MIDDELRURGSCHE COURANT.
149* Jaargang.
Dinsdag
7 Augustus.
Uil Stad en Frovincie.
N". 184.
1906.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowol voor Middelburg als voor alle plaatsou ia Nederland franco pp. 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermoni. en telegr. weerberichtvan heT K. N. Me tTlnsTit. te De Bilt.
C Aug. 8 u. vin CS gr., 12 u, 78 gr., av. 4 u. 75 gr. F.-— Hoogste bftrom. stand 769.4 te Lahagae;
laagste 748.3 te blemol.—V er wacht ing tot den avond van 7 Ang. zwakke tot matige N.W.
tot N. wind, bewolkte laoht, waarschgnlgk droog weer en dezolide temperatuur.
AdvortentiSn: 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
allo andero famiUeboriohton on Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.60olko tegel moot
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die «ij innomen.
Tot de plaatsing van advertentiën en roolames, niet afkomstig uit Ze el aid, botreflends
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DM
LA MAR Ai., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Middelburg 6 Augustus.
Sprokkelingen.
Het is vooral de Minister van finanoiö»,
de heer De Meester, tegen wien de oppósitie
pen scherpe aanvallen rioht.
Tot in het kleingeestige valt men hem aan,
omdat hg nog niet openbaarheid geeft aan
zgn plannen tot herziening van het belasting
stelsel; een gebied, waarop waarljjk zQn voor
ganger alles behalve lauweren oogstte.
Maar ook van andere zyde had lijj dezer
dagen oen harden aanval te verduren.
H(j was aanvankelijk van plan geweest om
de verhoogde invoerrechten op sukade, ge-
con t te oranjes en andere zoetigheden van
dion aard, die met 1 Aug. zouden ingaan, uit
te stellen, dooh is daarvan nader teruggekomen.
Daarvoor ia een heel kabaaltje op touw go-
zet, grootondoels zeker wel door of onder in
vloed van belanghebbenden.
Allerlei insinuaties en hatelijkheden werden
gedebiteerd.
Beweerd werd o. a. dat de Minister van
Jnititio en ottol|jke Kamerleden door persoon
lijken invloed hot uitstel hadden weten te
bewerken.
Door don Ministor van Financiën werd dit
bewerei ten stelligste tegengesproken.
En do Nieuwe Arnh. Crt gaf de volgendo
ophelderingen op grond van verkregen in-
liohtingen
>De tusschenkomst van mr Smeenge bepaalde
zich tot het toezenden, van een hriotdie van
Minister Van Kaalte tot het verkrijgen van een
onderhoud voor den heet Plate na den gebrui-
kelgken tijd. En wat nu diens optreden be
treft, dit geschiedde uitsluitend in zgn kwali-
toit van voorzitter van de Rottordamsche kamer
van koophandel en ingevolge dier lastgeving.
Het was gebleken, dat het besluit gebaseerd
waB op onvolledige gegevenB en dientengevolge
nadeelig zou bljjken voor den handel in 't
algemeen. De heer Plate heeit don Minister
hiervan kunnen overtuigen, en deze, oisohoon
onaangenaamheden voorziende, had den zede
lijken moed het algemeen belang to stellen
boven zfjn persoonlijke gevoeligheid.
Voorts deelde men ons mede, dat uit het
gewijzigde besluit van den Minister geen na
doelen kunnen voortvloeien voor den reè'elen
handel en alleen z]j, die gehoopt hadden hun
voorraad tegen hoogen prijs van de hand te
zetten, dit gehoopte voordeel zullen derven."
»Het is goed, zegt De Vaderlanderdat tegen
het ontstaan van legenden worde gewaakt.
Men moet niet kunnen beweren dat onder dit
Ministerie persoonlijke invloeden een rol spelen,
golfik onder het Kuyper Kabinet en waartegen
de hoer Lohman zoo kTachtig is opgetreden."
De organen, die de beweging in de hand
werkten, hebben nog wat nagepleit, dooh
daarbjj moer groote woorden gebezigd dan
steekhoudende argumenten aangevoerd.
Wy zullen over deze kwestie nog wel nadere
ofticioelo Aededeelingen te hooren krjjgon.
Het is wel jammer dat het eerste besluit van
den Minister gebaseerd was op ^onvolledige
gegevens".
Wio heelt die versohaft?
En waren er geen volledige te verkry'gen
geweest
In zulke, voor den handel zoo teere zaken
dient do uiterste omzichtigheid in aoht geno
men te worden, en is overling vooral even
bedenkelijk als hot terugkomei op een eens
genomen besluit.
i
Over de onderzeeiohe torpedoboot Lucior et
Emergo lezen wfi in de jongste Haagache
Kroniek der Nieuwe Qron. Crt het volgende
Politiek nieuws is er niet. Maar wel moet ik
een bericht in de bladen, dezer dagen versche
nen, tegenspreken. Ik las nl. 'tvolgende*. »De
onderzeesche torpedoboot Luctor et Emergo, ge
bouwd aan de Kon. Maatschappij De Schelde te
V1 i s s i n g e n, is, nu de offioieele proeftoch
ten naar wensoh geslaagd zjja, door de Marine
overgenomen." ^Dat is onjuist althans zeer
voorbarig. "Wel zjjn de proefnemingen, dezo
week op de roedo van Nieuwediep herhaald,
ten volle naar wonsch afgeloopen, doch van
een overneming der submarine-boot is nog
geen Bprake. Aan de oischen van het voor-
loopig contraot met De Schelde is voldaanal
de proeven zy'n uitnemend gelukt; het varen
onder water, de volle kraohtsproef, de lanoeer-
proef, waarbij een torpedo op 500 M.
afstand precies ontplofte tnsschen twee aan
gewezen punten (de ruimte, waartussohen
mon [een vgandig schip aanwezig onderstelde,
dat,^ zoo 't er werkelijk ware geweest, vlak
in 't midden getroffen en vernield zon zyn)
alles heeft da groote vernielingawaarde en
deugdelijkheid van 't moordend wapen voor de
marine aangetoond. Doch de Regeering zal nu
eerst definitief het voorstel bfi de Staten-Gene-
raal aioeten indienen om 't scheepje voor onze
zeemacht over te nemen. Aan die overneming
valt ook op grond van de overeenkomst
zeker niet te twyfolen, maar niettemin is de
Regeering thans nog niet gebonden en van de
goedkeuring der wetgevende macht afhankelgk.
De Lucior et Emergo bljjtfc dan ook totdat over
het in te dienen ontwerp, waarbg de Marine-
begrooting van 1906 wordt aangevuld met den
koopprys van ik meen 500.000 galden,
in onderhoud by De Schelde, die, naar mg van
goBdorhand wordt vorzekerd, bg de levering
van dezen eersteling der onderzeesohe booten
voor onze Marine, zeker geen garen zal Bpin-
nen. Voor de Vlissingsohe maatsohappg zal
eventueel in bestelling van meerdere booten
het voordeel pas liggen. En dat er stellig
eenige van deze vernielende bootjes meer zullen
worden aangesohaft, mag wel als vaststaand
worden aangenomen. Alle andere zeemogend
heden gaan ons op dit terrein voor en ver
meerdoren 't getal van de onderzeesche tor
pedo booten elk jaarvoor ohb ligt in dit
type dankt mg, de allerbeste oplossing van
't marine-vraagstuk, wat betreft het groot
materieel. Een feit is 't dat wg> kleine Staat
en over betrekkelgk beperkte middelen be
schikkende, onmogelijk tegen de groote zee
mogendheden op kannen in 't aanbouwen van
slagschepen-, onze grootste oorlogsvaartuigen
zyn nog maar speelgoed in vergeiyking met
de monsters van Engeland, Amerika, Duitaoh-
land, Fiankrgk, Rusland, Japan, enz. In dit op-
zicht met andere marines te willen wedijveren,
is voor ons een onbegonnen werk. Dooh iets
anders is 't met de onderzeesohe scheepjesin
't Btelsel en de afmetingen moge nog eenige
verandering mogeljjk zjjn, de kleine onderzee*
sche vernielers van 't type-Holland zyn even
veel waard als elke andere, en vermits we voor
de som, die éen gepantserde kruiser of pantser-
dekschip vordett, wel acht onderzeesche booten
kunnen aansohaffen, is het vry wat beter langs
dezen weg onze marine te versterken, dan door
den aanbouw van steeds door anderen over
troffen groote sohepen. Natunriyk moeten we
voor vlagvertoon en expedities vooral, een
zeker aantal schepen van respeotable verscby-
ning behoudenmaar nis wg door geleidelijke
aanschaffing van onderzeesohe torpedobooten
allengs, zoowel voor onze Nederlandscbe kusten
en zeegaten als voor Indië, een voldoend getal
daarvan krggen, zullen wg veel meer dan door
oen niet tegen de vloten van andere staten
opgewassen materieel van groote schepen
Moederland en Koloniën kunnen beveiligen
tegen eiken aanval. De wetenschap van alle
mogendheden, die ons zouden kunnen aanval
len, dat wg met deze onderzeesohe scheepjes
de wacht houden, zal op den duur onze beste
verdediging ter zee shn.
Een woord op zgn pas, geheel in
onzen geest, schreef oenigen'tgd geleden in de
Bigde Boodschap Debora van de Yelde, naar
aanleiding van de atrooming die er in den
Ned. Protestantenbond heerscht om moderne
secte-scholen op te richten. Het luidt als volgt
Maar dan ook geen moderne secte scholen 1
Maar de openbare school, deze aangevuld,
volmaakt voor zoover dit mogeljjk iB. zy tooh
brengt de kinderen en daardoor ook de latere
mensohen tot elkaar.
Ik ken een jongen, die, toen hjj nog op de
sohool ging, dagelijks oen Israelitischen buur-
makker, die niet loopen kon, in zgn sportwagen
mede naar sohool nam en hem ook altgd op
dezelfde wyze weer thuis bracht. Dat bewerkt
de openbare Bohool, waarin kinderon van allo
gezindten met elkaar omgaan. Zou zoo iets
niet méér in den geost van Jezns ega, dan
vroege bybelkonnis
En wat nu de ongodsdienstigheid van het
onderwijzend personeel aangaat, ik betwijfel of
het daarmede zoo erg gestéld is.
Ik ben vijftien jaar achtereen werkzaam ge
weest aan de Zondagsschool van den Protestan
tenbond in mgne woonplaats, eerst sinds den
afgeloopen winter heb ik, uithoofde van hoogen
leeftgd, die taak neergelegd; doch gedurende
den tgd dat ik er aan verbonden ben geweest
en ook nu nog, waren er steeds onder de dames,
die zich aan dat werk wijdden, vele onder
wijzeressen der openbare scholen bier ter stede,
die dus genoeg voor eene godsdienstige oplei
ding der jeugd gevoelden, om, toiwjjl zjj toeb
iederen dag voor bnnne klassen moesten staan,
nog eon nnr van bare vrjjo Zondagen voot die
zaak over te hebben. My dunkt: dat teekent
en spreekt van iets anders dan onverschillig
heid,
Laat ons, die do dry vers van de leer veroor-
deelen, niet op onze beurt geestdrg'vers worden,
die onze eigene zaak bederven. Zodeiykheid,
reinheid, plichtsbetrachting, medegevoel kun
nen zeer goed op de openbare school geleerd
worden, maaT sektegeest biyve uitgesloten, en
bybelsch onderricht worde buiten de school
verstrekt.
BENOEMINGEN, snz.
By kon. besluit
is de hoer mr 1'. J. J. van Uye Pieterse,
kanselier aan Hr Me. gezantschap te Copatan-
tinopel en tevens consul der Nederlanden
aldaar, benoemd tot consul der Nederlanden te
Smyrna, ondor toekenning van den persoon-
ïyken titel van cons.-gen., én ïb voorts do heer
mr K. W. A, Beukema, eerste-tolk aan het
consul, der Nederlanden te Smyrna, benoemd
tot leerling-consul en belast met de waar
neming der betrekking van kanselier aan
voornoemd gezantsohap;
is benoemd tot ohef van den teohnischen
dienst der radiotelegraphie H, J. Nierstrasz te
's Gravenhage, thans opzichter der telegr. van
de lBte kl; en tot technisch ambtenaar voor
keuring van Kykstelegr.- en telephoonmateriaal
I. van Dam te 's Gravenhage, thans t jjd. ambt.
der telegr.;
is benoemd tot adj.-insp. der post. en telegr.
ter standplaats Groningen W. Ribbink, thans
direot. van het post- en telegraafkant. te
Enkhuizenen tot direct, van het post- en
telegraafkant. te Kafwyk aan Zso L. M Baale,
thans in gelijke betrekking te Sliedrecht.
In Februari 1907 zal een onderzoek plaats
hebben van adspiranten voor de botrekking
van klerk der poBt. en telegr. Daarvoor worden
vijf en twintig plaatsen opengesteld, waarvan
vier voor ongehuwde vrouweiyko oandidaten.
Voor verdere inlichtingen zie men St. Ct.
no 181.
Oost-In dië.
De jongste mail brengt berichten, looponde
tot 5 Juli.
Van de vechtbewegingen en den uitBlag der
verschillende expedities en colonnes in de
daaraan voorafgaande tien dagen geeft de
Prov. Overijl, en Zwolsche Ct. het volgende
overzioht
Van de troepen, die waren uitgezonden om
den radja van 60s op te Bporen en ge
vangen te nemen, was in 2 maanden geen
berioht gekomen. Zy bestond uit een Timo-
reescbo en een AmboinoeBcbe compagnie infan
terie en een peleton cavalerie van Makassar,
de keurtroepen, die Gelebes had. Zjj zouden
wel spoedig met de opdraoht klaar komen,
daoht men't operatieterrein was nog al klein
en men ging maar om éen man to vangen.
Maar er kwamen geen beriobton, tot nu op
eens, den 3en Juli, bljjkt dat 't kamp der
troepen te Lopoloppo, in Sawietto, beschoten
is, waarby een AmboinoeBoh marechaussee
zwaar gewond werd. Dat zal die radja van
Goa wel niet alleen gedaan hebben. In plaatB
van 'n politie opdraoht te gaan vervullen zal
men daar weer aan 't oorlogvoeren kunnen
gaan.
Ook over 'tlot van de oolonne Lan-
zing vernemen we na den 26en Juni, den
dag, waarop de troep weer in 't atrandbivak
terugkeerde niets meer.
Daarentegen weten we van de T 0 r a d j a-
colonne onder luitenant Ei nth 0-
ven, dat deze den 27en Juni een sterke ben-
ting, Bontobatoe, nam na een hardnekkig
gevecht. De vyand kreeg daarbg 7 doodon,
ten minste zooveel liet U{j er achter, en onzer-
zyds snenvoldon de adjudantonderoffioiorSailler,
eon sorgoant en oen fusilier, terwijl vier sol
daten levensgovaariyk gewond worden en twaalf
soldaten zwaar en 'n officier en tien soldaten
lichte verwondingen kregen.
In het bezit van dezo bonting bebeersobt
men nu don eenigen uitgang van Bontobatoe.
De andere Tor&dja-troep de colonno-De
Laot liet niet zulke gunstige berichten van
zich hooren. De Toradja's versterken zich in
de bergen en zullen er niet dan na zwaar
vechten uit te jagen zyn.
De colonne-commandant moent dat hy met
suoces van artillerie gebruik zou kunnen maken.
Tot zoover over de troebelen op^S^ebes.
In de Baiaklandea by het Tobanrter,
in de daar gelegen onderhoorigbeden van het
Simeloengoensche ryk Tanah Djawa, was ook
verzet gekomen- Omtrent de reden daarvan
bestaat geen voldoende zekerheid. Het is steeds
moeilyk geweest, om zoolang er voor de onder-
aideeling Simeloengoen geen controleur aan
gewezen was, bieT eenig gezag uit te oefenen,
en 't biykt, dat er van de bevolking beeren-
diensten ol afkoop daarvan werden gevorderd,
terwgl in de Tapanoelische streken zoo ietB
onbekend was. De troepen, er hoen gezonden
onder de luitenants Bolding, Terateege en
Sohulze, nadat de sergeant DirkBen er met zyn
patrouille rnoeBt terugtrekken, kwamen te
Parapat byeen en werden al dadeiyk beschoten
en uittartend behandeld.
Er werd onmiddeiyk op losgetrokken, en de
vyand uit versterkingen en dorpen verdreven,
zoodat hy naar de bergen moest vluehten of
naar de Tapanoelische dorpen.
Den volgenden dag kwamen zich al 3 radja's
van Girsang en 3 van Simpangan-Bolenby den
assistent-resident aanmeldenzy bekwamen
boete en moesten alle geweren inleveren.
Men traohtte de bevolking tot kalmte te
brengen en slaagde daarin vry wel.
Den 20on kon de expeditie weer naar Parapat
terug trokken en den 21en ging ze over het
Toba-meor. In goeden welstand kwam ze te
Medan terug. Luitenant Schulze mot een deta
chement van 30 man was to Parapat achter
gebleven.
In A t j e b hebben 3 patrouilles in bet
Melabosche 24 vyanden noergelegd. Van een
patrouille in Senagan werd een korpoiaal ge
wond, maar de aanvaller direot om zeep ge-
braoht. Een patrouille in Tripa doodde 6
vjjandon en bekwam een gewonde. Andere
patrouilles in Heunon onder luitenant Hoogers
en sergeant Vernoy doodden 7 vjjanden-
Meer vecht nieuws is ons dezer dagon niet
geworden.
Van 1 Augustus 1b bg den Provinoialen
stoombootdienst op de Wester Sohelde den
matrozen on stokers, die in de vaart z$n, een
wokelgksobe vryo dag toegestaan-
Do pleidooien, daarvoor gevoerd o.a. doorV.
d. S. in onze ZeeuwscheOmtrekken,
hebben dus al een sueces, en de commissie
van toezicht op dien dienst verdient huldo voor
dezen stap in de goede riohting.
Moge deze door meerdere gevolgd worden!
Aan de tentoonstelling van oud goud-en
zilverwerk alhier valt een nog wel niet
druk, dooh zeer belangstellend bezoek ton deel.
Jl. Donderdag waren er nagenoeg 200 beta
lende bezoekers, waaronder vele bewoners van
het platteland van Goes, wier costuum zeer
de aandacht trok der vreemdelingen.
Buiten Middelburg trekt de tentoonstelling
ook veel belangstelling. Het joigste nommer
van het weekblad De Amsterdammer bovat een
aantal afbeeldingen van belangrijke voorwerpen,
die er aanwezig zyn, terwgl nog van andere
geilluBtreerde tijdschriften verslaggevers over
kwamen om atol voor een ot meer artikels te
verzamelen.
Zaterdagavond werd in den schouwburg
alhier gegeven De boetvaardige Magdalena,
ook wel opgevoerd onder den titel van De
Martelares, een echt Wilkie Collins-drama,
met een persoonsverwisseling tot grond-lag.
De zaal was, behalve in do logos, goed bezet
bezoeke» van de bovenrangen waren 1 aar
etalleB en parterre verhuisd en de hoofd
personen, mevrouw Kiehl in de eerste plaats,
verwierven den hun toekomenden bgval.
Zondag besloot de Nieuwe Nederlandsche
Tooneelvereeniging hare voorstellingen met
Muurbloempiet.
Zoo althans is het toen opgevoerde stnk
aangekondigd. Programma's waren niet ver-
krggbaar.
Ol het wel het echte biyspel van dien naam
is geweest
Wat wg nu zagen, was niet anderB dan het
oude, afgezaagde stuk: De geneesheer of dat
heelt mijn commensaal gedaan. Oorspronkelijk
bljjspel in 3 bedrijven doorHubertus Jan»son.
Had hierbij dus eono mystificatie plaats;
de rertooning op zichzelve wat bovendien on
genietbaar.
De meeston kenden hunne rollen niot en
stondon vaak drie of viormaal hetzelfde to
herhalen, omdat ze niet verder wisten. Boven
dien werd zelfs het stuk mishandeld. Er waren
biykbaar rollen geschrapt. We hebbon nog
zelden zoo iets bg gewoond.
Er was veel pnbliek, en we haddon te doen
met die menschon welke van hun vry'en Zon
dag avond gebruik maakten om ook eons naar
de komedie te gaan, en nu zoo ergeriyk bodot
werden.
De voornaamste leden van het gezelschap
waren niet present.
De kermis is voor don directeur daarvan
allee behalve voordeelig geweestzy haalde
niet bg die van het vorig jaar.
Lag het aan de keuze der stukkenaan de
hitte der meeste dagen of aan de lusteloosheid,
waardoor de kernuB zich over het algemeen
ditmaal kenmerkte
Wg golooven: aan het een «n aanhetandor.
En aanmoedigend om een volgend jaar terug
te komen, is zeker de nu opgedane ervaring
niet.
Maar mocht de hoer Delmonte daartoe toch
besluiten, dat hg dan vooral toono het pu
bliek te Middelburg to waardeeron on daar
tegenover de noodige égards in acht notuo.
De fanfare maatichappy De Ster van Evero
bg Brussel, die Zondagmiddag te vier wen
'Kier gewacht werd, arriveerde oerst te halt
zes, wat 00a groote teleurstelling waa voor hen
die naar de Langeviele ol den Singel waren
gegaan en dat waren er heel wat om
de musici te begroeten.
Zy begaven zich door een deel der stad,
spelende, naar het Hotel Du Commerce, op de
Loskaai, waai gedineerd werd.
Een avondconcert werd niet gegeven, ook
omdat een twintigtal musikanton ontbrakon-
Heden ochtend zijn de Belgische bezoekers
een kykje gaan nemen te Domburg en heden
middag vertrokken zy over Vlissingen huis
waarts.
Zoudag kwamen nog meerdere Belgische
pleizierreizigerB hier, ook per sleepboot.
Uit Duinkerken bezoohten voorts eenige toeris
ten Middelburg en Walcheren.
Hr. Ms. Kruiser Noord-Brabantvoor
ruim twee maanden in het droge dok al hier
opgenomen voor het ondergaan van herstellin
gen. is heden in het natte dok gezet en
zal Dinsdag naar VÜBsingen worden gesleept,
om aan de maatschappij De Schelde verder to
worden gerepareerd.
De Middelburgsohe kermis heeft
over het algemeen een zeer kalm verloop gehad.
'tWas dan ook niet voel bgzonders, wat de
oude matrone te zien en te genieten gaf.
Over druk was het op de Markt, de zgn.
beste dagen uitgezonderd, niet, en wanordeiyk-
heden of vechtpartijen va* eenig belang
kwamen niet voor.
Alleen had in do eerste dagen tusachen
eenige burgers, >haeren", van wie men dit
allerminst verwachten zou, en eonige jongens
oen standje plaats, dat in de Lombardstraat
tot een klopparty aanleiding gaf, echter
zonder ernstige gevolgen.
Een zeer bekende persoonlijkheid, die sedert
oenigo jaren buiten Middelburg verblgi
houdt, was met de kermis weer eens naar zg'n
vaderstad overgekomen en gaf, ouder gewoonte,
Zondag aanleiding tot relletjes.
Eenige opgeschoten jongens namen hem op
de Loskade in oen kringetje, brachten hom
een ovatie, droegen hem in triomf rond, sierden
hem met een groenen krans en trokken toen
in optocht, aingende en schreeuwende, met hem
door een deel dei stad.
Natunriyk sloten zich hoe langer zoo moer
personen bg de groep aan en op de Markt
moest do politie tusschenbeiden komen om do
orde te handhaven.
Daarop is do persoon, die aanleiding tot het
relletje gaf, in bewaring genomen.
Een zekere L. zette de menigte aan om tioh
tegen de politie te verzetten en werd ook in
arrest gesteld.
Dit ging echter niet zonder moeite; de
oommisaaris van politie doelde met een stok
eenige slagen uit en de agenten moesten van
hun wapenstokken gebruik maken.
Zondagmiddag ontstond in een koffiehuis
in de Gravenstraat a 1 h i 0 r een veohtpartg,
waarby zekere P. met een bierglas op het
hoofd weid geslagen en zoo ernstig verwond
dat hem op hst politiebureau op de Markt
geneeskundige hulp moest verleend worden.
Op de Markt is vorder denzelfden middag
nog in arrost gonooion zekere M. v. d, If .dio
zich tegen zyn opbrengen verzette.
