongelukken heeft, en uitnemende zaken maakt. Naar den maatstaf van vraag en aanbod, is dit geld wegwerpen. Naar hooger maatstaf stelt het een voorbeeld ter navolging. Aldus De Standaard. De groote kwestie bljjtb echter wat men verstaat onder noodzakelijke levens behoefte; die >maatstaf moot z|jn." Daarover bestaat nog al eens verschil van meening. Maar in beginsel is de redenoering van het antirovolutionnaire blad, onzea inziens, zoo juist mogeljjk. Wjj hebben indertijd melding gemaakt van een beschouwing van den Fransohen oud- minister Yves Guyot over Duitsohland's booze plannon tegenover België's en Nederland'o onafhankelijkheid. Diens beweringen hebben tegenspraak uit gelokt van Karl Blind, in de North American Review. Die bekende Duitsohe schrijver beweert dat do Belgen en wjj meer van de Franachen dan van de Duitschera hebben te vreezenen hg ontkent, dat de Dnitschers zioh om oen gril van hun vorst ooit liohtvaardigljjk in een oorlog zouden laten wikkelen. HJj vertrouwt er dan ook op dat goede Fransehe republi keinen niet zullen zjjn te vinden voor een agrossieve militaristische politiek, zooals die, welke door Yves Guyot in zgn tegen Duitsoh- land gericht artikel zou zjjn beploit. Veel waarde hoohten wjj aan dergelijke be schouwingen niet. Als wjj aldus gowaarsohuwd worden tegen twee zoogeinamd azende mogendhedon, dan kunnen wjj gerust xjjn. De eene houdt dan do andere in bedwang. Maar bovendien, dorgolyko praatjes zgn al I reeds zoo dikwjjla in omloop gebracht, dat wjj met kalmte die besohouwingen van sohrgflus- tige anfi-Fransohen en anti-Duitschers kunnen laten voor betgeon zo zgn. Wat er wel eens uit een eventueelen oor'og zou kunnen voortkomen, valt moeilijk te zeggen, maar hot jaar 1870 hooft toch ge leerd dat, zoolang do kleine staten zich neu traal houden, zjj geen gevaar loopen, het is reeds herhaaldelijk gezegd Duitsohland hoeft uysor belang bg een neutraal Nederland dan b(j oen geannexeerd stnk land nis het onze. Zitting van Woensdag. Het voorstel Kolkman: om eerst den 29on in stede van don 15en Januari a. s. in de seotiea te vergaderen, waarover zooveel spektakel ge weest is, werd beden zonder hooideljjke stem ming aangenomen. Nadat de heer Kolkman uitdrukkelijk ver- klaaid had, dat hij verleden week bedoel- d ehot atdeelingsondeizoek op den 29en te doen aanvangen, kwam do heer Druoker ver klaren, dat hg en de linkerzijde, na deze nadere toelichting der b e d o e 1 i n g, nu vóór het voorstel zou stemmen. Daarmede was de vrede dus weder hersteld. Wij moeten hierbij echter even proteBteeren tegen do vordaohtmaking, of hoe men het noemen wil, van den heer Kolkman, die in zgn slotwoord niet kon nalaten toch aan de linker- zgde bedoelingen toe te sohrgven, welke, na de klare en duidelgke voorstelling, door den heer Druoker gegeven, niet door den beugel kunnen. Indien de heer Kolkman dadelijk, niet alleen in zgn toeliobting, maar ook in zgn voorstel, uit den strgd van 29 Januari bad gesproken, was de geheele herrie voorkomen. Dat heeft hg eohter niet gedaan en de malle boosheid, door den beer Heemskerk bg die ge legenheid betoond, deed de rest. Eerst toen kwam de politiek er aan te pas De heer Kolkman kon dat-niet weg rede neeren. Het aannemen van zgn voorstel ging onder de algemeene beschouwingen door, waaraan heden drie sprekers deelnamen: de heeren Heemskerk, Troelstra en Fatgn. Wat de heer Heemskerk ia het midden braoht, was wel grappig maar niet veel zaaks. Evenmin als bg den heer Kolkman, wa9 er bg dezen afgevaardigde sprake van een be storming van het regaeringB kasteel. In hoofdzaak ging het betoog tegen den beer BorgesiuB, en waaide het over do hooiden der Ministers heen. Tegon den heer Borgesius, la hete noire der rechtorzgde, zooals do heer Troelstra later te recht opmerkte, werd de aanval gericht. Een heel dossier-B orgesius had hg daartoe medegebracht. Wat deze afgevaardigde aan kiezers te Enkhuizen had verteld, wat hg in het gebouw Eensgezindheid onlangs te Am sterdam had geredeneerd, het werd alles haar fijn uitgespoinen en uitgeplozen, zooalB oen geroutineerd debater op een vergadering met •debat gewensoht" hem niet zou verbeteren. In den beginne grappig, word het ten leste vervelend, altgd hetzelfde refrein te hooren zingen: Borgesius dit, BorgesiuB dat. Natuurlgk werd ons de »Kabineta-formatie" ook niet bespaard. Verleden jaar was hierover door hem onge veer hetzelfde gezegd. De heer Heemskerk sohjjnt hierbg geheel te vergeten, dat aan deze kabinetsformatie, door hem zoozeer gelaakt, ook door mannen der reohterzgde is meegewerkt. Al was het op indirecte wgzo, ook van dien kant is hierop invloed uitgeoefend. Heeft H. M. de Koningin ook niet het advies dor voormannen van rechts bg de kabinetsorisis van 1905 ingewonnen? De heer Heemskerk deed werkelgk verstan diger dat punt maar te laten rusten. Dat is eerder «stofte" voor »Hem" in De Standaard om mooie artikeltjes over te sohrgven. Dkt ver- verveelt nooit om te lezen, maar om or den heer Heemskerk in de Kamer over te hoorei oreeren is buitengewoon vervelend. Het is zulke Blappe Standaard-thee en oud nieuws voor oon aboneé van dit beroemde blad met den beroemden redacteur. Even natuurlgk als hg over de «kabinets- formatie" sprak, werd de uitspraak van don Fransohen minister Viviaii over de «uitge- dooide liobfjes in den Hemel" tegen de lin- kerzgde uitgespeeld. Bg gebrek aan beter, moesten de >uitgedooido liehtjes in den Hemel" in aotie gebracht wordei. Aidoender bewgs, dat er gebrek aas agitatie materiaal, diohtor bg honk te verkrggon is, kon wel niot gegeven worden. Gisteren de heer Kolkman, heden de beer. Heemskerk over hetzelfde onderwerp. Eerst genoemde zwakjes, laatstgonoemdo vol ont zetting over deze «Godslastering" 1 Alsof de linkerzgde zich iets van deze uit spraak, uit den vreemde nota bene geïmpor teerd hoeft aan te trekken 1 Do heer Troeletra diende den heeren in zgn vonrtreffelgke speech dan ook uitmuntend van antwoord op die «uit gedoofde lichtjes." Hg toonde zeer juiet asn, dat die geïncrimineerde zinsnedo uit haar verband was gerukt. Bovendien waren de?e woorden een natuur lgk gevolg van het «indragen van den gods dienst op het politieke erf." Indien van de ministeratatel steeds met Go Is woord wordt gesohermd, iB het dan niet een natuurlgk e terugslag, dat een atheïst, aohter de groene tafel gezeten, ook voor zgn anti-godsdienstige riohling uitkomt, er propaganda voor maakt Maar, dat het «uitdooven van de liobten in den Hemel" in het regeevingiprogmm van een radicaal-kabinet in Fr&nkigk, laat staan in Nederland zon worden opgenomen, zooals de hoeren Kolkman en Heemskerk het voorstellen, is eenvoudig te mal om alleen te loopen. Maar alles schgat goed genoeg om de «anti these" weder te doen herleven. Met «delioht- jea van Viviani" zulle» de heeren er echter niet komen, al durven wg voorspellen, dat de heer Talma daar ook nog eens zgn kraohten aan zal beproeven. Net iefs voor Talma. En dan durft men van diezelfde zgde zoo'n hooge borst te zetten over mr BorgeBius' de magogie 1 Ovor hot kiesrecht liet de chef der anti- re volutionnairen zich z3er voorzichtig uit. Van zgn zgde zou het voorloopig b'gven bg het «uiten van wensohen". Dat was erg nevelachtig, al volgde er op, dat men zich niet tegen een kiesrecktuitbreiding zal ver zetten. Het bleet ook bg hom in den trast van mr Kolkman's uitspraak dat bg nier tegen «een gezonde demooratie" is. Bgster veel animo bestaat er rechts dus nog niet, al is het merkbaar, dat men, ook van die zgde, den wind van het kiesrecht voelt waaien. Men staat op de loer; te kgken naar den windwgrer. Wat betreft de belastingplannen van het Mi nisterie, sloot de heer Heemskerk zioh aanbg den wensoh van den heer Kolkman om de tien opcenten in te trekken. Hg zag den fiuantieelen toestand zóó optimistisch in dat hg minstens uit stel va* de beslissing over de opcenten tot Februari verlangde. i. Torenhoog boven de rede van den heer Hoomskerk stond de groote speech, door den heer Troelstra gehouden. Het was een samenvatting van den politie ke* toestand, zooals me* die niet beter zou kunnen wensohen Sober, bgna geheel vrg van sociaal-demo cratische oratorische bloempjes, was hot van begin tot eind een boeiend betoog, gelgk wg nog zelden van dezen redenaar hebben vernomen. Scherp afgeteekead werden: dn 6igen posi tie, èn do poBitie van het kabinet, èt de hou ding, tegenover de reohterzgde in te nemen. Nu eens vlgmend scherp, terwgl de sar- oasmon door de zaal knetterden, dan weder zaoht ironisch, werd der oppositie haar ge- dragslgn voorgoteekend. Het was werkelgk een lust om aan te hooren, hoe spreker den heeren vertelde niet alleen, dat hnn speeches «niet belangrgk, niet diep, en niet prinoipieel" waren, en waarom dit zoo was, maar ook hoe hg hun den weg wees, welken zg te bewandelen hadden. Do hoeren -blaften wel maar bgten niet," zeide hg schamper, met een lach op het looze vossengezioht, waaruit die geest van ik-ken- dat-spelletje sprak, zóó dat de slaohtofters er zelf om lachen moeste*. Meesterlgk werd het Staal-kabaal op de kaak gesteld, waarbg opmerkte, dat de sociaal-democraten zich niet zullen laten gebruiken om bg iedere gelegen- hoid het kabinet don voet dwarB te zetten. Daarentegen, en dat werd tot het kabinet ge zegd, moest men achter de groeno tafel geen onnoodige minister-crisis uitlokken, geen meer derheid te forceeren, als die er niet is. Dat dit laatste ee*B duidelgk gezegd is, kan slechts tot een opklaring van den toestand leiden. Het heeft geen zin om over een meer derheid te Bpreken, die er niet i», evenmin als over een «anti-these", welke telkons verdwgnt ale sg werkelgk te voorEchgn zou moeten komen. Dit kabinet heeft geen compakte meer derheid in de Kamer aohter zioh gelgk bv. het kabinet Kuyper had en de verwijzing van den heer Troelsta naar de dagen onder het mini sterie HeemBkerkin de 80er jarenjwaa dan ook zeer juist. Ook töen dezelfde «impressie" waarin wg nu leven. Maar daarom ook des te meer reden om de Staal-oriBis en de niet minder beden- kelgke Stuart-orisis, waarover wel woinig ge spreken wordt, maar welke miseohien nog dreigender is, tot oen kabinetskwestie te maken Niet het «blgvend gedeelte" is een program-punt, waarmede het kabinet-De Mees ter staat of valtwil echter de bezuinigingen militair gebied. Hier sprak het politiek instinkt va* de* leider der sooiaal-demooraten, werd zóó duidelgk de opgeblazen Staal-orisis tot haar juiste proporties teruggebracht, dat ziende blind moet zgn oui niet reeds een voorgevoel te hebben, welken loop de zaken zullen nemen. Met dat al: fégen de b°grooting van oorlog zullen do sociaal-demooraton big-.-en stemmen Ook tsn opziohte van bot kiesrecht en de anti these werden behartigenswaardige woorden door den heer Troslstra gesproken. Dr De Visser werd met ééa knauw doodge beten. Diens spoeoh van Dinsdag werd vergeleken bg een «speeldoos", een «orgel, dat met ge weldige klanken een oude deun had afgespeeld." Broeder De Visser kwam, begeleid door broeder Brummelkamp, binnen, juist toen het onbe- daavlgk gelach der Kamer over die qualifi- oatie begon te verminderen. Hg kon eohter nog bjjtgds uit mr Troel- stra'a mond vernemen, dat zgn speech niet •merkwaardig was om den inhoud," maar wegens het versohgnsel dat de Kamer van zulke dreunende, theologische declamation als Donderdag door de De Visser gehouden niet meer gediend is Dat was ook do eenige juiste typeoring. Dr De Visser sprak de Igktede uit over de anti-these. Zóó snerpend, bgtend, vlgmend scherp werd dit nog eens onderstreept, dat dr Visser, vroeger zoo vol zelfgenoegzaamheid en gereed tot interrompeeren, thans maar uit- j nabgheid van den heer Troolstra bleef. Het was werkolgk om medelgden mede te krggenl Ten opzichte van het kiesrecht werd de echterzgde geprikkeld en kregen de heeren Kolkman en Heemskerk harde woorden te Blikken. Het was bruisende champagne, die de heer Troelstra sohonk, daarbg den heer Borgesius dankende, dat deze «sohool" had gemaakt voor hot algemeen kiesreoht, en voorts de heeren dor reohterzgde waarschuwende, dat de hoofdman dor t/meliberalen, eenmaal aan het woord gekomen, den heeren wel eens kon laten lachen als boeren, die kiespgn hebben. Dit laatste kon wel eens waar zgn I Nog vele andere punten werden door den spreker in het debat gebracht, te veel eohter om alles te bespreken. In den loop der debatten zal er nog gele genheid genoog zg* om op een en ander terug komen. Morgen voortzetting. BENOEMINGEN. 9fU. Bg kon. beBluit: is de dunr der detacheering van den kap. der inf. C. M. H. Kroesen, bg de landmacht in W. Iverlengd met drie maanden en alzoo nader bepaald op drie jaren en drie maanden- De heer H. Capriati, waarnemend vice-consul der Nederlanden te Bari en Monopoli, is over leden. De waarneming van het vice-consnlaat ia opgedragen aan de* heer P. Manara. De heer G, Burger is benoemd tot bediende aan do Teohn. Hoogeaohool te Delft. Morgen (Vrgdag) vertrekken uit Mid delburg en Vlissingende miliciens der liohting 1906, voor zoover zg niet behooren tot de le ploeg van het blgvend ge deelte, met verlof huiswaarts. Zg, die behooren tot de 2e ploeg, keere* op 29 Maart 1907 terugde overigen big ven, on voorziene omstandigheden uitgezonderd, met verlof Met het oog op het gering aantal militairen dat gedurende den a.s. winter te Vlisamgen onder de wapenen blgtt, zal hot eten voor korporaals en minderen, in de keuken van de Bomvrge kazerne (Algemeen Depot von Disci pline) worden gereed gemaakt. Dit VliBBihgon. 3g de Mij tol Expl. van Staatsspoorwegen iB maohinist-leerling C. F. Huson overgeplaatst van VliBsingen naar Fgenoord. Bg kon. besluit is aan J. C. Fanoy, commisBariB van politie te Ylissingen, verlof verleend tot het aannemen der verrier- selen van ridder in de Kon. orde van dep Verlosser, hem door Z. M. den Koning vac Griekenland geschonken. Woensdagavond hield te Serooakerke in 't kerkgebouw der Ned. Herv. gemeente de heer J. H. Donner, predikant te Breda, eene rede in 't belang der Veretniging tot christelijke verzorging van krankzinnigen in Zeeland, Door hem werden reeds herhaaldelgk gedane on bekende mododeelingen ten beste gegeven. Hg wees erop dat de Vereeniging thans een 40tal afdeolingen tolt met eene jaarl. bgdrage f 4000 en wekte ten slotte do zeor talrgke hoorders op tot aanmelding als lid. Do oollecte bracht t 24.15 op. Of do opwekking het gewensohte resultaat had, meldt onze beriohtgever niot. De Sl. Cl. no. 279 bevat o. a. de statuten der kerkelgke bonwvereeniging te Goes, thans genaamdDe Gereformeerde gemeente te Goes (wgziging in de statuten) en die van de Ver- teniging voor lijzonder lager onderwijs op Gerefor meerden grondslag, te 't Zandt (gemeente Koudekorke Woontdag overleed plotseling te N i a s e de heer J. Kousemaker, oud-hoofd der school, honorair lid van hot Nederlandach Onderwijzers Genootschap. De overledene was vroeger in de onderwgzeri.wereld zeer gunstig bekend, schreef in onderwgïerstgdschriften en in De Oude lijd. Ook is van zgn hand een werkje ten voordeole van de Zuid-Bevolandsche weezenverpleging. Tot zgn dood was bg organist en ontvanger der Ned. Herv. kerk. In de Woensdagavond te Colgnsplant door de afdeeling N o o r d-B e v e 1 a n d der Maatschappij tol Nut van 'l Algemeen gehouden 'orgadering trad als spreker op de heer J. Vermeulen aldaar. Hg had tot onderwerp Nansen'a Pooltochten. Na eerst een besohrgving te hebben gegeven van de uitrusting, de reis en de wederwaardigheden, welke Nanson en zgn lotgenooten hadden ondervonden, werden verschillende voorvallen door liohtbeelden aan- sohouwelgk voorgesteld. Spreker had een dankbaar gehoor. Het dertigtal kippen dat, zooale iu 't kort is gemeld, in den nacht van Dinsdag op Woensdag bg den landbouwer DeB D. te K o e- waoht gestolen is, was juist daags te vore* aan oen poelier van Stekene verkooht; het ware* allo jonge kippen wat voor den man het vorlieB grooter maakt daar de legtgd gaat aanbrokon. Van de dieven, die zioh door braak tot het hok toegang hadden weten te verschaffen, is geen spoor te vinden. In de provincie Zeeland kwamen in de week van Woensdag 21 tot en met Dins dag 27 November, 18 gevallen van besmette- lgke ziekten voor *L te Groede 2 van typhus en febris lyphoidea; te Middelburg 2, Rilland- Bath 6, Sas van Gent, 1, Sohoondgke 1, Vlis- singen 2 en Zuidzande 1 van roodvonk, en te Axel, Goes en Zierikzee 1 geval van dyph- theritis. ONDERWIJS. De eenige sollioitant, die zioh ook, na herhaalde oproeping, voor de vacature van onderwgter met verplichte hoofdakte aan sohool 2 te Yerseke heeft aangemeld, heeft zioh wegens benoeming te Oad-Beierland terugge trokken. Tot onderwgzeres aan de openbare school no 43 te Amsterdam is benoemd mevrouw de weduwe J. P. Hondius—Coovmans aldaar. LETTEREN EN StUNST. Ouderen van dagen zullen zioh zeker nog wel horinneren hoe zg, jaren geleden, met groote belangstelling de boeiende en onder houdende beschrgving hebben gevolgd, die de koene Fransehe reiziger Gabriel Ferry in De Woudlooper geeft van zgne omzwervingen in de wouden en prairiën van Amerika. Dat dit nog steeds bg de jeugd een goed onthaal vindt, blgkt wel hieruit dat door den uitgever D. Bolle een zesde druk ter perse is golegd. Deze wordt uitgegeven in kwaitoformaat en is versierd met een achttal platen naar tee- keniagen van Joz. Scheidel Jr. In een fraaie* band gestoken, iB het o.a. een aardig cadeau bg het aanstaand Sb. Nioolaasteeat. Wg verwgzen naar ds advertentie in dit nommer. Op de door de firma C. F. Roos Co. te Amstordam gehouden sohildergenveiling zgn over 't algemeen hooge prgzen gemaakt. Zoo braoht Jozef Isrsëls' Vertroosting ih de Ruist f 5800 op, zgn Oude Rabbi f 3800 en een Th. de Bock Gezicht op de Heide f 2200. De hst eerst het vorig jaar opgevoerde Salsmi vac R StrauBB maakt nu een triumitooht door Duitsohland. De eerste Milnohener opvoering heeft gewel digen indruk gemaakt. De geestdrift van het publiek was zóó groot, dat de hoofdpersonen aan het eind móér dan 15 maal worden toe geroepen. Voor de Berlgnsoho premiere op 4 Deoomber

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1906 | | pagina 1