MIDDELRIRGSCHE COURANT
Maandag
4 Juni.
N°. 130.
I49a Jaargang.
1906.
Dezo courant verschijnt dagolijks, mot uitzondering van Zon- on Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg al3 voor alle plaatsen in Nederland franco pp./2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thetmom. o n t e 1 e g r. weerbericht van hot If.N.M e t. In 8 Ti t, t o D e B i lt.
2 Juni 8 u. vm 55 gr., 12 o. 59 gr., av. 4 o. 55 gr. F. HoogBte barora. stand 768 8 te Yalrntia
laagste 745.2 to Stockholm. Verwaokting tot den avond van 3 Junieerst krachtige daarna
atnemendo N.W. wind, afnomende bewo'Icing, waarrcbjjnljjk droog weer en iets warmere temperatuur.
Advortontion: 20 cont por rogol. Bij abonnomont vool lager, Goboorto-, dood- en
alle andore familieboriehton en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel moor
20 cont. Roolames 40 oont por rogol. Grooto lettors naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentfen en roclamos, niet afkomstig nit Zeeland, betutiende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gorechtigd het Algemeen A<lverfen(le*Bnrean A. DM
LA MAR Jtz., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Aanstaanden Mnnndag, Tweeden Pink
sterdag. verschijnt de ,,9IJddelbnrg-
sell© Conrant" niet.
Middelburg 2 Juni.
Zeeuwsche Omtrekken.
ITet is geon gemakkelijke kwestie, waar
mee do Raad van Middelburg nu
reeds eonigo ziltingon zich bezighield.
Zij betreft do Ambachtschool.
Wie het gebouw aanschouwt, waarin
die zoo nuttige instelling thans is gevestigd;
wie weet hoo daar steeds reden is tot be
klag over gebrek aan plaats, zal moeten
erkennen dat verandering dringend noodig
en verbetering noodzakelijk is.
Men is daartoe reeds opweg, maar hot
gaat zeer, zeer langzaam.
De moeilijkheden in hot vinden van oen
geschikt terrein voor hot bouwen van oen
nieuw lokaal dnargolaton, ook doze zijn
blijkbaar nog niet geheel opgelost bljj-
ven in elk geval op financieel gebied be
zwaren bestaan.
Wij kunnen ons voorstellen dat hot
bestuur der Yereeniging, die dezo school
bestuurt, en dat doet met ijvor, toewijding
en voortvarendheid, wel eens kregelig wordt
dcor al dien tegenspoed; en wol eens liardo
woorden laat hooron.
Wij betrouron steeds het bezigen van
dreigemouten bij zaken van algemeen be
lang omdat zo die moostal geon stap vor
der brengen, oor aebteruitzetton. Ook
daarom hadden wij die gaarne vermeden
gezien bij deze kwestie.
Maar aan don anderen kant verlieze men
niet uit hot oog dat mannen mot Iiefdo
voor eon belang, dat hun is toevertrouwd,
allicht moedeloos worden wanuoer hun
pogen in do goodo richting voortdurend
stuit op tegenstand, al is die op zich zelf
ook niet geheel onverklaarbaar.
In zulk eon pessimistische bui schreef
het bestuur der Ambachtsschool dan ook
zeker den 21 Nov. van het vorige jaar, bij
wijze van een ultimatum voor een oorlog,
dat, wanneer het niet binnen twee maan
den, door bepaalde toezeggingen, het ge
grond uitzicht zou hebben, dat de nieuwe
Ambachtsschool in den loop van 1906, of
desnoods in den aanvang van 1907, tot
stand zou komen, hot voornemens was, zijn
verdere pogingen op te geven, en aan hot
Rijk en de Provincie mede te deelen, dat
het niet aan do vborwaarden, waaronder
hun geldelijke stoun werd toegezegd, kan
voldoen en alzoo daarvan moet afzien, ter
wijl bet verder een voorstel aan do lodon
der Yereeniging om zo te ontbinden, en do
school op to hefïon, in overweging zou
nemen.
In de Woensdagavond door do Vereeni-
ging De Ambachtsschool gehouden algemeen©
vergadering word deze verklaring door den
voorzitter herhaald terwijl deze thans drie
maanden als tormijn stelde.
Daartegonovor plaatse men echter ook de
houding van den Raad in het juiste licht.
Middelburg's iinancieele toestand is alles
behalve rooskleurig en do draagkracht der
ingezetenen wordt door een percentage van
5.3 voor den hoofdelijken omslag al op eene
zeer zware proef gesteld. Bij de hooge
financieele eischen die het bestuur van ge
noemde school doet hoo gewettigd ook
op zich zelf is hot verklaarbaar dat de
Raad ernstig overweegt, met bedachtzaam
heid wikt.
Maar mot dat al moot er toch eene be
slissing vallen on dient er verandering ge
bracht te worden.
De tegenwoordige toestand ban onmoge
lijk wordoa bestendigd; hij is onhoudbaar.
Wij weten nu dat zoowel de Ambacht
school als hot gebouw der Burgeravond
school, wier loerlingontal ook steeds toeneemt,
niet meer voldoot aan de eischen van het
oogenhlik.
De heer H. J. de Groot, de degelijke,
bij uitstek practische Inspecteur van hot
Middelbaar onderwijs, speciaal belast mot
het toezioht op de burger-, dag
avondscholen, ainbaohtsscholen enz., wijst
in zijn, door ons gepubliceerd, schrijven aan
het bestuur der Ambachtsschool, op het niet
te loochenen feit dat do toestand dor Bur
geravondschool onhoüdbaar is. Reeds vóór
jaren, bij de reorganisatie dier school,
verklaarde hij dat do lokaliteit veel te
wonschen overliet, doch met het oog op een
mogelijke combinatie mot do Ambachts
school in óon gebouw werd do toestand
door hom bestendigd.
Alles wordt dus bohoerscht door do vraag
wat zal er gebeuren mot laatstgenoemde
inrichting
Want de commissie van toezicht op het
Middelbaar onderwijs moge, in haar te
wachten antwoord op do .door den Raad
in zijn zitting van 25 April gestolde vragen,
allicht iets gunstiger zich uiten dan het
gevoelen van den Inspecteur luidtover
die Burgeravondschool heeft dezo, zouden
wjj haast zeggen, het lantsto woord.
De kans van afkeuring door hot school
toezicht is dus groot; vevandoriDg ergo te
wachten.
Eu bij verandering is combinatie met de
Ambachtsschool hot meest practische.
Ilot bestuur dier school vraagt thans van
do gemeento dat zij voor die inrichting
leono oen bedrag van f 113.000, waarvoor
oen nador te bepalen rente zal worden be
taald, terwijl jaarlijks f 1000 zal worden
afgelostdat zij haar een terrein afsta en
tevens schenko een jaarlijksoho subsidie
van f 6130, waartegenover staat hot vrije
gebruik van do lokalen dier school voordo
Burgeravondschool.
Burg. en woth. rekenen nu dat, bij in
williging van dit verzoek, do kosten voor
beide scholen de gemeento komen te staan
op f 13.687, tegen f 9750 op dit oogenhlik,
wat oono vermeerdering zou zijn van
f 3937.
Zij vinden dit voor de gemeento be
zwaarlijk.
Tegen die berekening kwam in don raad
do heer L. K. van der Harst namens het
bestuur doj- Ambachtsschool op. Hij wees
daarbij op de financieele bezwaren, die voor
de gemeente zouden voovtvloeïon uit eone
opheffing dier school, omdat dan vanzolf
gemeentewege aan de lcoraren der
Burgeravondschool meer traktement zou
moeten gegeven worden.
"Wjj zullen on8 niet verder in financieele
berekeningen verdiepen het goldt hierbij
hoofdzakelijk een kwestie van iets meer of
minder subsidie, waarvoor, dunkt ons, wol
eene oplossing is te vindon. Wij zullen
ook niot te veel ingaan op het idee dat de
Ambachtsschool kan worden opgeheven.
Maar dit willen wij toch even opmerken
Stel eens dat de Yereeniging van dien
naam werd ontbonden en do inrichting, als
particuliere instelling, verdween, dan zou,
dunkt ons, de gemeente zich niot mogen
onttrekken aan haar zedelijken plicht
om zelve zulk een school te stichten, in af
wachting van den tijd dat do verplich
ting ook tot hot in 't leven roepen of in
standhouden van vak- (ambachts-) scholen
haar worde opgelegd.
En nu rragen wijZon het daarom niet
reeds nu het juiste oogenhlik zijn om langs
minnelijken weg tot eene opheffing van de
bestaande inrichting te komen, zoo dat de
te haar overnam en dus ook over
het vakonderwijs hare zorgen uitstrekte?
Op dit gebied is nog heel wat te ver
richten.
En do noodzakelijkheid doet zich meer
en moer gevoelende eisch daartoe wordt
steeds dringender.
Wij opperen nog slechts het idee.
In hoever de gemeente zou kunnen
rekenen op eene subsidie van het Rijk
de provincie zal die, meenen wij, wol ver-
leenen is te onderzoeken.
Er valt in deze nog slechts op óón voor
beeld te wijzen.
Do vorige regeering n.l. week van haar
eens aangenomen standpunt, om alleon aan
vereenigingen steun te verloonon, af door
aan de gemeente Ylaardingen een Rijks
bijdrage toe te staan voor hare ambachts
school.
Hoo het tegenwoordige Ministerie over
dit punt denkt, is echter nog niot gebleken.
Het bedrag van f 700, dat de tegen
woordige Yereeniging aan vrijwillige bijdra
gen geniet, kan gemakkelijk uit den hoofde
lijken omslag gevonden worden.
De contribuanten van thans zullen dan wel
niet meer betalen, do overige aangeslagene»
in dien omslag daardoor niet veel bezwaard
wordoD.
Het ligt echter voor de hand dat dan aan
hoogero eischen zal moeten worden voldaan.
De huidige toestand is tweeslachtig.
De Burgeravondschool voldoet nog lang
niot aan do owchon, dio men voor een goede
theoretische vakopleiding stellen kan. Men
dient, om maar iets te noemen, ook de
aanstaaudo ambachtslieden, zoowel timmer
lieden, metselaars, smeden als schilders, die
ook aan zulk eone school hunne opleiding
moeten kunnen genieten wat ook in de
bedoeling van hot bestuur dor tegenwoor
dige voroeniging ligt op' de hoogte te
brengen van wetten, op verschillende be
drijven betrekking hebbende, o.a. do wo
ningwet, do ongevallenwet, het eventueelo
arbeidscontract, enz.
Daaruit zullen ook meordoro kosten
voortvlooien, maar door samenvoeging der
beide scholen knnnen dio over hot goheel
allicht minder bodragon, dan thans of bij
uitvoering van liet nn aanhangige plan, dat
in monig opzicht zeker to prjjzen valt, niet
weelderig is en waarhij ook gerekend is op
eene toeneming der schoolbevolking voor
do eorttvolgondo jaron.
Eon voordooi van eeno regeling van
beide takken van onderwijs door de ge
meento zelve zou zijn dat, als eenmaal,
wat zokor komen zal, hot Rijk hot vakon
derwijs zelf ter hand noemt, on Middelburg'
dan gereed is, hot dauwan goede vruchten
zal plukkenon wij dan stellig een uit
stekende inrichting verkrijgen.
Do kwestie is natuurlijk nog niot geheel
te overzien.
Zij eisebt oen grondig onderzoek on oon
rijp overleg.
Ilot ware daarom gewenscht dat de Raad
aan burg. en weth. of aan eeno commissie
uit zijn midden opdroog dit belangrijk punt
te overwegen on daarbij vooral do kwestie
van Rijkssubsidie to onderzoeben. En dit
te doen met don voreischten spoed.
Wij geven ons idoo voor beter.
Bevoogde, deskundigo personen laten
hunne gedachten er over gaan.
Voor hen bestaat in ons blad de golcgon-
heid om hot voor on tegen ervan te be
pleiten.
In Domburg hooft men dan eindelijk
weer eens een voorloopigen stap gedaan, dio
te v^aardeoren valt.
Reeds vroeger hebben wij gewezen op
do noodzakelijkheid van goed drinkwater
voor dezo badplaatsen in ons nommer
van 5 September 1904 schreven wij, ook
onder „Zeeuwsche Omtrekken," o. a
De door ons genoemde Yereeniging, die
de belangen dor badplaatst behartigt, deed
indertijd in do door ons gewensehte richting
een bescheiden poging door voor watoron-
derzoelc eon klein sommetje beschikbaar te
stellen.
Jammer dat liet water, hetwelk zij speciaal
op hot oog had, bij oon boring ten bato
van den spoorweg Middelburg—Domburg,
bleek nog slechter te zijn dan al het ge
noemde.
Moet het echter bij deze enkele poging
blijven P
Boringen in diepere lagen zijn nog veel
te weinig gedaan. Eu waar geen enkele
welput bruikbaar water levert, behoeft men
aan hot vinden van oen kleine prise tfeau
niot te wanhopen.
Is die gevonden, dan kunnen met betrek
kelijk geringe kosten daarop een of meer
pompen gezet worden, naar een bepaald
systeem."
Welnu: dezeltdo Vereeniging tot beharti
ging van de belangen der badplaats Domburg
heeft zich die zeer belangrijke zaak
maals aan getrokken, en, is thans op krach
tige wijze opgetreden. Zij heeft over die
watervoorziening advies ingewonnen van
een deskundige on f 150 toegestaan voor
het laten verrichten van proefboringen in
de duinen ten Westen van de gemeente.
Zij vraagt nu tevens steun van hot ge
meentebestuur.
Als dit het belang dor plaats begrijpt,
zal het aan dat verlangen voldoen en het
pogen der Yereeniging krachtig stounen.
Wat toch is van meer belang, uit
hygiënisch oogpunt, dan zuivor, goed
water 1
En dit bestaat, op oono onkolo zeer gun
stige uitzondering na, te Domburg niot.
Iloevelen, die plan hobbon do lieve bad
plaats te bezoeken, zullen juist informoeren
hoo het daarmee is gesteld
En roods te lang hoeft men gewacht do
handen flink aan het work to slaan.
Wij willen daarom hopen dat mon niet
dralo in deze maar met oen voortvarendheid
en een kracht, die zaak waardig, do verdere,
uoodige stappen doe.
Do Ministers van Oorlog en van Marine
bezochten Woensdag 23 Moi Nou zen en
Ellewoutsdijk,
Er zijn er die zich ergoron dat wij aldus
eerstgenoemde gomeente betitelen, in plaats
van Torneuzon. Dit geeft ons aanloidiDg
hior oven terloops erop te wijzen dat van-
wogo hot Provinciaal bestuur die benaming
is aangewezen.
In dat Neuzen nu kwamen dio boido
Ministers; on over het dool van hun bezoek'
joopon verschillende geruchten.
Ilot meest gangbare is wol dat. die
hooron kwamen om te zien of er nog
langer redon is die gemeento in to sluiten
tusschen wallen die volgens looken maar
on dit zegt veel meer ook vol
gons deskundigen noodoloos on nutteloos
zijn on voor haar eenvoudig een waarcle-
loozo, knellende band mogen hooten.
Met eigen oogen hobbeu hunne Excel
lenties zich kunnen overtuigen van den
toestand on van de weldaad dio Neuzen
bewezen zou worden als hot eons werd
ontmanteld.
Ilot Icon dan zijno vleugels uitslaan, zich
toeleggen op bet schoppen van meerdere
bronnon van bestaan.
Moor leven, meer bowoging zou dan zijn
doel wezen.
Maar daarover behoeven wij niets moer
te zeggen.
Reeds herhaaldeljjk zijn do voordeden
van zulk een vrijmaking uiteengezet.
liet is dus een hoogst belangrijk bezoek
geweest dat die gemeento op don genoem
den dag ontving.
Dat dit spoedig yoor haar heilzame
vruchten drage
Wij verwijzen vorder" naar een beschou
wing uit Zeeuwsch-VIaitnderon O. P., voor
komende in hot bijvoegsel tot dit nommer.
ttamerover&chi
Zitting van Yrjjdag.
De Donderdag door mr Troelstra zoo tel
aangevallen heeren Drucker, Van Niepon en
Van Wijnbergen hebben zich heden in to- en
dupliek verdedigd, en wel zoodanig, dat de
hoer Troelstra niet voor zjjrt pleizier uit was.
Had hjj Donderdag den heet Drucker niet
beschuldigd van verdraaing van citaten
En wat bleek nu Dat professor Druckor,.
wol verre van een verkonde voorstelling ge-'
geven ot citaten uit hroi verband gerukt te?
hebben, volkomen juist de schrijvers, door
hem aangehaald, had weergegeven.
Trouwens van iemand als de heer Drucker
was dat niet anders te verwachten.
Men bloei anders over en weer op het eens
ingenomen standpunt staan.
De heer Drucker bleef er bjj, en o. i. terecht,
dat de stakingsthcorie van don heer Troelstra
volkomen de directe actie dekt.
Mr TroelBtra wil van geon wetteljjke op
zeggingstermijnen ot staangeld weten, omdat
dit belemmeringen kan opleveron bjj stakin
gen. Als een arbeider een overeenkomst aan
gaat, doet hjj dat altjjd met de onuitgesproken
gedaohte, dat een dergeljjko overeonkomst
slechts duurt totdat bjj ergens anders zjjn
werkkracht duurder kan verkoopen. De patroon
van zijn kant doet hetzelfde. Kar hjj ergens
goedkooper terecht, dan laat hjj het niot.
Hiermede is als het ware de theorie gele
verd van do »directe aotie", ook alontkontde
hoer Troelstra dit ten BfelligBte.
Daarentegen bewees do heer Drucker, dat
de arbeiders met de voorgesteldn bepalingen
niet in slechter, eerder in betere conditie» ge
Taken. Een wettelijke opzeggingstormjjniB bjjna
steeds in hun voordool
bjjna olk land.
Maar wat heipon dergeljjko betoogen als
men principieel tegenover elkander staat Dan
wordt men het toch niot eens. Wat al IheorN-en
b.v. zjjn er geleverd over de vraag of staking
overtreding van do ovoreenkomet, contraotbreuk
ot bt eindiging van do dienstbetrekking is V
In dit opzicht werd eon juweelfje van een
theorie ontwi kkeld door den Minister van justitie,
die betoogde, dat staking nog ge<n bt eindi
ging van do dienstbetrekking behoeft to
;jjn. Let wel; vbehoeft" te zjjn 1
Wat is er al geredevoerd over de rechtvaar
dige en niet rechtvaardige stakingen
De heer Van Niepen had er een theorie
over gegeven.
De heer Zadook van den Bergh had zich
Donderdag ook aan dit onderwerp gewnagd.
Maar natuurljjk zonder eenig succes.
Men bleef in een kringetje rondprftten mot
hier en daar eenige grof persoonlijke opmer
kingen, welke eohtet niets ter zake afdeden.
Gelukkig zjjn nu heden de >algemeone be-
Bchouwingen"gesloten na drie dagen debatoeren,
en kan Woensdag a.s. het mondgevecht opnieuw
beginnen.
De interpellfttio-De Boer over het gebeurde
met mr Yan logden, oen Nederlander, die te
Parjjs overleed zondor dat zjjn familie daar
iets van afwist, hoowol by do noodigo papieren
bjj zich had, leverde niet voel op.
De Minister van buitenlandsoho zaken zoide,
dat do Franeclio autoriteiten na het overlijden
gedaan hadden waanoe zjj verplicht waren,
hield een lofrede op den overledeno en daar
mede was hot uit.
Indordnad, dat ging met den Fianscben slag.
DB BBKWAItKN KN WOORDBELKN
YAM DB BBNIIBID YAN TIJD.
Do Standaard behandelde dezer dagen hot
regoericgiontwerp botrell'onde den in te voeren
Midden-Euïopvoaehen (OuiUchou) tjjd, om
daardoor te komen tot do lang gewensehte
eenheid van tjjd.
Hot blad gaat eerst nauwkeurig na, wat er
in ons land aan do indiening van dit ontwerp
is voorafgegaan.
En dan zet het aldus de bezwaren en voor-
deelen van hot nieuwe stolsel uiteen
Wordt dit ontwerp aangenomen, dan zal de
Middtn-EuiopeoBche tjjd worden voorgeschre
ven. Dat wil zeggen bjj koninklyk besluit
zal het fjjdstip worden aangegeven, waaTop
den aanvang van een nieuw etmaal de tjjd
40 minuten wordt vooruitgezet.
Dat dit voorstel bestrijding zal ondervinden,
mag als zeker worden aangenomen. De voor
standers er van beweren, dat door den Midden
Earopoeschen Ijjd de monschen 40 minaton
vroeger hun slaapkamer zullen vorlaten, om
des avonds ook 40 minuten vroeger heen te
gaan, zoodat hot degeljjkscli loven vervroegd
en de avond verkort zal worden met 40
minuten. Dit nu wordt door hen om
velerlei redenen, ook van gezondheid, zoor
nuttig geacht.
De tegenstanders zien dat nut niet in. Zy
wjjzan o. a. op het annvang'uur voor do scholen,
dat in 4e meeste gemeenten. 9 uur is. By in
voering van den Middon-Europeeschon tjjd zal
het aanvangzaur, naar den tegenwootdigen
Amstetdameohea tjjd, zjjn tien minuten \óór
halfnegen, als wanneer het in den winter nog
donker is. Dit zal, jueenqn de tegenstanders,
■zoo lastig bljjken t« zjjo, dat ten slotte de
aanvang van den Echooltjjd op 1,0 uur zal wor
den gesteld. En aangezien naar hun ve.iwacb
ting dit ook op ander terrein idó zal gaan,
bewe/en zy, dat alles oen nur z il worden ver
laat, ÏJ.v. ook hot ontbjjt in plaats van 8 uur
op 9 uur, zoodat wjj dan in de practjjk niot
40 minuten vroeger maar 20 minuten later
zouden gaan loven,
©aastegenover wjjzen de vooratanders veil
den Sfidden-Europeeschon tjjd Voorloopig
Yerslag op het ontwerp-Van Houten, lid 1
op 4e -«aatandigheid, dat te Keulen, hoewel
het daar bjj invoering van den Midden Enro
peeschen tjjd 32 minuten later werd, desniet
tegenstaande alle bu'gerlyke en handels venicU-
tingen op de bestaande uren bleven dco gaap,
zoodat zjj feitelijk 82 minuten vervroegd worden.
wat het vervroegen van den scboolijjd
aangaat, met het daarmede in den wintor ge-
psard gaande kunstlicht, zo r wo: d geantwoord,
dat dit toch maar enkele weken het geval kan
;jjn, waartegenover dan nog staat, dat de
schooltijd des namiddags ook 40 minuten
vroeger eindigt; iets wat voor kinderen, die
op het platteland eon half uur of langer van
huis verwjjderd zjjn, zeker een verbetering is.
Het kan intu"aoh.sn o. i. niet worden ont
kend, dat de tegenstanders niet zeer sterk
staan, ook omdat zy onderling verdeeld zyn.
Do één wil den Amsterdamschen tyd voor
schrijven doch den weet men voorat, dat de
moeilijkheid mot de dienstregeling der spoor
wegen bljjtt, daar aan de spoorwegmaatEehap-
bestaaJ dan oi tk injpjjen vanzelf wel do vrjjheid zil moeten gege
ven worden, om den Greenwiohtjjd te bljjvon
