MIDDELBIRGSCHK COURANT
149' Jaargang.
1906.
Donderdag
Uil Siad en Provincie.
Verschillende Berichten
R\ 210.
Deze courant versohijnt d a g e 1 ij k 8met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermom. entelegr. weerbericht van het K. N. Met. Instil, te De Bilt.
5 Sept. 8 n. rm 65 gr., 12 n. 63 gr., av. 4 n. 67 gr. F. Hoogste barom. «tand 771-7 te Horta;
laagste 752.0 te Haparanda. Verwachting tot den avond van 6 Sep.: toenemende tot
matige ot krachtige W. tot Z.W. wind, betrokken lucht, regea en dezelfde temperatuur.
6 teptöïnber.
AdverfcntiSn; 20 oent per regel. Bjj abonnemont voel lager. Geboorte-, dood- on
alle endore familieberichten en Dankbetuigingen van l7 regels 1.50; elke regel moe»
20 cent. Reclames 40 oent per regeL Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gereohtigd het Algemeen Advertentle-Bureaa A. BB
LA HAB Al., fi.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Middelburg 5 September.
Sprokkelingen.
Het lag voor do hand dat de waarsohnwing,
door ons, naar aanleiding van den braid te
Groningen, gegeven ten opziohte van de mo
numentale Ryks- en Gemeentegebouwen te
Middelburg, de aandacht zou trekken.
Hiervan ontvingen wjj heden weer het be-
wgi door een sohijjven, waarin one gewezen
wordt op het feit dat op dit oogenblik het
k e r k e 1 g k archief der Ned. Her
vormde gemeente van Middel
burg, dat zeer vole kostbare manuscripten
bevat, geborgen is in eon gebouw, een oude leeg
staande sohool, waarvan een gedeelte verhuurd
is aan een meubelfabrikant.
Het gevaar voer braad is dos in die omge
ving zeer groot.
Bovendien bevindt zioh in dat oude sohool-
gebouw een zaal die gebruikt wordt voor ver
gaderingen, partgen en waarin onlangs nog
voorstellingen werden gegeven met een bioscope,
die toch zeker wel ernstig gevaar opleveren.
De ervaring heeft dat meer dan eens geleerd.
Wjj vinden deze opmerking zeer gegrond.
De opberging der arohieven is slechts tgdelgk.
Dit doet aan den ernst en het gegronde der
waanohuwing echter niets af en evenmin
aan de juistheid der vraag:
Ware er niet een andere, een veiliger plaats
te vinden voor het bewaren van documenten,
die van groote, historische waarde zgn?
Zoo bevinden zioh daaronder de notulen van
de Hervorming af. Ea zoo zgn er meer stuk
ken, wier te niet gaan eon onherstelbaar ver
lies zgn zou.
Eene voorziening in deze is dus zeer zeker
meer dan gewensoht.
De opberging heeft plaats met hot oog op
de restauratie der Koorkerk en men had blik
baar niet gerekend op zoo'n langen duur
daarvan.
Hoe veel tgd zal die echter nog vorderen
Te moer reden om thans nog zooveel moge
lijk veiaidering te brengen in een toestand,
die stellig niet te verantwoorden is.
Hel Centrum komt nog eens terug op onze
beschouwing over de stemming in Amsterdam
VU en wel naar aanleiding van hetgeen w|j
in ons nommer van Dinsdag schreven.
Z|jn redactie haalt hier uit een en ander
aan on werpt daarop haar eigenaardig lioht.
Over de waardeering van den heer Van Kol
sullen wy maar niet verder met haar vaa ge
dachten wisselen.
Ook wy hebben onze principieele bedenkin
gen tegen dezen sooialistisohen afgevaardigde;
ook w|j zullen hem beatrgden waaT dit moet,
maar b|j de herstemming verleden jaar in het
distriot Ensohedé, waarbg de keuze stond tus-
sohe* hem en een candidaat, van wien men
wist dat hg aan de leiband der geestelijkheid
zou loopen en dr Koyper zon volgen op den
gevaarliken weg, die tot scheiding en onrust
in den lande voerde, hadden ook wi den heer
Van Kol gestomd.
De redactie decreteert wel dat men dit niet
had moeten doen, maar dat ligt hareizydB
voor de hand. En zulk een decreet kan ande
ren niet binden.
In deze is zg voor de liberalen en vrgzinnigen
nu niet de beste adviseur.
De meeste £7ni«-liberalen, die eerst met een
een eigen oandidaat aan den Btriddeelnamon,
daohten als wi, en gingen op Van Kol over.
En zi deden dit ook omdat het in hunne
oogen beter was de kleine sooialistisohe parti
in de Tweede Kamir te versterken dan de
groote clerioale meerderheid, die een ernstig
gevaar voor bat vrysinnig Nader la n d opleverde
Laten wi elkaar nu goed verstaan, oollega
van Hel Centrum
Uwe partigenooten zouden ook geen liberaal
ot vrizinnig democraat hebben gestemd als een
antirevolutionnair tegenover hem stond.
Welnu, hoe gaarne gi het, begripelikerwize,
uit partibnlang, gewild hadt dat onze mede
standers uw man hadden helpen kiezen, in
uw hart zult gfi hun moeten gelik geven dat
■i dit liet deden. Eu uwe redeneering daar-1
over ia niets meer en niets minder dan een
middel om in uw belangde anti-socialistische
gevoelens te prikkelen.
Het Nederlandsohe volk is echter even bang
voor eene overheersching der olerioalon.
Dit heeft het in 1905 getoond en daarvan
zal het, hopen wy, steeds blik geven.
Dat bewees ook de uitslag der stemming in
Amsterdam VU.
Dat de redaotie van Hél Centrum dit ten
volle beseft en dit feit haar niet aangenaam
stemt, bewist duidelgk en klaar haar sohriven
naar aanleiding van onze eenvoudige opmerking.
Het Dinsdag uit 1 n d i ontvangen o f t i-
oieele telegram is zeker belangrik.
De Balische expeditie is nog niet begonnen,
en tooh is het blikt daaruit de eerste
daad van viandelikheid gepleegd. Badoeng
weet, dat, nu het ultimatum is geweigerd, de
straffende hand niet lang meer kan uitblijven.
Welk een zelfverblinding om die straffende
hand niet te hebben voorkomen, welk een
overmoed haar te tarten! zegt Het Vad,
Er is beroering in Badoengde bevolking
is gewapend en waoht op onze troepen om
ze te weerstaan. In afwachting van den
grooten oorlog tegen de Kompanie, deed een
dezer benden reede een inval in het met ons
bevrieide Gianjar, waarvan het landschaps-
hooid de stedehouder iB van de Ned.-Indische
Regeering.
Qf zou hier niet moeten worden gedacht aan
het optreden van oen bende als zoodanig, maar
veeleer als een eerste oorlogsdaad van het
Badoengsche zellbestuur Daarvoor bestaat
groote waarscbgnlgkheid. Want zeer goed zal
men in Badoeng er van overtuigd zin, dat van
af de Gianjarsohe grens het gevaar het grootst
is. In Gianjar tooh kannen onze troepen, als
zi dat wensohen, ongestoord landen; daar
vinden zi in elk geval een basis voor de
operaties en gelegenheid om zioh van veel,
wat een expeditie noodig heeft, te voorzien.
Hoe dit zi, in elk geval blikt uit het
regeeringstelegram, dat men in Badoeng op
groot verzet dient te rekenen, al zal ook ein
delik bliken, dat dit verzet niet tegen de
macht onzer wapenen bestand is, ale die wape
nen met beleid en kennis van zaken worden
gehanteerd.
KORTB MKDKDKELINeBN
VERGADERINGEN.
In Utrecht heeft thans de >Sooiale week"
plaats, uitgaande van Katholieke Sooi&lo actie.
Zondagavond werd zi geopend in een druk
bezochte bijeenkomst.
Jhr mr O. van NiBpen tot Sevenaer, lid van
de Tweede Kamer, hield de openingsrede.
Hg begon met den arbeid van het centraal
bureau van de Katholieke sooiale aotie zeer te
pryzen en deelde mede, dat het voorsamelgk
op aanstiohting van den secretaris van dat
bnreau, mr Aalberse, was, dat deze leergan
gen gehouden werden.
Hg herinnerde nog eens aan de bedoeling
van de Sociale Week, deugdelik onderwis in
eoht katholieken zin, waarbg zal aangetoond
worden, dat voor verbetering der sooiale toe
standen samenwerking tussohen alle klassen
noodig is.
>Het is, zeide hi verder, niet uit gebrek ann
waardeering van 't werk van andersdenkenden
dat de roomt ch-katholieken in een eigen orga
nisatie zioh bezig houden met de Booiale kweatie.
Daar waar plaatselyke omstandigheden samen
werken met andersdenkenden wenschelyk
maken, zullen wi ter bereiking van praotitche
zaken dit gaarne doen.- Dit kunnen wi echter
nietj verzekerde do hoer Yan Nispenals 't
diepere dingen geldt, hebben wi de leer van
de katholieke kerk.
't Is onze plicht, zeide by, op den grondslag
van de katholieke leer, de misstanden in de
ma&tsohappi weg te nemen. Zoo na de revo
lutie pogingen doet om de maatschBppelike
orde omver te werpen, dan zal zi de roomeoh-
katholieke kerk tegenover zich vinden als een
muur, waartegen zi niets vermag."
Mr Yan Nispei las daarop een brief van
kardinaal Meriy del Yal voor antwoord op
een sohriven, waarin om den pauselyken zegen
voor de Sociale Week gevraagd werd waa-in
deze nameis den Paus mededeelde, dat Z. H.
met genoegen van 't organiseeren van de
Sooiale Weck kennis nam, zin beste wen
sohen uitsprak voor 't welslagen daarvan en
verder aan de geheele vergadering zin apos-
tolisohei zegen schonk.
Hierna spraken mr P. J. M. Aalberse over
«volksontwikkeling" on prof. J. D. J. Angenent
over «sociale oursnssen."
Den tweeden dag begonnen de lessen in
Buüenlutt te Utreoht.
Mr Aalberse aprak rcr «de sociale quaestie"
en in de namiddagvurgadering sprak prof. dr
G. J. Liesker over «het arbeidsvraagstuk."
De Dinsdag was voornnmelyk aan de land
bouw-quaestie gewyd.
BENOEMINGEN, snzi
Bi kon. besluit
is aan K. F. Goelst, op zjjn verzoek, eervol
ontslag verleend als commiss. van politie der
gemeente Kampen en tan commies, van rgks-
polifcie
en is benoemd tot direct, van het post- en
telegraalk. te VianeU, H. dor Meyden, thans
in galike betrekkin» te Kaatsheuvel.
De luit. t./z. 2de kl. G. J. W. Patman
Cramer, dienende aan boord Hr. Ms. pantBer-
schip Tromp, wordt geplaatst bi dén dienst
der draadlooze toleg- in de dir. der marine te
Amsterdam.
Tydens het aan den inspecteur van den.
arbeid in 2de inspectie te Breda, verleend
verlof z»l de inspecteur van den arbeid
in de 3de inspectie to Rotterdam mede be
voegd zin in de 2de inspectie.
De Minister van Binnenlandsoh zaken ver
leent deze W6ei geen audiëntie.
STATEN GENERAAL.
De Eerste Kamer, die het adres van ant
woord op de Troonrede handhaaft, zou het
arbeidscontract niet vóór Ootober in de afdee-
lingen onderzoeken.
By de Tweede Kamer bestaat het voorne
men de afdeelingen mg in de week der opening
van het nieuwe zittio- jaar. te doen bgoenkomen
voor het begrooting;, enderzoek, allereerst der
Indische begrooting.
De Staatsbegrooting voor 1907 zal in de
eerste vergadering na de opening ingediend
worden.
Zaterdag 22, Zondag 23 en Maandag 24
dezer worden alhier vanwege de schiotveree-
niging Medioburgum, in verband met haar
25-jarig bestaan, korps-, personeele en vrye
wedstrijden gebonden op do baan van 200 M.
met het geweer M. 95 en tevens op een buks-
baan van 12 M.
Bjj de korpswedstrjjden dingt de feestvierende
Yereeniging niet mee.
Tot de wedstrijden worden nitgenoodigd alle
echietvereenigingen in Zeeland en Noordbrabant.
Aan het koninklyk huis en verschillende
autoriteiten zgn medailles gevraagd.
Met ingang van 5 dezer is de fouiier P.
Lobbezoo, van het 3e bataljon 3e regt inf., be
vorderd tot sergeart-mBjoor administrateur
by het 2e bataljon te Middelburg.
De sergeant A. Kieviet van laatstgenoemd
bataljon wordt op 7 dezer overgeplaatst by
den staf van het regiment te Bergen op Zoom.
Voor de fydeljjke waarneming van het
vacante kantoor der direote belastingen en
acoynzen te Oudenbosch ia aangewezen de
surnumerair C. M. L. de Haan uit de directie
Middelburg.
Door de politie a 1 h i e r is procesverbaal
opgemaakt tegen een drietal jongens, die ver-
daoht worden van diefstal van sluitloodjes ten
nadeele van de meelfabriek alhier.
Zg moeten een aantal va* die voorwerpen,
vele kilo's te zamen, verkocht hebben by
ondersoheidene opkoopors te dezer stede.
Vermoedelijk eigenden zg zioh de loodjes
toe als zg om een of andere reden in de fabriek
een boodschap te doen hadden.
In de Dinsdag te St. Maartensdijk
gehoudei buitengewone vergadering van inge
landen van al de polderp, behoorende tot het
waterschap St, Maartensdijk, werden behandeld
eenige wyzigiogon it het huishoudelijk regle
ment.
Het resultaat der besprekingen en stemmirgen
is in hoofdzaak, dat de versohillende polders
elkander onder zekere omstandigheden znllen
steunen met vaststelling van een maximum
dgkgeschot-ogter voor die polders, welke zee-
dyken te onderhouden hebben, en dathetock
mogeijjk iB steun te veileenen aan aangrenzende
vrye polders, wanneer deze te zwaar belast
zouden worden, door noodzakelijke verbeterin
gen aan hunne zeeworende dyken.
VoortB werd nog beslist, dat er geen prin
cipieele bezwaren geopperd znllen worden tegen
machtsuitbreiding va* Ged. Staten, waar het
betreft het in beteren staat van verdediging
brengen van zeedijken en binnendgken, behoo
rende tot het beheer van vrjje polders ot wator-
sohappen. Wel werd nog bezwaar geopperd
betreffende de betaling der kosten van verbe
teringen aan eoheidingsdgken tussohen twee
polders, welke men meende, dat, in afwgking
van het voorstel van Ged. Staten, voor rekening
dier beide polders behoorden te komen, cn
niet alleen voor rekening van dien polder,
waartoe de scheidingsdgk behoort.
Te Sluiskil moeBt een stier, bestemd
voor de Sassohe veemarkt van Dinsdag en op
weg daarheen, het tegen de hitte afleggen Hot
dier zeeg ineen en had het dermate benauwd
dat onmiddellgk een eind aan zgn leven moest
worden gemaakt. Het word per as.naar Sas
van Gent overgebracht, waar me* het uit-
slaohtte.
Men kan echter begrgpen dat zoo'n ma sa a
vleesoh, 200 kilo, bg de heerachendo tropee-
temperatuur, niet gemakkelyk aan den man
werd gebraoht.
Een laaghartige aanranding heeft Maan
dag plaats gehad tussohen Sas van Gent
en Selzaete, nabg do spiogelfabriek.
Daar werd een baas uit do koolteorfsbriek
te Selzaete, door een tweetal onder zgn bevelen
staande werklni, na eerst te zyn gemolesteerd
en uitgedaagd, aangerand. De twee kerels
sloegen den man, die uit visschen ging, eerst
met stoenen tegen den grond en bewerkten
'smans_gelaat toen met messen.
Een Bpoedig toegestroomde massa volk was
echter oorzaak dat deze sngpartg niet van
langen duur was.
Bedekt mot wonden aan hooid en handen,
gelukkig alle van niet ernstigen aard, begtf
de man zich naar zgn woning te Selzaete,
waar can geneesheer hem verbond.
Persoonlgke veeten zgn van een en ander
de oorzaak.
Dit bericht iB reeds opgenomen in de tweede
editie van ons vorig nommer.
ONDERWIJS.
Na het aanvallend examen voor do R. H. B,
school te Middelburg zgn nog als leer
lingen toegelaten tot de tweede klasseM.
Polaktot de d e r d e klasse L. Tobi, J. C. T.
Motké, M. Horninge en A. Jackson; tot de
vierde klasse: J. Q. Quiryns en tot de
v g f d e klasseJ. Q Brand.
Dinsdag werd tot de zesde klasse van
het Middelburgsoh gymnasium toegela
ten J. Papegaay en tot de v g f d e C. Ver-
hegden.
Herexamen voor de eerste klasse werd
met goed gevolg afgelegd door A. Keers, ter-
wgl bg het tweede toelatingsexamen in die
zelfde klasse werd geplaatst C. Hage.
Voor het ex amen gymnastiek M. O. slaagde
Dinsdag te Utreoht o. a. mej. J. M. Melse vbu
Middelburg.
Te 'sGravenhage is Dinsdag o. a. ge
slaagd voor de hootjlaote de heer L. Dronkers
van Zierikzee.
Dit is reeds gemeld in de tweede editie va*
ons vorig aommer.
Vetder Blaagde daar nog de heer K. Hui-
bregtse va* Westkapelle, thans te Rot
terdam.
LETTEREN EN KUNST.
Naar men ons verzoekt te melden, is de
groote schildeig van Fgt, die op de expositie
van Fredorik Muller Co te Amsterdam hing
en door genoemde firma verzonden werd aan
het Musenm te Brussel, geheel door waterschade
bedorven aangekomen en door het Musenm
geweigerd. Het geldt hier een der meester
stukken van Fgt en het is een onherstelbaar
verlies als kunstvoorwerp.
De verzending had plaats per Staatsspoor.
Guiseppe Giacoss, de bekende Italiaao-
sohe tooneelsohrgver, o. a. van Droeve Min,
is te Parella in Ivrea overleden. Hg was 59
jaar.
Te Steenwyk is tot lid der Staten van
O verjjeel, in de plaats van don heer dr H. A
Midüendorp (antirev.), gekozen de heer J. Tromp
Meesters (lib.) te Steeiwgk met 1862 stemmen,
tegen 934 op den heer mr H. de Bie (antirev.)
te Zwolle.
De antirevolutionnairen verlore* dus een
zetel.
De provinciale staten boBtaan thans uit 24
vryunnigen, 22 kerkelgken en 1 sociaal demo-
oraat.
Het dagelgksoh bestuur van het Comité
tegen een wettelgke regeling op het sluitings
uur va* winkels en magazgnen te Amsterdam
heeft Burg. en Woth. en den Gemeente
mad van die stad een adres verzonden
waarbg een supplement van handteekeningen,
te zamen ongeveer 2800 winkeliers van Am
sterdam vertegenwoordigende,wordt overgelegd,
om te protesteeren tegen de aanneming van
de ooncept-vorordening op de vervroegde win
kelsluiting.
- Ook Prins Hendrik komt 15 Ssptember
te Leeuwarden ter bg woning van de onthul
ling van het standbeeld van Graaf Willem
Lodowgk van Nassau.
De familie Pierpont Morgan bevindt zich
thans te Haarlem.
Het bestuur van de Vereeniging tol Chrit-
telijke verzorging van krankzinnigen in Nederland
hoeft besloton, om te Wolfhezo de vierde
stichting voor krankzinnigen te bouwen. Nog
dit jaar zal met den bouw een begin gemaakt
worden. Voorloopig wordt de stichting voor
228 patiënten ingerioht.
EEN LEELIJKE TAKTIEK
Gaskwesties scbynen in bgzondere mate in
staat te zgn de mensohen het hoofd te doen
verliezen, waarvan het volgende weer een
nieuw voorboeld oplevert.
De direoteur der gasfabriek to Joure solli
citeerde naar gelgke betrekking to Ylaardingen.
Dezer dagen ontving de burgemeester van
Ylaardingen een ongeteekenden brief uit Joure,
waarin de direoteur op gemeene wgze wordt
beleedigd en verdacht gemaakt.
De burgemeester van Ylaardingen zond den
brief ann zgn ambtgonoot van Joure en deze
las den brief in de raadsvergadering voor. De
raadsleden brachten uit eigen beurs f 330
bjj een om zoo mogelgk den dader op te sporen.
Deze meldde zioh den volgenden dag zelf aan.
Het was zekere K., wiens broor lid van dien
raad is en er altgd pleizier in heeft, den
direoteur scherp te oritiseeren.
Het raadslid wa- vroeger mede-eigenaar der
fabriek.
De justitie heeft zioh de zaak aangetrokken-
KHNB FEESTVIERING.
Dinsdag vierde de heer Joh. van 't Linden-
hout, stichter en oud-leider der bekende
weesinrichting te Neerboaoh, onder grooto
belangstelling van mannen en vrouwen uit
alle oorden deB lands, zg* zeventigjarigen
geboortedag.
De feestdag begon met een kerkelyke plech
tigheid in de weezenkapel, waarbg de heer
Pgnaoker Hordgk en de heer Schrgver, de
laatBte direoteur, den jubilaris huldigden.
De weezen zongen toepasselgke liederen.
Daarna was er reoeptie voor oud-weezen en
vrienden in het Hotel Soleil te Ngmegen waarbg
meer dan 300 persoien tegenwoordig waren.
Daar sprak de heer Lievegoed, voorzitter van
den Weezenbond te Utreoht.
Per tram werd een gemeensohappelgke tocht
gemaakt naar Berg en Dal.
Om vgf nar had een diner plaats van rnim
300 personen in genoemd hotel.
Het huldebetoon was zeer geestdriftig.
Dit is reeds medegedeeld in de tweede editie
van ois vorig nommer.
In den naoht van Maandag op Dinsdag
is in de Zandstraat te Rotterdam weer hevig
gevochten tussohen poliiie en publiek. Thans
had men het gemunt op het bierhuis van een
andoren Griek, waar de spiegelruit ingeworpen
werd. Da politie dreef de menigte met de
Babels niteen en ohargeerde herhaaldelijk. Een
paar personen zgn gearresteerd.
Te Den Haag zgn aangehouden een man
en een vrouw, die valsohe kwartjes maakten
en uitgaven.
Op de kermis te Zaandam was o. m.
tentoongosteld het dwergenechtpaar Bos.
De man, Hendrik Bos genaamd, oud 59 jaar,
lang 79 cM. en wegende 48 pond, is Yrgdag-
nacht aldaar plotseling overleden.
De korporaal der vesting-artillerie uit
Naarden, die de vorige week bg het losse*
van het morgensohot i* het kamp van Laren,
door het te Iaat afgaan van het sohot zgn
beide oogen verbrandde, is thans aan de ge
volgen der verwonding overleden.
Door de politie te Utreoht werd Zaterdag
oen minderjarige jongen nit Arnhem aange
houden, die daar zonder middel van bestaan
rondzwierf.
Vgf minuten later meldde zich op het poli
tiebureau een landlooper aan, die om een stuk
brood vroeg en de vader van den aange
houden jongen bleek te zgn I
De jongen werd toen meteen zgn vader ten
gezelsohap gegeven. Hoe lang beider gezel-
Fchap zal geduurd hebben of nog zal duren
Een 28jarige varensgezel te Groningen
heeft, zonder eenige aanleiding, op Btraat een
arbeider met een mes een steek toegebracht,
die echter niet erg aankwam. Daarop verder
gaande bracht hg de eerste de beste vrouw, die
hg tegen kwam, met hetzelfde mes een steek
toe in den schouder, zoo hevig, dat de punt
bg de borst ,te voorschgn kwam. Do vrouw
werd naar het academisch ziekenhuis gebracht,
waar men het ergste vreesde. Later is echter
