MIDDELRURGSCHE COURANT
Maandag
29 October.
Uit Stad en Provincie.
N\ 23S
149' Jaargans.
1906.
Dezo cpurant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Noderland franco pp 2.
Afzonderlijke nummers kosten 6 oent.
Thermom. entelegr. weerbericht van het K. N. Met. Iastit. te De Bilt.
27 Oct. 8 u. vm 50 ^r., 12 u. 56 gr., av. 4 u. 55 gr. F.Hoogste barom.stand 7786 te HapaTanda;
laagste 765.9 te Danroasneas. Verwaob ting tot den avond van 28 Oo*. meest matige W.
tot Z.W. wind, bewolkte lnoht, waarsohgnlgk droog weer en iets warmer temperatuur.
Advortenliën20 cent per regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- on
alle andere familieberiohten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50elke regol moor
20 cent. Reclames 40 cent per regel, Groote lettors naar do plaats, dio zij innemen.
Tot de plaatBing van advertentiën en reclames, niet atkomstig uit Zeeland, betreflende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Adverfentle-Burcaa A. Dn
LA HAB Mm., N.X. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel,
Middelburg 27 October.
STEMMING TB LEIDEN.
Da Vrfidag in het district Leiden gehouden
stemming voor een lid der Tweede Kamer
vacature-Van der Vlugt is dat uitge
bracht waren 5181 geldige stemmen. V»n
onwaarde waren er 81. Het aantal kiezeis
bediasgt 5967.
De volstrekte meerderheid bedroeg 2591.
Uitgebraoht werden op de heeron
Mr M. Mendele (card. Soo. Dem.) 329.
H. Paul, (oandidaat Unielib. en Vrjjcinnig-
Democraat) 1976.
Jhr mr H. Smissaert (oandidaat van een
aantal Oud-Liberalen) 119.
Dr J. Th. de Visser (oandidaat Anti-Rev.,
Chr. Histor. en R. K.) 2757.
Zoodat GEKOZEN is de heer DE VIS8EK.
In 1905 brachten b|j de eerste stemming
5361 van de 6076 kiezers hun stem uit.
Toen verkregen de heeren mr W. van der
Vlugt, altredend oud-lib2276 en dr Th. G.
den Houter, antirev. 2446 stemmen.
Verder waren uitgebracht 294 stemmen op
G. Plug, Chr. Hiat., 194 op F. van der Goes,
soo.-dem. en 151 op prof. mr M. W. F. Treub,
vrjjz. dem.
Tussohen beide eerstgenoemden moest alzoo
herstemmisg plaats hebben.
B|j die herstemming werd mr W. van der
Vlugt gekozen met 29lO stemmen, tegen 2707
op den heer dr Th. G. den Houter.
Dien uitslag betreuren wjj zeer, al was hg
te verwachten.
De maoht der coalitie heeft dus gezegevierd.
Maar meer nog de invloed van allerlei
soheeve voorstellingen en onwaarheden, van
een wegmoffelen van principes en van zgn
standpunt heeit zioh doen gelden.
Zoo werd nog op 't laatste oogenblik vóó.-
de stemming in een verkiezinganommer, door
de Roomsob Katholieke propagandaclub ver
spreid, geschreven
»Dit Ministerie is-een echt Vrg metselaars
Ministerie.
De formateur, mr Goeman Borgesius, is een
der voormannen in de Loge.
En de meeste Ministers zgn ook V r g-
metselaars 1"
En als men nu weet dat de heer Borgesius
nooit tot de orde heeit behoord, dan walgt
men van de wgze waarop in het district
Leiden door de verbonden, zioh noemende
ohristelgke, partgen de atrgd is gevoerd.
Want dit staaltje van bestrgding staat niet
op zioh zelf. Het kan met zeer vele worden
vermeerderd.
Er bleven nog 700 kiezers thuis.
De laksheid aan vrijzinnige zgde heeft voor
een belangrgk deel ook sohuld aan deze ne
derlaag.
De verhoudiog in de Tweede kamer is tbans
51 links tegen 49 reohts.
H. Melse. Deze laatste na herstemming met
den heer N. Cornelisse.
Uit de oud-leden enz. werden gekozen de
heerenE. F. de Psauw, D. de Vries, G. v
Nederveen, I. P. J. de Groot, W.*den Boer, P«
J. v. d. Bel en C. A. Sohulie, de laatste na
herstemming met den heer C. Castenmiller.
Deze feestcommissie heeit het recht zioh
meerdere heeren te assumeeren en is belast
met het maken en uitvoeren der plannen voor
genoemde feestviering,
Dinsdagmiddag te half vier houdt d
Kamer van koophandel en fabrieken alhier
een openbare vergadering, ter behandeling
van ingekomen stukken en rapporten.
Over de Vrgdagavond alhier, door den
heer A. Sohuttevaer in de afdeeling Waloheren
van de Nederlandsche maatschappij van Tuinbouw
en Plantkunde, gehouden voordraoht zullen wg
in een volgend mommer eenige mededeelingea
opnemen. Plaatsgebrek belet ons dit heden te
doen.
De sergeantmaj oor-administrateur P. Lob-
bszoo van het 2e bataljon te Middelbu
en A. Sanderae van het le bataljon te Bergen
op Zoom zullen onderling van bataljon en
garnizoen verwisselen.
De gymnastiek en sohermvereeniging
Achilles hield Vrgdagavond in het Schuttershof
alhier een vergadering, tot welker bgwoning
waren uitgenoodigd de leden, oud-leden, eere
leden, donateurs en begunstigers.
Het doel dezer vergadering was een feest
commissie te kiezen voor de viering van het
25 jarig bestaan dezer vereeniging, bestaande
uit zeven werkende leden van Achilles en 7 uit
de oud-leden enz.
Uit de werkende leden werden gekozen
heeren L. v. Heusden, M. J. v. d. Kreke, H.
van Brake!, P. Lagas, J. Peek, P. de Kat en
De Baanbreker wgdt een uitvoerig on
warm yoord van waardeering aan den partg-
genoot D Bimmel, die in Breda eene betrek
king gaat vervullen aan do coöperatie.
Als medowerker aan het blad, als voorzitter
van don Middelburgschen Bestuurdersbond, als
president van de afdeeliag der S. D. A. P.
maakte bg zich zeer verdienstelgk.
Letterlijk overal kwam Bimmel te pav. Moest
er een vak of andere v6reen'ging opgericht
worden, men moest hem daarvoor'nebben, veel
ook om zgn makkelijke wgze van sp-eken.
Nog onlangs word met zgn medewerking de
afdeeling Vlissingen van den Metaalbewerktrs-
bond opgericht. Ook bgnn geen openbare ver
gadering kan men zich indenken zonder Bimmel,
die vergadering opende en leidde. Er
werd wel eens te veel van hem gevorgd. En
dat geeft het blad aanleiding tot de opmer
king >dat nog te veel op enkele personen wordt
geladenen nu kan men zeggendie personen
moeten dan niet alles op zioh nemen, en dat
ten deele waar, maar dat neemt niet weg
dat zg, die steeds verschillende argumenten
bg de hand hebben om alles van zioh af te
sohuiven, toch de hoofdschuldigen zgn en
blgven."
Het blad getuigt nog van Bimmel, die zgne
medewerking aan het blad blgft verleenen
wien het met zgn gezin alles goeds toe-
wenscht in zgie nieuwe woonplaats: »Wg
zullen niet zgne verdiensten, noch zgne ge
breken, die hem evenals ons allen aankleven,
gaan bespreken. Wg allen dienen naar om
beste weten en krachten de zaak der arbeiders.
En dit kan ook van hem getuigd worden, en
enkel zg, d<e niets doen, zullen in geen fouten
vervallen, het nietB doen zelf, wat de grootste
fout is in de beweging, buitengesloten."
Het trok algemeon de aandacht dat de
Noordstraat alhier heden in vlaggentooi was.
Dit geschiedde ter eere van een echtpaar dat
het groote voorrecht had zgn vgftigjarig
huwelgksfeest te vieren.
Vrgdagavond omstreeks half aoht kwam
langs den Dam alhier een troep lotelingen
met vriendjes, die daar zingende en sohreen-
wende vrg wat rumoer veroorzaakte.
Een inspeoteur van politie begaf zioh er
been om, in verband met do bepaling dat op
lootjesdag zingen en schreeuwen verbodenis, de
jongens aan te manen zich bedaard te houden.
De troep formeerde spoedig oen kring om
den inspecteur en hinderde hem op versohil
manieren; o. a. werd hem een stomp in den
bals en eon trap in de lenden toegebracht.
Om zich baan te maken trok hg zgn
sabel en besohreef daarmede eenige krin
gen, intuBsohen op zgn signaalflait om hulp
blazende.
Doordat de troep achteruit week, wat ge
drang veroorzaakte, viel een der omstanders,
een nieuwsgierige die met het geheele geval
mets te maken had, over den keermuur van
het dok, wntrdoor hg in het water te reoht
kwam. Een ander sprong hem na en beiden
kwamen zonder ongeval op 't droge.
Intusschen waren een drietal agenten den
inspecteur ter hulp gekomen, die het opstootje
spoedig beëindigden.
Later in den avond is een der belhamels,
die wederom een relletje aan den gang wilde
maken, naar het politiebureau gebraobt.
Uit Vlissingon
De directeur-generaal der staatsspoorwegen
heeit bg dienstorder o. m. eervol doen ver
melden, wegens betoonde eerlgkbeid, de navol
gende personen te Vlissingen A. Braat, hoofd-
conduoteur le kl., en J. Schouwenaar, poetser.
Naar men aan het Hbld. van Antwerpen me'dt,
zou te Vlissingen een man aan land gezet zgn,
dien men op de Red Star-stoomboot America
had aangetroffen, verborgen met de bedoeling
gratis naar Amerika te reizen. Hg werd aan
de politie overgeleverd en sou over de grenzen
worden gezet.
Door den raad van Vrouwepóldei
is Vrgdagnamiddag de begrooting van het
burgerlgk armbostuur voor 1907 goedgekeurd
en de begroeting der gemeente, mede voor 1907,
vastgesteld, in ontvang en uitgaat op f 7636.99.
Voorts werd besloten verlenging aan te
vragen van de ooncessie tot tolheffing op den
heer De Waal waren vgf stemmen uitgebracht.
Tot ambtenaar van den burgerlgken stand,
belast met het Bluiten der huwelgken, werd
benoemd de wethouder Vercecken en tot amb
tenaar van den burgerlgken stand de wethouder
Hiel.
Op voorstel van hot lid Adriaansens werd
besloten aan het trambestuur Hulst—Walsoor
den to vorzO' ken do laatste tram op Zaterdag
avond te laten doorrgden.
Onder Westdorpe,langs het kanaal
Gent—Terneuz<-n, is Vrgdagnamiddag een eraan ho° het karakter van dien tgd waa,h°t
luchtballon neergedaald, waarin iwee Belgisohe staven van den kleinen man om zich te be-
GapingBohen- en Koningin-Emmaweg, wgl de maken voor dat deikbeeld. Willem III heeit
nu loopende 31 December 1906 eindigt. geen standbeeld noodig, maar hg vindt bet
-- 1 pgnlgk dat er zooveel onwil is in de erkenning
In de week van 1825 Oot. werden van VBn <je groote verdiensten van dien man. E
Y e r s e k e verzonden 690.000 leverbare oesters.worden huldefeesten aangerioht voor Rembrandt
De prgzen zgn nog weinig veranderd. j en Bilderdgk, mannen die gegeven hebben
Ia de Vrgdagmiddsg te H o n t e n i s s e wat hnn 8eDie vermooht te geven, doch die
gehouden raadszitting werd met zes B-emmen!de wereld niet nit sga gewonen gang hebben
de beer Hiel tot wethouder gekozen. Op den gebracht. Maar men wil niets3doen voor Wil
lem Hl, dien men er dankbaar voor moest zgn
ons land te hebben bewaard voor een. droevig
lot, die door zgn perBoonlgkheid den gang der
wereldgebeurtenissen beheersoht heeft, en dien
men nu in couranten en Igdschriftartikeltjes
aanvalt over kleine kwesties, als de vraag of
hg bg den moord van de gebroeders De Witt
op tgd in Den Haag had kannen zgn.
Om een goed denkbeeld te geven van de bo-
teekenis van Willem ni, ging de sproker terug
tot de 14de en 15de eeuw. Hg herinnerde
genie-officieren zaten, die te Antwerpen wa'
opgestegen. Van uit Sas van Gent vertrokken
«g per spoor weder naar Antwerpen.
In de Donderdag te N e u z e n gehouden
zitting van den gemeenteraad werd besloten
het aanvangsalaris der oadetwgiera met f 25
te verbcogeo. Hot bedraagt na i 550, het
maximum na 16 dienstjaren f 750.
Een verzoek van verschillende gemeente
ambtelaren om invoering van een pensioen
regeling voor hen en huine weduwen en weezen
werd gesteld in handen van burg. en wetb.
om advies. Een voorste) om zioh ia beginsel
alt te spreken werd verworpen met
6 stemmen tegen 5.
Tot ambtenaar van den burgerlgken stand,
belast met alle werkzaamheden, op een wedde
van f 270, werd benoemd de beer G. J. Sturm,
klerk ter aeoretarie, eu tot ambtenaar, uitslui
tend belast «net bet vo'.trekken van huwelgken,
i een wedde van f 30, de heer A. H. Donze.
Bg de behandeling der gemeontebegrooting
werd aan het muziekgezelschap De Vtreenigde
werklieden f 50 subsidie toegekend.
Die voor het ziekenhuis bleef bepaald op
f 300 gevraagd was t 500.
Bg de ontvangsten deed de voorzittter het
voorstel den hooidelgken omslag te verhoogen
van f 25 000 tot f 30.000. Dit vond geen steun.
Een voorstel om het maximum te brengen op
f 28.000 werd verworpen, en over f 27.000
staakten de stemmen.
Besloten werd tot het wederinvoeren eener
belasting op de openbare vermakelgkheden.
Vervolgens werden verschillende onderhouda-
posten verminderd, in verband met het aan
vragen eener buitengewone rgkssubsidie ad
f 2000, en het eindegfer der begrooting vaat-
gesield op f 77.793.886.
Tegen een persoon uit Gent, die in de laatste
weken de markten afreisde en voorstellingen
gaf in tandentrekken, is, wegeis het onbevoegd
uitoefenen der tandheelkunde, door de politie
te Neuzen proceB-verbaal opgemaakt.
Te Sas vanGent ontstond Vrgdag
brand in een sohuurtje van P Maea. Het werd
een prooi der vlammen. De tchade bedraagt
niet veeL
Prof. T. J." Kramer
over Stadhouder Willem III.
De jonge Oeichied- en Letterkundige Vereeniging
alhier, geboren uit de zoo goed geslaagde
poging met de drie lezingen van prof. Kernkamp
van het vorige jaar, heeft Vrgdag in de kleine
Conoertzaal haar eersten avond gehouden door
lezing over Stadhouder Willem IH van prof
T. J. L. Kiamer, vroeger hoogleeraar te Utrecht,
thanB directeur van het Koninklgk Huisarchief.
Do voorzitter der vereeniging, jhr mr W. H
Hoeufft, leidde den spreker bg het omstreeks
honderd personen tellend publiek in met een
kort woord, en daarna hield dr K>amer zgn,
met groote warmte voorgedragen causerie,
zooals hg dio zelf betitelde.
Het was hem een voldoening het aangekon
digde onderwerp te kunnen behandelen. Meer
dan de helft van zgn ambtelgk leven heeft hg
zich, en bg voorkeur, bezig gehouden met
Prins Willem Hl. En nu nog gaat er bgna
geen dag voorbg of hg krggt brieven van hom
in haadee. Dan gaat men xoo'n persoon als
een broeder beschouwen, dan krggt men
lief. En dan hindert het te meer wanneer men
zoo iemand onrr chtvanrdig hoort aanvallen
Met vreugde had spreker de warme woorden
gelezen, door dr Wagenaar in zgn boek gewgd
Willem Lodewgk, en met vreugde had bg
ook gezien dat voor dezen een standbeeld wei
opgerioht.
Maar bg dat gevoel van vreugde komt een
pgnlgke gewaarwording. Nog veel warmer
woorden zgn er gewgd aan stadhouder Willem
111, maar waar ia diens standbeeld?
Spreker kwam hier niet om propaganda te
'rgden van den dwang der heeren, van de
Zwinghtrrnhoc hg daarbg Bteun zocht bg
den vorst, en hoe tengevolge daarvan èn de
burgers in de Bteden èa de vorsten in maoht
groeiden.
Voor do vorsten leidde dat tot hot absolu
tisme. Men zag bgv. de Bourgondiërs in macht
steeds toenemen, en die macht nog vergrooten
onder de Hababurgers (Karei V), terwgl men
tegelgkertgd in Ftbub I en Hendrik VIII voor
beelden van dergelgk absolutisme vindt in
Frankrgk en Engeland.
Maar in de 16e eeuw iB er één macht die
alles ovorheerEcht en dat is die van de Hab;-
ba era, welke, behalve in Duitsohland en
Spanje, hun bewind uitstrekten over Italië, een
deel van Frankrgk en over de Nederlanden. Daar
midden ia go wrongen zat de vaste macht van
Frankrgk, en het altgd aanwezige antagonisme
tussohen gallioisme en germanisme maakte een
botsing onvermgdelgk, die een zware bedrei
ging was voor ons land. Het is de groote eer
van Willem den Zwgger, dat hg het eerst dat
gevaar heelt gezien, en ons land behoed heeft
voor het treurig lot dat bg voorbeeld aan de
Habsburgsohe staten van Italië, Napels es
Sicilië, is ten deel ge vallei.
De religie heeit jammer genoeg het karaktt1
van den strgd gewgrigd, maar in den grond
was deze gericht tegen het gevaar van mate-
rieete en moreele vernietiging van ons volks
bestaan.
Dat gevaat werd toen afgewend. In de 17e
eeuw vreesde men het niet meer van de zgdt
der Habsburgers. Maar toen dreigde het van
zgde van Frankrgk dat de bovenhand had
gekregen. Onder Lodewgk XIII en Richelieu
was het nog niet groot maar onder den opvolger
van laatstgenoemde, Mazarin, (sedert 1643)
begen het streven van Frankrgk dat men nn
imperialisme zou noemen.
Dat begreep Frederik Hendrik reeds, on bg
trok zioh ook meer en meer van hetFransoho
bondgenootschap terug. Maar hg nam in het
laatste deel van zgn leven geen actief aandeel
meer in de zaken, en er was toen sleohts één
algemeene wensch van vrede 1 vrede 1
Zoo kwam de vrede van Munster tot stand,
maar het was duidelgk dat die door de ge
brekkige grensregeling in het Zuiden, sleohts
aanleiding kon geven tot ïieuwe oorlogen. Het
denkbeeld van prins Willem H om den oorlog
door te zetten en tot een vasten toestand te
geraken, was niet sleohts een jongens-idee,
maar getuigde van diep staatkundig inzioht.
Maar men was bang voor iederen oorlog, en
het stadhouderlooss tgdperk dat op dot
dood van Willem II volgde, was de geheels
politiek van ons land, onder den wil van Hol
land, gericht op beechern^pg van onze soheep-
vaart. De Witt was in vele opziohten een groot
man, maar hg had een kortzichtige staatkunde
die niet ging buiten bet koophandelskantoor.
Onze Oostelgke landprovinoies werden geheel
bloot gesteld, en dat De Witt het gevaar, dat
van die zgde dreigde, niet heelt gezien of
anders verzwegen, is een verwgt dat aan zgn
groote nagedachtenis niet kan ontgaan. En
toch was daarmee onze materieele, moreele en
nationale ondergang gemoeid.
In dien tgd werd Willom Hl geboren en
stilte opgevood. Geen kind is zoo alleen geweest
zgn jeugd. Zgn moeder daoht alleen
haar eigen belangenen toen zg stierf kon
prins Willem als jongen van negen jaar zeggen
geen vader of moeder to hebben gehad. Alleen
de oogen van zgn grootmoeder Amalia van
Solms hebbc-n hem vriendelgk aangezien in die
dagen. Als men zgn portretten ziet, met dat
koele gelaat, kan men zioh niet voorstellen
dat er ooit een vriendelgke glimlach op kwam,
Toch heeft hg tegenover zgn enkel intieme
vrienden bewgzen gegeven van innige genegen
heid.
SleohtB enkele jaren van geluk heelt hg ge
had, in den laatstem tgd van zgn huwelgks-
even, toen hg en zgn vrouw, na elkaar eerst,
niet begrepen te hebben, elkander werkelgk
vonden. Do uitingen in zgn brieven na haar
dood, en de haarlok mot den ring om zgn
arm, toonen voldoende aan hoe diep die liefde
bg bem wa«.
In den tgd van Willem's opvoeding zette Lode
wgk XIV zgn imperialistisoho politiek voort.
Het zou nog eenige jaren duren vdór de storm
losbrak, maar toen kwam zg ook in 1672 als
een wervelwind, als een cycloon. En de be
windslieden hier, die werkelgk geloofden dat
monarchen der 17Je eeuw er in konden
berusten de kooplieden van Amsterdam naa?
oogen te zien, ondervonden dat dit een
ongegronde meening was, toen Nederland van
zgden werd aangevallen door Frankrgk)
Engeland, Munster en Keulen.
Wie ia het toen geweest die ons lanü redde
De 22 jarige jonge man, die van een gedesor
ganiseerd leger in anderhalt jaar tgds een
macht maakte welke geroemd werden die zich
reeds dadelgk een bekwaam veldheer toonde,
;t m 't e.nd van 1673 geen Fraasch
soldaat moer binnen onze grenzen was. Zoo iets
doen voreisoht een ontzaglgk devotie aan
hetgeen men als zgn taak beschouwt.
In 1673 wist bg bovendien een verbond te
•duiten dat machtig genoog was om Frankrgk
binnen zgn grenzen te houden. Maar het
gevaar van de monarchie universelle waa nog niet
verdwenen en om dat at te wenden, kwam het
denkbeeld in hem op van het samengaan
van de groote zeemogendheden Engeland en
Holland.
Uit die dagen dagteokent reeds de corres
pondentie met Karei U van Engeland over de
Kwestie, en dairin komt ook het zoo vaak
tegan Willem uitgespeelde woord van den
Esgelsohen koning voort, dat Willem hier
•aouverein" zou moeten worden. Och, als Willem
dat had gewild, zou hg het hebben kunnen
>n. Maar zooalB prof. Fiuin heeft betoogd,
het juist een groote daad van zelfverloo
chening .'geweest dat hg de kroon heeft afge
wezen, zooals hg ook het toen reeds gedane
huwlgksaanbod afwees met de trotsohe woor
den >Ik verkoop mgn eer niet."
De vrede van Ngmëgen maakte een eind
aan den strgd met Frankrgk maar zeer tegen
Jen zin van Willem. Tooh gat hg zioh niet
gewonnen en de volgende jaren bewezen spoedig
dat hg gelgk had in zgn wantrouwen in hot
streven van Lodewgk XIH.
Maar de oogen gingen eerst goed open voor
it gevaar, toen in Engeland Karei H in 1885
stierf en opgevolgd werd door zgn broer, den
gverig katholieken Jacob U, van wien men
sleohts een samengaan met Frankrgk kon ver
wachten. Al heel spoedig bleek bet ook dat
Jacob de staatkundige vrgheid van het parle
ment en ook de godsdienstige vrgheid van het
volk wegnam, zooals Lodewgk dat had gedaan
door opheffing van het edict van Nantes.
Dat was het oogenblik waarop Willem door
tastte. >Nu of nooit!" was zgn beroemd woord.
,n 1688 deed hg zgn tocht van Engeland
waar hg in samenwerking met het parlement
de regeering van Jacob omverwierp, om daarna
den negenjarigen oorlog tegen Frankrgk te
beginnen.
En hg heeft sgn doel bereikt, zg het ook
na zgn dood, toen in den Spaanaohen succes
sie oorlog de maoht van Frankrgk voor goed
gebroken werd.
Na de pauze behandelde prof. Kiilmer ver
schillende kwesties betreffende de persoonlgk-
heid van Willem III.
Had Willem, zoo vroeg bg, het zedelgk
reoht om zgn schoonvader (Jacob II) van den
troon te stooten, en zgn vrouw te dwingen
hem daarbg te steunen?
Allereerst betuigde spreker nadrukkelgk dat
de godsdienstige beginselen niet de digfveer
van Willem zgn geweeat. Horhaaldelgk heeft
hg te kennen gegeven dat hg tegen godsdienst
vervolging, tegen religioatrgd was. Zgn eenige
doel was zgn Btaatkundig plan, gerioht tegen het
gevaar van de Franaohe uitbreiding Wil men
sgn daad juist beoordeelen, dan most men in
zgn correspondentie lozen hoe hg stap voor
stap voorwaarts ging, en Jaoob H zelfs waar-
ohawde, totdat hg eindelgk niet anders kon
doen dan handelend op te treden. Hg stoid
een moreel vraagstuk waarvan de meeste
menschen geen denkbeeld hebbende strgd
tuaschen zgn naaste verwanten en zgn levens
plicht. Maar hg dacht niet aan ziohzolf. II
èlail un principe, zooals een Fran&chman van
hem getuigde.
InEugelau! cut mm wel zgn grootheid,
en ia zelfs van hem verklaard dat het een
eeuwige eer voor den Esgehohen troon is, door
iemand als Willem te zgn ingenomen.
Wat is dan do reden dat men in Nederland
hem niet wil eeren?
Verschillende feiten worden daarvoor aan
gevoerd.
Allereerst de reeds voren vermelde kwestie
