MIDDELBURGSCHE COURANT.
149' Jaargang.
W oensdag
11 Juli.
Rembrandtfeestviering.
(Jit Stad en Provincie.
V. 161
1906.
Dazo courant verschijnt dagelijks, mot uitzondering Tan Zon- en Feestdagen,
Prijs por kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoopp. ƒ2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermom. entslegr. weerbericht van het^KTïC^JelTïnTtit. te De Bilt
9 Juli 8 n. ?m 65 gr., 12 a. 75 gr., av. 4 u. 78 gr. F. Hoogste barora. stand 775.1 te Horta;
laagste 762.4 te Nioe.— Verwachting tot den avond van 10 Juli: zwakke wind, gedeeltelijk
bewolkte lucht, eenige kaue op onweer en dezelide temperatuur.
AdvortentiSn: 20 cont por regol. Bij abonnement veel lagor. Geboorte-, dood- en
allo andere familieberiohten on Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regol meer
20 oent. Reolames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemon.
Tot de plaatsing van advertontiën en reolames, niet afkomstig uit Z o o 1 a d, betreffende
Handel, Nfiverhoid en Geldwezen, is gereohtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DU
LA MAR An., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Middelburg 10 Juli.
Als bet waar is dat oen volk zich groot
toont wanneer hot zijn groote mannen eert,
dan heeft het Nederlandsohe volk zich toch
erbarmelijk klein getoond in zijn vereering
voor zijn grootston schilder.
Het is me een vereering geweest I Het
was niet eens oen waardeering.
Zijn eigen tijdgenooton hebben hem zoo
weinig begrepen, dat ze, na een korte
poriode van huldiging, hem den rag toe
keerden uit ergernis overde Nachtwacht
en over hetgeen hij daarna schilderde. En
de laatste 25 jaar van zijn leven was
Rembrandt een half vergoten schilder, die
straatarm stierf.
Een volgend geslaoht toonde zoo weinig
begrip van zijn kunBt, dat het een stuk,
waarbij Rembrandt geen oogenblik aan een
nacht gedacht heeft, de Nachtwach t noemde,
een .naam dio door het gebruik zoo vast
gegroeid is, dat hij er nu niet meer uit te
krijgen is.
Van de drie honderd en zooveel schilde
rijen, die Rembrandt gemaakt heeft, zijn er
misschien anderhalf dozijn in ons land ge
bleven. De rest is door betor waardeerende
buitenlanders weggehaald en zorgvuldig
bewaard tot meerdere glorie vandeNeder-
landsche schilderkunst I
De etsen, -- ja, daarvan is een groot
deel nog in ons land aanwozig maar
blijkbaar meor door goluk dan door wijs
heid, want zooveol duizenden personen er
jaarlijks door hot Rijksmuseum trekken,
zooveel tientallen sleohts dwalen er af
naar het Prentenkabinet om die etsen te be
wonderen.
In het Duitseh, in het Pransch en in
het Engelsch bostonden reeds lang levens-
besohrijvingon van onzen schilder, dikke
boeken soms, prachtig geïllustreerd. Het
land van Reml randt kon er zich op be
roemen geen eigen levensbeschrijving van
hem te hebben, zoodat die van Jan Veth
eigenlijk de eerste Nederlandsohe groote
blografie is.
De grootsto Rembrandt-onderzoeker was
een Duitscher, dr Bode, en de opsporingen,
die later door Nederlanders alB dr Bredius
en dr Hofstede de Groot werden gedaan,
zjjn langen tijd moer in buitenlandsche tijd
schriften besproken dan in Nederlandsohe.
En wanneer er in de laatste twintig
jaar raeer waardoering merkbaar is gewor
den, laten we ons daar dan tooh alsjeblieft
niet ie veel op laten voorstaan, want met
de Rjmbrandt-voreering is het onder de
groote massa van het Nederlandsohe volk
nog heel dunnetjos gesteld.
Rembrandt is bij ons volk niet populair
in den zin van vereerd, begrijpend vereerd.
En als iemand ons als protest tegen die
bewering wjjst op de bewondering van som
mige personen, dan zouden we kunnen ant
woorden door to wijzen op het veel en veel
grootev aantal van hen voor wie Rembrandt
niets is dan een naam.
Nu weten we wel dat er tegenover al
die beschuldigingen ook een
mogelijk is, nl. deze:
Rembrandt's kunst is er niet naar om
populair te worden. Daarvoor is ze te veel
do uit drukking van oen heel bijzondere
persoonlijkheid. In het buitenland zal de
groote massa wol net zo o tegenover Rem
brandt staan als die in Nederland. Als er
zooveel schilderijen naar het buitenland
zijn gjhnald, din is dat gesohied door
enkelingen, zooals er ook in ons land
altijd enkelen zijn geweest die Rembrandt
wèl begrepen. En natuurlijk heeft toen in
later jaren het gebrek aan Rembrandt-
■obildevijen in ons land er toe bijgedragen
de verbreiding d ir kennis van zijn werk te
belemmeren.
Maav de slotconclusie blijft dan toob, dat
we tegenover oe'i van onze grootste kunste
naars Uesohamenl te kort zijn gekomen in
waardcering.
En als er nu t<Jck feest gevierd wordt
ter herdenking van het feit dat Rembrandt
driehonderd jaar geleden, 15 Juli 1606, ge
boren werd, wat is dan de beteekenis van
dat feest?
Wij willen wel nu reeds dadelijk zoggen,
dat we het heel gelukkig vinden dit er een
groot feest van gemaakt is, en d:Vt or een
beetje op de groote trom is geslagen.
Het is waar dat er tal van Nederlan
ders zijn, die openlijk erkennen er niets voor
te voelen. Maar juist daarbm is het wel
eens goed dat er wat beweging ingobracht
wordt.
Lk?tfc er nu maar eens wat propaganda
worden gemaakt, die warmer is dan onze
gewone nuchterheid toelaat. LJiten de
menschen nu maar eens wat meer aan
Rembrandt herinnerd worden, dan voor
sommigen noodig is. Er is zóóveel in te
halen, dat men mot heel veel ijver toch
nog niet zal komen tot iets dat lijkt op
algemeene waardeering.
Maar Mies wat gewonnen wordt, is
ook aanwinst voor een goede zaak.
Is niet het gebrek aan kennis van Rem
brandt en van zijn werk eon van de grootste
oorzaken van de Nederlandsohe onverschil
ligheid Laten de bedevaarten van zoovelen
naar de Nachtwacht en de Staalmeesters
de meesten niet in hun hart onbevredigd,
al zullen niet allen dat bekennen En moet
daarvan niet de hoofdoorzaak gezocht wor
den in het feit, dat ze in eens geplaatst
worden voor meesterstukken, waarvan de
verklaring, het goed begrip eerst wordt
gevonden als men nog veel meer van Rem
brandt kent en weet, wat met verreweg
do meesten dier bezoekers niet het geval is
En is nu juist niet de groote beteekenis van
de Rembrandt-feestviering, dat or een veel
algemeener belangstelling is gewekt dan er
ooit bestond, en is daarnaast niet van blij
vende beteekenis de verschijning van zoo
veel uitgaven, platen en boeken, die de
mensohen bijna dwingen iets meer van
Rembrandt te leeren kennen dan algemeen-
iden P
Die uitgaven zouden er nooit gekomen
zijn, wanneer de heele herdenking een kalm
onderonsje van Rembrandthuldigers was
gebleven.
Missohïen slaan we de beteekenis van die
uitgaven te hoog aan. Maar dat is na nog
niet uit te maken; en we gelooven het ook
niet.
We zijn ervan overtoigd dat iemand die
eigenlijk niets van Rembrandt weet, en die
of ander boek ter band neemt, en
daarin van den schilder en zijn werk bij
zondorheden leest, toelichtingen tot zijn
schilderijen en zijn etsen, dat zoo
iemand dan in zijn belangstelling geprikkeld
wordt, dat hij heel anders een werk van
Rembrandt besobouwt, dat hij dingen ziet
die hij vroeger niet opmerkto, dat het dan
aan hem geopenbaard wordt wit Rembrandt
in de mensoben zag, en dat bij met iedere
plaat meer in bewondering komt voor de
weergalooze gave om die heerlijke visie van
menschen en dingen in lijnon on kleuren
uit te drukken.
Men hoort nu smalend afgeven op
Rembrandt-mode. En die is er ook voor
een deel bij de nu op touw gezette feest
viering. Maar als iets in de mode komt,
en hot is goed, dan blijft er zoo licht wat
van hangen.
Er is aan den anderen kant herhaaldelijk
gesproken van „Rembrandt aan het volk
brengen." Och, daar gelooven we maar half
aan. Dat doe je niet in oen vlook en een
zucht, en zeker niet alleen door een feest.
Maar wat we wel mogeljjk achten, is
Rembrandt langzamerhand nader te bren
gen tot meer mensohen dan nu, door hun
de gelegenheid te versohaffon veel, heel veel
van hem te zienl
Wanneer is ooit grooter propaganda ge
maakt voor Rembrandt, dan toen eenige
jaren geleden te Amsterdam een zeldzame
verzameling RembTandt-sohiideTijen uit het
buitenland was bijeengebraoht, die een open
baring was voor alle bezoekers
De mooiste Rembrandt-vioring zou dan
ook wel een dergelijke tentoonstelling zjjn
geweest. Maar dat ging blijkbaar niet voor
do tweede maal.
Alleen de oommissie te Leiden, Rem
brandt's geboorteplaaL),U dien weg opgegaan,
en heeft o.m. een tentoonstelling georgani
seerd, waar men verscheidene Rembrandt's
kan zien die aan het publiek onbekend zijn.
Toch heeft de groote Rembrandt-com-
missie in gewijzigdon vorm datzelfde beginsel
uitgewerkt in do twee groote Rembrandt-
uitgaven, nl. Ie den Rembrandt-bijbel,
verzameling van alles wat Rembrandt over
ilsche onderwerpen heeft gemaakt, een
kostbaar werk, bestemd voor ruime beurzen
en openbare bibliotheken, en 2e de biografie
door Yeth in twee uitgaven, een goedkoope
met etsen en teekeningen en een duurdere
met bovendien tal van reproducties van
schilderijen.
Nog daargelaten dat de commissie dit
werk ook weer aan daarvoor geschikte in
richtingen uitdeelt, verdient zij den lof dat
zonder haar initiatief en subsidie waarschijn
lijk niets van die uitgaven gekomen zou zijn.
Evenmin zou er zonder Rembrandt-feest iets
gekomen zijn van de overstelpende massa
andere Rembrandt-uitgaven, die nu het
licht hebben gezien.
En het zijn tooh zulke uitgaven wolke
zoo noodig zijn in onzen tijd met zijn
streven naar het toegankelijk maken van
de kunst voor allen die er gevoel voor
hebben.
m groote stap in die richting werd ge
daan toen de museums verrezen, waar nie
mand geweerd wordt. Maar behalve nog dat
de moesten slechts een of twee museums in
hun leven zien, en dat het maar mondjes
maat is wannoer men voor zijn kunstgenot
moet teren op zoo'n onkel bezoek, komt
tocb ook de vraag op of dïtt nu de passende
omgeving voor die schilderijen is.
Al de oude stukken, die nn in bet Rijks
museum hangen, zijn geschilderd voor bin
nenhuizen, en niet voor een te pronk han
ging in zoo'n overweldigende massa, dat de
meeste bezoekers bevangen woTden door
een afmattende onrust, die het goed bekij
ken belemmert.
En daarom vinden wij het zoo gelukkig
dat, dank zij de enorme ontwikkeling van
de reproductie-techniek, die nu een ets bijna
gelijk aan bet origineele weergeeft, en een
schilderij zóó, dat het een kunstwerk blijft,—
dat het dank zij dien vooruitgang nu moge
lijk is geweest ook de her en der veTBpieide,
voor enkele sleohts bereikbare Rembrandt-
kunst inmooienvorm terug te brengen
daaT waaT ze thuis behoortin de binnen
huizen, in de kalmte van de huiskamer,
waar men rustig een ets in zijn hand kan
houden, en waar men telkenB weer kan
zien naar iets dat aan den muur hangt.
zal men ons vragen of we dan
het Rembrandtfeo8t in Amsterdam heele-
maal met
Zeker wel I
Ten eerste is dat feest de aanleiding tot
al het andere, en bovendienet z ij n dan
toch nog altijd oen groot aantal personen
die Rembrandt oprecht bewonderen, en voor
wie een feestelijke huldiging een uiting van
gevoelde erkentelijkheid is. Dat geldt in de
eerste plaats voor de Amsterdamsche schil
ders en voorts voorde kunstenaars die hun
meewerking verleenden aan de voorbereiding
van den Remhrandt-avond in den Stads
schouwburg.
Dat er ook velen mee doen bij wie de op
rechtheid der vereering betwijfeld mag
worden, is een te algemeen verschijnsel om
aan de waarde van het feest zelf afbronk
te doen.
Met dat feest moet zeker ook genoemd
worden de daad van piëteit door den aan
koop van het hniB in de Jodenbreestraat,
waarin Rembrandt zijn gelukkigste jaren
doorgebraoht heeft.
Maar ook dat is iets voor een betrekke
lijk kleine groep personen,
Yer daarboven staat dan ook voor ons
het feit, dat do Rembrandt-viering de aan
leiding zal ziju geweest tot een vermeerde
ring van de kennis van een outzag-wek-
kend kunstenaar, die voor een groot deel
van het publiek eigenlijk een onbekende
was.
BENOEMINGEN, enzi
Bg kon. besluit
ia mr W. B. van Wolderen baron Hengen,
H. M minister-resident teBucareet, indezelfde
hoedanigheid benoemd by bot koninkiyk hof
van Serr'ë;
is benoemd tot directeur van het postkan
toor te Oirschot, W. Sohermers, tot directeur
van het postkantoor te Eyadon, C. Steensma,
beiden thans commiea-tit. der posterijen en
telegr. en benoemd tot direotenr van het post
en telgraafkantoor te Sohoonhoven B. H. C.
Sc1 liuikes, thans in geiyke betrekking to Bos
koop.
MILITAIBB HULP.
den Minister van Oorlog ia, naar aanlei
ding van de telegramrnon- en briefwisseling,
gevoerd met betrekking tot het verleenen
van hulp van militaire zjjde ten behoeve van
do overstrooming in Zeeland in de maand
Maart jl., de vraag gerezen of de burgerauto
riteiten in het algemeen en do burgemeesters
in het bijzonder wel bekend of voldoende be
kend zy'n met de bepalingen betrtfiende het
verleenen van bgstand en hulp door militairen.
De Minister is van meaning dat, indien de
bepalingen genoegzaam bekend waren geweest,
niet alleen veel oorreBpondentie, maar vooral
ook een ten doze zoo belangryk tijdverlies
ware vermeden geworden, aangezien in de
meeBte gevallen de burgemeesters tot het be
komen van militaire hulp of bgstand zich
rechtstreeks tot de militaire autoriteit, c. q.
korps-commandant, kannen wendon en alzoo
de tussohenkomst van het hoofdbestuur niet
behoeven.
Het voorschrift betredende het verleenen
van bgstand en hulp door militairen is tegen
f 0.43 per exemplaar by de Koninklijke Militaire
Aoademie verkry'gbaar gesteld.
KORTE HBDBDBEI.IIVGEN
VERGADERINGEN.
Op de a'gemeene vergadering en het congres
van den Middenstand, op 18 en 19 Juli a. s. te
Leeuwarden te houden, zullen o. a. de volgende
onderwerpen worden behandeld
vervaardiging van een Bondsstempelhouden
van een middenstandstentoonstelling in 1908
de postale cheque- en Girodienst middelen om
vliegende winkels te keerenaotie tegrn parti
culiere pandjeshuizenwgsiging der Zegelwet
ten opzichte van plakzegolo wgziging der wet
op de personeele belastinghandelsonderwys
aan in het bedryf werkzame middenstanders
levering door de coöperatieve winkelvereeniging
aan het landweerkamp te Donderen by Assen.
Op het congreB zullen o. a. behandeld worden
de volgende punten: Voorstel tot oprichting
van een museum voor den kleinhandel en de
kleinindustriec-öporatie on middenstand;
oprichting van gemeentoiyke handelscholen,
verkoop en detail.
"West-Lndië.
zal in Suriname een erqréte plaats heb
ben naar den omvang der melaatBchheiü. Binnen
zes maanden moet die afgeloopen zy'n.
Er zyn echter zooveel personen vrijgesteld
van het geven van inlichtingen, dat men zioh
niet veel voorstelt van het resultaat van dit
onderzoek.
By kon. besluit zy'n de volgende pen
eioenen verleend H. C. Bakker, onderwy'zer
aan een openbare lagere school te Sluis,
555; J. Buys of Boys Azn, onderwgzer aan
eene openbare lagere sohool te V1 i s b i n-
g e n, f 285H. de Raaf, directeur der rjjks-
kweeksohool voor onderwyzers te Middel
burg, f 2134, en mr A. J. Roost, Commissaris
der Koningin in Zeeland, f 3000.
Vorder is aan H. der Weduwen Jz. te D r
s o h o r op zyn verzoek eorvol ontslag verleend
als gezwormo van den Drtischorpolior.
Dit is nog gemeld in een deel dor oplaag
van ons vorig nommer.
In een bijvoegsel tot de -St. Cl. *o 158
zyn opgenomen de gewyzigde statuten van de
naamlooze vennootschapMaatsohappy The
Vitrite Works (De vitritefabriek) te Middel
burg.
Van J. C. Merk, opkooper in de Graven
straat alhier, ontvingen wjj het veizoek te
vermelden dat niet hy maar een ander, wioHB
naam eveneens met M. begint, bet koper kocht
dat door een vijftal jongens op het fort
liammekons ontvreemd was.
Wy voldoen daaraan by deze.
Onder de voorwerpen, die op de a.s. te
Middelburg te houden tentoonstelling van
oud goud- en zilverwerk zullon uitmunten door
goeden Bmaak en bewerking, moeten genoemd
worden die, afkomstig uit do werkplaatsen van
den Amsterdamsohen fabrikant Diemont.
Deze weikto nu ruim een eeuw geleden, en
alles wat van zyn stempel is voorsion zelfs
de eenvoudigste voorwerpen, getuigen van eene
goede kunstopvatting.
Dat het werk van Diemont roods dadeiyk
op prys word gesteld, biykt uit hot foif, dat
Koning Lodewgk hem in 1809 de groote zil
veren medaille voor nyvorheid toekendo.
Thans is het werk van Diemont nog zeer
gezocht on door hem geteekende stukken
brengen hooge pry'zen op.
Op de tentoonstelling zullen een aantal
stukken zyn te zien, die, uit zy'n werkplaats
afkomstig, het bovenstaande kunne* bevoitigen
Door M. C. de Lavialle, woduwe van U.
Denevers, te Middelburg, was aan Gede
puteerde Staten van Zeeland verzooht vernie
tiging by hoogor beroep van een besluit van
burg. en weth. va* Middelburg, wautby word
ingetrokken do aan haar verleende bijzondere
vergunning voor den verkoop van sterke*
drank bg hoeveelheden va* tweo tot tien liter
in het beneden voorvertrek van het perceel
aan de Lange Delft.
Die intrekking berustte hierop dat b|j de
verbouwing van hot bedoelde perceel door de
betrokken persoon niet vervuld waren do ver
schillende formaliteiten welke de wet voor
schrijft.
Gedeputeerde Staten stelden de weduwe
Denevers in het geiyk en handhaafden hare
vergunning.
Het gemeentebestuur van Middelburg vroeg
vernietiging van dat besluit van het Gedepu
teerd college.
De Minister van binnenlandsche zaken be
richtte daarop den 28 Juni jl. aan Gedepu
teerde Staten dat, hoewel het hem voorkomt
dat de formaliteiten, in art. 27, le lid der
drankwet voorgeschreven, door de belangheb
bende niet bohoorlgk zy'n nageleefd, hy tooh
meent dat, waar de mogelijkheid niet is uit
gesloten dat sleohts aan eene vergissing moet
worden gedroht, niet een voordracht tot ver
nietiging van het besluit van Gedep. Staten
behoort gedaan te worden.
Krachtens machtiging van H. M. berioht do
Minister dat er geen termen bestaan dat besluit
te vernietigen.
Dit Vlissingen
De Tu tor et Bmergo ie heden onder eigen
kraoht en zonder geleide buitenom naar
Nieuwediep vertrokken en de Bulgia alhier
Maandag teruggekeerd van een oefeningstooht.
Laatstgenoemd vaartuig, commandant de luite
nant ter zee lete klasse G. W. de Lear, ver
trok heden naar Veere, tot het houden van
aohietocfeningen aldaar.
Wy meenen goed te doen met van de vaar
tochtjes, die do Bulgia van uit VlisBingen
onderneemt, voortaan geen melding te maken,
w|jl we ons niob kunnen voorstellen dat medo-
deeling ervan voor onze lezers eenig belang
heeft.
Vergissen wjj ons daarin, dat men ons dan
den wensoh to kennen geve, die berichten in
onB blad te willen lezen.
Vandaar wordt aan de Ned. gemeld dat een
adres circuleert aan het hoofd der gemern'e,
waarin met leedwezen wordt kennis gegeven
van het toelaten en aanmoedigen der overheid
voor het houden van muziek en organiaeem
van optochten gedurende den ganschen Zondag,
waardoor niet alleen de Zondagsontheiliging
toeneemt, maar ook de Zondagsrust in niot
geringe mate wordt belemmerd. Het adres
wordt druk geteekend.
Donderdagmiddag te twee uren houdt de go-
meenternad een openbare vergadering.
Daarin zullen mededcelingen gedaan en
stukken overgelegd worden, zal aan den heer
J. de Vries, ontslag worden verleend a's
onderw(jzor aan school B en zal de benoe
ming plaats hebben van oen lid der oomm.
wering van schoolverzuim (vao. Labout)
en van een lid der commissie van toezicht op
middelbaat onderwijs wegens periodieke
aftreding van den heer H. C. Begerman.
Verder komen in behandeling voorstellen
van bu'g. en wethtot verkoop van gemeen
tegrond naar aanleiding van oen adros va*
W. Anker; tot herzirning en vaststelling van
verordeningen op de burgeravondschool en de
avondschool voor handwerkliedentot aankoop
van gronden van de Maatschappij tot exploitatie
van gronden; naar aanleiding van een adres der
Vereeniging Zeevaartschool befcw fFonda het ge
bruik van looaliteit in school E; tot in gebruik
geven van het gymnastieklokaal van sohool
B aan de Ylissingsche 7 urnvereenigingtot wy»i-
ging der algemeene politieverordening; tot
goedkenring van een staat van onthftfingoa
van oninbare posten wegens hoofd, omslag
dienst 1905 tot goedkeuring der rekeningen
over 1905 van: a. Algemeon Armbestuur, b.
Kamer van Koophandel o. Burgerweeshuis, d.