MDDELBURGSCHE COURANT. 149° Jaargang. Donderdag 29 Maart. Uit Stad en Provincie. VL Verschillende Berichten. N\ 78. 1906. Deze courant versohijnt d a g o 1 ij k s mot uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco pp. 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THEIBMOMEITJEIB. VEBWACHTING BH BABOHKTBR. 28 Maart 8 u. ra 39 gr., 12 u. 48 gr., av. 4 u. 44 gr. F. V e r w a o h t toenemende N. wind, zwaar bewolkte of betrokken lucht, wellicht buiig weêr en ieta zachter temperatuur. Barometerstand: hoogste 768.8 te Malinhead laagste: 786.7 te Bodo. Advertentiën20 oent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on alle andere familieberiohten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.60elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar do plaats, die zjj innemen. Tot de plaasting van advertentiën en reolames, niet afkomstig nit Z e e 1 a n d, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Adverleutle-Bnrenn A. DB LA NAB Jiz., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. Bij deze courant behoort een Bijvoegsel, dat voor zoover het niet bjj dit hoofdblad is gevoegd zoo spoedig mogeljjk wordt na gezonden. Middelburg 28 Maart. Onze kracht. De liberale kiesvereeniging Burgerplicht te Groningen heeft de vorige week een vergade ring gehouden tot het vaststellen van wijzi gingen in haar reglement. In haar nieuwe beginselverklaring spreekt Burgerplicht in de eerste plaats haat trouw aan de vrijzinnige beginselen uit. Z|j is en blgit in den diepsten grond gesoheiden van de kerkelijke partgen. Maar tevens en dit is voor ons het be langrijkste wordt duidelijker dan tot dusver op den voorgrond geplaatBt het democratisch standpunt der kiesvereeniging, waardoor zjj gescheiden wordt van de oud-liberalen. Dit standpunt sluit ina. een regeling van het kiesreoht, gegrond op het beginsel van geljjk reoht voor alle staatsburgers, voorzoover niet nauwkeurig omschreven omstandigheden hun uitsluiting in het staatsbelang eischen b een kraohtige sociale wetgeving, die den klassen str|jd zooveel mogeljjk tracht te temperen, door de maatschappelijke oorzaken, uit welke de ongelijkheid in de outwikkelingsvoorwaar- den tusschen de verschillende geledingen van het volk voortvloeit, weg te nemen of zooveel mogel|jk te verzachten. Burgerplicht aldus het berioht in de tf. R. Crt. waaraan deze bijzonderheden zjjn ontleend »heeft zioh dus niet met zooveel woorden op vrgzinnig-demooratisoh standpunt geplaatst. Dit is geschied, omdat men hot uit taotisch oogpunt niet wenaoheljjk aohtte, op dit oogenblik zioh ai te soheiden van de Libe rale Unie on toe te treden tot den Vrijzinnig- Democratischen Bond, wier programma's, wat de beginselen betreft, niet veel uiteenloopen. Het versohil tusschen beide, zoo betoogde Prol. Symons, ligt meer in het tempo dat in acht genomen wordt en in den meerderen of minderen ernst van de leiders, om woorden in daden om te zetten, dan in diepgaande beginaelversohillen". Heeft prof. Symons de door ons gespatieerde woorden inderdaad zgesproken als ze in bovenstaand verslag zgn weergegeven, dan kannen w|j niet begrjjpen, hoe men bet uit taotisoh oogpunt ongewensoht aohtte, op dit oogenblik zich af te scheiden van de Liberale Unie. Als die gespatieerde woordon tooh iets beteekenen, dan moet het dit zjjn, dat bp de voormannen der Liberale Unie minder ornBt bestaat met het omzetten van woorden in daden dan b|j de leiders der Vrpzinnig-Democraton. De veronderstelling, dat Prof. Symons het omgekeerde zou bedoeld hebben, is niet te Tg men met den geheelen verderen inhoud van het berioht, allerminst met het feit, dat Bur gerplicht, al heeft het zich niet met zooveel woorden op ons standpunt geplaatst, bljjkbaar tooh in hoofdzaak door ons beginselprogram is geïnspireerd geweeBt bjj het opBtellen harer nieuwe beginselverklaring. Maar zoodra men het uitspreekt, dat bjj de leiders der Liberale Unie minder ernst bestaat met de uitvoering van hun beginselprogram, kan eene kiesvereeniging, die zich zelf respec teert, toch moeiljjk langer bjj een zoodanige party aangesloten blpvon. Of ligt de pointe van de reden waarom men niet wensohte te breken met de Liberale Unie in de woorden «omdat men het uit taotisch oogpunt niet wenscheljjk aohtte, op dit oogenblik zich of te scheiden Maar heeft dan de door Burgerplicht gevoerde, vermoe- deiyk zeer schrandere, maar voor een buiten staander toch zeer stellig eenigszins verbijste rende politiek niet verwonderiyk veel weg van de politiek van de Liberale Unie zelf inzake het Algemeen Kiesrecht, dat door die party in 1901 in theorie wel vurig werd gewenscht maar niet op dat oogenblik? Dit niet urgent verklaren van principieele punten van het beginselprogram is juist hot criterium, waaraan onmiddeliyk te herkennen valt, het geschapen staat met den ernst der aan hangers van zoodanig program, om woordon in daden om te zetten. Moet dan van Burger plicht getuigd worden dat het even weinig erost denkt te maken met zjjn nieuwe beginselver klaring in Vrijzinnig-Democralitchen geest Intusachen verbljjdend op ziohzelf biytl voor ons deze kentering in de gevoelens van een Unie-liberale kiesvereeniging, welke uit het opstellen der bedoelde beginselverklaring biyktdubbel verbiydend de erkentenis van een eminent leider dier vereeniging als prof. Symons, dat zyn Unie-liberale geestverwanten geen eriBt maken met hun beginselprogram. Dat aan dien weinigen ernst intusschen geen diepgaande beginselversohillen ten grondslag liggen, geiyk prof. Symons meent wil er by ona niet in. Het wil, ons voorkomen dat juist dit betreurenswaardig feit een sym- toom is van eene denkwyze, geheel verschil lend van die, welke ware vrjjrinnig-domooraten vervult met geestdrift voor hun doel. W|j meenen dat dit versohil in opvatting, in leidend prinoipe, het eenvoudigst aldus kan worden geformuleerdde Unie-liberalen hebben geen centraal, leidend beginsel voor hun posi tieve actie, voor zoover deze zioh niet in anti- olerioalisme verliestde vrjjzinnigdemocraten worden bezield door hun ideaal, een samen leving te scheppen waarin ieder de gelegenheid bezitten zjjn gaven zoo ruim mogelpk te ontwikkelen en te ontplooien. De Unie-liberalen gaan, zeker, een eindweegB mede met de sooiale strooming dezer dagen die alle part pen medevoert; maar zy worden gedreven meer dan zy zelve dryven, omdat zy geon bepaald doel hebben, waarheen zy welbewust sturen, geen .kompas, om zich op te richten, geen aandrift, om de vaart te ondernemen. Het democratisch gevoel wordt by hen niet in zyn volle waarde voor de politiek erkendhun staatsidee, hun opvatting van de roeping van den wetgever in onze dagen is niet gekomen tot die klaarheid, welke slechtB het uitvloeisel kan zpn van een geestdriftigen drang in een wel afgebakende richting. Wy wenschen, dat iedere individualiteit tot haar recht kome, dat geen talent, geen kraoht ten goede verloren ga, dat ieder een in waar heid mensebwaardig bestaan kan voeren. AUeB, wat de verwezeniyking van dit ideaal in den weg staat, dient door den wetgever met kraohtige hand opgeruimd alles wat de verwezeniyking daarvan kan bevorderen, dient stand gebracht. In de anarchie op het gebied van de regeling van het productie proces, van de vermogensverdeeling, dient de wetgever in te gry'pen voorzoover zulks noodïg is tot hot bereiken van dit doelde willekeur van den economisch sterke tegenovor den economisch zwakke dient gebreideld; elke bevoorrechting waaronder anderen te Ijjden hebben dient tekeer gegaanen daartoe dienen ook in de staatsinrichting die wyzigingen aan gebracht, welke Btrekken om misbruik van macht te voorkomen. Daarom stryden wy mot alle macht tegen de misstanden in onze, op nog zoovele punten zoo,onrechtvaardig geregelde samenleving; mis standen, die dagelijks nieuwe slaohtoffers maken, wier treurig lot ons met diep mede gevoel vervultdaarom yveren wy zoo vurig voor algemeen kieBreoht, voor doortastende sooiale wetgeving, voor de reohten der vrouw, voor krachtige bevordering van volksontwik keling op lichameljjk en geestelijk gebied, voor goed loon, reoht voor den arbeider op het veld, in de mjjnen, te water, in fabriek en werk plaats, voor kinderbescherming op elk gebied, bevordering der vakorganisatie, belastingher vorming, en wat dies meer zy. Daarom ook is onze stryd gericht tegen reactie en clerica lisms voorzoover deze de ontwikkeling der individuen, de verdwpning van misstanden, de vervorming onzer samenleving in den door ons geweusehten zin tegenwerken. En zoo zyn wp dan in de eerste plaats democraat; onze vrijzinnigheid is daarvan een uitvloeisel. Bjj de Unie-liberalen komt de demooratie alB een aanhangsel by hun vrp- zinnigheid, zonder innerlpken samenhang. Is het dan te verwonderen indien in de prak- tyk opportunisme, gemiB aan ernst met do demooratie, zioh als de wrange vruoht van het Uma-liberalisme zoo vaak vertoont? V. D. veel. Maar geheel afschaften, betoogden zy,'hior mede, datzp over 1905 een dividend van van het eleotriEch licht, zal voor de beweeg- dat ging nog niot. j 8 pet zoude hebben kunnen voorstellen, zoo kracht, binnen het gebouw, 't welk 20 meter Eon tusBohen-voorstel was van do hoerende maataohappy, tengevolge van het oproer Limburg o. s., die aan den arboider het recht van i te Odessa, niet voor ruim f 60,000 aan hout appèl wenschten te geven op den kantonrechter, door brand had verloren, welke sohade niet die, als de boete hem «bovenmatig" hoog f gedekt is door de brandverzekeringepolis De voorkwam, deze kon vermindoren. Maatschappij kan voor vergoeding der schade, De heBren Lobman en Van Styxum konden I volgens ingewonnen advies, aansprakon doen zioh daarmede natuurlpk niet vereenigen, gelden tegenover de regeering van Rusland Evenmin de heer Van Katnebeek. De «contraot-vryheid" liep daarmede gevaar en bovendien vond de heer Lobman den kan tonrechter niet den aangewezen persoon om dat begrip «bovenmatig" tot zpn recht te kry'gen. Hoe verder wp met het arbeids-contraot komen, des te minder sohpnt de heerLohman voor kantonrechters iets te gevoelen. Dat is wel typisch. Maar hp had een ander vo rstel. Geeft recht van appèl voor boeten, opgelegd door «onder bazen", adviseerde hg, alsof niet van de 100 opgelegde boeten er 99 door «onderbazen" worden opgelegd! Do praktjjk van het leven komt bp deze beraadslaging sltjjd guitig om den hoek gluren. De Minister wenschto het artikel onveran derd te handhaver. Het boetensysteem was er reeds aanmerkelijk in gelimiteerd, en aau een finale afschaffing kon niet gedacht worden omdat onze industrie nog niet in dat stadium van ontwikkeling was gekomen. Wel was in «theorie" hot premiestelsel te verkiezen, waarvan dan de boeten konden in gehouden worden, maar zoo ver waren wy hier nog niet. En dan de «buitenlandsche wetgeving" Daarin was het boetestelsel ook nog ge handhaafd. Morgen komen de amendemenion wy zpn i al aan het 75e sedert den aanvang in stemming en dan zal biyken aan v Kamor geiyk geeft. Het schiet andera nog niet best op. i de Kameroverzicht Zitting van Dinsdag. De geheele dag ia heengegaan met het debat over de boetebepaling, zonder dat een resultaat bereikt werd, ondanks de voorzitter de Kamer tot na half vyf bjjeen hield. Eenmaal op den praatstoel gezeten, schonen de sprekers van geen einde te weten. De amendementen vielen als hagelsteonen op de Kamer neder. r was dan ook hsel wat versohil van mooning. Afsohaffen het geheele boete systeem wilden do heeren Nolting, Roodhuyzen, De Klerk en de Jacto ook de heer Sohaper, die het alleen nog voor arbeiders met hooger loon dan f 4 per dag wilde handhaven. Nog sterker limiteeren dan in het regeerings- voorBtel gedaan, weneehten de heeren Aal- berse o. s. In het regeeringsvoorstel wordt n.l. bepaald, dat de gezameniyke boete niet meer mag be dragen dan een zesde van het weekloon, het geen deze heeren te hoog vonden. Het zesde moeBt oen tiende worden, want dsn dag werkloon als boete drukte het huisgezin te SJENÜEMIflUE.i, em Bp kon. besluit: ie aan den directeur van het postkantoor te 'a Gravenhage P. Polvliet, op verzoek, op grond van lichaamsgebreken, eervol ontslag verleend, met dankbetuiging is aan de commies der posterpen 1ste kl. F. DamBté, op verzoek, wegens lichaams gebreken, eervol ontslag verleend aan de vrouwelpke eerste- en tweede klerken der rpkepostspaaTbank W. S. Bilder- beek en E. Kummer, op verzoek, eervol ontslag verleend. De off.-maoh. lste kl. B. de Groot wordt geplaatst in de directie der marine te Helle- voetsluis als chef der stoomwerkplaatB tevens voor den dienst der conservatie ter vervanging van den off.-mach. 2de kl. D. Klazinga, die met gomelden datum wordt op non aot gesteld. De off.-mach. 2de kl. J. Koopman en L. B. van Boven worden geplaatst in de directie der marine te Willemsoord. De audiëntie van den minister van oorlog zal Donderdag a. niet plaats hebben. Vrpdag a. zal, zooals men weet, de heer- mr H. Smeenge, voor het departement Mid delburg der Maatschappij van Nijverheid een voordracht „houden over vakonderwga. Er is gelegenheid daarbp geïntroduceerd te worden. Wp hopen dat velen daarvan gebruik zullen maken. Het onderwerp is aantrekkeiyk en voor velen hoogst belangrpk, vooral ook in verband met de kwestie van het vakonderwps (ambachtsschool) hier ter stede. De samenkomst wordt gehouden in de boven - zaal der sooieteit Ds Vergenoeging en vangt te aoht nren aan. Voor de opvoering v^n Het Kind van Staat, Zaterdag in o n z o n schouwburg, zpn op alle rangen nog enkele plaatsen open. Het stuk is Dinsdagavond in den stads schouwburg to Amsterdam gegeven. Gio laat zioh in het Bbld zoer gunstig over de opvoe ring uit. Als vrijzinnig oandidaat voor lid der Provinoiale Staten in het district Mi d d el- burg wordt genoemd de hoor H. P. den Bouwmeester. eden herdenkt J. J. Bos, letterzetter bp de firma Aaer Zoon alhier, den waarop hy vóór 25 jaar bp haar in dienst trad. Door zyn patroon werd hem als erkente lpkheidabewys een enveloppe met inhoud over handigd. In een vertrouwelijke circulaire aan aan deelhouders deelt de direotie van de maataohap py Houthandel voorheen Q. Alberts Lzn Co. a 1- daartoe heeft zp reeds stappen gedaan. Ver volgens kan de Maateohappjj aanspraken doen gelden tegen een groote financieels buiten landsche instelling, die by het doen dor voor schotten en dekking der risico's, niot over eet komstig de instructiëa der direotie van de M»at6chappp gehandeld hesft. Ook in dio richting zpn door de direotie stappen gedaan. Ia overleg met de commissariBBen heelt de direc'ie besloten het bedrag van het verbrande hout ten volle uit de winst van het loopende jaar te reserveeren en aan de aandeelhouders pet. dividend uit te Dinsdagmiddag vergaderde in het Schut- lershoj alhier het Comif 6 van het Crediet fonds, opgericht door de vereeniging Handels- ten bate van de door de watorsnood in hun bedrjjf bedreigde handelaren in onze omgeving. Deze vergadering werd bygewoond door do heeren Mewsen, voorzitter van den Ned. Mid denstandsbond te Amsterdam, mr P. Dieleman en jhr Vau Panhujjs, die zioh bereid hadden verklaard het «Credietfonds" van advies te dienen. Mededeeling werd gedaan van verschillende ingekomen stukken, waaruit de sympathie bleek, die het plan allerwege in den lande heeit verwekt. Van uit versoheidene plaatsen weid toezeg ging gedaan, dat ten bate van het Credietfonds zal worden gewerkt. Ruim f 5000 is reeds toegezegd. De Voorzitter van den Middenstandsbond overhandigde een bedrag van f 250, hom, door iemand die onbekend biyven wil, als gift voor het fonds medegegeven, welke som onder har- telpke dankzegging werd aanvaard. De vergadering verklaarde geheel aoooord te gaan met het ingezonden stuk vau den secretaris in de Middelburgsche eourant. Uitvoerig werd van gedachten gewisseld over de vraag aan wie voorsohotten zullen worden verleend. Besloten werd op die plaat sen, welke door de ramp getroffen zpn, oom- misBies van onderzoek te benoemen, die con scientious zullen overwegen wie in de termen valt om van het fonds te genieten. De oommissies zullen worden gebonden aau een instructie, waarvan het concept door mr P. Dieleman zal worden ontworpen, en waar over een volgende vergadering definitief zal beslissen. Zooveel eenigszins mogeljjk is, zullen waarborgen worden gesteld dat de gelden nuttig worden besteed. Mede ten opzichte hiervan zal overleg den gepleegd met het provinciaal Comité. De heeren Dieleman en Van Panhuya ver klaarden zich bereid als permanente commissie van advies op te treden, de wensohelpkheid uitsprekende dat de oommiseie worde aangevuld. Bereids waren stappen in die richting door het Comité gedaan. De heer Mewsen gaf de verzekering dat 'andelsbeiang's optreden in de kringen van den middenstand algemeen sympathie had gewekt. groote bedragen, reeds toegezegd en inge zonden, zullen zeker door andere worden gevolgd. Te Amsterdam, Utreoht, Leiden en Den Haag zullen vermoedeiyk deze week snb-oomité'i gevesrigd worden. De heor W. KoBten, leeraar aan de H. B. S te Middelburg, heeit zioh bereid verklaard als boekhouder van het fonds od te treden. Uit Vlisiingen. De voorloopig vastgestelde kiezersiysten voor 19C6 wjjzen aan 2434 kiezers voor de Tweede Kamer, 2408 voor de Provinoiale Staten en 2268 voor den Gemeenteraad. Ten vorigen jaro waren die cgtors respec tievelijk 2404, 2366 en 2207. lang en 9 meter breed wordt, eene inrichting worden gemaakt met zuiggasmotoren. De werkzaamheden tot oprichting zullen zoo spoedig mogeljjk een aanvang nemen. Te Hnnsweert kwam Dinsdag met belangrpke schade binnen het aakeohip St. dntoine, schipper Pols. Het vaartuig was op de Schelde door een zeeboot aangevaren en heeft de lading moeten lossen. LETTEREN ~EN KUNST. Mevrouw J. Cohon GostohalkBonger, de eigenaresse van de thans in StJoris al- r tentoongestelde collectie schilderyen van Vincent van Gogh, zendt ons een verzoek om rectificatie, naar aanleiding van het vermoeden, in ons verslag uitgesproken, over den verkocp van de beste werken uit de collectie véér deze hior ter stede kwam. Hoewel de sohrjjfster ook in haar brief toe geeft dat er enkele mooie Van Goghs overge gaan zjjn in particuliere oolleotiea en musea, voornamelijk in het buitenland, big kt toch het in ons verslag uitgesproken vermoeden, en de daaruit te maken oonolusie niet geheel juist zyn geweest. Uit de collectie, die ongeveer 400 nummers telt, werd dezen zomer, in overleg met mevrouw Oldenzeel in Rottordam, een keuze godaan van 50 der belangrpksten om die in haar kunst handel te exposeeren. Vandaar gingen dezelfde aohildei jjen naar Middelburg. «Het is dus niet maar zoo'n inferieur oversohot, maar een keus van de beste Van Goghs dio thans bp u ge ëxposeerd zpn en waaronder ecnigo van do allerbeste die niet te koop zgn gor/ocst .i zullen zpn". We willen hier alleen bp opmerken dat de gedachte aan een «inferieur overschot" ai» bjj ons is opgekomen, en dat het wol wat kras is die gedaohte uit ons verslag te lezen. Onze eenige bedoeling was er op te wpzen dat er ook nog itodere schildorjjen zyn, waar onder van de allerbeste, zoodat, om een voor beeld te noemen dat wp reeds aanhaalden in ons verslag, men van de Brabantsche periode meerendeels studies ziet, terwyi het hoofdwerk De aardappeleters ontbreekt. Dat is geen ver- wpt, maar de bezoeker dient er toch rekening mee te houden. En daarom vestigden wp er de aandacht op. )e uitvoering, zooals gemeld, door vor- schillende vereenigingen to S o n b u r g, f e geven ten bate van de watersnood-slaobtofferB, iB bepaald op WoenBdag 4 April. Maandag werd de vrouw van een land bouwer te Grjjpakerke door een beet van paard zoodanig in haar aangezicht verwond dat geneeskundige hulp moest worden ingo roepen. Te WeBtkapelle zal het bestaande kustlicht op den kustliohttoren worden ver vangen door eene eleotrieohe verlichting van enkele miilioencn kaarsenlioht-storkte, welk licht van uit zee op' versoheidene uren afstands zal kunnen worden waargenomen. Voor het drpven der dynamos, ten behoeve De heer F. Tartaud, de bekende tooneel- ipeler, lid van het Rotterdamsohe Tooneelge- zelsohap, die dit seizoen ook teMiddolbnrg optrad in .Mm» H>bbs en Het Duel, vierde Dinsdagavond, zpn 25jatig jubilé. De groote schouwburg in do Aert van Nes- straat te Rotterdam was op alle rangen ge- vnld. Honderdon moesten worden teruggezonden. Tal van bewjjzen van waardeoring vielen den jubilaris, die in Weldoener der Menschhad op trad als dokter Marius, ten deel. Na het tweede bedryf word de heer Tartaud gehuldigd met een overvloed van ruikers, bloemstukken en kransen. De directeur, de heer P. D. van Eysden, staande in den kring van al de artisten, sprak den heer Tartaud toe, dankte hem voor den y ver en de toewjjding, steeds aan den dag gelegd, en rangschikte hem onder de eerste kunste naars van het land. Versohillende sprekers voerden het woord en boden kransen en geschenken aan. Onder de laatsten behoorden van do feestcommissie een gouden horloge met ketting en een ver- oouvert, van de kameraden twee groote etsen enz. By al de toespraken werd harteiyk geklapt in de zaal en dat applaus maakte bp de schet terende faniareB een eoht feestelpken indrnk. Maandagavond a. a. geeft Mozes Mirsky zpn afscheidsconcert te Amsterdam. De helft van het batig saldo komt ten voordeele der slachtoffers van den watersnood in Zeeland de Vereeniging tol steun aan doortrekkende Emigranten. Ook door verschillende vereenigingen in vele plaatsen van ons land worden mot dit doel lieida- digheidsconcerten en voorstellingen gegeven. Ook door het regiment grenadiers en jagers te 's-Hage wordt zulk eene liefdadigheids voorstelling gegeven. Do Koningin heelt, als bljjk van ingenomenheid daarmoe aan den oom- mandant het voornemen te kennen gegeven, aan de gevormde commissie, reproductiën te doen toekomen van door H. M. persooniyk vervaardigde photographieön- Ook te Apeldoorn iB een watersnood-comité gevormd waarin de heeren H. R. J. Tutein Nolthenins, mr J. G. van Deinse en P. de Maret Tak zitting hebben. Vanwege het beBtnur der Vereeniging van Arrondissements-Schoolopzieners zal een verzoek

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1906 | | pagina 1