MIDDELRURGSUHE COURANT. w. 206 149- Jaargang. 1906. Zaterdag 1 September. Uit Stad en Provincie. Dezo courant verschijnt d a g e 1 ij k 8met nitzondering ran Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermom. en telegr. weerbericht van het fLN. Met. Instit. te De Bilt. 31 Aug. 8 u. ra 68 gr., 12 a. 81 gr., &v. 4 u. 78 gr. F.— Hoogste barom. stand 770.2 te Dresden; laagste 756.9 te Horta.—V erwachting tot den avond van 1 Sep.zwakke meest Z. wind, helder of lioht bewolkte lacht, droog weer en weinig verandering van temperatuur. AdvertenliSn. 20 oent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel moei 20 oent. Reolames 40 oent por regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Burean A. DR LA 91AR Ai., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam* Middelburg 31 Augustus. Sprokkelingen. Veler gedaohten in ons land zullen heden zeker wel gewgd zgn aan onze jarige vorstin. Zg is thans 26 jaar geworden. Het is een heerlgke zonnige dtgzinnebeeld van wat wg allen haar zeker toewenachen, in mime mate, gedurende haar volgend leven. H. M. blgve nog lang gespaard, tot heil en zegen van ons landl Wg hebben reeds herhaaldelgk gesohreven over den slechten invloed, die pandjes huizen of te wel huizen van verkoop met reoht van wederinkoop uitoefenen, en op de woekerwinsten die deze behalen, door onge oorloofd hoogen interest te vorderen. Tevens wezen wg erop hoe wg door de opheffiig van de zg. leenbanken, waartoe menige gemeente op een onzalig oogenblik besloot, van kwaad tot erger zgn vervallen sooali het in meer zaken gaat waarbg over dreven theorieën in het spel zgn, die in de practgk falen. Wg deden dit o. a. nog in ons nommervan 3 Juli van het vorig jaar in onze »Zeeuwsche Omtrekken", onder verwgzing naar het belang- rgk rapport over de Banken van leening, in opdracht van het hoofdbestuur der Maatschappij tot Nut van Algemeen in 't lioht gegeven door de heeren mr J. Kruseman, mr Anton van Ggn, dr D. Bos, mr J. G. Sohölvink, Th. L. J. van Banning en mr Joh. M. Jolles, rapporteur. Die commissie kwam tot de, door ons toe- gejniohte conolusie dat de Banken van leening, al moge zg sohaduwagden vertoonen, niettemin een belangrgke eoonomiEche functie vervullen en daarom in stand behooren te worden ge houden overal waar door minder bemiddelden op ruime sohaal credi6t tegen onderpand wordt verlaigd. En er dieat volgens haar gestuurd te worden in de riohting van gsmeen- telgke banken van leening die, zonder tfrove winsten te beoogen, »annpasBen aan de behoeften van het publiek zoodat dit geen reden heeft langer de voorkeur te schenken aan de verkoop huizen." Hoe nuttig dat terugkeeren op den ouden weg is, bleek wel dezer dagen voor de recht bank te Dtreoht, waarvan de president tot een houder van een pandjeshuis zeide »De pandjeshuishouders verwoesten de eer en het geluk van hen, die zioh in geldelgke moeite bevinden. Dat iB de vloek van jullie bestaan, want je moet leven ten koste van de sohande, de ellende en de armoede van hen, die zioh niet meer kannen redden en ten slotte door jallie in den atgrond raken." Volgens het verslag in de bladen protes teerde de pandjeshuishouder zwakjes, doch kon er niet veel op zeggen. Dit gat zekeren heer K. aanleiding om in De lijd op dit woekerbedrgt te wgzen. Hg sohreet o. n.: »Ja, het is in ons land met deze eerlooze praktgken zelfs zoover gekomen, dat zioh ver- eenigingen en genootschappen tot bestrgding van den woeker gevormd hebben, en dat 1 Sep tember a s. in Den Haag een groote protest meeting zal gehouden worden, waarvoor be kende woordvoerders zich reeds beschikbaar hebben gesteld. Blgkens het programma zal op deze vergade ring ook besproken worden de wgze waarop men zioh tot de regeering zal wenden om dt zen mensohonteerenden woeker te bestrgdon. Zonder nu de besprekingen van de Haagsohe protestmeeting vooruit te loopen, willen wg wel als onze meening te kennen geven, dat men zioh hier op geen betere wgze tot de regee ring wenden kan, dan door van haar te vragen een betere wetgeving tegen den woeker De on dervinding heeft dnidelgk aan 't lioht gebraoht, dat onze wetgeving, waarin deze materie »ge regeld"? in, volstrekt onvoldoende moet ge acht worden. Een grondige herziening van onze Strafwet, ons burgerlgk Wethoek en van ons prooes- reoht moet hier ter hand genomen worden." De heer K. haalde als voorbeeld aan de Daitsohe wetgeving ten opziohte van deze materie, waaruit voor onzen wetgever nog veel te leeren is. 't Begrip woeker" wordt in de Daitsohe wetgeving zeer nauwkeurig omschreven, de bepalingen treffen de moderne woekerhande- lingen ook en dreigen met zeer zware straffen. Op een daad van woeker staat gevangenisstraf tot zes maanden met boete tot 3000 mark, al of niet gepaard met eerloosverklaring. Ea wie in Duilsohland van het woekeren een bedrjjf maakt kan gestraft worden met minstens 3 maanden gevangenisstraf benevens boete, loo- pende van 150 tot 15000 mark. Die straffen moeten in Duitsohland afschrik wekkend gewerkt hebben. Een ander middel tegen den woeker vindt men in een georganiseerd oredietwezen; terwgl aan het woekerbedrgt, dat zgn slachtoffers vindt onder de landbouwers, onder de eoonomisoh- zwakken, hebben de Raiffdisen-banken vooral in Duitsohland voor een goed deel een einde gemaakt. Er is Dinsdag in de hoofdstad weer eens een bewga gegeven van de erkentelgk- heid der antirevolutionnairen en ohristelgk-historisohen tegenover hunne trouwe bondgenooten, de Katholieken. Ia het overheersohend kerkelgk district VII van Amsterdam iB, zooalB gemeld, een liberaal, mr R. van Rees, gekozen met eene meerderheid van tweehonderd Btemmen. De katholieke tegenoandidaat, de heer C. H. Herckenrath, viel tengevolge der laksheid van de protestantsche bondgenooten, die hem vrg- wel in den Bteek lieten. Een harde les voor de Katholieken 1 Maar och, zjj zgn zoo hardleersohl En andere belangen dwingen hen een vol gend maal weer te doen alsof er niets gebeurd is en hard m9e te helpen een anti-re volution- nair te brengen waar hg wezen wil en zjjn partg dat verlangt. Het partgbelaig der Katholieken gaat boven karakter en termiteit. Op een eigenaardig staaltje van in* oonsequentie van dr Kuyper ie dezer dagen gewezen. De Limburger Koerier gaf daartoe aanleiding door de volgende mededeeling: Onder hot Kabinet-Kuyper werd den 16 Jen Maart 1903 krachtens art. 4 der Arbeidswet een algemeene maatregel van bestuur afgekondigd, welke ernstige moeilijkheden opleverde voor de twee groote ceramisohe fabrieken De Sphinx e» De Ceramique te Maastricht. De directeuren dezer fabrieken deden van hun bezwaren mededeeling aan Minister Kuyper op een audiëatie, bg welke gelegenheid zg uiteenzetten, dat dwang tot strenge toepassing der voorsohriften, in dat kon. besluit opgenomen, hen in de treurigs noodzakelijkheid zou brengen hun fabrieken stop te zetten. •Minister Kuyper zoo sohrgft de Limbur ger Koerier hoorde de bezwaren met belang stelling aan, belooide binnen korten tgd in Maastricht te komen, deed aldas en legde be zoeken af zoowel op De Sphinx als op De Ce ramique Wel is naar aanleiding van deze bezoeken het koninkl. besluit niet ingetrokken, doch er werd sinds niet over gevallen, dat de direoties der betreffende instellingen 't kon. besluit deden naleven voor zoover eenigszins doenlgk was, om overigens 't absoluut ondoenlgke na te laten." Thans is deze quaestie opnieuw brandende geworden ten gevolge van een bezoek van den nieuwen arbeidsinBpeoteur in de tweede in spectie De Arnhemsche Courant nu vergeleek de han- delwgze van dr Kuyper tegenover de Maas- triohteohe aardewerkfabrieken met zgn optreden tegenover de haringspeetsters. •Ondanks het verbod van nachtarbeid voor vrouwen, had in versohillende plaatsjes aan do Zuiderzee het bg naoht speten van bokking io de haringrookergen door vrouwen onafgebroken plaats gehad onder het Ministerschap van den heer Lely, en groot was de verontwaardiging over deze oogluikend toegelaten wetsovertreding; op dien grond vooral werd de noodzakelgkheid van het ongelukkige Speetwetje verdedigd. In derdaad was deze har delwgze van don Minister Leiyen zgn onmidde'.lgke voorgangers een op zettelgke wetechennis,wat voorzeker in geen ge val te rechtvaardigen ie; een andore vraag ech ter was, of daarom op het wettelgk verbod van vrouwenarbeid bg naoht moest worden terug gekomen en niet een overgangsmaatregel vol doende geweeBt ware om dit bedrgf na oonigen tgd in overeenstemming te brengen met de wot. Maar wat den Minister Lely met het volste reoht tot griet gemaaid werd, 't werd ter zake van de aardewerkngverheid te Maas- 'richt door don voorsteller van het Speetwetje geduld en toegelateneen wgtiging der voor die ngvorheid hinderlgke bepalingen werd door den Minister Kuyper niet uitgelokt» maar »er werd sinds niet over gevallen, dat de direotieB dor betreffende instellingen" het kon. besl. niet naar de letter toepasten, maar slechts naar in haar kraam te pas kwam. •Als dit geen meten is met twee maten, dan zegt de Arnh. Crt. terecht weten wg 't niet. Wat de Maastriohtsche kwestie zelve betreft, aan het alarmeerend bericht van de Limburger Courant heohten wg niet veel, vooral niet omdat, volgens de Nieuwe Koerier, naar veler oordeel het nadeel, door de fabrieken zeiven te lgien bg stop-zetting, zoo aanzionlgk zal zgn, dat de direoties zioh nog wel ter dege zullen bedenken, of zg niet liever de bepa lingen van het koninklgk besluit nakomen. En nu hopen wg dat de Regeering dat be sluit zal handhaven. In de lgn van dr Kuyper zou het hebben kannen liggen om, eenmaal helaas! begonnen met eene uifzonderit-3 toe te laten, nog eens den goeden weg te verlaten; deze Regeering moet zoo verstandig zgn dit niet te doen. In het Hbld, schrgtt G. zeer juist: •Mg dunkt, dat wettelgke bepalingen, in het belang van de arbeiders en vooral die tot be scherming van jeugdige personen in het leven geroepen, toch in geen geval door de Maas- triohtsohe inrichtingen mogen worden nage laten. De onmogelgkheid tot het nakomen van die bepalingen blgkt hier geenszins, daar vrouwen door mannen en jeugdige personen door oude ren te vervangen zgn, wat in het tgdsverloop van 1903 tot 1906 veimoedelgk zonder stoornis in het bedrgf had kunnen geschieden. Mocht het »onder meer" geen gewichtiger reden inhouden, dan mogen we hopen, dat de Regeering alsnog een termgn zal bepalen waarbinnen tot naleving der wettelgke bepa lingen geleidelgk moet worden overgegaan." BEN MERKWAARDIGE KONINK LIJKE ONDERSCHEIDING De vorstin van Tanette op Zuid-Celebes werd benoemd tot oommandenr van de Oranje Nassau Orde. Een merkwaardige, een zeer sympathieke Koninklgke onderscheiding. Want op den 26m November aanstaande zal het 50 jaar geleden zgi, dat zg als vorstin over het rgk van Tanette werd bevestigd. Vgftig jaren van tronw aan het Indische Gouvernement, vgftig jaren van aanhankelgkheid aanNederland. Bg den Neder lands chen Leeuw en de Gouden Medaille voor Burgerlgko verdiensten is thanB door H. M. de Koningin het commandeurskruis der Oranje Nassau Orde gevoegd; een sohoone erkenning der verdiensten van de onde vorstin Wé Tanri Ollé. Wat al stormen zgn er 0V6r haar hoofd gegaan 1 In 1855 volgde zg haren grootvader La Roempang op; herhaalde invallen in haar rgsje werden met Gouvemementshnlp afge slagen. En in de laatste jaren van beroering op Zuid-Celebes bleef zg trouw aan het Gou vernement, hoe ook hare buren met ohb in conflict kwamen. Tanette is een bergachtig landschap ten Noorden van Segerie, dat tot de Noorderdis trioten van het Gouvernement Colebes en Onderhoorigheden behoort. De oppervlakte wordt gesohat op 14 vierkante geogrsfi-ohe mglen en de bevolking op 14.000 zielen. Het is dus een zoor klein rgkje met weinige menechen, maar dat kleine rgkje heeft een verdienstelgke vorstin. Was zg allicht de eenige ridder van den Ned. Leeuw, die het ridderkruis bg wgze van broohe droeg, thans kan zg met volle recht het baar geschonken commandeurskruis om den bals dragen. EEND BEKENDE KWESTIE, welke verleden jaar zooveel tongen en pennen in beweging heeft gebraoht, doemt ook thans, nu de a.s. winterdienBt der H. IJ. S. M. voor ons ligt, weer opzoo sohrgft de Opr Haarl. Crt. Deze trein toob, welke 353 van uit Rotterdam vertrekt, zal weliswaar weder te Haarlem 4.55 stoppen maar. zooals eon nadere verwgzing, teleurstellend en verwonderend tegelgk aan geoft, alleen tot het uitlaten van reizigers, voorzien van plaatabewgzea van Frankrgk en België. De oude bepaling, dat geen reizigers mogen instappen, blgft tevens gehandhaaid. Ons is dit verre van dnidelgk. De reden toch waarom indertgd deze trein te Haarlem stopte en reizigers uitliet, lag in een desbetreffend verzoek, door het Kamerlid Hugenholtz indertgd gedaan. Sinds dien werd gestopt. Nu mag echter, blgkens verwgzing, geen van eenige vaderlandsche stad komende reiziger, wil hg naar Haarlem, van dezen trein gebruik maken, en zien dns ook de kamerleden, daar woonachtig, de vrucht van het adres vervlogen. Ons blgft dan ook een raadsel waarom, daar voor deze leden indertgd het verzoek ingewil ligd was, en deze thans niet meer van den trein gebruik mogen maken, men toch in Haarlem stoppen blgftvoor reizigers aan wie vroeger niet gedacht werd een zoodanige gunst toe te staan, daar het internationale verkeer dan zou verstoord worden. BENOEMINGEN, anzi Bg kou. besluit: is benoemd: tot rechter in de arr.-reohtb. te Heeren veen mr A. van der Ley, thans substit.- griff. bg de arr.-rechtb. te Assen; totgriff.bg het kantonger. te Meppel, mr L. Nyaingh Kymmell, thans kantonr.-plaatsverv. in het kanton Hoogeveen, burgem. der gemeente Westerborktot griff. bg het kaïtonger. te Harlingen mr J. Siokenga, tevens werkzaam als beëedigd klerk ter griff. van de arr.-reohtb. te Heerenveen tot notaris binnen het arr Maastrioht, ter standplaats de gemeente Heerlen, J. L H. E. Wgnands, cand.-notaris te Maastriohl; is de kap J. Kerkhoff, van het 9de reg. inf., op non-aotiv. gesteld; en is de res.-tweede- luit, C. F. J. Schriller, van het 6de reg. inf onder toekenning van een eervol ontslag nit don militairen dienst, op verzoek, benoemd tot res. off van gez. der 2de kl-, bg het pers. van den geneesk. dienst der landmaoht; zgn o. a. nog benoemd tot commandeur in de orde van den Neder- landschen Leeuw mr H. Goeman Borgesius, lid der Tweede kamer tot ridder in die ordemr E. H. Karste», vice-president van het gerechtshof te Arnhem; D. de Klerk, lid van de Tweede kamer; mr J. B. Kan, administrateur bg het dep. van binnenl. zakenjhr dr J. Six, buiteng. hoogl- aan de gem. universiteit te AmsterdamJ. Galand, inspecteur der T6g. en dom. te Breda; O. A. VrieBendorp, hypotheekbew. te Breda L. deFouw, insp. der dir. bol. enz. te 's Graven- hagemr dr J. L A. Salverda de Grave, adm. bg het dep. van landb. te 's Gravenhage; F. B. Lohnis, insp. van den landbouw te 's Gra venhage jhr Ch. F. van de Poll, voorzitter van de Mij. van Nijverheid te Haarlem; tot commandeur in de orde van Oranje Nassau H. E. de Bruy* te 's Gravenhage, oud- hoofding. dir. der lekl. van 's rgks waterstaat; tot offioier in die orde dr Jan Yeth, kunst schilder te BussumJos. Th. J. Caypers, archi tect te Amsterdammr. J. H. Carpentier Al ting, seor. van hot dep. van justitie in N. I.mr J. Bierens de Haan, seor. der Ned, Band. Mij. te Amsterdammr K. J. Philip», seor. van de Alg. vereen, oommissie tot leniging van rampen door watersnood te Amsterdam tot ridder in die orde: L. Leopold, direct, der rijkskweekschool voor onderw. te Groningen; mevr. de wed. O. Bisschop, geb. Kate Swift, kunstachilderes te Scheveningenmr M, G. L van Loghem, letterk. te AmsterdamD. Lako, oud-seor. van de Ned. Vereen, voor teekenonderw. te Zwolle; de kap. C. J. Pické, adj. chef van den staf bg de 3e div. inf.J. van Pienbroek, kap. kwart'erm.; W. L. ten Harmsen van der Boek, distr. oomm. van Beneden Sariname en Beneden Para, thans met verlof in Nederland; de kap. T. X. L. Schoenmaeokers van de 2e div. kon. mareob.; is verleend de eeremedaille van die orde in goud aan den adj. ond. W. Ngland van het reg. genietroepen, in zilver aan C. Dronkors, comm le kl. der dir. bel. enz. te Amsterdam, en aan A. ten Have, werkbaas op het landgoed Nijenhuis te Almen; in brons aan den gieter op 's rgks weri te Amsterdam J. O. Kabboord. KORTK MBDBDHBLINGBN VERGADERINGEN. Te Amsterdam iB de jaarvergadering gehou den van de Nat. ChrGeheelonthoudersvereeniging onder leiding van den heer C. L. van den Broek nit Sohiedam. De Vereeniging had 25 jaar bestaan en in een groot kwarto geïllustreerd gedenkboek waren hare lotgevallen te boek geateld. Er zgn nu 164 afdeelingen met 7500 leden. Van het gedenkboek zullen praohtcxempln- ren worden aangeboden aan de Koningin, de Konirgin-mooder en den Prins. De vergadering werd oa. bggewoond door oen paar onthouders-voorstanders uit Engeland. Den eersten dag waren voornamelgk huishou delijke aangelegenheden aan de orde. Hot volgend jaar zal men in Apeldoorn bgeonkomen. OoBt-lndië. Blgkens een van den gouverneur-generaal ontvangen telegram heeft ook het zelfbestnnr van het Baltsch landschap Tabanan een wei gerend antwoord gezonden op de in de maand Juli j), aan den zeltbestunrder gestelde eieohen. Blgkens een van een oivielen en militairen gouverneur van Atjeh en onderhoorigheden ontvangen telegram heeft in het landsohap Sawang (onderaideeling Lho' Seumawe) een klewangaanval op een patronille plaats gehad, waarbg zgn gesneuveld drie inlandsohe militairen en gewond een Europeesohe en twee inlandsohe militairen, allen beneden den rang van offioier. Deze berichten zgn reeds medegedeeld in de tweede editie van ons vorig nommer. Bg Prov. Blad. no. 100 wordt aan de bur- gomeesters-strandvonders in Zeeland me degedeeld dat do staten, wier consulaire amb tenaren in strandvonderszaken het recht heb ben op te treden, dezelfde zgn gebleven, dooh dat in het personeel en de plaatsing van de consulaire ambtenaren dier staten, de volgende veranderingen hebben plaats gehad. Voor Frankrgk is te V 1 i s e i n g e n, in plaats van J van Munster, opgetreden B. Stof- koper en te N e u z e n toegelaten F. dn Sartel} voor Oostenrgk is het oonsulair agentsohap te VliBsingen opgeheven. Prov. Blad io. 104 bevat een besluit van Ged. Staten van Zeeland, waarbg, op ver zoek van Camille de Beule, stroobandelaar te Kemsoke (Belgie), tot wedoropzeggena onthef fing is verleend van het verbod in 1 van art. 87 van het reglement op do wegen en voetpaden voor wat betreft de wegen in de gemeenten Boschkapelle, Hesgstdgk, Ossenisse, Stoppeldgk en Zaamslag, zoodat die wegen mogen worden bereden met twee aan elkander gekoppelde voertuigen, mits alsdan de onder stellen stevig aan elkander verbonden zgn. Blgkens eene in dit nommer voorkomende advertentie zal Zondag alhier in den tuin van het Volksgebouw De Vooruit, Nieuwatraat, een openluchtmeeting worden gehouden, uit gaande van de afdeeling Middelburg der Ned. Ver, tot afschaffing van alcoholhoudende dranken de afdeeling Zeeland van de Ned. Onderwijzers propagandaclub (voor drankbestrgding), en de afdeelingen Vlissingen der Nat Chr. Geheel onthouders vereeniging en der Neutrale Geheel-ont houders vereeniging. De heer M. J. van Zomeren, uit Sohiedam, zal spreken over«Levensvreugde en Alcohol,1' en de heer F. U. Schmidt, uit Amsterdam, over: »Jengd en Aloohol." De Zasgvereeniging De Vrije Zangers van Vlissingen verleent daarbg hare medewerking. De viering van don 26on jaardag van H.M. Koningin Wilhelmina ving heden oohtend alhier aan met een uitvoering van kor&al- muziek en vaderlandsche liederen op de Markt door het muziekkorps der dd. sohutterg. Ten gehoore werden gebraoht Wilhelmus, oude toonzetting, Ouverture over het koraal Halleluja! lof gezongen, Psalm 118, Gezang 163 en Gezang 3, Propatria en Wien Neerlandsch bloed. Op de Markt had zioh een zeer talrgk publiek vereenigd, dat echter aan het verzoek om de uitgevoerde liederen mede te zingen maar zeer matigjes voldeed. Een paar photografen namen kiekjes van het Marktplein. In de stad wordt algemeen zeer druk ge vlagd. In de Nieuwe kerk trad heden oohtend voor een zeer talrgk gehoor op de heer N. M. de Ligt, die een toespraak hield naar aanleiding van Psalm 134 2. Tgdens de godsdienstoefening werd door den heer A. van Os het orgel bespeeld en gezongen door het zangkoor Hosanna. In de Hofpleinkerk had een gemeensohappe- lgke godsdienstoefening der Gereformeerde ge meenten plaats. Daarbg trad als voorganger op de heer dr L. H. W agon aar, die sprak naar aanleiding van Ram. 12 15a. De opkomst was niet bgzoider groot.-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1906 | | pagina 1