MIDDELRURGSCHE COllRANT. Donderdag 8 Maart. Het Tooneel, Uit Stad en Provincie. N°. 37. 149" Jaargang. 1906. Dcxe courant verschijnt d a g e 1 ij k amet uitzondering van Zon- en ïoestdagon. Prgs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2 Afzonderlijke nummers kosten 5 cent, THBRHOHIBTEB, VERWACHTING EN BAROMETER. 7 Maart 8 u. vm 52 gr., 12 o. 62 gr., av. 4 u, 61 gr. F. V e r w a o h t matige Z.W. wind, lioht- bewolkte lucht, droog weer en dezelfde temperatuur. Barometoratand ho o g b t e 775.8 te Nico laagste: 736.9 te Haparanda. AdvertentiënSO oont per regel. Sij abonnement tcoI lager. Geboorte-, deed- en allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regola f 1.50elke regel mee 20 cent, Boolames 40 cent por regel. Groote letters naar do plaats, die zjj innemen. Tot de plaatsing va* advertentiën en reolamos, niet afkomstig nit Zeeland, betredende Handel, Ng verheid e* Geldwezen, is goroohtigd het Alganaaan Advcrlonlli-Bann A. DM IA-HAB Al., l.X, Taarbirgnal 366, Amitordau, Middelburg 7 Maart. Onze „Revolutionnairen,'' Het spookt nog altgd in de Sociaal-demo cratische Party. De revolutionnaire opleving, waarop wg eeni- gen tgd geleden wezen, is nog niet geluwd, en het aooiaal-democratische lid der Tweede Kamer, de heer J. H. Schaper, vindt het noodig in Hel Volk van 3 Maart j.l. zgn waarschu wende atem te doen hooren. J^Hg vindt de teekenen in zgn eigen partg zoo bedenkelgk, dat hg niet geaarzeld heeft om aan het bestuur der S. D. A. P. de navol gende ontwerp-reaolutie voor te stellen, die echter door dat bestuur geketst is en dus niet op den beschrgvingebrief van het aanstaande congreB der partg zal voorkomen. De ontwerp-resolutie luidt: »Het kongres, konBtateerendo dat in den laatsten fgd in redevoeringen en geschriften door voorname woord- on penvoerders wedorom wordt gespro ken van ilen dag der dagen", die wellicht, door de omstandigheden in het buitenland zou kunnen komen; van de groote dingen" die ons wachten en ons »gereed moeten vindon"; dat wg moeten »gereod zgn" om »de leiding der maatschappg te aanvaarden" en om >de staatsmacht der bourgeoisie over te nemen"; dat de eindstrijd nadert enz., daarbg klaarblgbe- Igk doelende op de mogelgk- of waarschgnlgk- heid van de spoedige komst van een vrg plot- nelingen ommekeer, gepaard gaande met ge weld of althans akuten stigd, waatbg de ar beidende klasse in het bezit zou komen van de politieke macht; van oordeel, dat deze talitiekwël er toe leidt, le. dat een oogenblikkelgke opwinding wordt verkregen, 2e. dat onvervulbare verwachtingen worden opgewekt, welke op groote teleurstel ling moeten uitloopen en 3e. dat de aandacht wordt afgeleid van don Btrgd om direkte ver beteringen van hervormondon. aard op den hui- digen grondslag der maatschappg, doch niet om de partg en de arbeidersbeweging degelgk op te bouwen en propaganda te maken onder de onbewuste masfa; stemt met deze Btrgdwgze niet in en verklaart haar integendeel voor verwerpelgk." Al brengt dit ontwerp het nooit verder dan tot den toestand van ongeboren vrucht, het is te kostbaar om het niet in verband met de rest van het artikel, waarin het voorkomt, eenigs- zins van naderbg te beschouwen. De heer Sohaper, zoo blgkt wel, heeft zgn nuchteren kgk op do dingen nog niet verloren. Maar men kan datzelfde van velen van zgn medestanders niet zeggen. De heer Troelsfra verklaarde op 22 Januari jl.»De Nederlandsche bourgeoisie heeft uit geregeerd" en verder: »Wg moeten gereed zgn om de staatsmacht der bourgeoisie over te nemen." Do hoer Troslstra sprak bg die gelogenhoid al. over de Russische revolutie: geen wonder, dat het bg hom dus eenigazins ging spoken. De heer Gorter sohtgft een. nieuwe brochure Ditmaal willen wg allereerst wgzen op het Bpel. En wg doen dit vooral om onze bewondering nit te spreken voor mevrouw Theo Mann- Bouwmeester, die als Suzanne (CAnge ons kunBt deed aanschouwen, zeldzaam schoon, eene' oreatie, zoo af, zoo doordacht, zoo tot den einde toe volgehouden, dat zg op nieuw bewees in haar genre onzo eerste actrice te zgn. En dit zal te meer beaamd worden door ieder die de verscheidenheid van rollen kont, welke zg vervult. Het laatst dat wg haar zagen, was 20 De cember 1904 als Yannelta in De Roode Toga, waarin zg ook zulk aangrgpend spel te zien gat. Jammer dat wg haar hier niet meer aan schouwen 1 Er is reeds in 't bgzonder gewezen op den rgkdom der toiletten, die mevrouw Mann in De Keerzijde der Groote Wereld te zien geeft. Niet te veel heeft men daarvan gezegd. Eene zeldzame verscheidenheid wa3 een lust voor de oogen; voor de dames vooral. Naast mevrouw Mann dient de heer Clous genoemd te worden. Het is een dankbare rol, die van Olivier de Jalin, al gevoelen wg ook voor dezen persoon geen sympathie. Het woordenduel tusschen hem. en. .Suzanne wekt belangstelling, maar beiden moeten elkaar gewaagd zgn. Na zullen wg niet zeggen dat dit stseds het geval wasmaar op zeer vele ^ogenblikken speelde en sprak de heer Clous en zegt, dat de eindstrgd van den arbeid tegen het kapitaal nadert, dat die eindstrgd wellicht dichterbg is, dan de sociaal-democraten ver- moedon. En een mgnheer in De Nieuwe Tijd komt dit nog wat aandikken en meent, dat het bg zgn partggenooton thans zekerheid gaat worden, dat do eindstrgd van het proletariaat om de macht, in den staat nabg is Inderdaad, deze heeren zgn onverbetorlgk zg herinnoren zich niets en zullen, zoodra zg daar kans toe zien, de arbeiders steeds weer betrekken in de meeBt droevige revolution naire avonturen. Met zulk een taktiek, ?egt de heer Schaper terecht, wordt bovendien de aandacht algeleid van den atrgd om direkte verbeteringen van hervormenden aard op den huidigen grondslag der maatschappg, en blgkbaar staat bg den hoer Sohaper deze atrgd geheel en al op den voorgrond: voor hem heeft do eocialiseering der productiemiddelen den tgd, maar doen hervormingen nood. [Tusschen twee haakjes, de heer Sohaper blgkt eon zonderlinge historische materialist; •dat (do economische ontwikkeling) alleen niet helpt, dat men ook de menschen, de ideeën hebben moot, leert ons Amerika sfdoende", zegt bg, want daar is de economisohe ontwik keling ver gevorderd, maar het socialisme tiert er niet. Dit laatste is volkomen juist, maar als goed Marxist tegen de economische ont wikkeling ideccn te hulp te roepen, Igkt een geduchte historiEch-materialistisohe ketterg, welke wg den heer Schaper niet anders dan geluk en verdere verheldering van inzicht kannen wenschen.] Zooals gezegd, de heer Schaper wenBcht don atrgd om hervormingen op den voorgrond te brengende rest schenken wg hem voorloopig wg zien in sociaal-democraten van zgn kaliber zeer gewenschte, zg het dan »klnsse bewuste" medestanders, waar het geldt den strgd om den vooruitgang op den huidigen grondslag dor maatschappg. Wg, vrgzinnig- democraten, sgn van. huit uit voor de heeren wel is waar nooit anders dan »burgerlgke/ hervormers, maar wanneer »burgerJgke" en »klassebewuBte" hervormers het, als de omstan digheden er aanleiding toe geven, eens kouden worden op vast accoord over wat al dan niet rgp is voor ingrgpenden hervormingsarbeid, dan zou dat de zaak der demooratie toch niot anders dan goed kunnen doen. Wil dit echter ooit mogelgk worden, dan zal hot noodig zgn niet, dat de sociaal democraten hun denkbeelden omtrent den ont wikkelingsgang van de maatschappg over boord gooien, zoolang zg zich niet door de feiten van de onjuistheid dier denkbeelden wonBchen te laten overtuigen, want niet waar, men moet niemand zgn geloof ontnemen wël »dat ophield het spelen met het woord »ievolutie", (hetgeen zoo terecht door heer Schaper wordt gelaakt), dat van het middel der politieke of massa-staking werd afstand gedaan als van een gevaarlgk wapen, dat het meeat zal wonden degenen, die worden aangespoord om er zich van te bedienen, en dat in het algemeen de sociaal-democratiBche partg op kritieke tgdstippen sterker rugge- graat gaat vertoonen, sterker zich hare mode- ferantwoordelgkheid voor den gang van zaken gaat bewast worden, in é6n woord, dat zg zich ontwikkelt tot een Btaafspartg, die de noodigo kracht in zich heeft om, zoo de om standigheden daartoe leiden, dool dor regce- ringsmeerderheid uit te maken. Vooralsnog ziet het er eohtor niet naar uit, dat de sociaal-domoraten dien kant uit willen. Zoo nu en dan meent men in hun kamp een onkel gunstig teeken te zien, en zoo boort men ook nu weer het geluid van Schapor, die zich zgn volle ve»antwoordelgkheid als leidende persoonlgkheid blgkt bewust te zgn. Maar do weigering van het partg bestuur om Sohaper'a resolutie op den beschrgvingabrief van hot Congres te brengen, wgst duidelgk op een nog steeds aanwezig hunkeren naar >den eindstrgd", den dag der dagen", >de groote dingen", of hoe de gewelddadige revolutie anders in min of meor bedekte termen van die zgde ploegt aangeduid te worden, alles mot de bggeduohte, dat men eerstdaags dien >dag der dagen" zal beleven. De weigering van het partgbestuur is dan ook een onmiskenbaar symptoon, dat hot in do 5. D. A. P. nog altgd spookt. En men kan van vrgzinnig-democratisoho :gdo niet genoeg herhalen, dat op deze wgze do vooruitgang in democratische richting wordt tegengehouden, inplaats van bevorderd, en dat, als men het weer van woorden tot daden mocht willen laten komen, dat wil zeggen, als in Nederland weer een zoogenaamde massa-staking mooht worden uitgelokt, de teleurstelling, de ellende en ten slotte ook nog de reactie groot zallen zgn. V. D. Oost-Indiê. Een Dinsdag bg de regeering ontvangen telc gram nit Indië luidt Op Ceram hebben de radjas van Honitotoe en Roemahtifa (die reeds vroeger in onder werping ware» gekomen doch daarna weder een vgundige houding hadden aangenomen) zich opnieuw onderworpen. Zg zgn gevankelgk op Ambon aangebracht. Dit is reeds medegedeeld in de tweede editie van ons vorig nommer. hoogst verdionstolgk, al kon hg oude herin neringen ons niet doen vergeten. De heer Maurioe Meunier was een goede Raymond de Nanj'ac. Vooral in het vierde bodigf tegenover Suzanne, toen er warmte en vuur kwam in zgn spel, had hg uitstekende oogenblikken. De overige damos en heeren vervulden slechtB kleine rollen, voor hen geen thand omdraaiens" waard. Zg konden zo spelen op hun gornak, zonder inspanning. Mej. Rika Hopper was een sympathieke Marcello, vol gevoel zeggend haar meening en hare bekentenis tegenover Oliviermevrouw Augusta Poolman een Valentine, zooals die moeBt zgo, opgewekt, lichtzinnig en luchthar tig, en mevrouw Schwab een goede Vicomtesse. Het spel vooral zal den Dinsdagavond onzen schouwburg in goede herinnering doen big ven; want En hier komen wg op het stuk zelf. Er leeft bg ons nog een vage herinnering aan eene opvoering, jaren geleden, uit de dagen toen Morin speelde voor Olivier en Suzo Sablairolles voor Suzanne. Het stuk van Dumas maakte indertgd opgang. De Rotterdammers speelden het ook met Derk Haspels als Olivier en Sophie de Vries als Suzanne. Die beide rollen hadden voor talentvolle aotrioes en acteurs steeds veel aantrekkelgks Zoo'n Bteekspel in woorden, het moest hen wel aantrekken. Oorspronkelgk heet het stuk Le Demi-Monde De voordracht van den heer Herman Sngdera over da Fransohe revolulio, Dinsdag avond te Kondekerke gehouden, had zeer veel belangstelling gewekt. Do 7,aal was vol. Maandag heeft andermaal iemand van Yerseke, dit maal een volwassene, oen ernstig ongeval met zgn motor fiats gehad.Te K a p e 11 e reed hg met zooveel geweld tegen een paal en eon schuur, dat een bloedspuwing volgde en zgn voertuig geheel onbruikbaar was. Over ign toestand schgnt nog niets met beslistheid to zoggon to zgn. Volstrekte rust is voorge schreven. Tot dgkwachter, tevens bode, aan de polders Anna Friso (binnen en buitenbeheer) Geeridijk, Camperland, Maria, R'p, Soelekerke, ThoornVliete (waterkeering), Willem (polder) i onder dien titel wordt het nog opgevoord. Maar eigenlgk geeft dit volgens sommigen niet juist den inhoud weer. Onder de Demi- monde wordt in dit tooneelspel niet begrepen wat men gewoonlgk daaronder verstaat. Daarom voerden de Rotterdammers het op onder den titel Parijiche zeden of de Keerzijde der groote wereld. En anderen gaven het alleen dolaatBto woorden tot titel. Dumas toekende in zgn stuk de zoden in Pargs onder het tweede Keizerrgk. En dio zeden waren er naar I Of zg nu anders zgn? Lichtzinnige vrouwen zgn er steeds en zullen er altgd big ven. Maar de ideeën omtrent haar 2ullen zich wel gowgzigd hebben met de jaren. Suzanne d'Ange is zeker door Dumas goed geteekend. Zg is een monster. Bg haar gesprek met Olivier in het derde, en onder hare bekentenis tegenover De Najac in het vierde bedrgf heeft men nog sympathie voor haar maar aan het slot als al de slechtheid van haar karakter in het volle licht komt kan niet anders dan walging gevoelen voor zulk eeno intrigante, voor zoo'n hartelooze en berekenende vrouw. Er is wol eens beweerd dat, waar een man nog weifelt, menige vrouw niet aarzelt ietB uitte voeren. Het bleek ook hier. NVanneer echter, zooals in De Keerzijde der Groote Wereld, als moraal-predikor tegenover Suzanne eon Olivier de Jalin optreedt, dan kan ,deze onmogelgk, evenmin als Suranne, sym- Willem (waterkeoring) en Wissekerke is benoemd A. Lootens te Wissekerke. In de Dinsdagavond door do vereoniging Vereenigdc Handwerkslieden te N e u z e n ge houden feestelgbe jaarvergadering, die werd opgeluisterd door de muziekvereeniging De 'olharding. werd verslag uitgebracht over 1905 Het getal donateurs nam toe met 5 en be draagt nu 67 dat der leden verminderde dat jaar met 11 en bedroeg op 1 Jan. j.l. 64, ter- wgl het thans weer stggeade is. De ontvangsten bedroegen f 934.03, de uit een f 928.75. Het nitkeeringsfonds bg ziekte ontving als aandeel der contribution uit de hooger ge noemde uitgaven f 172,75 en moeBt uitkeeren f204. Dit fonds bezit thans nog een kapitaal van f 1037.29. Ten behoeve van het vanwege do Yereeni- ging gegeven onderwgs in taal, rekenen, tee- kenen, enz. is voor 1903 van wege li9t Rgk eene subsidie van f450 verleend, benevens 1100 ineens en 1125 van do gemeente. Do Vereoni ging hoopt deze subsidio's ook voor het ver volg te behouden en de daarvoor noodige provinciale subsidie te vorkrggen. Een en ander zal weder worden aangevraagd. Naar de Bresk. Crt. meldt, is de stroom van sollicitaties naar de betrekking van sluis wachter aan de Wielingen, met inbegrip van die welke na de sluiting nog moeten zgn op gekomen, aangewassen tot 98. LANDBOUW. Dinsdagavond tred in de kleine zaal van het Schul'ershof alhier voor de leden der Veilingsvereeniging Walcheren en hunne damep, in grooten getale opgekomen, de rgkstuinbouw leeraar, de heer J. P. M. Cammac, uit Tete- ringen. op, om met oenigo lichtbeelden te doen zien wat het veilingswezon vermag en welken vooruitgang het kan brengen. Vooraf werd een korte algemeono vergade ring gehouden, waarin den leden keunis werd gegeven dat onderhandeld was met de V. P. N. samen te werken tot do oprichting van een eiermgn. Verder werd medegedeeld dat stappen waren gedaan om van de gemeente Middelburg de vlee8chhal te verkrggen als veilingslokaal. Deze toch is gunstig gelegen in het centrum Middelburg en gemakkelgk voor de com municatie met Vlis&ingen. Voor een administrateur en een afslager iB m oproeping gedaan en daarvoor hebben zich reeds sollioitanten aangemeld. De benoeming zal a. Donderdag plaats hebben. Do heer Camman deed daarop eenige mede- deelingen ovor do teelt en do veilingen in Noord-Holland in het algemeen, om vervolgens zgo gehoor in geduchte naar het Westland te voeren en te laten zien hoe daar de cultuur wordt gedreven. Daarna werd ook een uitstapje naar het buitenland gemaakt en een beeld gegeven van in handel op de Hamburgscho markt. Ten slotte werd nog een kgkjo gegeven in de Botuwsohe boomgaarden en op de daar go- olgde wgze van fmitverpakking. Aan het eind van zgn mot groote aandacht gevolgde voordraoht, weos de heer Camman erop dat mon do vorwachtingan niet te hoog moet spannen omdat er op de veilingen wel voel kritiek zal worden uitgeoefend. Eendrachtige samenwerking is noodig om de kleine, die pas geboren is en gekoesterd on gevoed moet worden, groot te brengen. Suikertabiikanten. Eene ver gadering van Buikerfabrikanten nit alle deelen van België heeft te Borgen plaats gehad. Het dool wa°, naar wg in het Hand. v. Antw. lezen, om den toestand te onderzoeken, teweeg g'bracht door do Syndicaten van BieUntelers en om in getneenschappolgk akkoord de bieten- pigzen vast te Btellen. Men hooft die syndioaten iel over den hekel gehaald en onder practisoh oogpunt de zaken beschouwd. De vergadering was voorts algemeen van gevoelen dat de rechten op de suiker te hoog zgn dat die nuttige en gezonde voedingswaar behandeld wordt als ware het een vergif. Behalve de Belgisohe fabrikanten waren er ook eenige Hollandsohe aanwezig. LETTEREN EN KUNST. Uit Zierikzee scbrglt men ons Dinsdagavond gaf de heer S. Klimmerboom, muziekdirecteur alhier, met medewerking van mejuffrouw Anna van Otterbeek Bastiaans, oratorium- en lioderzangeres (alt) uit Den Haag, mejuffrouw H. Klimmerboom (piano) en den hoer F. W. Gaillard, solo-violoncellist van het concertgebouw-orcheBt, te Amsterdam, in de concertzaal eene uitvoering, die door een groot en belangstellend publiek werd bgge- woond. MejufTronw Bastiaans was voor ons een onbekende, doch de kennismaking met haar was alleraangenaamst. Met het reoitatiet en aria uit het oratorium Seniele van G F, Hiiadel, voorbeeldig voorgedragen, had ze terstond aller barton veroverd. Het applaus na elk door haar voorgedragen nummer was zeer krachtig en bereikte zgn toppunt bg bet zeer muzikaal gezongen lieve nummer Van 't wiegske in 't graf van C. van Rennes en Dein van C. Bohm. Deze jeugdige zangeres, mot een flinke statuur, heeft eene volumineuBe stem, die zoowel in de lage als in do hoogo registers gemakkelgk, als van zelf zou men haast zeggen, aanspreekt. Daarbg is haar geluid schoon cn beschaafd, terwgl vooral het gevoel in haar zang luide medespreekt. Gaarne voegen wg bg onzen lof voor haar zang eon gelukwensoh met het heer- lgk orgaan, dat do natuur haar schonk, en een welgemeond »tot weerzien." De heer Gaillard is oen goede bekende, met wien elke vernieuwde kennismaking een voor recht mag genoemd worden. Welk een tech niek bezit deze kunstenaarDo moeielgkete pas sages worden door hem met een gemak en élégance uitgevoerd, als ware tiet kin derspel. Hoe zangerig, maar ook hoe forsch is zgn spel. Meer to zeggen is overbodigde heer Gaillard heeft reeds, hoe jong nog, zgne sporen verdiend. •Excelsior" Btaat in zgn wapen geschreven on dat hg daarnaar streeft, bewees weer do avond van Dinsdag, waarop het auditorium hem met warmte toejuichte. pathie wekken. Zg had recht om, zooals zg deed, hem te herinnoren cn dit geschiedde in een der mooiste tooneelon van het stuk hoe hg zelf had meegewerkt om haar te maken tot wat zg was geworden. Alleen vergat zg bg te voegen >gespannen in mgn strikken." Daardoor kon het geheel ons niet voldoen phrases hoorden wg, op den klank at zeer mooie, maar toch niets meet dan phrases. Hot verdienstelgke van hot Btuk is dat DumaB spanning weet te wekken ovor de vraaghoe het ten slotte zal afloopenwie hot winnen zalSuzanne of Olivier, die Raymond de Nan/ac, hem eerst kort bekend doch dadelgk als vriend aangenomen, behoeden wil voor de dwaasheid om mot Suzanne te trouwen; eene vrouw met een verleden en, wat erger is, een vrouw met een in en in slecht karaktor, die niets ontziet, om zich weer te rebabiliteeren eene positie in de »fatsoenlgke" wereld te verwerven. Dat is de goede zgde van het stak. Als Comédié des moeurs heeft het verdiensten aar daarbg bedenke men vooral dat het in en in Frftnsoh is. Zelfs het in dergelgke stukken gebraikelgke duel ontbrak ook hier niot. Maar ter bevordering der moraliteit iB het te zwak. Olivier de Jalin ds daarvoor eene mislukte figuurzgn verleden geeft hem tot meepraten op dat gebied geen recht. De Demi-Monde heeft, dunkt ons, zgn tgd gehad. Het zal Dinsdag wel velen gegaan zgn als onshet geeft moer orgernis dan het bekoort, trots do goedgeslaagde tooneelen en de boei- onde, pittige gesprekken die daarin voorkomen- Wg betwgfelen zelfs of het nog wel altgd publiek blgft trekken. Ia onzen schouwburg was hot vol, maar dit zal meer gegolden hebben de spelenden dan het stuk, den mcosten onbekend. En nadat het in Amsterdam en Den Haag was gegeven voor het jubilé van Clous, zagen wg het spoe dig weer van het repertoire verdwgnen. Het wordt, golooven wg, tgd hot voor goed op te bergen. Wg zei ven hadden ook zoo gaarne ditmaal een ander stuk gezien, b.v. een oorspronkelgk, frisch spel, zooals De Veroveraar van mevrouw SimonsMees. Dit kon echter, jammer genoeg, om bgzon- dere redenen niet worden opgevoerd. Alleen het optreden van mevrouw Mann Bouwmeester en het goede spel van allen heeft ons achteraf kunnen verzoenen met de keuze. Doch daarom heeft deze toch niet gehsel ons voldaan. VERGADERINGEN, CONCERTEN ENZ. HGEdelbars. Donderd. 8Maart. Lezing Deltorne. Soo. De Vergenoeging 8 u. V r g d a g 9 Maart. Lozing prof. Kernkamp. Concert- en gehoorzaal 8 u. Vrg dag 9 Maart. BgeenkomBt oprichting Zangveroeniging. —Schut tershof 8 u. Vrg dag 9 Maart. Gramophono-Concert. Werk maniereen. 8Vs u.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1906 | | pagina 1