MIDDELRllRGSCHE COURANT. Zaterdag 8 September. Uit Stad en Provincie. N\ 212. 149' Jaargang. 1906. Dozo courant vorsohijnt d a g o 1 ij k 8 mat uitzondoring ran Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo pp. 2. Afzonderlijke nummers kosten 6 cent. Thermo m. entelegr. weerberioht t&b het K. N. Met. Instit. te De Bilt. 7 Sept. 8 n.vm 67 gr., 12 u. 74 gr., av. 4 n. 68gr. F.Hoogste barom. stand 767.6 te Lihague; laagste 743.7 te Memel.— Verwachting tot den avond van 8 Sep.: zwakke tot matige W. tot Z.W. wind, tgdelgk opklarend weer, later wellicht regen en dezelfde temperatnnr. AdvertentiSn: 20 oent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en !o andore familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meot 20 oont. Beolamos 40 oent per regel. Groote letters naar do plaats, die «ij innemen. Tot do plaatsing van advertentiën en reolamos, niet afkomstig oit Zeeland, botreöendo Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gereohtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. Dl LA HAB An., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. Middelburg 7 September, Sprokkelingen. Het Centrum is nog niet uitgerodeneerd. Zgn redac'ie is nu erg big dat wg onom wonden onze meening gezegd hebben over de Esschedesche verkiezing, en de motieven bloot legden waarom in 1905 de vrijzinnigen ijver den voor den heer Van Kol. Op 'fanatieke wijze" meent die redaotie. Zoo fanatiek ale de clericalen aan dien ver- kiezizg-.strgd deelnamen, zal het wel niet ge weest zgi. Bjj alle aanhalingen nit het door one ge schrevene verwondert het ons wel dat onze collega niet overneemt de door ons opg'goven reden waarom hij zoo druk geschreven heeft ■aar aanleiding van onze opmerking. Als hjj nu maar eerljjk, even onomwonden als wij onze meening hebben gezegd, erkende dat hg eenvoudig, zooals wjj zeiden, in het be laag der olericalen, speculeert op sooialiBten- vrees, en esns uiteenzette waarom hg voor zijne partg zoo bang is voor don invloed der socialisten, en tevens voor al wat naar eenigen vooruitgang en vrijzinnigheid zweemt, dan zjjo wjj tevreden. En dan gunnen wjj hem verder volgaarne het laatste woord. Ook Het Vaderland bespreekt de kwestie der verzekering tegen brandschade van Rijksge bouwen en Rijksverzamelingen en brengt daarbjj tevens ter sprake de verantwoordelijkheid van eene gemeente voor het veilig behoud van aan haar toevertrouwde, bate brengende Rijksinstel lingen. Met warmte bepleit het de verzekering van >enkele kostelijke bezittingen, die aan braidgevaar het meest onderhevig zjjn." Nim mer mag z. i het'kostenbezwaar verdringen het grootere bezwaar: volstrekte zorgeloosheid omtrent een niet te onderschatten brandgevaar. En bovendien zou de finascieele bedenking, die geeft Het Vad. te kennen zeer zeker in aobt to nemon i«, toch goeddeels te onder vangen zgn. Een Rijksinstelling nl., betoogt het blad, bezorgt de gemeente, waar zg geves tigd is, bijna zonder uitzondering, groot voor deel. Immers, is er sprake van verplaatsing, dan gaan er dadelijk weeklachten uit de be trokken gemeente op. Is duB vast te stellen dat de gemeente baat heeft bg de vestiging van Rijksgebouwen, dan belet niots, haar naar evenredigheid in de noodzakelijk te maken verzekeringskosten ie doen deelen. Omtrent de tweede kweBtie schrijft Het Vad.: »Ons dunkt, hier ia geen plaats voor mee- ningsverschil. Het feit reeds, dat het wel varen der gemeente bjj de vestiging betrokken ie, moet het besef geven van mede-aansprake lijkheidmaar deze wordt niet minder gevoeld bü het overdenken van de natuurljjko plichten die de gemeente als Rgksorgaan te betrachten heeltverzaking van deze pliohten kan alleen verontschuldiging vinden inde omstandigheid, dat zg nog niet duideljjk zgn beschreven. Het geval-Groningen heeft op treurige wgzo de overtuiging geBterkt, dat uitdrukkelijke oplegging van deze mede-verantwoordelgkheid der gemeente een ernstig gemis van wetgeving ia. Wat natuurlijker toch, dan dat een ge meente, die in de vestiging eoner Rgkeinstel- ling een mooi deel van haar bloei vindt, ook de zorgen draagt voor een degelgke uitrusting tegen tooh steeds aanwezig brandgevaar. In deze eerste, natuurlgke zorg schoot Groningen ernstig te kort, terwjjl uitdrukkelijke opdracht van die zorg dit falen zeker had voorkomen." Al mogen beide onderwerpenbrandverze kering van sommige Rijksgebouwen en ge meentelijke verantwoordelijkheid voor hun veilig behoud, moeilijk te regelen zgn dit mag tooh niet terughouden van een nood zakelijke en urgente vaststelling van de ver houding tussohon Rgk en gemeente ver zekering inbegrepen betrekkelijk do zoTg voor, het behoud van kostbaar en brandbaar Rijkseigendom. Wij gaan vooruit L, Zoo sohrgit A. in de Prov. Oron. Crt. De {/m'fl-oollecte voor de zoogenaamde chris telijke scholen nadert weer ot iB reeds bezig. Men kan het merken aan do meer ot minder hoog opgezette artikelen van de klerikale bladen. De toon dier artikelen is niet bepaald opge wekt, niet bemoedigend. Men is eenigaziua bezorgd. Men vreest, dat de hooge subsidies, door dr Knyper uit de schatkist gelicht, een nadeeligen invloed zullen uitoefenen op de offervaardigheid der geloovigen. En niet zon der reden. Al zoo lang heeft men dien een- voudigen voorgerekend, dat met de subsidies alles gewonnen zou zjji. Een heerlijke tjjd zou aanbreken de kosten zouden aanmerkelijk minder zgn, want de Staat was er goed voor. En nu Nu moot men weer tot dezelfde menschen terugkomen met een nieuwe offerbede. Men erkent, dat men er nog niet is. Is stad en dorp vloeion de bijdragen lang zoo mild niet meer als vroeger: hot kOBt moeite, denoodige gelden voor het onderhoud der talrjjke Cnris- teljjke schooltjes bijeen te brengen. En dan is er bovendien in de kerkelijke gemeenten nog zoo veel te doen. Menig kerkgebouw ziet er meer dan onoogljjk uit; de pastoriën wachten al jaren lang op vertimmering en de predikantatraktementen zgn op menige plaats beduidend lager dan die der kerkeljjke schoolhoofden. En heeft niet dr Knyper in de Heraut gezegd, eenigo dagen na do aanneming van zgne onderwijswet, »dat men nu ook wel eens aan de arme dominé's mocht denken Er is dus vooreerst nog geen gebrek aan werk als de C7me-colIeote maar geld ge noeg brengt. v a De argumenten, waarmee aiz jaar de Unie- collecte wordt aanbevolen, zgn voor een deel dezelfde als die van vorige jaren en zg eindigen ook met dezelfde vrome verzuchtingen. Voor een ander deel zgn ze echter nieuw en juiBt daardoor merkwaardig. Wat wjj daar omtrent vonden in een klerikaal blaadje, ia inderdaad het onthouden waard. Bedoeld blaadje redeneert aldus Er bestaat groot gevaar voor de christelijke scholen, dat ze tengevolge van de rijkssubsi die @d, langzamerhand ontaarden zullen. Het staatsgeld zal dienst doen als splijtzwam tus- achen oudera en onderwgzers. De band tusschen de schoolbesturen en de onderwgzers wordt van lieverlede losser. Het zou beter geweest zjjr, dat men een anderen weg had kunnen kiezen dan dien van de rgkssubsidiën in 1889. Voor onderwgs en sokatkist beide zou hot voordeeliger geweest zgn, zoo men, ook finan cieel, de school van de ouders had kunnen doen uitgaan. Maar, ons volk had niet geleerd zelf voor het onderwijs van zgn kroost te zorgen. En nu ging het niet op, dit maar zoo op eens te veranderen. De schoolbesturen hebben dus niet verkeerd gedaan, met die subsidies te aanvaarden. Ja, de anti-revolntionnaire partg heeft al vrjj wat goocheltoeren moeten verriohten om die rgkssnbsidiën in overeenstemming te wrin gen met haar aloud beginsel. Dat is eene bekende zaak. Ook is het een bekende zaak dat de bijzondere sohool door de aanvaarding dier subsidiè'n vrjj wat van hare zelfstandig heid heeft verloren. Zjj zit met handen en voeten gebonden aan den staat en do staats ruif. Doch dat is wezenlijk voor haar het ergste niet. In vorenstaande aanhaling uit het klerikale blad wordt het onomwonden gezegd, dat een veel grooter kwaad de bjjz. school dreigt. Het staatsgeld, zoo wordt er gezegd, zal dienst doen als splijtzwam tusschen ouders en onderwijzers. En de band tusschen sohoolbesturen .en onderwijzers zal gaandeweg losser worden. We hebben het voorspeld en het doet ons genoegen, dat men ook aan de overzgde aan die voorspelling geloof begint te slaan. Trouwens, het lag voor de hand. Waren Vóór 1905 de bgzosdere onderwgzers de ge hoorzame dienaren van predikant en school bestuur, met die gedweeheid is het nu voor goed uit. De onderwgzers zgn minder afhan- kelgkhun is een behoorlgk inkomen gewaar borgd en hun beBtaan is vrg wel verzekerd. Is het wonder, dat ze nu niet altgd meer goedvinden wat ondeskundige sohoolbesturen gelieven te besluiten Dat ze niet dadelgk ja en amen zeggen op wat hun domisé als hoogste waarheid verkondigt? Het is geen geheim meer, dat menig gemeentelid met leede oogen de finantieele osafhankelgkheid der onderwgzers aanziet. En evenmin wordt het langer verzwegen, dat op meer dan eene plaats de verhouding tuBsoben den Christelgken onderwgzer, en zgnen predikant vrg wat te wensohen overlaat. Op een sohip pagsen geen twee groote mas ten en in eene korkelgke gemeente is mo&ilgk plaats te vindon voor twee geleerde theologen 1 Nu mogen de vooralanders van bet bgz. onderwgs den door hunne drgvers in 't leven geroepen tooataed betreuren en met smart mogen ze terugdenken azu den tgd, toen aan hnnne hooggestemde verwaohtingon nog niet was voldaan, de toestand is er nu eenmaal en zg hebben de zaken te nomen gelgk deze, mede door hun toedoen, geworden zgn. Ea de splgfzwam, daarvan kunnen ze zich overtuigd houden woekert intusschen gestadig voort. Wg willen nu eens nagaan, welke motieven ons blaadje aanvoert om de Unw-oolleote aan te bevelen. Wg zgn aldus redeneert het wg zgn met ozs Christelgk onderwgs nog lang niet, waar we wezen moeten. Onze tgd vraagt hooger pgl va» het onderwgs dan vóór 25 jaar en dit is een reden tot blgdsobap, want het is een bewgs voor de verhooging oszer nationale ontwikkeling. De strgd om het bestaan wordt hoe langer zoo ernstiger en do ouders zgn verplicht hunne kinderen tot dien strgd te wapenen met de wapenen niet van vóór 25 jaar maar met do wapenen van dezen tgd. Tegen zulk een redenuoring iB op zichzelve niets in te brengon: geen liberaal zon het beter kannen zeggen. Wat bewgst dit an De behoefte aan goed, degelgk onderwgs, dat niet dresseert, maar ontwikkeltdat vormt voor de maatschappgdat voorbereidt voor het beroep; dat ons volk krachtig maakt in den steedi moeilgker strgd om het bestaan die behoefte wordt steeds meer en steeds levendiger gevoerd. En zal de school, onversohillig welke, aan die behoefte voldoen, iau zal do naaste toe komst ons brengen kleiner klassen, degelgk on derlegde onderwgzers, ruime leermiddelen, een nieuw program met praktisohe kennis. Maar dan zal het ook meer en meer blgken, dat de nieuwere tgd steeds luide roept om dege lgke maatschappelijke kennis, maar daarentegen steeds minder waarde zal heohten aan dogma's »nul voor het hart en voor 't jong verstand te daÏBter en te hoog", gelgk eene halve eeuw geloden do onsterielgke Leekadiohter zong. Die roep wordt reeds nu in de bgzondere Bchool gehoord en de eiBch des igds dringt door hare muren heen. Zg moge zich verzetten, volgen moet ze en meegaan zal ze. De Vooruitgang wgst ook bad' den weg. KOBTB MJSDEDKGLINGHN TEBGADBBINGEN. In de vergaderingen van de 'Katholieke "oeiale weck" is nog het arbeidscontract be- haadeld, ingeleid door mr A. baron van Wgn- bergei. Verder besprak mr Aalberse de vakorganisatie en prof. B. P. Aalberse jr. het onderwerp 'Werkstaking", wat bg het uiterste middel noemde, door de werklieden te bezigen om aan hunne eiBchen kracht bg te zetten. Niet alle middelen zgn geoorloofd, om het doel der staking te bereiken, of van den kant der patroons om de staking te doen mislukken. De staat heeft het reoht geoorloofde sta kingen aan sommige voorwaarden te onder werpen, onrechtmatige stakingen strafbaar te stellen en stakingen geheel te verbieden, aIb dit in het algemeen belang noodzakelijk is en de staat de onschendbaarheid en de verdedi ging dor rechten van den werkman waarborgt. Politieke stakingen zgn ongeoorloofd. Als middelen tot beëindiging en voorkoming van staking komen in aanmerking fabrieksraden of tgdelgke verzoeningsraden. Opgemerkt W6rd, dat in de praktgk is gebleken, dat blgvende Boheidsgereohten op den duur alleen dan met vrucht kannen werkzaam zgn, wan neer er een uiteenzetting van aangegane over eenkomsten moet gegeven worden, doch niet wanneer het gaat om nieuwopgekomen eisohen, loonsverhooging, verkorting van arbeidsduur, enz. Derhalve is het onjuist dat permanente scheidsgerechten oen afdoend middel tegen werkstakingen zouden zgn. Woensdag avond sprak jhr mr O. van Nispen tot Sevenaer over het oollectieve arbeids contract. Spreker zag in dit arbeidscontract een be- langrgk middel om rechtmatigon invloed te verzekeren op het vaststellen der arbeidsvoor waarden aan beide betrokken partgea, de ver- eenigde arbeiders en den werkgever of de vereenigde werkgevers. Tövohb zal het sluiten van dergelgko overeenkomsten leiden tot het brengen van meer duurzaamheid en zekerheid in de arbeidsverhoudingen. Het kan dus het tot stand komen van den sooialen vrede zeer bevorderon. Donderdag sprak dr Nouwens over het Mid denstands vraagstuk. Als óóo middel tot verbetering van den toe stand noemde bg eon goed geregeld krediet, tegen billgke rente het overtollige gold plaat sen cn het noodiga geld nemen in eigen mid- densfandabaaken. DuPschland vooral toont het nut daarvan. Eigen banken zullen in den regel voordeeliger en met minder gevaar werken Daartoe behoort de onderlinge instelling vac spaarzegels. Voor een ander middel: gezamenlgke aan koop en verkoop, verwees spreker naar zgo jongste werkje Coöperatie en Middenstand. De middenstands-qaaestie is wel geen quaestie van naastenliefde, maar men mag toch de broederlgke hulp en bejegening nietverwaar- loozen Verder bepleitte de heer Nonwens Zondags rust, wettelgke regeling van het handelswezen weren van misbruiken als oneerlgke conour- rentie. Op de algemeene vergadering van den Bond van Nederlandsche Schilderspatroons, te Njjm0gen gehouden, werd aangenomen een voorstel van de afdoelitg Geeree- en Oveiflakkee, dat de bond zich zal aansluiten bjj den Nedtrlandtchen bond van vercenigingen voor den handcldrijvenden en industrieelen middenstand. Dit is eigenlijk een voorstel, door. de M i d - delbu rgsoheSchildersvereenigingten vorige jare op de agenda gebracht en toen aangehoa- den tot dit jaar en in den loop daarvan door genoemde vereeniging cohriiteljjk en mondeling verdedigd. BENOEMINGEN, enzi Bg kon. besluit zgn benoemd tot inspect, der dom.: van de lste kl. m de 38ate divisie (Assen) J. E. G. O. Offerhaus, thans insp. 2de kl. in die divisie; van de 2de kl. in de 44ate divisie ('s Graven- hage) J. Terpstra, thans insp. 2de kl., in de 16e divisie (Dordreoht); en in de 31ste divisie (Zutphen) J. J. van Steenbergen, thans insp. 3de kl. in die divisie. Door Gedeputeerde Staten van Zeeland i9 de opening der Najaarszitting van de Pro vinoiale Staten bepaald op Dinsdag 13 Novem ber a. b. De verkiezing voor een lid der Staten, in plaats van wglen den heer J. L. I. de Bats te Biervliet, is heden door Gedeputeerde Staten bepaald op Zaterdag 22 September, de stemming op Dinsdag 2 Ootober en een even- tueelo herstemming op Dinsdag, 16 Ootober. Door hetzelfde college is heden tot provin ciaal veearts te Kortgene benoemd de heer J. W. Brouwer te Utrecht. i Hoe nattig het is dat dienstboden, vóór zg in een of andere groote stad in betrekking gaan, de voorlichting van de politie en anderen vragen bleek weer dezer dagen. Een net meisje nit deze stad was in Amsterdam in een dienst aangenomen maar ver zocht vóór er heen te gaan den Commissaris eens te informeeren naar de nienwe meesteres. En nit het ontvangen antwoord bleek hoe goed zg gehandeld had, wgl haar aiders wie weet hoeveel ellende had gewacht. Het huis, waarin zg tereoht zou gekomen zgn, stond niet al te ganstig bekend. Door de politie alhier is Donderdag avond aangehouden zekere P. O., verdacht van het plegen van laakbare handelingen met een minderjarig meisje te Sluis. Naar wg vernemen, heeit C. v. d. B. alhier, zich noemend directeur van verschil lende ondernomingen, tegen wien door den commissaris van politie te Middelburg onlangs in het Politieblad werd gewaarschuwd, do stad verlaten, zonder zgn adres achter te laten. Terwijl heden morgen de landbouwer P. W. uit Brigdamme met paard en wagen aan de Loskade alhier bg een kolensohuit stond te wachten tot het zgn beurt van laden werd, deinsde bet paard achteruit en kwam met den wagen op het dek van het kolencchip terecht. Het dier, dat geen letsel bekomen had, werd langs de loopplank weer op den wal gebracht. Ook de wagen, die zeer gehavend was, bracht men later op den kant. PerBOonlgke ongeluk ken hadden niet plaats. De Bloomboot Portonia, die, na voor de firma Houthandel voorheen O. Alberts Lzn. Co. een lading hout te hebben gelost, heden van hier is vertrokken, voer tegen een aan de Loskade liggend vlot aan, dat daardoor deerlgk beschadigd werd; ook aan eenige meerpalen werd schade toegebracht. Te Oostkapelle had Donderdag een jongen de onvoorzichtigheid onder het rgden op een vrachtwagen te klimmen. Hg viel en een der wielen ging over zgn beide beeiea. Oiechoon hevig gekneusd, was geen der beeaen gebroken. Woensdagnamiddag sneed zioh te B oso fa- kap e 1 e een jongetje van elf jaar bg het grasBjjgdon inst een Bikkel den linkerduim bgna totaal af. Met een we;nig vleesch bleef het lichaamsdeel nog aan de hand geheoht. RECHTSZAKEN. Arrondissementt-rechibank te Middelburg. De zaak tegen den voormaligen secretaris der gdmeente B r e s k e n b J. C. H. S. H., thans te Middelburg in hechtenis, beklaagd van het plegen van malversatiën, zal Vrgdag 12 October n. s. voor deze reohtbank worden behandeld. In plaats van den hem toegevoegden ver dediger zal de heer mr F. N. van der Bilt, advooaat te Middelburg, als gekozen raadsman voor den beklaagde optreden. 16 getuigen zullen gehoord worden. Door die reohtbank zgn heden (Vrgdng) veroordeeld wegens mishandelingJ. C. P. K., 38 j., hoofdonder- wgzer, Ossenisse, tot 7 d. gev. straf, en P. A.S., 29 j., sohoenmaker, Hulst, toti 10 b. s. 10 d. b., en A. L., 30 j., koopman, Middelburg, tot f 2 b. s. 2 d. h. widertpannigheidP. J. v. d. W53 j., ar beider, Aardenburg, tot 14d. gev. straf; toederspannightid en mishandeling van ambte naren: M. v. H., 22 j opperman, Middelburg, tot 3 m. gev. straf eenvoudige beleediging: P. F 46 j., wed. P. d. V., werkvrouw, G roede, tot f 3. s. 3 d. b. eenvoudige beleediging en mishandeling: C. A. S., 19 jnaaister, Middelburg, tot f 5 b. i, 5 d. h en diefstal: D. H. I., 14 j,, werkjongen, Mid delburg, tot i 5 b. s. 10 d. tuchtschool. Vrijgesproken zgn S. M. d. V., 36 j., werk man, en J. F., 85 j., hvr. van S. M. d. V., zonder beroep, beide VlisBingen, beklaagd van mishandeling. Voor het gereohtshof te 's-Gravenhage werd bg verstek bevestiging geëisoht van het vonnis der reohtbank te M iddelburg, waarbg J. Chr. M. G., horlogemaker teVlissingen tot 9 maanden gevangenisstraf werd veroor deeld wegens verduistering van een 14tal hem ter reparatie toevertrouwde horloges. Tegen C. M. van der S., winkelbediende te Tholen, beklaagd van het door schuld ver oorzaken van zoodanig lichamelgk letsel, waar door tgdelgke ziekte ontstaat (door aanrgding van iemand met een rgwiel) en die deswege door de reohtbank te Zierikzee werd vrg- gesproken, eischte advocaat-generaal mr Reits- ma veroordeeling tot 5 dagen hechtenis. Uitspraken 20 dezer. ONDERWIJS. Tot onderwgzeres aan de sohool bg de Veerstraat te Stoppeldgk is benoemd mej. Pr. Caatenmiller. Voor de betrekking van onderwgzer met verplichte hoofdacto aan school A te B i e r- vliet, vaoatnre de heer Amelnnsen, had zioh dón sollicitant aangemeld. Deze, ter benoeming voorgedragen, heeft echter zgn sollicitatie teruggenomen. LANDBOUW. Men meldt uit Oud-Vossemeer: Zooals reeds zoovele malen werd gemeld, is het dezen zomer met den groei der landbouw gewassen in de overstroomde polders treurig gesteld geweest, zoodat er geen sprake kan zgn van eenigen oogst van beteekenis. Esn enkele uitzondering bestaat daaropin den Ker&epolder ia door den landman M. P. Ooms een groote kavel land zorgvuldig bewerkt, niet door ploe gen en dergelgke werkzaamheden, maar door bemesting in de eerste plaats met kalk en kunstmest. Dit land is vervolgens bezaaid met bieten en hoewel de meeaten van meening waren, dat van de teelt weinig terecht zou komen, blgkt ten slotte dat het gewas, altgd de omstandigheden in aanmerking genomes, best geslaagd is en er kavels liggen in niet bevloeide polders, die in den stand bg bedoelde bieten ten achteren zgo, zoodat een vrg goede oogBt verwacht wordt. Hiermede schgnt het bewgs geleverd, dat óp do verdrenken gronden de bieten ten slotte het wel willen. Met gevolgtrekkingen maken moet met overigens eenigszins voorziohtig zgn, want staan op de gronden van den heer Ooms de bieten goed, elders is de proef voor een groot doel of geheel mislukt. Er zgn ook in de laatste weken heel wat gronden met kool zaad bezaaid; dit is op vele plaatsen goed opgekomen, maar de ornetige droogte heeft schadelijk gewerkt.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1906 | | pagina 1