MIDDELBURGSCHG COURANT, Vrijdag 19 October. Uit Stad en Provincie. ïersGiiiueiMö Berichten N». 247. 149' j»nani. 1906 jDoze ooaraat vorschijut dagelijks, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen, Prijs per kwartaal, zoowel voor Middolbnrg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermom. en tele gr. weerberioht van het K. N. Met. ïn t i t. te De Bilt. 18 Oct. 8 a. vm 56 gr., 12 a 60 gr., av. 4 n. 61 gr. F. Hoogste barom.stand 767.3 te Memel laagste 746.3 te Christiansund.—Verwaoh ting tot den avond van 19 Oct.: zwakke tot matige Z. tot W. wind, veranderlijke bewolking, mogelijk regen en dezelfde temperatuur. Advertenliën.' 20 cont por regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbotuigingon van 1—7 regels 1.50; elke regel mooi 20 oent. Roolames 40 oont per regel. Groote letters naar do plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet alkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is geroohtigd het Algemeen Advertentle-Bnrean A. Da IA HAR As., N.X. Voorburgwal '466, Amsterdam. Middelburg 18 October. Sprokkelingen. M«t een zeldzame, eene verpletterende meerderheid is de heer G. A. Vorsteiman van Oyen, de candidaat der Vrijzinnigen, Dinsdag in het district Sluia tot lid der Provinciale Staten gekozen. Bg verwierf 2012 Btemmen. En waar er in het distriot 3962 kiezers zgu, kan de gekozene met trots zeggen dat de meerderheid der kiezers hem heelt afgevaardigd Dit bohoert zeker wel tot de zeldzaamheden. Bjj de stemming in 1904 verkregen de aftre dende, zittende leden 1954, 1826 en 1583 stemmeD. Allerlei omstandigheden hebben tot dien gunstigon uitslag meegewerkt. De stoute toon der olericale bladen prikkelde de kiezers in hot liberale district. De algemeens bekendheid van den candidaat werkte mee tot zgne overwinningen al mogen ook enkele, meer dan waarsobgnlgk liberale kiezers, o. a. leden der kiesvereeniging, zich uit persoonlijke overwegingen onthouden hebben, dit deed aan de overwinning geen schade. Wjj honden ons overtuigd dat het onhandig-, onverstandige besluit dier Voreeniging ook velen aanspoorde om op den nu gekozene hun stem uit te brengen. Zoo heeft juiBt dat beBluit verkeerd gewerkt en wel in den tegenovergestelden geest van hen die dit uitlokten. Dit kan een les wezen voor het vervolg. Men moge die Vereeniging wel eens op een andere leest schoeien, zoodat zg hare vleugelen wat meer kan uitslaan en den ruimen weg der vigzinnigheid opgaan. Zooals nu, gaat het niet verder. Tegen het volgend jaar herzie men haar, die vrg eeazgdig oas toesobgut en nog te veel door den omden zuurdeesem doortrokken. Hadden hare leidslieden verstandig gehandeld, sg hadden onomwonden en flink den leden der Vereeniging mooten voorstellen bg herstem ming den tegenoandidaat der olerioalen met alle macht te steunen. De eenige grief, die wg tegen den heer Vor- ■termsn van Oyen vernamen, was dat hg de kiesvereeniging wel eens heeft aangevallen en bespot. Maar wg vragen gat zg oi gaven hare leids lieden daartoe dan ook soms gegronde aanlei ding? Hieromtrent kan men in meening verschillen; maar juist daarom te meer had men zioh boven zulke gedane, onaangename zaken moeten heenzetten, en, zioh op een hoog standpunt plaatsend, de vrg zinnige zaak moeten stellen boven den persoon, de liefde voor het beginsel zwaarder moeten laten wegen dan persoonlgke antipathieën. Dat dit niet is geschied, was eene groote fout. Wg wezen er echter reeds opperjoons- kwesties spelen helaas 1 in vele kringen in dat distriot maar al te z9er een rol. Gelukkig toonden ruim twee duizend kiezers zioh dasrboven verheven. Dat is ook een gelukkig toeken bg deze stemming. Als men hieraan nu een voorbeeld neemt en men besluit in 't vervolg, o.a. tegen 1907, overleg te plegen met de velschillende itaoties onder de vrgzinnigen, b.v. dat men bg herstemming wederkeerig elkaar steun toezegt, dan zgn wg al een groote schrede op den goeden weg gevorderd. De tegenpartg heett een leelgk echec geleden. Oi dit haar tot ootmoed stemmen zal en weerhouden om in 't vervolg een zoo hoogen toon aan te Blaan als ditmaal, wg weten het niet. Verstandig zou het zeker wel zgn als zg dit naliet. over gebrek aan >hooge kunde, rgpe ervaring 'u kostelgke memorie", die aan het departe ment van Buitenlandsoha Zakenlii zgn ambtenaren big vend moeten zgn gewaar borgd, en schreef «Tengevolge van een en and6r staat voor Buitenlandsohe Zaken de wissel niet op veilig wat nu wel niet hindert zoolang er .geen be langen van beteekonis te verhandelen zgn maar in het buitenland niet onbekend blgtt en bg het eerste incident 't beste ernstig ge vaar kan opleveren." Wg hebben zoo sohrgtt Land en Volk, naar aanleiding hiervan, zeer ad rem wg hebben eens een Minister gehad van Binnen- landtche Zaken, wiens neiging om in de Buiten landsohe te liefhebberen ons land in opspraak braoht en menigeen voor het gevaar van avonturen zgn hart deed vasthouden. De sohrg ver van bovenstaande klacht kent hem van nabg. Is het niet wat belaohelgk, dat deza pen ons waarschuwt voor den «wissel", die niet «op veilig staat" Wg zouden er bg kannen voegen dat die zelfde man zich ook nog wel herinneren zal een kabinet, waarin een Minister van buiten- landsohe zaken zitting had over wiens beleid i- en tegenstanders zioh al oven bezorgd maakten. Men moet maar durven 1 Nu, de .S/antfaard-BohTg ver durft veel, dat iB bekend genoeg. Men wil in de Tweede Kamer, ter vervanging tn de tegenwoordige gewone bank ter reoh- terzgde, die als spreekplaats dienst doet, een spreekgestoelte oi sprcektribuneplaat- n. O hemel 1 Als menig lid dan maar niet verleid wordt om nog meer of nog langer te spreken of te preeken 1 De goede naam van ons koatelgk zee banket loopt gevaar, evenals die van onze oesters. Uit een twistgCBohrgt tussohen reedersinde Nieuwe Vlaardingsche Crt. blgkt dat men zioh plaats van hare verechgning heeft.sohul- dig gemaakt aan het importeeren van Fran- sche of Engeltohe haring, en het exporteeren van deze als puike Hollandsohe haring. Ten- 3 aan dit geknoei, dat de goede naam van het Hollandsohe zeebanket ten slotte geheel doen te met gaan, een einde te maken, heeit de afi. Vlaardingen van de Vtruniging ter bevordering van de Ned. vistcherij in eene vergadering een voorstel aangenomen, om zich wenden tot de Rsgeerizg met het verzoek om bg een wetsontwerp op oneerlgke concur rentie, ook op het artikel haring bedaoht te zgn. Het is le hopen, merkt de N. Crt op, dat de Regeering in het haar toegezonden adres aan leiding moge vinden om in deren het advies in te winnen van het offioieele «Ooilege voor de ZseviBsohergen", opdat maatregelen worden beraamd om intgds hst gevaar, dat onze Hol landsohe haring bedreigt, af te wenden. Oazerzgds deze opmerking Er zgn dus ook op dit gebied die don eer- Igken handel bederven en in disorediet brengen. Do zucht tot knoeien, om zoodoende maai veel geld te verdienen, dringt overal meer en meer door en de soliditeit, waarop men vroe ger prat wa«, wordt in allerlei handelskringen verdrongen. moet je 't noemen door een hooidmaohi- nist op 'a traotement van f 400 in de maand De man heeft niets te doen, staat op stal en eet uit de staatsruif. Grappig hé Of ergerlgk Van hoogen fooa gesproken, De heeft het op dit punt al heel ver gebraoht. Daarvan geeft de bekende sohrg ver van kleine stukjes in dit blad herhaaldelgk het bewgs. Zoo nog deser dagen. Hg klaagde nota be Aardig zooals men in Indie en dan alleen? met's lands geld omspring1 Onlangs stelde de resident van Madoera voor m gouvernements suikerfabriek op te riohten te Mangoenan, distriot Boender, aideeling Pa- makassan. Hg had daar zoo'n uiterst goed gebouw ontdekt, groot, geschikt, volledig ingericht, zelfs met machines, 't Was een zoutbriketf*- briek, die men voor een paar ton gouds had klaar gemaakt en toen niet in gebruik geno men, omdat de fabrieken te Kaliangat (Soe- meneb) en te Krampen (Sampaug) voldoende waren voor [den heelen Indisohen zoutbriket- aanmaak. De Ieege fabriek, de nooit-gebruikte, werd bewaakt of beheerd of bestuurd I siameraveriicht Zitting van Woensdag. Den goheelen dag zwaar debat orer het voorstel vai Minister Fook om hst particuliere land Nanggoeng voor f 260.000 te koopen als eersten stap op den weg tot opheffing van het instituut der particuliere landeigen op Java. Schier alle sprekers, die daarover Dinsdag en van daag hot woord voerden, oefenden felle critiek uit op dit plan van den Minister van Koloniën. In beginsel waren do koloniale specialiteiten er natuurlgk vóór. "Van Deventer en Bogaard en, per procura- i van den heer Van Kol, ook Troelstra, vonden het opperbeBt dat de particuliere landeigen aan den Staat terug zouden komen. Landheeren, die belasting heffen, hun eigen politie uitoefenen, kortom kleine koninkjes zulk een toestand past niet meer in het kader van onze moderne koloniale opvattingen. Alleen de heer De Waal Malefgt wilde niet aan het «particulier bezit" tornen of, zooals hg het noemde, dit bezit «aanranden", hoewel de heer Troelstra hem er op wees, dat dit «privaatbezit" ook publiekrechtelgke be voegdheden gaf, wat toch wel eenig verschil op. leverde, als men het beginsel van «privaatbe zit" op den voorgrond stelt. Maar al gingen de heeren dus mede wat betreft het einddoel, dat de Minister zioh voor stelt te bereiken, noch van «terugkoopen" in het algemeen, nooh van den teiugkoop van het land Nanggoeng wilden zg, met uitzonde ring van den heer IJzerman, iets weten. In stede van terugkoop moest het beginsel .n «onteigening" op den voorgrond treden en dan volgens een vaat systeem, niet zoo maar een willekeurige greep gedaan, als het geval is met Nanggoeng. Een standpunt, dat het eenig juiste ie, vooral als men bedenkt wat de heer Troelstra opmerkte, die maar niet zonder eenige conti 61e aan de Indische regeering de jaarlgksohe beschikking wilde ge'en over een half millioen, tot aankoop van particuliere landergen. Men kan nog zoo gunstig desken over de bureaucratie in Iudië als men wil, maar zulke perspeotieven opent men nooit ongestraft in Oostersohe landen. De verdediging van den Minister tegen deze aaav&Uen was liet fameus. Over het geheel praatte hg er langs. Den heer Tydeman, die govraagd had om «feiten", werd geantwoord, dat hier het «ondeugdelgk stelsel" op den voorgrond trad; en dat ZExo. niet «onteigening" maar terugkoop" had voorgesteld, was veroorzaakt door de «tgdroovende opmetingen", die daur- vooraf mooten gaan. Men ziet: sterk is andetB. En wat betreft den aaskoop van Nanggoeng voor f 260.000 maakte Z.Exc. het niet beter, toen bg zeide dat een Cdinees dat land van de Weeskamer wilde koopen voor t 275 000, zoodat de Staat eigenlgk nog zoo slecht niet af waB. De Chinees wilde alleen een gedeelte van de koopsom als hypotheek laten staan geen klein versohil dus Het feit, dat indertgd hetzelfde land door de Weeskamer als hypotheek-houdster voor 1000 was gekooht, werd niet tegengesproken, maar bedekt met een redeeeering over het versohil tuBschen het begrip «verliespost" en het begrip «strop". De dag van heden eindigde met het voor stellen van een motie van orde door den heer Van Deventer, waarin de wenschelgkheid uit gesproken wordt om de particuliere landergen te «onteigenen" en wel naar een «vast plan". Die motie komt morgen in behandeling. Waarachgnlgk zal de Minister zgn wetsont werp wel introkken, zooals de heer Van De- ventor hem aanraadde. BENOEMINGEN, «nz; Bg kon. beBluit: is bevorderd tot commies bg 's Rgks werves, de adj -commies H. Mogers, en zgn aangesteld tot adj.-commies de klerken J. W. Smith en W. C. Bruggink; is benoemd bg het wapen der cavalerie,, bg het 2e reg. huzaren, tot maj, de ritmeester A. W. J. Soonck Hurgronje, adj. van het korpi is benoemd tot lid voor Nederland van de Parmanente internat, comm. voor scheepvaart- congressen te Brussel en tot plaatsverv. lid van het door die commissie ingestelde Perma nente Bureau, tot voorbereiding der driejaar- lgksohe congressen, de heer A. Deking Dura, oud-hoofdingon. van den prov. waterstaat in Overgsiel, te Zwolle; zgn de Rgksveearts J. L. van Eok benoemd aangesteld tot paardenatts 2de kl. en de arts A. J. J. C- Niks benoemd en aangesteld tot off. van gez. 2de kl. bg het pers. van den geneesk. dienst van het leger in N.-l. De generaal-majoor H. van 't Sant, i pcctear der genip, vergpzeld van den kapitein- adjudant T. L. baron Qaarles de Qaarle», inspecteerde heden de militaire gebouwen ie het garnizoen Middelburg. Door de politie alhier is proces-ver baal opgemaakt legen G. v. d. W., een 21jarige juffrouw, verdaoht van diefstal van een porte- monnaie met inhoud, uit de hut van den kapitein van de hier aan de Loakade gelegen hebbende Zweedsche stoomboot Dona. Dinsdag avond sprong, ter hoogte van den tramsingel, nabg Middelburg een meisje, dat door een medereiziger werd lastig gevallen, uit de tram en kwam met het hoofd op den grond tereoht. Zg kreeg daardoor eene lichte hersenschudding. Haar toestand is thans zeer bevredigend Alleen moet zg nog rust nemen. De St Ct no 243 bevat o. a. de gewgzigde statuten van de Sohiet- (weerbaarheids) ve niging Nut en Genoegen, thans genaamd Schiet- vereeniging Nul en Genoegen, teBiggekerke. Met 1 November zgn verplaatst J, M. Wegler, postbode te Westkapelle, naar Dinteloord en B. Louwerse, postbode van Middelburg op Grjjpskerke naar Westkapelle. Bg kon. beBluit is (her)benoemd als bur gemeester van Heinkenszand J. Baren- dregt Azn. Dit is reeds medegedeeld in de tweede editie vai ons vorig nommer. In de provincie Zeeland kwamen in week van Woensdag 10 tot en met Dinsdag 16 Ooiober 28 gevallen van besmettelijke ziekten voor, n.l. te Axel en Oad-Vossemeer 1 van typhus en febris typhoidea; te Sas van Gent 1 van pokkente Baarland 2, Hoedekenz- kerke 1, St. LaurenB 3. Ondelande 1, Sohoon- dgke 1, Wemeldinge 2 enYerseke 1 van rood vonk en te Aardenburg 4, Eede 1, Goes 2, Groede 2, Koudekerks 1, Oawerkeik 2, Sluis 1 en Zierikzee 1 geval van diphterithis. LETTEREN "EN KUNST, BRODSKY-KWABTBT. De meest zuivere vorm van Kamermuziek, ik zou willen zeggen de reinste vorm, dien uitvoering en uit de in dien tgd blgkbaar nog niet doorgedrongen gewoonte om tussohen do onderdeelen van een werk zich van bgvalsbe- tuigiag te onthouden ook ton onzent bleek die goede gewoonte nog niet te bestaan, wat betreurweton we, dat het 2e en hot 4o deel stormachtig werden ontvangen, terwjjl -le beide andere niet begrepen werden. Dat geen ongewoon verschgnsel in dien tgd, aangezien Beethoven zgn tgógenooten ver vooruit was. Er fühlte sich als Steger, zoide Wagner, und wuiste, dats er der Welt nur ah freier Mann anzugehören habe. Diese mu ste sich ihn getallen lassen, wis er war. Beethoven was te groot, te maohtig ooi niet geheel zich zeil te zgn, om niet zgn inspira ties, het zg er dan oen blgmoodige geest mt- ipreekt, of wel een diep-roerende zang daaruit ontstaat ik denk hier aan het inderdaad meesterlgke spel van den eerste viool in de Cavatina in een vrgen vorm te gieten, zooals te hem vrgilgk uit zgn rgken geest ontspro ten. Altgd door voert hg ons op tot ietshoogers Door uit het hart opgewelde en tot het hart sprekendo melod ön, waarvan we nooit ver zadigd zgn en waarnaar we niet moede worden te luisteren, omdat ze zioh van ons meeslo' maken, onze gedachtensfeer zuiveren en ook omdat we ons geheel willen overgeven aan Beethovens goddelgk genie! Mot die gedachte verliet ik de zaal en vol komen instemmend mot de hartelgke, na Beethoven zelfs warme ontvangst der vier kun- stenaars, herhaalde ik tot me zelfwat hebben g die er niet waren veel gemist 1 A. A. NOSKE. men zich denken kan, rein door de volkomen homogeniteit der vier instrumenten, heeit Woensdagavond in de conoertzaal een niet overtalrgk publiek in hooge mate geboeid. Toen mg bekend werd, dat er vier nationa liteiten sohuilen in dit kwartet, vreesde ik een oogenblik, dat dit aan de opvatting der werken afbreuk zou doenanderzgds zag ik er voordeel het eigene, dat ieder der landslied* n toch van huis uit in zioh heeft, na vereeniging daarentegen eenzgdigheid van opvatting zou buiten sluiten. Maar voor die vrees bleek niet de minafe grond te bealaan. De vruchten van een eli- jarige samenwerking zgn niet uitgebleven. Trouwens, was het anders mogelgk? Waar een violist als dr Brodsky de leider is, mag het gevaar van niet-opgaan in één gedaohte als geheel geweken worden beschouwd. Hg toch teheeracht het kwartet zonder te over- heeraohen; de grootste lof, dien men hem qua kwartetaanvoerder brengen kan. Een kern gezonde, geheel in den stgl gehouden voor dracht kenmerkt zgn spel om niet te spreken van zga technisch meestersohnp. De tweede-viool en de alt waren mg wel eenB beaoheidun maar beider toon was mooi en de cello, die de basis van het kwartet vormt; de ondergrond, waarop de andere stemmen als het ware zgn opgebouwd en waartegen ze öf alternoerend óf figareerend optreden, had een uitnemend vertolker. Maar waartoe mg te verdiepen in indivi- dueele eigenschappen der vier spelers, wazr tooh zg samen iets buitengewoons tot stand brachten Begonnen met het niet daddgk te doorgronden melancholisch getinte, doch niettemin aan vele schoonheden overrgke A mol kwartet van Brahms door den componist opgedragen aan dr Theodor Billroth te Woenen, in wiens woning het werk voor het eerBt in November 1873 is gespeeld werd het eerste deel van den avond besloten met het D dur kwartel van Mozart, waarvan het beminnelgk teere ka'akter, ragfijne bewerking en de taïve speling dor vier instrumenten een eigenaardigen overgang vormde van don diep-ernstigon in-zioh-zelf gekeerden Brahms tot het forsch gespierde en grootsohe opus van Beethoven, het glanspunt van den avond. Dat B-dur kwartet beleefde in 1826 zgn eerste ONDERWIJS. Yoor de akte-examens vrge- en orde oefeningen der gymnastiek Blaagden te Venlo de heeren J. P. Bode van Ylissingen, J. P. Goedebnur van Ritthem enW. Koateloo van Middelburg en te Rotterdam J. M. van Arenthals van Zierikzee. Te Zierikzee braoht de collecte voor de soholen met den bgbel (per Igat en G. K) 80.89 op. KERKNIEUWS. Door den kerkeraad der Ned. Herv. ge meente alhier is, ter vervulling der vaoa- ture dr Obbink, het volgende viertal opgemaakt: de hei ran H. W- Creutzberg te Wgk aan Zoe, dr A. van der Flier te Parmerend, P. Heimens Vissers te IJlst en dr A. van Veldhuizen te Almeloo. Dr H. Th. Obbink deed Woensdagavond in de groote kerk te 's Gravenbage als predi kant bg de Ned. Herv. gemeente aldaar zgn intrede voor een talrgk opgekomen gehoor. Hg sprak naar aanleiding van Mattheus 6 33 Het Nationaal Comité inzake wettelijke regeling 1 Vrouwenarbeid heeft in een adres aan den Minister van landbouw meegedeeld, na een ondeizoek in loco en een onderhoud met de fabrikanten en afzonderlgk met de arbeidsteiB te Maastricht, tot de overtuiging te zgn geko men dat de in het koninklgk besluit van 13 Juli 1.1. vervatte eisehen en verbodsbepalingen haar uitermate Btreng voorkomen en volgens haar zonder billijken grond duizenden vrouwen meisjes van haar broodwinning areigen te berooven. Het oomi'é verzoekt daarom den Minister dringend dat kon. besluit te wgzigen ea de gezondheidsmaatregelen, voorgesohreven in het belang van volwassen vrouwen, ook tot de mannen in de betreffende branche uittestrek ken en vóór alles te verhoeden, dat door een partgdig, dogmatisch dig ven van enkele zgden, duizenden vrouwen, onder de valeche leuze van bescherming, broodeloos gemaakt en de vrouw straks voorgoed, niet alleen uit de aardewerk fabrieken, maar uit de geheele ngverheid, waar ze nu vasten voet heeft, vordrevon zal kunnen worden. Het adres is door de dames Rufgers-Hoitsema en Diuoker overhandigd aan den Minister die zioh geruimen tgd met haar onderhield over versohillende punten, den vrouwenarbeid be treffende. De enqoête naar de toestanden in den bandeldig vendon en industrieelen middenstand naar men nader ons meldt, aan de thans bestaande Staatscommissie voor dien ttand worden opgedragen. Voorgesteld zal worden die in drie Bub com missies te splitsen, waarvan er een haar on derzoek zal instellen in het Noorden, een an dere in het midden en de derde in het Zuiden van ons land. Het Vad. verneemt, dat de president van den Senaat vat het Delftsche Studenten Corps zioh gewend heeft tot den betrokken commis saris van politie, die hem toezegde een ernBtig

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1906 | | pagina 1