MIDDELBURGSCHE COURANT. Dinsdag 2 October. Uit Stad en Provincie. V. '132. I49a Jaargani. 1906. Doze courant rorsohijnt dagelijks, met uitzondering ran Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. 2. Afzonderlijke nummers kosten cent. Thermom. entelegr. weerberiohfcvanhetJLN. Met. Instit. te De Bilt. 1 Oofc. 8 n. rm 59 gr., 12 a 61 gr., av. 4 u. 64 gr. F. —Hoogste barom.stand 769.6 te Dresden laagste 754.5 te Horta.— Verwaoh ting tot den avond van 2 Oot.: zwakke tot matige Z.O. tot Z. wind, bew. Inoht, waanchgnlgk droog weer en geringe staging van temp. en wogelgk nachtvorst. AdvertentiSn: 20 cent per regel. Bij abonnomont veel lager. Geboorte-, dood- en allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke rogel meoi 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Ngverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bnrewn A. Dl LA MAB Al., N.I. Voorburgwal 366, Amsterdam. Middelburg 1 October. Stemmen! Dat is het eenige wachtwoord voor morgen, Dinsdag, in het district Sluis. Hoe grooter het aantal nitgebrachte stemmen is, hoe moeilijker het voor de anti-liberalen zal zijn om de overwinning te behalen. Men rekene er op dat zoowel van katho lieke als van anti-revolutionnaire zijde alle kiezers, die op hnn candidaat hunne stem men zullen uitbrengen, aangespoord, opge zocht en ter stembus gevoerd zullen worden. En dat is hnn recht. Onze bestrijders knnnen ons in deze ten voorbeeld zijn. Maar daartegenover sta ook ijver aan deze zijde. Tusschen 's morgens acht en 's namid dags v ij f uren begeve men zich naar de Btembus om zjjn plicht te doen! Sprokkelingen. Men zal dezer dagen, heden te beginnen, een man huldigen, een dichter, over wien het alge meen oordeel zeer verschillend is. Wg bedoelen mr Willem Bilderdjjk, wiens 150-jarige geboortedag aanleiding tot die her denking geeit. Tereoht werd in eene beschouwing over hem im het jongste nommer der Zutph. Crt. opge merkt dat de wereld het over hem wel nooit eens zjjn zal. »Een dichter grooter dan Vondel, pijjst hem de een. Een armzalig rgmelaar, verguist hem de ander. Een genie, dat door zjjn tjjdgenooten sohan- deljjk miskend werd, klaagt verontwaardigd de geestverwant. Een bekrompen reactionair, die nioh zeli door zjjne heitigheid onmogeljjk maakte, antwoordt geprikkeld de tegenstander. Begroet als de Johannes de Dooper van een nieuwe Christelijke aeragesoholden voor een ■ohjjnheilig losbol, die liefde dithyramben op zgn vrouw diohtte hoewel hjj haar afranselde. Vaderlander bjj uitnemendheid, die liever in ballingsohap ging, dan Oranje te vetzaken dienaar van Koning Louis en slippendrager van Napoleon. Ziedaar de elkander uitsluitende meeningen der uitersten." Zelden is een man zoo verschillend beoordeeld. Misschien ligt de waarheid ook hierbjj in't midden, maar te ontkennen valt het niet dat Bilderdjjk een draaibord was, ook alles be halve stiohtoljjke verzen Bohreef en hekeldich tjes, die nooh door fijnheid van gedaohten noch door sierigkheid van woordenkeus uitmuntten. Populair is hg nooit geweest en zal hg nooit worden. Zgne hedendaagsohe vurige bewonderaars zullen door hunne herdenking zelfs niet kun nen bewerken, dat zgae tegenstanders billgker over hem oordeelen en zgne verdiensten als dichter waardeeron, en men zal later nooit kunnen spreken van eene herdenking, die bg ons volk veel sympathie wekte en het warm maakte. Louis Bouwmeester is weer in 't land. Men heeft hem met hartelgkheid ontvangen en opnieuw gehuldigd. Heel goed. Maar het heeft daarbg wtêr niet aan ovor- drgving ontbroken. Van al zgn bewegingen, zgn woorden heeft mes tot in 't bespottelijke gewag gemaakt. De Amiterdamsche bladen waren daarin vooral sterk en de satyrieke organen hadden volkomen reoht daarmee een loopje te nemen. Louis is eei groot artist maar men bena deelt door die overdrgvïng zgn roem en zgn glorie, omdat men is 't belaohelgke vervalt. En dat spgt ons die tot zgn vereerders hooren. Men kent het spreekwoord: Le ridicule tut. Bovendien zgn er weer onhandige vrienden aan het geven van wenken aan den Raad vsn beheer van Het Nederlandse!i Tooneel. Zg moeiten ook dat nalaten. Als zg er zich buiten hielden, zou dit meer J kunnen zgn, dan al hun geEchrgf, waaruit husse totale onbekendheid met den foitelgken toestand blgkt. Jaren geleden hebben wg reeds in dien geest geschreven. Maar nog steeds gaan onpiactische bewonderaars voort met hun onhandig gesohrgf. Dio Amsterdamsohe correspondenten voor provinciale Waden moesten hever dit onderwerp laten rusten. Hun onhandigheid heeit in deze al te veel kwaad gedaan. Het voorstel van den Minister van oorlog tot afwerking van de stelling van Amsterdam vindt maar bitter weinig sympathie. Tot dusver betuigde De Star.daard daarmee instemming. Voor die afwerking is rond 8 millioen noodig en dan t 2.150.000 voor completeering van de bewapening en de munitie-uitrusting^ Nu wil de Minister om een snelle afwerking te bevorderen een ateonderlgk tonde in het leven roepen, waarin elk jaar f 850.0C0 moet worden gestort, gedurende 9 10 jaar (afge scheiden van een jaarlgksoh rente-dragend voorschot uit de Sohatkist om eventueele meerdere uitgaven van het fonds te dekken). Een prachtig idee voor hen die op de snelle afwerking van die Stelling gesteld zgn on liefst zoo weinig mogelgk verder daarover in de Kamer willen zien gesproken. Msar voor allen die bezuiniging wenschen en telken jare verlangen nategaan hoeveel de Kamer met het oog op 's lands fitanoiën msg uit geven voor militaire uitgaven, ten einde het budget niet te zeer te bezwaren, is dit voor stel volstrekt onannnemelgk. Voor de tegenstanders van de Stelling en voor allen die van jaar tot jaar wenEchen te beoordeelen ot met het oog op de veranderde denkbeelden op het gebied van oub defensie wezen met de afwerking van de Stelling op den thans aangenomen voet mag worden voort gegaan, zal dit fonds n&tuurlgk volstrekt ver- werpelgk zgn. Zoodat we kraohtige oppositie tegen dit fonds voorzien dat in onze oogen wel iets heeit van een donkeren put, waarin de volks vertegenwoordiging beleefd wordt uitgenoodigd jaar op jaar bgna een millioen te werpen zonder zekerheid dat de put na tien jaar zal sgn gedempt. Deze juiste opmerking van het weekblad beamen wg ten volle. Wg gelooven dan ook wel dat de Minister met zgn ontwerp van eene slechte reis zal komen. Tragisch klonk het Zaterdag nit Bali ont vangen telegram. De vorst van Tabanan.Goesti Ngoerah Agoeng, en zgn zoon, de troonopvolger, hebben den dood gezocht, die de krgg hun niet braoht. Hun trots van Balisoh edelman behield de overhand en deed hen het Bterven verkiezen boven de vernedering. Het zgn gebeurtenissen van een geweldige tragiek, die op Bali zgn voorgevallen, de poepoetan te Den Pasar, zelfmoord dezer vorBten. Gebeurtenissen, die onzen eerbied voor dit volk van ras-mensohen sleohts kunnen vermeerderen. Wg zegt Het Vadhier te doen met de besten van den Indisohen-Arohipelen wanneer het N.-I. Gouvernement het bestuur uit hun hnnden overneemt, heeit het reeds bg voorbaat den duren plioht op zich genomen, om het volk, dat zulke vorsten had, te regeeren op de beste wgze, waartoe het in staat is. Vertegenwoordigd waren ruim 90 afdeelingen: vertegenwoordigende bgna 50.000 leden. Dit hooge ogter is bereikt sedert de schrapping van art 43 der statuten, welk art. bepaalde dat alle besluiten onderworpen waren aan de goedkeuring van Eigen Hu'p. Sinds Mei j.l. toch sgn ruim twintig ver- bruiks- en oonsnmptievereenigingen toegetre den, waaronder ook de bnkkerg De Broederband te Middelburg. Een ingediende motie van de atdeeling Hiarlem om den Bondsraad te verzoeken sta tuten te ontwerpen, die tot grondslag hebben algeheele afscheiding van de bestaande Han delskamer en Raadgevende Kamer, weid na een disouseie van twee uur verworpen met 201 tegen 183 stemmen. Daarna werden de ooncept-statuten artikels- gewgze behandeld en bg eindstemming aan genomen met 321 tegen 44 stemmen. De aan de beurt van aftreding zgnde leden van den Bondsraad, de heoren dr A. Rutgers en A. J. van Peski, werden herkozen, terwgl de heer G. J. Bieleman, eveneens aan de beurt van aftreding, vervangen werd door den heer Boeling, seoretaris van do coöperatieve bak- kerg De Volharding te 's Gravenhage. In de plaatB van den heer C. H. Kouw, die niet meer wenschto in aanmerking te komen, werd gekozen de heer F. M. Wibaut te Amsterdam. TWKEDB EASlEB. n voering van eenwettelgkentgd. De indiening van het wetsontwerp, hetwelk beoogt eenheid te brengen in de verschillende tgdsaanwgzingen, hier te lande in gebruiken in verband daarmede een wettelgken tgd in voert, was bljjkena het Voorloopig verslag vrg algemeen met instemming gezien. De keuze van den Midden-EuropeeBohen tgd als wettelgken tgd werd door vele leden toegejuicht. Men vroeg of de regeering zekerheid heeft, dat ook de Bpoorwegmaataehappgen c. q. dien tgd zouden aannemen. Met de meening van de regeetisg dat de invoering van den Greenwiohtgd eene wezen- lgke verlating van het volksleven teweeg zonde brengen, daarentegen het algemeen gebruik van den Midden-Europeeschen tgd een essentieele vervroegisg van het maatsehappelgk leven in zioh Bluit, waren verschillende leden het eens, terwgl veisoheidene andere leden die verwach ting illusoir oordeelder. ia 't belang van het doel dat zg beoogen statuten. BENOEMINGEN, «nzi Bg kon. besluit: is benoemd tot ridder in de orde van Oranje- Aatsau de luit. t./z. 1ste kl. J. H. van Leent, en verleend de zilveren eeremedaille van die orde aan den serg.-maj.-sohrgver bg het korpi mariniers C. F. J. Holling; ia bg het Dep. van Waterstaat verleend tituL rang van reiend, aan den hoofdcom. W. A. G. Whitlau en is bevorderd tot comm. jhr F. E. Lopes Suasso, thauB adj. comm. KORTK HBDBDICELINGIIN VERGADERINGEN. Zaterdag en Zondag had te Gravenhage de algemeene vergadering plaatB van den Neder-' landichen Coöperatieven Bond, ter behandeling o. van door den Bondsraad ontworpen concept- De heer J. A. A. Schwan, inspecteur der postergen en telegraphie, die met 1 October van Middelburg naar Utreoht werd overge plaatst, heeft zich in de elf jaren van zgn verblgt alhier, door zgn welwillendheid en hulpvaardigheid, groote aohting en sympathie wqten te verwerven, zoo bg het ambtenaars- personeel, als bg het publiek. Dit eerste heeft den hooggewaardeerden, humanen chef bg zgn vertrek een aandenken aangeboden, bestaande in een praohtalbum met de portretten van de aan het gesohenk deel nemende direoteuren en ambtenaren in het resBort van den heer Sohwan. Dit souvenir zal den vertrokken inspecteur later worden overhandigd. Zulk een hulde verwondert ons allerminst. Wie tooh met den heer Sohwan in aairaking kwam, werd wg sohrgven uit eigen erva ring steeds getroffen door zgne aangename manier van omgang, zgne hulpvaardigheid zgne welwillendheid. Ter aanvulling van het oob gezonden en in ons nommer van Zaterdag opgenomen ver slag over 1905 betreffende de Bad- en Zwem inrichting alhier, verzoekt men ons als vervolg op hetgeen gemeld is omtrent het feit dat er zioh geen dames meer bereid verklaren toezioht te houden bg het baden van onver mogende meisjes nog mee te deelen dat •voorloopig evenwel het bestuur gemeend hesft, niettegenstaande deze weinige medewerking den toegang aan onvermogende meisjes nog niet moeten ontzeggen." Door de politie alhier is Zondagavond prooes verbaal opgemaakt tegen zekeren De S., wegens overtreding der drankwet. Zondagmiddag zgn door de politie uit Goes drie minderjarige jongens naar hier overgo braoht, die Vrgdagavond gezamenlgk de oudei- lgke woning hadden verlaten. Bg een arme, oude weduwe in de Oude Kerkstraat alhieT hebben eenigebaldadigen wier namen bg de politie bekend zgn, Zondag avond de kraan van een vat, inhoudende tien L. petroleum, opengedraaid, zoodat deze vloei stof door de geheeld kamer liep. en noemt weer een BelgiEche combinatie als de tegenwoordige bezitters. De bg het 3e regiment infanterie nieuwbe noemde tweede luitenants F. C. Kers en L. K. van Loon zgn nader ingedeeld iesp. bg het le en 4e bataljon te Bergen op Zoom en fe V1 i s si n g e n. Onder algemeene belangstelling «au de ingezetenen mooht heden de heer F. J. H. Bovin zgn veertigjarig jubileum als seorefariB der gemeente IJzendgke vieren. j het binnentreden der secretarie vond bg toepasselgk vere. Om elf uur werd bg namens de raadsleden bg monde vau den bur gemeester Neeteson h&rtelgk geluk gewonscht. Het muziekgezelschap had hem gaarne eeae serenade gebracht, maar hiervoor heeft d jubilaris bedankt. ONDERWIJS. In de Zaterdag door de Vereeniging van Onderwgzers in het arrondissement Viissiogen gehouden vergadering behandelde de heer Frgling uit Vliesingen het onderwerp >In»tru- menten vopr het maken van berekeningen." Zgn rede weid met belangstelling en aan dacht gevolgd en hg had den dank der aan wezigen in ontvangBt te nemon. Mej. D. P. Paul, volontaire te 's G r a v e n- polder, is benoemd tot onderwgzeres aan de openb. sohool te Zwgndreoht. Zaterdagnamiddag trad in eene verga dering der afdeeling Zuid-Beveland van den Bond van Christelijke Onderwijzers en Onderwij- ■eresssn als spreker op de heer Hegat van Bergen op Zoom, die zoo sohrgft men one in een boeiend en zakelgk betoog de begin selen der Vereeniging tot Vereenvoudiging van Schrijjtaal en Spelling uiteenzette en tot i sluiting opwekte. In den heer Hasselbach, van Middelburg, vond de spreker een niet gering te schatten tegenstander, die ^Ö1 vóór vereenvoudiging was, maar dan consequenter en mèèr logisch dan door de bekende Vereeniging ia voorge steld. Als zoo dikwgls, bleek ook hier het re de vgand va* het goede, en dat elke medaille haar keerzgde heeft. Tooh is, ook door deze lezing, het ledental der Vereeniging opnieuw aangegroeid, en de belangstelling bg vele onderwgzers opgewekt of verlevendigd. De collecte voor de scholen met den bgbel braoht op te Colgnsplaat met Kats f 169.80'/] Scharendgke met Elkerzee.l 29.53, Viissingen f 161.75, Zonnemaire (G. K.) f 42.60 en Zevenbergen f 77.13. De in ons vorig nommer dering tot dootor in de rechtswetenschap van den heer B. M. de Jonge van Ellemeet, geboren te Goes, aan de rgksuniversiteit te Utrecht, gesohiedde cum laude. Door den Minister van Binnenl. Zaken bepaald dat de oommissie tot het exami- neeren van hen die eene akte van bekwaam heid wenschen te verkrggen tot het geven van M. O. m Nederlandsche taal en letter kunde, gesohiedenis, aardrgkskunde, staathuis houdkunde en statistiek, Staatsinrichting en sohoonsohrgven voor het jaar 1906 zitting zal houden te 's Gravenhage evenals die voor de akte van bekwaamheid voor het M. O. zeevaartk., wis- en natuurk. wetensohappen en boekhouden Voor verdere inlichtingen zie men de St. Crt. no 228. Veider is aan dr H. Vermeulen, op zgn verzoek eervol ontslag verleend nis assistent voor de scheikunde aan Rgks-univers. te Gro ningen. Mot den nieuwen oursus lieten zioh aan de Vrge Universiteit te Amsterdam 24 stu denten insohrgven, 11 voor de theologie, 8 voor de rechten en 5 voor do letteren. De heer A. W. C. Dwars, ingenieur bg de gemeentewerken te Utreoht, is, volgens De Ingenieur, benoemd tot hoogleeraar aan de universiteit te Santiago, Chili. LETTEREN EN KUNST Wg vernemen dat het Philharmoniscb orchest uit Berlgn, dat steeds des zomers op Kurhaus,te Scheveningen uitvoeringen geef' het volgende jaar drie werken van den heer Jan Morks, Middelburg, zal uitvoeren, Het zgnConcertstuk voor violoncel, harp en orkest, Suite voor Strijkorkest en Concertouverture. Do jongste bezending van de Nederland sche Bibliotheek bestaat uit een verzameling boeken die van zelf de belangstelling van alle liefhebbers van goede litteratuur zullen opwek ken, te meer omdat ze zoo goedkoop zgn. Allereerst noemen we De Veroveraar, hot xooneelstuk van mevr. L. Simons—Mees, dat met zooveel succea den vorigen winter door UitVlissingen. Naar wg vernemen, is de stoomtram Vlissin- b®^ Nederlandsch Tooneel werd opgevoerd. De genMiddelburg in andere handen overgegaan, l®ring van het zeer interessante werk doet dat i begrgpen. Een mooi portret van den heer Chrispgn in de rol van Frederik staat tegenover den titel Dan is er een bloemlezing uit Bilderdgka weiken, uitgekozen door Willem Kloos. Er ie zóóveel op Bildordgk afgegeven, en men heeft de lezers zóó afgeschrikt om zioh aan diens omvangrgk werk te wagen, dat het velen welkom zal zgn zulk een betrouwbaren gids als KIoob te volgen door het kwart millioen vers regels dat de eens zoo hoog geroemde Bilderdgk in zgu leven heeft gemaakt. Bovendien heeft Kloos een uitvoerige studie aan zgn bloemle zing laten voorafgaan. Voorta zgn er twee vertalingen van Noorsohe stokken, Een poppenhuis (Nora) van Ibsea, en Boven memchelijke kracht van Björnstjerne Bjorn- n, beiden met een inleiding van L. Simons. En eindelgk Ben twaalftal samenspraken van Erasmus, uit het latgn vertaald door N. Singels, met Busken Huet's beschouwing over Erasmus uit Het Land van Rembrandt als inleiding. Deze laatste vier boeken bevatten allen de portretten van de sohrgvers. Het jongste nommer van de Wereldkroniek uitgave van de firma Nggh en Van Ditmar te Rotterdam, geeft als frontplaat een gezicht op de Piet Hein, over zgde liggende in de haven van Nieuwediep. Onder personalia vindt n wg een portret van wglen Jan van Rgswgok, den populairen oud- burgemaester van Antwerpen. Het militair bgvoegsel bevat o.a. een de- ichouwing over de eerste Nederlandsche onderzeescho torpedoboot Luctor et Emergo, zooals men weet op de werf der maatschappg De Schelde te Viissingen gebouwd. Ver- sohillende photo's van die onderzeeBohe boot en van Viissingen verduidelgken de bcsohig- ving, terwgl ook niet vergeten is de beeltenis te geven van den luit. t/z. lBte kl. P. Koster, don eersten commandant van de Luctor die, zooals gemeld is, onze marine gaat verlaten, on all directeur op te tieden van een op te richten sub-marineboot-weri te Fiume. Wg ontvingen een Reisgids voor Neder- landsch Indiè', samengesteld op uitnoodiging der koninklgke Paketvaarlmaatichappij door dr. J. van Btmnzelen on G. B. Hoog er en herzien door J. F. Niermeger. Het, op fijn papier keurig gedrukte en met tal van fraaie illustraties en duidelgke kaarten voorziene werk geeft vele bgzonderheden over den arohipel der Nederlandsohe koloniën en de reis erheen en erdoor. Tentoonstelling van «Voor de Kunst." Do Vereeniging Voor de Kunst alhjer is haar seizoen begonnen met een Zondag op de bovenzaal van de sooieteit St Joris geopende tentoonstelling van houtsneden va* J. G. Veld heer, en van koperwerk van J. Eisenloefel. De inzending van Veldheer bevat ook nog teekeningen en pastels, maar de houtsneden zgn tooh het belangrgkat. Er gaat een bgzoi- dere bekoring van uit. Het is met de kunBt van houtsneden zon derling gegaan. Oorspronkelgk is zg niet anders dan een middel tot verveelvuldiging van een teekening. Door deze in een vlak stuk hout zoo uit te sngden dat de Ignen hooger kwamen te staan dan de rest, kon men er een groot aantal afdrukken van maken. EigenJgk deed de houtsnee denzelfdan dienet als de koper- en staalgravures, de etskunst en de lithographic. Maar terwgl de laatstgenoemden zich altgd mochten verheugen in de aandaoht van de kunstenaars zelf, werd de houtsnee een stief kind Onder de houtBngders waren wel zeer bekwame mannen, maar hun kunst weid lang. zamerhand alleen gebruikt om werk vanande- reproduoeeren. Eigen kunstwerken, zooals er etsen, litho's en gravures bestaan, speciaal als zoodanig zonder voorbeeld gemaakt, werden voor de houtsneden hoe langer hoe zeldzamer. In de laatste jaren ie daarin een verandering gekomen. De houtsnee werd door kanBtenaarB weer gebruikt om haar bgzondore eigenschap pen. In ons land hebben vooral Nieuwenkamp Veldheer in dat opzicht prachtige dingen gemaakt. En men behoeft op deze tentoon stelling het werk van Veldheer maar te be- kgken, om te zien dat men met houUnedei iets kan uitdrukken dat goen andere kunst zoo doet. Men lette bgvoorboold eens op de weergave der steenklompen van oude bruggen en ge bouwen. Daarvoor zou een etsnaald te fijn, het lytogiaphisoh krgt te zacht zgn. En dan vooral op het water, de gebroken weerspiege ling in zacht golvend water 1 Veldheer heeft de speoiale eigenschappen van de houtsnee met bgzonder talent aange wend, en daardoor de houtsneekunst tot een

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1906 | | pagina 1