MIDDELRIJRGSCHE COURANT
Maandag
21 Mei.
Uit Stad en Provincie.
N*. 119.
149° Jaargang.
1906.
Dozo courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp./2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermom. entelegr. weerbericht van het K. N. Met. Inatit. te De Bilt.
19 Mei 8 u. vm 52 gr., 12 u. 55 gr., av.4 u, 54 gr.F. Hoogste barom. stand 767.2 te Bcdo
laagste 749.3 te Swinemuende. Ver w aoh ti ng tot den avond van 20 Mei: matige N. tot
N.O. wind, opklaread weer en iets warmore temperatnur.
Advertentiën: 20 cent por regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberiohten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elko regel moer
20 oont. Reolames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reolamee, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, NJjverheid en Geldwezen, ie gereohtigd het Algemeen Adverteutle-Burenn A. DB
LA MAB Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg t9 Mei.
Onjuist en onbillijk.
Nog steeds wordt in velschillende bladen
onzer tegenpartij met ingenomenheid en
begrijpelijk leedvermaak gewezen op de,
vaak zeer scherpe gedachtenwisseling, die
enkele bladen en personen onder de Unie-
liberalon en Vrijzinnig democraten met
olkaar voeren.
Zoowel in woord als in geschrift wordt
wat sommigen een „Broedertwist" noemen
voortgezet.
En in do laatste dagen wordt op dien
strijd nog moor de aandacht gevestigd nu
mr M. W. F. Treub in een bijeenkomst
van jong liberalen te 's-Gravenhage te ken-
non gaf dat hij liever te doen had mot mr
Van Houten dan met mr Goeman Borgesius.
Zulk eono uitlating was zeker wel eigen
aardig in een kring als de Haagsche
Propagandaclub van jong liberalen en komt
ons ook niet gelukkig voormaar het
tuigt toch zeker van de opreohtheid van den
spreker om onomwonden van zjjn gevoelen
te doen blijken.
Dat daarop de aandacht zou vallen van
De Vaderlander, hot bekende orgaan van
den oud-minister, lag voor do hand en dat
een der redactieleden van dit weekblad op
de gebruikelijke manier zou antwoorden,
spreekt van zelf.
Hij verweet mr Treub oen strijd tegen
personen te vooron.
Mr Treub ontkende dit positief in De
Vrij zinnig-Democraat en verklaarde dat zijn
optreden zoo zakelijk mogelijk was.
«BJj heel wat wisseling in de personen heb
ik zoo schreef hg dien strjjd gevoerd
gedurende hot gansche twintigjarige tgdvak
dat ik aan het publieke leven deelneem. Wat
aan dien atrgd den schgn van persoonlghheid
geeft is dit, dat de beginselzwakke politiek
der Liberale Unie in haar president als het
waro belichaamd is Wanneer ik dan ook uit
spreek of «ohigf, dat ik behoudens zgn zeer
bedenkelgk blgvenden omzwaai van 1894 --
Van Houten stel boven Goeman Borgesius, dan
bedoel ik daarmede niets persoonlgks, maar
dan wil ik daarmede zeggen en zeg ik daar
mede, dat Van Houten, die een onomwonden
individualistisch standpunt inneemt, bgdraagt
tot zaiverheid in de politieke atmosfeer en dat
ik zulk eene zuivere houding verkieB boven de
troebelheid der in Borgesius verpersoonlgkte
politiek der Liberale Unie. Dit neemt zeker
niet weg, dat voor de vrgzinnig-demooraten
de kans op samenwerking met Gme-liberalen
heel wat grooter ie, dan met de oud-liberalen,
onder wie de heer Van Houten zioh sedert
1894 thuis voelt. Doch juist omdat t/me-libe-
ralen en vrgsinnig-demooraten ook in de toe
komst vaak op elkaar aangewezen zullen zgn,
ia ons sakelgk bezwaar tegen de beginBelzwakte
der Unie des te grooter."
Zoo komt de opzienwekkendo verklaring
van mr Treub in een ander licht, on krijgt
zij meer reden van bestaan. Toch zou het
onzes inziens do voorkeur verdienen liever
niet den schijn van persoonlijk te zgn op
zich te laden en dus de zaken te behan
delen liefst zonder namen van personen,
ter illustratie, te noemen.
Ook Het Vaderland vond in die rede
van mr Treub aanleiding tot oen betoog
over „Een broed er lij kon twist".
Het Haagsche blad nam het op voor zijn
oud-hoofdredaoteur, mr Goeman Borgesius,
en wees op diens verdiensten om ten slotte
dit te schrgven
«Mr. Treub heeft ongetwgield verdiensten
tegenover de demooratie. En als propagandist
èn als man van de wetenBohap heeft hg zgn
sporen verdiend. Maar mr Treub kan, behalve
op gemeentelgk gebied, nog niet wgzen op
daden, mr Borgesius wèl. Versohillende sooiale
hervormingen, die evenzeer door de Vrgzinnig-
democraten als door de 7/nie-liberalen werden
gewenscht, zgn onder zgn leiding tot stand
gekomen wel niet zoo radioaal als wg wel
wenschten, maar zóó radioaal als bg de be
staande parlementaire verhoudingen mogelgk
was. Aan zgn doortastende volharding heeft
men het voor een groot deel te danken, dat
er thans een Ministerie aan het bewind is, dat
het concentratieprogram, in gemeensohappelgk
overleg van ?7nie-liberalen en Vrjjzinnig-demo-
eraten opgemaakt, in hoofdzaak wil uitvoeron.
Ea nu zou mr Treub het recht hebben dien
«bondgenoot" verdacht te maken als een po
litiek avonturier, boven wion de heer Van
Houten door Treub on zgn vrienden zoo
dikwgls aigeBchildord als de man van de
brandkastpolitiek zelfs nog de voorkeur
verdient
Er zgn, gelukkig, Vrgzinnig-democraten, die
een anderen toon aanslaan. Men leze sleohts
het artikel van mr Limburg in de jongste
aflevering van Be Gids *j. Maar dsarnnaBt dott
toch het schrgven van den heer Treub den
wensch geboren worden of nog anderen dan
de Haagsche afgevaardigde wg denken hier
bv. aan mannen als mr Druoker en dr Boa
het eens openlgk mochten opnomen vóór hun
bondgenoten" en tegen hun «geestverwant".
Immers, het alleropmerkelgkste is wel, dat
mr Treub aan het slot van zgn artikel zegt.
dat ühie-liberalen en Vrgzinnig-democraten
ook in de toekomst nog vaak op elkander
zullen zgn aangewezen
g ïgn ook van die ineenirg en hopen nog
altgd, dat door tgdelgke incidenten die samen
werking niet zal worden verbroken, maar be
schouwingen als thans door hem zgn geleverd,
al zgn ze ook zakelijk bedoeld, zullen bezwaar-
lgk aan die samenwerking bevorderlgk kunnen
zgn. Politieke samenwerking moet rusten op
wederzgdsch vertrouwen. Mr Treub, dio ook
dagelgks voor halfslachtig en beginselloos
wordt uitgemaakt door de sociaal-democraten,
moge het persoonlgk niet zoo erg vinden, dat
hg voor de variatie die qualificatieB ook eens
toepast op mannen, met wie hg overigens
gaarne wil samenwerken bg nadere over
weging zal hg toch wel inzien, dat zgn par-
tggenooten, voor zoover zg hem gelooven en
zgn uitvallen ernstig opvatten, volkomen
terecht van dergel gk bondgenootschap niet
r zullen willen weten, ook al waren de
I/me-liberalen zwak genoeg om er zich. niets
aan te trekken."
Die wensch van Het Vaderland omtrent
samenwerking deelon wij ten volle.
Herhaaldelijk hebben wij or reeds op
gewezen dat al wat t/wie-liberalen en Vrij
zinnig-democraten van elkaar verwijderen
kan, niet in onzen geest is.
Van welke zijdo daartoe het meest aan
leiding is gegeven wie het meest schuld
deze heeft, zullen wij thans niet nagaan.
Toch moet ons de verklaring uit de pen
dat hot eigenlijke, het, om zoo te zeggen,
officieu86 orgaan der tbi/e-liberalen,"De Vader
lander, vaak prikkelt tot tegenweer en dat
wij nog onlangs bij onze polemiek met <1"'
weekblad de ervaring opdeden hoe aan die
zijde een streven naar waardeering en bil
lijke beoordeeling van onze bedoeling verre
te zoeken was.
Maar tevens moenden wij toen gerechtigd
te zijn tot do opmerking dat in genoemd
blad niet geschreven was in den geest van
al zijne redactieleden en van menig ander
(/«/e-liberaal.
En hierop vooral wonschen wij nogmaals
het licht te doen vallen.
De ervaring der laatste dagen, hiervoren
in 't kort meegedeeld, geeft daartoe alle
aanleiding.
Onjuist en onbillijk is het om zooals
door velen gedaan wordt de uitlating
van enkelen te boeken op rekening van do
geheele partij.
Zoo min als wij voor het schrijven in De
Vaderlander' alle t/»fe-liberalon aansprake
lijk stellen, zoo min wonschen zeker alle
Vrijzinnig-democraten gerekend te worden,
alles te onderschrijven wat zoo na en dan
in woord of geschrift als persoonlijke uiting
of appreciatie door een of meer hunner
partijgenooton wordt geopenbaard.
Men overdrijve niet de beteokenis van
in is voorgevallen.
Maar tevensaan beide zijden wachte
en zioh voor persoonlijkhedenen De
Vaderlander vooral hoede zich voorsohimp-
scheuten aan het adres van do Vrijzinnig-
moor aten in het algemeen.
"Wij herhalener zijn gelukkige teekenon
die wijzen op een ernstig streven naar
samenwerking.
Onder anderen ook in onze omgeving.
Dit is in 1905 gebleken bij dealgemeene
verkiezingen en nu weer dit jaar bij de
stemming voor een lid der Provinciale Staten.
Trouwensreeds in September van het
vorige jaar is in het distriet Middelburg
eene dergelijke organisatie tot stand geko
men als nu eonigen tijd geledon ook te
Winschoten is gevormd. Men hoeft toen de
tijdelijke organisatie, vóór de Juni-verkiezing
van 1905 gevormd, in een vastere omgezet,
waarbij samenwerking is tot stand gebracht
op grond van het Januari-program van dat
jaar, doch zoo dat elke aangesloten vereeni-
ging haar zelfstandigheid behoudt en haar
eigen politiek program kan getrouw blijven
eu daarvoor propageeron.
Er valt dus ook in ons middon waar te
nemen het zeer te waardeeren pogen om
eendracht te bevorderen waar dit slechts
eenigszins doenlijk is.
En de vruchten daarvan zijn niet uitge
bleven.
Daardoor alleen is het mogelijk don ge-
meenschappelijken vijand te bestrijden en
krachtig propaganda te maken voor onze
beginselen. Maar hiortoe is het ook drin
gend noodzakelijk dat do Liberale Unie
hare zwevende houding late varen, vooral
ton opzichte van een belangrjjk punthet
kiesrecht.
Het oogenblik nadert dat zij beslissen
moet welken positieven wensch zij op
dit punt koestert.
Achter het nu te wachten blanco artikel
80 der Grondwet staat de vraag: welk
kiesrecht zal in de gewone wet worden
neergelegd
En dio vraag zal bij do debatten over de
grondwetsherziening zeor op den voorgrond
treden.
Wanneer dus straks die herziening aan
de orde komt, dient de Unie positief kleur
bekennen en is bet voor do Vrijzinnig
democraten zaak te weten hoever hnnne
medestrijders van het vorig jaar hen willen
volgen op den weg naar het algemeen
kiesrecht.
Want hierin heeft mr Treub stellig
lijk: op dit punt en ook op andere
is de politiek der Unie zeer zwevend, en valt
beginselzwakheid bij haar niet to looohonen.
Als men beweert dat de meeste leiders der
Unie zorgvuldig vermijden in dit opzicht, op
dit punt positief uit den hoek te komen, dan
zegt men geen woord to veel en niets dan
de waarheid.
Daaraan eens uitdrukkelijk te herinneren
en tevens te wijzen op de vele onjuiste en
onbillijke boweringen, die tegenover
beide genoemde fracties der vrijzinnigen
genit worden door hunne bestrijders, dat
is het hoofddoel fan dit ons betoog.
Bg de opening der terechtzitting op heden
riohtte de kantonrechter zich tot den ambte
naar van het openbaar ministerie en den
waamemenden griffier met de navolgende
woorden«Evenals mg zat het ook u zeer
hebben getroffen dat onze griffier, mrErmerinB,
ons zoo plotseling door den dood is ontvallen.
Hg was ons bekend als een ambtenaar, vrien-
delgk en behulpzaam voor een ieder,
iemand van de meest nauwgezette pliohtsbe-
traohting.
Ik bon verzekerd dat hg niet alleen bg mg
doch ook bg u steeds in aangename herinnering
zal big ven."
De Commissaris der Koningin in Zeeland
zal Maandag een bezoek brengen aan de ge-
a Philippine, HonteniBs
Gr n au w.
Zteuwsche Hypotheekbank werden do balans en
winst- en verliesrekening over het aigeloopen
boekjaar goedgekeurd.
De voorgestelde winstvordeeling word door
de vergadering goedgekourd.
Aandeelhouders ontvangen 6 over het
gestorte kapitaal.
Als commissarissen werden herkozen de hee-
ren mr J. G. van Deinse te Apeldoorn on C
Hondius te Middelburg.
Tot leden der commissie tot het nazien der
balans en winst- en verliesrekening werden
md de hoeren J. Snoep Jr, H. P. den
Bouwmeester en W. Hioolen te Middelburg
tot plaatsvervangende leden de hoeren E. W.
Hendrikse te Middelburg, H. Roelof te Cortgene
i H. J. van Lis te Goes.
Van 1 Juni a. s. is betaalbaar dividend-
bewgs nummer 5 der aandeelen met f 6 en
dividendbewgB nummer 2 der oprichtersbewgzen
met f 0.90 ten ksntore der Bank fe Middelburg
i bg de Associatie Cassa te Amsterdam.
De aan de kadormanoeuvreB op W a 1-
heren deelgenomen hebbende officieren,
manschappen en paarden zgn heden weder
naar hunne standplaatsen teruggekeerd.
De officieren en wielrgders vertrokken daartoe
per trein van 9.09, de cavalerie en de overige
paarden met hun verzorgers per yigoederen-
trein van 10 vm.
"Vrijdagmiddag, toen de stoomtram uit
Vlissingen bg de Militaire slacbterg onze
e e n t e binnen kwam, stond een met
twee paarden bespannen boerenwagen terzgde
van de trnmlgn op het Bolwerk om de tram
te laten pasaeeren. Een boerenknecht stond
voor de paarden en een zat op het voertuig.
Door het hooron van de bel schrikten de
dieren en sprongen zoo dat do man, die er
voor stond, ze los moest laten en er onder
geraakte. Hg kwam er eohter bgtonder goed
af. De paarden sloegen op hol en renden het
bolwerk op. De kneoht, die op den wagen zat,
sprong eraf doch werd, doordat hg de leidsels
vast bleef houden, een eindweegs medegesleurd
Ook bg kreeg geen emBtige kwetsuren.
De paarden werden aohter den molen tot
staan gebracht. De wagen was echter geheol
in stukken.
op don heer C. Staal en 1 op den heer
Vermaire, en te Wilholminadorp 92 stem-
aarvan 88 op |len heer L. Vermaire en
op den heer C. Staal.
Van do 178 geldige stemmen vorkregen dus
beide heeren er ioder 89.
Wgl geon volstrekte meordorheid is verkre
gen, moet alzoo een herstemming plaats hebben.
Onze correspondent, die meldde dat do hoer
Vermaire gekozen was, heeft zich alzoo vergist-
Er was druk gestemdte Kattendgke kwam
sleohts 1 kiezer niet op en te Wilhelminadorp
bleven er slechts 4 van de stembus weg.
De landweermaonon kwamen niet op.
De Stel. no. 116 bovat de statuten van
ccöperatievo bcerenleen- en spaarbank te
r s e k e.
Hot aantal inzendingen voor de tentoon
stellingen van huisvlgt te Zi er ikz o e be
draagt een 600tal van 425 personen.
Aan de tentoonstelling is een tombola ver-
Met
Onder den titel «Kraakporselein". Men zie
de Alidd. Crt. van 5 Mei.
Te Middelburg bedraagt volgens
de thanB van kraoht geworden kiezerslgaten
t aantal kiezers: voor de Tweede ka-
e r 2777, en wel in het le Btemdistxict 826,
het 2e 895 on hot 3e 1056voor de Pro
vinciale staten 2767, en wel in het le
stemdistriot 822, het 2e 893 en het 8e 1052,
en voor den Gemeenteraad 2379, en wel
in het le kiesdistrict 783, het 2e 741 en het
3e 855.
Met ingang van 22 Mei is door den bur-
ueester van Middelburg benoemd tot
adjunot-inspeoteur van politie de heer S.
Koster, thans klerk Ujj de politie te Venlo.
Bg de Donderdagavond gehouden aangitti
voor de Volkszangschool der vereeniging Uit
het Volk Voor het Volk alhier hebben zich
een 65 tal kinderen aangomeld.
In de heden alhier gehouden alge-
Dit Vlissin
de onderzeesohe torpedoboot Luctor
met welk vaartuig de proefnemingen
thans weder in vollen gang zgn, werden
naar men zoo beleefd is onB te melden
op do Schelde in diep water tusschen Elle-
woutsdgk en Borsselen lanceeroefeningen
gehouden, onder water varende, op een tweetal,
vjjitig meter uit elkander geplaatste, Echjjven.
De boot liep, na een traject van twee
onder water te hebben afgelegd, midden
schen de sobgven door zonder aan de opper
vlakte te komen.
Voor een talrgk en aandachtig publiek,
waaronder vele dames, trad Vrijdagavond in
de zaal van den heer Stofkoper mej. Neelfjt
Lokerse op met hare bekende lezing over
Het onderzoek naar het Vaderschap"
De sergeant W. Weisfeit, van den hoofdoursus,
behoorende bg het 3e regiment infanterie,
wordt van af 1 Jali tot 1 Ootober e. k. gede-
taoheerd by het 6e regiment infanterie te Breds.
te Rotterdam gehouden wordende
examen voor hulpkeurmeester van vee en
vleesoh Blaagde o.a. nog do heer H. P. de Vries,
i Vlissingen.
Tot lid van den gemeo nteraad te O os
kap e lie is, wg hebben het reeds gemeld
tweede editie van ons vorig nommer, by
candidaatstelling gekozen de heer H. Sanderse.
Het is bekend dat er fussohen Kattendyke
en Wilhelminadorp, te zamen uitmakende de
gemeente Kattendgke, een groote nag ver
bestaat waar eigenlgk de bestuurszetel zal
gevestigd worden.
De spanning was er in den laatsten tgd,
met een raadsverkiezing in het vooruitzicht,
niet op verminderd. En te Kattendyke èa
Wilhelminadorp was een oandidaat gesteld
want de uitslag moest den doorslag geven
gemeentehuis, zooals aanvankeiyk het plan
was, te Kattendgke dan wel te Wilhelmina
dorp zou verrijzen.
Tot het laatst toe werden meetings gehouden
ter opwekking van de kiezers. En hoeveel
moeite men zich gat om zooveel mogelijk ieder
aan de Btemming te doen deelnemen, biykt uit
het feit dat bg versohillende autoriteiten, zelfs
by den commandant van het garnizoen te Mid
delburg, pogingen werden gedaan om twee
kiezers, dienende by de landweer en daar
garnizoen, aan de stemming te Wilhelminadorp
te doen deelnemen.
Eindeiyk, toen de burgemeester op andient'e
was geweest by den Minister, word dit ver
zoek toegestaan.
De uitslag der stomming was dat te Katten-
Een besluit, door de betrokken ingelan
den te Oud Vossemeer genomtu om
don scheidingsdyk tussohen do polders Ltguil
Oud Kijkuit te vergraven en de afkomende
aarde aan de bgliggende binnendgken te be
zigen om deze te verhoogen, is door Ged.
Staton niet goedgekeurd, onder byvoeging dat
beter geacht wordt den bedoelden binnendyk
zoo'n staat te brengen, dat deze bg even-
tueelo everstrooming weder diensten als water-
keerenden dgk zal kunnen bewgzeu. Hot be
sluit van ingelanden waB gebaseetd op do
overweging, dat van dezen dgk alleen met
hooge kosten zulk een dyk zou te maken zgn,
wat eohter de draagkracht der bezitters van
de gronden, die tot betaling der werken zou
den verplicht zyr, te boven zou gaan.
In den gemeenteraad van Hulst zal een
vacature ontstaan door het vertrek van den
heer mr Adriaonse, die zich als advocaat te
Vlissingen gaat vestigen.
De directeur-generaal der postergen en
telegraphie maakt in de St. Cl. bekend,
het hulptelegaafkantoor te B o s e h k a-
e 11 e tot nadere aankondiging gesloten zal
biyven.
Door ingelanden van den polder Capelle
werd in een Vrydagmiddag te Axel gehou
den vergadering het dykgeEchot vastgesteld op
5 per heotare. Omtrent het bekende voorstel
inzake de oprichting van een waterschap weid
hetzelfde besluit genomen als door den polder
Coegors.
meeno vergadering van aandeelhouders der dgke werden uitgebracht 86 stemman, waar-
Gedurende de maand April werden uit
eel and verzonden: door Bergen op Zoom
44.409 kg. oeBters en 5750 kg mosselen Kr&b-
bendgke 5676 kg.oeBters; Kruiningen-Yerstke
,226 kg, oesters, 755 kg mosselen en 1000
kg. alikruikenVlake 23,126 kg. oesters en
300 kg. mosselenBruinisse 9185 kg. oesters
en 315.680 kg. mosselen te Philippine werden
aangeveerd 164.700 kg. mosselen,
HUISVLIJT-TENTOONSTELLING
TB MIDDELBURG.
Deze tentoonstelling was Vrgdagavond, zooals
te verwaohtbn was, zeer druk bezocht. Door
verlichting kwamen de kleurige tentoon
gestelde vooiwerpen meer uit.
De dameekapel Wilhe'mina, die op het tooncel
tusschen planten en aohter tentoongestelde
caroussels, villa's enz. was gezeten, zorgde,
zooals gewoonlgk, voor een vrooiyke, opwek
kende muziek, wat de aangename stemming,
die er heerschte, nog verhoogde.
Eene enkele vraag: Zou het niet wemoheiyk
zgn dat de bezoekers reoht9 hielden Atdeis
het niet mogelgk, dat by zulk een druk
bezoek als Vrgdagavond, alle aanwezigen alles
goed kunnen bezichtigen.
Door H. M. de Koningin ie, zooals eerst
Vrydag bekend werd, een zilveren medail'e
voor deze tentoonstelling beschikbaar gesteld.
Zg wordt later toegewezen.
Door de jury zyn toegekend de volgende
BEKRONINGEN
Handwerken.
Verguld zilveren medaille: mej.
E. Varel, 't Zand.
Zilveren medaille: mejn. N. Plui-
mers en Cath. van de Woestgne.
Bronzen medaille*, mejn. Plankeel
Ooetburg, en A. P. de Krugter.
Eerste prgzen: m>jn. Elisb. de Lange,
Van Eede, P. Trapman, E. Jongepier, Jo Sohel-
lings en Jos. Scbjjf.
Tweede prgzen: mejn. Jac. Arends, S.
do Roos, J. Julianus, Sammeger, Van den Broek",
M. Heere, P. Vincke, O. de Vroom, M. Roo-
semond, M. S. Davidse, P. van Aartsen, GLouret,
N. Joosse, E. Ferdinandus, Boers, F. Dgkatra,
S. V. d. Broeke, Ruitenberg, D. Bertou, Schtoo-
rers, M. Hertogs en Kooiman,
i Eer volle v er me Iding mejn Ballast,
