MIDDËLBURGSGHE
COURANT.
N°. 72.
149* Jaargang.
Maandag
1906.
26 Maart.
Watersnood in Zeeland.
Uil Stad en Provincie.
1
6.38
T.88
i) 8.65
8
5
8
S 10.14
D
111.15
Venloo
valuwe.
Neemt
6.16
5
6.3
0
7-26
3
8.1
3
§•88
8.44
Deze couraut verschijnt dagelijks, met uitzoudoring vau Zon- eu Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER, VERWACHTING EN BAROMETER.
4 Maart 8 u. vm 38 gr., 12 u. 41 gr., av. 4 a. 40 gr. F. - Verwacht: matige tot krachtige N.O.
tot N. wind, zwaar bewolkt of betrokken lucht, waarachgnlgk aneeuw en dezelfde tomperataur. Baro
meterstand: hoog ate 768.2 te Stornoway laagste: 745.2 te Swinemuende.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
allo andere familieberichten en Dankbotuigingon van 17 regels 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaaating van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Z e e 1 a n d, betrtfl'ende
Handel, Ngvorheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE
LA HAB .0 7,., N.Z. V oorburgwal 266, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel
Middelburg 24 Maart.
Zeeuwsche Omtrekken
Hij had gehuild als een kind.
Daar lag al zijn hebben en houden tegen
den grond. Alles was vernietigd. Hij was
totaal geruïneerd.
Wij konden niet anders dan hem tot
deelneming de hand drukken.
En toen hij gekalmeerd was, bij hem de
hoop wekken op hulp die hem verleend
zou worden.
Maar tocher was zooveel verloren of
bedorven waaraan hij door oude herinne
ringen gehecht was.
En dat kreeg hij toch niet weer.
Of niet, zooals het was geweest.
Hij was een van velen, die in hot land
van Hulst den slag gevoeld had van hot
noodlot, dat zoo zwaar drukte op dat deel
van onze provincie.
Wat wij daar aanschouwden, maakte
precies denzelfden indruk als de tooneelen,
die op Tholen te zien waren. In hoofdzaak
is de beschrijving, van dat eiland en van
Oud-Vossemeer gegeven, van toepsAsing op
het sohouwspel in genoemd land en te
Kloosterzande.
Gingen wij ze beschrijven, wij zouden
niet anders kunnen geven dan herhalingen
van het in ons nommer van Dinsdag ge
schetste met veranderde plaatsnamen.
Bij zijn ontstaan was de ramp verschrik
kelijk, angstwekkend, overstelpend, verplet
terend.
Nu, na eenige dagen nadat alles gebeurde,
was het schouwspel kil, indrukwekkend
door zijne kalmte, maar niet verschrikkelijk.
Wij stonden daar Maandag voor die groo'te
plassen voor het water dat zooveel hhd
vernield en nu, onbewust van al het kwaad
dat het had aangericht, zoo bedaard klotste
tegen de dijken en do opgeworpen dammen,
om straks allicht bij het opsteken van den
wind weer, bruisend en kokend, te beproe
ven ook daardoor heen of overheen te slaan
en nog meer onheil te stichten.
Maar men houdt de wacht.
Het akeligst was ook hier het zien van die
verlaten hoeven met open deuren van
woningen en schuren, alsof ze nooden tot
spoedigen terugkeer.
Dat verdronken Kloosterzande, waarvan
de kerkspits en een schoorsteen hoog boven
het water uitsteken, terwijl de woniDgen
gebouwen ondermijnd worden door het
zilte nat.
De eerste, dien wij bij de groote plas
ontmoetten, was de bekende heer J. vanArent-
hals, de man die zelf zwaar getroffen was.
Wij waren in Hulst al bewogen door den
eenvoud van zijn „Bede om hulp", namens
de bewoners der ondergeloopen poldert
„Aan onze vrienden landbouwers doen
wjj een beroep om ons gevlucht vee goed
te verzorgen tot nadere maatregelen zijn
genomen."
Wat geeft zoo'n eenvoudige bede te donken!
Hoe daaraan voldaan is, weten wij.
Onder de bede was namens het bestuur
der afdeeling Axel van de Zeeuwsche Land-
bouwmaatschappij gemeld dat men zich kon
wenden tot dat bestuur en dat het vee
kosteloos gevoed en gestald zou worden in
het land van Axel.
En den ganschen weg over van Hulst
tot Kijkuit, waar de tram niet verder reed
dan tot den wissel, om daar te stuiten op
een inderhaast opgeworpen dam, hoorde
men klachten en droeve verhalen.
Daar reden of liepen ons tegemoet wagens
met een armzalig boeltje eropvrouwen
mannen met al hun bezitting in hun armen
of op hun rug.
Maar tegelijkertijd odroevig contrast
wagens vol sparregroen en sparrebooüien
meestal gebruikt bij feestgetjj, nu om te
dienen tot het dichten der gaten.
En onder al wat zioh bewoog op weg
naar het overstroomde land hoorden wij
typisohe gesprekken. Een eenvoudige ziel
vertelde in goed geloof dat die ramp een
straffe Gods was en dat het geld, door de
Koningin gegeven, alleen was bestemd voor
het land van Hulst.
In die meening stond zij niet alleen,
Op dien Maandag was het bezoek vorro
van druk.
Dat was Zondag tevoren anders.
Dien dag had men op één punt in
een uur tijd 150 fietsers getold.
Maar beter dan kijkers waren de mannen
van do daad.
Wij noemen geen namen, want wij zouden
dan allicht te kort doen aan deze of gene.
Maar ze zijn ons genoemd de mannen
die door flink initiatief en krachtige leiding
de ramp hebben beperkt zooveel zij konden,
hulp hebben gebracht waar die noodig wa9,
maatregelen deden nemen voor do toekomst.
En dat alles is geen kleinigheid.
Wie zag hoe het water telkens weer dooi
de gaten, in dijken geslagen, terug en dan
weer binnen vloeide, staat verstomd over
kracht van dien vijand, eu beseft wat
er geëischt wordt om het gevaar te keeren.
Er waren er die drie dagen en drie
nachten op den dijk hebben gewerkt.
Kistingen en dammen zjjn mot Bpood
gelegd om het droog gebleven land van
Hulst te behoeden.
Die krachtsinspanning, dio daden van
cordaatheid, de algemeene medewerking om
den nood te helpen lenigen, zo zijn de
lichtpunten, waarop wij thans bij voorkeur
moeten staren.
Het gebeurde ligt er nu eenmaal toode
handen moeten nu oit de mouwen gestoken
worden om te herstellen wat hersteld moet
worden.
Wij willen ons verder niet verdiepen in
de vraag of hier of daar soms te kort is
geschotendat make men later uit in col
ges, die verantwoordelijk waren.
Want in deze is gissen vaak missen.
Over het geheel is er flink gehandeld,
er krachtig opgetredenwerd er goed
geholpen en ruim gegeven.
Dat is de verbljjdende indruk van het
droevige feit dor noodlottige gebeurtenissen
op Maandag 12 Maart en volgende dagen.
Of
Onze Koningin heeft veler, zoo niet aller,
harten gestolen in Zeeland.
Er was reeds gefluisterdwaarom komt
de Prins niet eens kijken naar ons geteisterd
nd?
Er waren echter gewichtige redenen die
hem beletten dit spoedig te doen.
Maar ziet: plotseling komt de mare dat
beiden, èn Koningin èn Prins, naar Tholen
komen.
En eenvoudig, zonder vertoon, ziet men
hen daar verschijnen en toont H. M. hoe
zij niet opziet tegen vermoeienissen, en hoe
deelnemend en innemend zij is.
Vrijdag nieuwe verrassing.
Het vorstelijk echtpaar vorsohijnt op eens
te Vlissingen om naar ZeeuwBoh Vlaan
deren over te steken.
En een voor een man reeds vermoeiende
tocht wordt door H. M. ondernomen mot
ene hoogst bewonderenswaardige cordaat
heid.
Men had, zooala een onzer, die het
gezehchap heeft gevolgd, moeten aanschou
wen hoe onvermoeid en flink zich
Koningin toonde; hoe zij niets ontzag om
zooveel mogelijk te zien en te hooren
Het waB een kranige tocht dien zij maakte.
Leerzaam ook voor haar zelve.
Bij een officiëele ontvangst, bij een be
zoek, met al de drukte en praal van feesten
had H. M. Zeeland, met hare bijzondere
ligging, hare eigenaardige toestanden, de
gevaren, waaraan het blootstaat, niet boter
kunnen leeren kennen dan nu te midden
e rampen, de ellende die onze pro
vincie thans ondervindt, loopendo langs de
moeilijk te begane wegen, te midden dor
stilte en de angstige rust van overstroomde
landen.
Koningin Wilholmina deed een uitste
kende daad, die lang in 't
blijven.
Sedert 1868, toen Koning Willem III
Zeeuwsch Vlaanderen bezocht, verscheen
daar geen vorst nit het Oranjehuis.
Nu staat weer daarnaast, en nog hooger,
io de gesohiedboekon van onze Provincie
het verschijnen, zij het ook kort, van onze
Koningin op Dinsdag 20 en Vrijdag 23
Maart van 1906.
Nu nog een paar andere opmerkingen,
met al het voorgaande niet in verband
staande.
Waar in onze omgeving het voornaamste
middel van vervoer, door overmacht go-
dwongen, zijn taak niet geregeld kan ver
vullen, is wel te meer noodig dat de andere
hun dienst op tijd volbrengen.
En dat laat wel eens te wenschen over.
Dit ondervonden Maandag, toen ook wij
's morgens per tram naar Vlissingen reden
om de boot naar Neuzen te halen, eenige
medereizigers.
Op de Markt te Middelburg ging een
paard op hol.
Dat schouwspel lokte den machinist van
do tram tot van-nabij-aanschouwen. En om
volop daarvan te genieten, liet bij zijne
machine in den steek. Maar hij veroor
loofde zich dat genoegen ten koste der
reizigers, want de tram vertrok daardoor
zeven minuten te laat.
En wie nu weet hoe kort de tijd is en
hoe betrekkelijk groot de afstand van do
Keersluis naar de aanlegplaats der booten,
zal zioh niet verwonderen dat menscheu
met korte beenen en misschien kortademig
juist op de ponton kwamen toen de boot
vertrok.
Een zestal ondervonden die teleurstelling.
En dat wijl de machinist zooveel belang
stelde in een hollend paard
Is er niet een bepaling dat de politie
moet toezien op het tijdig vertrek van de
trams
Zoo'n enkele maal zullen wij hot haar
niet kwalijk nemen dat zij iets door de
vingers ziet.
Maar in deze dagen
Wie geen gelegenheid had om die te aan-
schouwen, hg verechaffe zioh de photographici!n
nit die verwoeste streken. Er zgn zeer mooie,
die een duidelgk beeld geven.
De gemeenteraad van Middelburg
heeft Woensdag een flink besluit geno-
i, toen het besliste dat een nader onder
zoek zal worden ingesteld naar het gebeurde
in bet Gasthuis.
Wij verheugen ons daarover.
Zoo alleen kan er opheldering komen in
>ze nu nog duistere zaak.
En tevenB kan thans niet langer beweerd
worden dat men deze treurige kwestie in
den doofpot wil doen.
De vraag rest nu: zal het Dagelijksch
bestuur de opdracht aanvaarden?
Doen burg. en weth. dit niet, dan zouden
e zeggenlaat de Raad als leden dor
commissie van onderzoek aanwijzen hen,
die bekend zijn met de eischen, aan een
enquête te stellen, en op de hoogte vooral
van de leiding van een verhoor in belangrijke
kweBties.
Ten slotte een plaats aan een woord
waordeering, dat uit Goes tot ons komt.
Van daar schrijft men ons
Kleinere plaatsjes hebben zoo van hunne
eigenaardighedenmen komt meer met
elkaar in aanraking, men kent vrijwel
eikaars intimiteiten, men lastert elkaar
moor dan in grootere plaatsen, maar ook
men waardeert meer dengene, die zioh voor
algemeen belang inspanning getroost,
zijn werkkracht daarvoor over hooft, zich
zelfs dientengevolge onaangenaamheden be
rokkent.
Uit den aard der zaak is het aantal
laatst bedoelde personen in een plaatsje
van beperkten omvang niet zeer groot.
Want in zulk een persoon wordt veel ver-
eischtijver, toewijding, karakter, bekwaam
heid en onafhankelijkheid. Vooral dit
laatste is een onafwijsbare eisch; iemand
die anderen naar de oogen zien moet, kan
ig (uit eigen belang) niet altijd
oordeelen en handelen als 't algomeen
belang dit zou meebrengen. Met een variant
op Sohiller kan men zoggen van oen zoo
danig man
„Kan hij niet allen gevallen,
Hij maakt het menigeen naar den zin
Velen gevallen gaat bezwaarlijk."
Naast enkele andere personen, heeft zioh
sedert een reeks van jaren in hooge mate
verdienstelijk gemaakt voor de plaats zijner
inwoning de heer J. J. Ramondt.
Goesenaar van geboorte, is hij, in weer
wil van oene veeljarig verblijf in de tropon,
Goesenaar gobleven.
Na zijn terugkeer uit Indië werd de heer
Rainondt al spoedig gekozen tot lid van
don Raad, en hij is dat gebleven tot voor
korten tijd; zijn laatste verkiezing zelfs
zonder oppositie, omdat men in hem niet
een partij-man pur sang zag.
Zijne mederaadsleden kozen hom al spoe
dig tot wethouder, en wat hjj als zoodanig
met burgemeester mr J. G. de Witt Hamer
en zijn collega wethouder J. J. Ochtmau,
later W. F. K. Lenshoek, voor de gemeente
tot stand heeft gebraoht, ligt allen Goose-
naars nog versch in het geheugen.
Aan de werkzaamheden van het destijds
iopulaire „Comité voor Schoolverzuim"
nam hij met hart en ziel deel; als lid der
Plaatselijke Commissie van Toezioht op
het L. O. heeft hij deel gehad aan de ver
beteringen, destijds bij het L. O. aange
bracht, ön eindelijk wa6 de heer Ramondt
gedurende zijn laatste jaren als Wethouder
voorzitter van de gemeentelijke commissie
voor de gasfabriek, eene inrichting, sedert
de overname door de gemeente geheel ver
bouwd, vernieuwd, kortom niet to verge
lijken met het gebouw, indertijd door de
gemeente overgenomen.
En wanneer men nu bedenkt, dat dit
alles uit een bekrompen beurs eu met
schrale middelen moest tot stand gebracht
worden, dan is 't duideljjk, dat veel ijver,
ook en niet minder veel zeeman
schap noodig waren, om „het roer der
stad" recht te houden. En dat dit gelukt
mag voor hen die dit moesten doen een
groote eer geacht worden.
Nadat do heer Ramondt met het woord,
met de pen, door de daad de openbare
k zeer gewiohtige diensten had bewezen,
hij sedert een paar jaar in hot amb-
tolooze leven getreden. Hij meende dat
jeugdiger krachten hem moesten vervan-
Of de heer Ramondt niet in staat
zou geweest zijn nog een periode als wet
houder mee te makenmisschien in nog
hooger positie [mr J. G. de Witt Hamer had
ontslag genomen] aan de gemeentebelang-
rijke diensten te bewijzen menig Goe
senaar is in dat opzicht ©ene andere mee
ning toegedaan dan de heer R. zelf. Maar,
het is niet iedereen gegeven om in te zien,
dat „zjjn tijd van gaan" is aangebroken.
De Genestet's „Liedje van Verlangen"
op ozoovelen van toepassing.
De heer Ramondt gaat binnen enkele
dagen onze gemeente verlaten, en daarom
achten wij het een plicht van dankbaar
heid hem in deze regelen te gedenken.
Aan de stad zijner inwoning, aan de in-
zotenen, arm en rijk, hoog en laag, heeft
hij eenige uiting van erkentelijkeid ruim
verdiend.
En met leedwezen ziet men hem heen
Het telegram van den redacteur van het
plaatselijke orgaan heelt dan ook geen invloed
gehad op de voornemens der Koningin, die
reeds vastgesteld waren, voordat het zelfs nog
ontvangen was.
Indien prins Hendrik niet in het baitenlamd
had vertoefd, had het bezoek eelt» reeds één
dag vro-ger plaats gehad.
Ter voorkoming van sohoeve voorstellingen
zjj dit hier even medegedeeld.
gaan.
Wij ontvingen nog do volgende bijdragon
van leorlingon van school K, hoofd de hoor
P. W. van Milaan, f 14J. M. te 's Bosch
5; A. A. f 0.35; los geld f 1; totaal
f 538.43.
PROVINCIAAL
77ATBBSNOOD-COMITÉ.
Bij uen penningmeester van dit comité
zijn nog ingekomen de volgende gifton
Uit Zeeland: A. H. i 50en J. A.
W. D. f 7.50beiden Middelburgvan do
Goescho Commissie f 4850Gesticht St.
Michael, Sas van Gent, f 10; 't Comité te
Ellemeet f 230; 't Comité te Waarde
f 341.70; Afd. Oostburg Mij Landb. en
Veeteelt f 50Leerlingen Christelijke school
Kapelie—Biezelinge f 14.05; Collooto open
bare school Oostkapolle f21; en school
kinderen te Nisse f 7.25.
Uit b i n n en - e n b u i t e n 1 a n d V.
P. to W. f 100; Comité, Lekkerkerk,
450N. N., Amsterdam, f 100 mr J. H.
Lidem, f 2.50 W J. v. W. R., Leeuw
arden, f 100 R., Schagen, f 100A. S.,
Rotterdam, f f 2000J. v. B., idem, f 5
wed. H. G., Brielle, f 10M. J. A., Pernis,
1.50 W. K. B. f 50K. f 375E. J.
W. P. M. f 10V. f 2.50„Een Zeeuw
sche", Dordrecht, f 25H. H., Zwolle,
f 2.50 dr D. J. B., Lichtenvoorde, f 10
K. S., Meppol, f 2.50Ieerlingon openb.
school te SpijkeniBse f 14.52»; A. L. K.,
Leiden, f 10; J. v. d. B., Utrecht, f 10;
V. R. on J. H. K., Leiden, f 15P. F. B.,
Bloemendaal, f 25 G. v. d. B., Groesbeek,
f 25en V. C., Biarritz, f 50.
V erbetering.
Off. veldartillerie Bergen op Zoom sohon-
ken niet f 25 maar f 75.
HET BEZOEK DER KONINGIN
AAN THOLEN.
Men Echrjjft ons uit Den Haag:
Naar aanleiding van het eerste bezoek, door
3 Koningin aan de door watersnood geteis
terde streken in Zeeland gebraoht, werd o. m.
vermeld, dat dit bezoek uitvloeisel zou zgn ge
weest van een telegram, door den redacteur
van een plaatselijk orgaan direct aan H. M ge
richt met verzoek om persoonlijk de jammer-
ljjke gevolgen van de overstroomingen in
genBCliouw te komen nemen.
Hoe aardig ook deze voorstelling moge
wezen, juist is zg niet, en naar ons van
bevoegde zjjde werd medegedeeld, is aan de
uitwerking van dit telegram al te veel waarde
gehecht.
Reeds onmiddellijk na de ontvangst van do
eerste berichten over den waternood in Zeeland
heeft de Koningin haar verlangen te kennen
gegeven om zioh persoonlijk van den toestand
de hoogte te stellen. En als een treffend be-
wjjs hoe H.M. zich van den beginne at aan voor'
deze zaak heeft geïnteresseerd, diene dat zjj
dadelijk de landkaart van Zeeland liet komen
bij haar aanstaand, nu reeds afgelegd
bezoek beter bekend te zgn met de topo
grafische gesteldheid der ondergeloopen polders
en teneinde een gemakkelijker overzicht
verkrjjgen, met verf en penseel voor eigen
gebruik een landkaart heeft vervaardigd mot
de geteisterde polderi daarop aangegeven.
Naar wg in 't kort reeds meldden, zal heden
over aoht dagen, Zaterdag 31 Maart, in den
schouwburg te Middelburg door eenige
offioieren, iu garnizoen te Haarlem, Den Haag
Den Helder en Amsterdam, opgevoerd worden
Het Kind van Staat, dramatisoh tafereel in dne
bedrijven (4 tafereelen) van H. J. Schimmel.
Zooals bekend, had die opvoering ook plaats
op Het Loo voor H. M. de Koningin en Prins
Hendrik, en werd zg tevens in andere plaatsen
gegeven ten bate van het Fonds tot opriohting
van een standbeeld voor Btadhouder Willem ID.
Voor onze stad is men, bewogen met het
lot van zoovele zwaar getroffenen in Zeeland,
van den eenmaal vast aangenomen stelregol
afgeweken en heeft men de netto opbrengst
beBtemd, in plaats voor het fonds tot oprioh
ting van een standbeeld voor Stadhouder Wil
lem IET, voor de slaohtoffers van don water
snood.
Een uitstekend idee voorzeker, dat wel zal
bevorderlijk zgn aan een zeer talrijke opkomzt.
Bovendien de opvoering voldeed overal bui
tengewoon.
Van N(ouhugs) sohreef na die der vorige
week in Den Haag, ook in tegenwoordigheid
ran het Vorsteljjk eohtpaar en de Koningin-
Moeder, o.ft.:
•Wat de vertooning aangaat al onthoud
ik mjj van vergelijkende beoordeeling der me
dewerkenden moot ik toch hulde brengen
aan de leiding die hier zulk een in alle op-
chton atjjlvol geheel wist to eoheppen. Dit
maakte zien en hooren tot een genoegen. En
mfin gewone houding tegenover de prestaties
dillettanten behoeft mg niet te verhinderen
een PrinB de eere te geven die hem toekomt
en als bizonder zuiver te roemen wat Witt
Wjj kunnen nogmeedeelen dat de Yereeni-
ging voor Imtrumenlale Muziek welwillend hare
medewerking heeft toegezegd j en dat buiten
gewone zorg zal worden besteed aan het uiter-
ljjk der voorstelling, dank zg de medewerking
van eenige ingezetenen.
Het geheel zal das een zeer goed versorgde
opvoering zgn, die veel kanstgenot verschaft
en een gang naar den Sohouwburg overwaard is.