MIDDELBIJRGSGHE COURANT. ling rf !G ERK, s, Maandag 5 Maart. Uit Stad en Provincie. tRINK. ;e!o, ARTOG a. s-, ma. jeneden >rte St. BAK THOUT, N, niet jet vak, bg C. KERS- flVIDSE e Kado, m tegen ennren. ivraagd. nwr>AM Qtterdan. erd.tgd 845 8.45 845 gewone igekon- rotrlïün, roeping e reizi enheid, ireiken. ik^et IBS. does: n. 1.30 0 m. 7.3 0 zoo n. 9.- 01. 2.- 3.- 3.- 3.- 3.- Jr. - N°. S4. 149' Jaargang. 1906. Doze conraut versobijnt dagelijks, met nitzonderiiig van Zon- en feestdagen. Prgs per kwartaal, zoowol voor Middolbnrg als voor alle plaatsen in Woderknd franco pp., 2 Afzonderlijke nummers kosten 5 cent, TOEBHOIHETEB, VERWACHTING EN BAROMETER. 3 Maart 8 n. ra 41 gr., 12 u. 42 gr., av. 4 n. 42 gr. F. V e r w a o h tzwakke wind, ainemonde bewolking, waarschijnlijk droog weer en iets zachter temperatuur. Barometerstandho o g s t e 774.2 te Oxfordlaagste: 748.0 te Haparanda. Advertenüën: 20 oent por regel B(j abonnement voel lager. Geboorte-, deed- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel mee 20 esct« Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zjj innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolameB, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nflvorhoid on Geldwezen, is gereohtigd het Algtniisa Adivrkitls-Baru* A. DM KiA NAR AB., IJ, Vssrbnr|iral 966, Amrtsfdaoi. Bij deze courant behoort een Bijvoegsel Middelburg 3 Maart. Zeeuwsche Omtrekken. Er komt dus liebt in de Gasthuiekweatie te Middelburg. Daar is oen tipje opgohevon van den sluier die b'gt ovor hot onderzoek, door regenten ingesteld. En weldra zal, dank zij hot prijzens waardig besluit van den Raad om alle ge wisselde Btukken dooT den druk bekend te maken, het publiek nog meer on beter kunnen ooi'deelen over hetgoen bij dat onderzoek aan het licht is gekomen. Zoo lang dient men dus zijn oordeel op to sohorten. Ook over de vraag of regenten al of niet goed doden het derde onderzoek te weigeren. Voorloopig zouden wij, na wat Woensdag in don Raad is gezegd, ons scharen aan de zijde van hen, dio nog moer licht verlangen. Zelfs de burgemeester verklaarde dat ook volgens hom de zaak door rogenten nog niet tot klaarboid is gebracht en er meer licht moet komen, zoodat, als de voorzitter van den Raad een stom had mogen uitbren gen, nu al besloten zou ziju tot een onder zoek door Burg. en Weth. Reeds de meerderheid van hen die de stukken hebben gelezen, is dus niet voldaan. Dit teekent. Regenton hebben, volgens den heer Er- morins, het gevraagde onderzoek geweigerd omdat do twee zustors, die men wenschte te hooren, vertrokken waren vóór het op treden van den directeur. Dat is mogelijk. Maar weet do heer Ermorins en ook de heer Fruin, die daarop zinspeelde, dit wel zeker? Bedoelde zusters verklaren in een inge zonden stok, in ons nommer van heden opgenomen, hot tegendeel. Verder werd door don hoer Frnin ver zekerd dat er in het gasthuis betreurens waardige feiten zijn voorgevallen, maar dat niet gebleken is wie daarvoor verant woordelijk is. Zou bg zulk een nader onderzoek namens den Raad die verantwoordelijkheid dan niet kunnen blijken? Ons dunkt van wol. Juist na het dooi den heer Fruin gesprokene kan, meenen wij, een nader onderzoek des te minder achterwege blijven. En daarom verwondert het ons wol eenigszins dat dit raadslid tegen het voorstel dor drie heeren stemde. In elk geval, wordt tot zulle een onder zoek besloten, dan hoore men ook vooral de zusters, die den directeur gezind zijn, al brengt dit meerdere kosten mee. Strikt onpartijdig dient het onder zoek te zijn, evenals het zoo ver moge- 1 ij k moet uitgestrekt worden. Zoo alleen kan men komen tot de waar heid en de belangen van hot Gasthuis be vorderen, Sn er in den Raad al gezinspeeld is op feiten, die niet goed to keuren zijn, is het noodig dat ook daarover hot publiek nader worde ingelicht opdat geen verkeerde op vattingen aanleiding geven tot overdreven meeningen. Ook uit dat oogpunt zou het gewensoht zijn dat het voorstel der drie heeren werd aangenomen. En geschiedt dit, dan is het onzes inziens onvermijdelijk dat, zooals trouwens ook wordt voorgesteld, Burg. en Weth., bij wie de heer Ermerins merkte dit terecht op het toezicht op de godshuizen be rust, dit onderzoek instellen. Waar regenten zeiven erkennen dat het dagehjksch bestuur recht heeft in de zaken van het gasthuis een woord mee te spreken, is dat college als van zelf aangewezen terwijl, draagt men dit onderzoek aan commissie uit den raad op, de vraag oog kan gedaan worden of deze wel het recht heeft zich in die zaak te mengen. Voor het overige schorten wij ons oordeel op totdat wij kennis hebben genomen van de stukken. Zou hot echter niet verstandig zijn met de openbaarmaking daarvan te wachten tot dat ook, wanneer daartoe ten minste sloten wordt, hot nader onderzoek is afge- loopen Allicht komen de nn reeds afgelegde ver klaringen in eon ander licht, wanneer even tueel nog meerdere personen zijn gehoord. Voor een juist en billijk oordeel, voor een goed overzioht van het geheel, komt het ons daarom gowonscht voor een vol ledig verslag hot licht to doen zien. Binnen kort zal do Raad weer vergaderen en Icomt hot voorstol der heeren Van der Harst c. s, op nieuw in stemming. Wordt dit aangenomen, dan zou het, meenen wij, verstandig zijn tevens te be sluiten in den door ons aangegeven geest en de publicooring van de resultaten, èn van het onderzoek door regenten èn van dat namen9 don Raad, in eens te doen ge schieden. Maar dit is oen bijzaak die aan de hoofdkwestieeen nader onderzoek al of niet? niets toe- of afdoet. Het was een aardig stukje dat wij dezer dagen ontvingen. Een pleidooi voor de Arnemuische vischvrouwen, gericht aan „huismoeders en dienstboden". Het getuigde van warme belangstelling: in die menschen, wier bestaan zoo moeilijk is en die een zuur stukje brood verdienen. En wij geven daarom aan dit schetsje van V. D. S. gaarne oen plaatsje onder de Zeeuwsche Omtrokken. Nog enkole wekon zoo schreef hij 't ver van melodieus klinkend „schar- retjoe scharretjoewordt vervangen door het al even onmuzikale „zeekeraolzeeke- raelI" De in Middelburg on Vlissingen zoo over en over bekende „Aerremuusehen", hebben alsdan hunne korven in plaats van met uit IJmuiden of Nieuwedlop aan gevoerde visch of do door hunne mannelijke stamgenooten gevangen en gokookte „gor- rinet" weder gevuld met de zoo ge wilde groene zee- of liever waterplant, die voor zoo menige huismoeder eene uitkomst is in don tijd, wanneer de oude groente op en do jonge er hoegenaamd nog niet is. Nu, goed klaargemaakt, laat de zeekraal zich ook in dien tijd wel smaken en geeft dan eene gewilde afwisseling tusschon 't gewone menu, „of uit de bus of uit den inmaakpot." Misschien kan 't geen kwaad, wanneer men eens weet wat er alzoo gedaan moet worden eer de zeekraal uit de mand van de verkoopster goed en wel in de keuken is aangeland misschien dat 't een enkele huismoeder of keukenmaagd zal weerhou den om bij 't koopen ervan den stelregel te volgen, die zij nog al eens bij 't koo- van visch toepassen, voor 't z. g. n. klusje een derde te bieden van 'tgeen de verkoopster vraagt, gedaohtig als zij dan steeds zijn aan 't bekend „overvragen als in vischvrouw". Want waarlijk aan do zeekraal wordt 'tgeld bij lange na zoo gemakkelijk niet verdiend. Om de zeekraal te vissohen of te snijden, moeten de vrouwen zorgen tegen hot vallen van het water op do plaats harer bestemming te zijn. De beste nu is te vinden aan de West zijde van den Zuid-Bevelandschen wal. Yan Arnemuidon uit ia de wandeling daarheen drie en een half a vier uur, dat, indien het 's ochtends om zes uur hoog water is, de vrouwen en meisjes reeds om drie uur 's nachts zich moeten opmaken om tijdig ter plaatse te zijn. Gekleed met de alleroudste plunje, bloot- voets en gewapend met twee of drie kor ven, eenigo doeken en een hark, het gezelschap zich op weg naar het z. g. schor, waar middelerwijl het water aan het vallen is on hier en daar ondiepe put ten of kreekjes zijn, waarin eenig water blijft staan. Daar aangekomen, zoekt ieder, nadat zij allen hare rokken op de wijze van een diepen, do uitgegraven slib gebruikend om rond haar kreek een wal te maken. Dat dit een zeer nat en alles behalve ploiziorig werk is, valt licht te begrijpen, daar einde Maart en April 's ochtends nog wel eenB een vinnig vorstje kunnen geven. Men heeft de kreek klaar en ondertus- schen is 't water zoovel' gevallen dat deze door de golven niet meer wordt bereikt, lo kreek dus oen meertje of waterput in het drooggeloopen schor vormt. Nu begint men met de hark do zeekraal op te vissohen en werpt men deze in de kreek, waar men, door roeren en spoelen, wortels, zand onz. er zooveel mogelijk van verwijdert. De zeekraal zelf drijft dan echter ver van schoon bovon. Na verloop van een paar uren zijn de korven en do meegebrachte doeken met de doornatte planten gevald. De doeken worden aan de korven be vestigd, het juk op de schouders gelegd, de manden er aan gepikt, de hark op den schouder genomen en weder blootsvoets is men gereed huiswaarts te keeren. Wat oen wandeling! Reeds vijf ii zes uren in touw geweest, en nu doornat beladen mot eene vracht van 40 h 50 kilo moet men wederom drie a drie en half uur marcheeren. Waarlijk het zookon van zeekraal bo- hoort niet tot do goede baantjes in deze wereld. Eindelijk zijn dan de stnmperds weer thnis. Met eene zucht van verlichting worden i zwaro manden, nog verzwaard door de groote bonken slib die er onderaan hangen, neergezet, en oen „ba1 je" koffie met een kokiontje" is de, voorzeker door niemand misgunde verkwikking, waarnaar de moede draagster het eerst grijpt. Nu wordt de zeekraal uitgezocht en ge reinigd van do schelpen, onkruidwortels enz., die er zich nog in bevinden, daarna gewasschen on dan losjes uitgestrooid om op te droogen. Dan nog eens vlug doorgezocht en onze zeekraal is verkoopbaar. Ja, nu is zij verkoopbaar! Nu kan de vrouw, „weer geladen als een zandschuit1 het uurtje wandelen naar Middelburg of verder per tram, iD gezelschap van nuchtere kalvers en vrachtgoed, naar Vlissingen gaan. Yoor wat? Om, als ze 25 cent vraagt voor een vollen schotel, zich te hooren toevoegen „Griet, ik geef je 'n dubbeltje." Och, geef er Griet maar gerust twee. Ala Griet weer uitverkocht thuis komt? heeft zij voor al haar loopen, haar werken, haar kou lijden, twee volle dagen lang, nog nooit meer, maar wel dikwijls minder twee honderd vijf en twintig centen thuis gebracht. Wie zal dat aan Griet misgunnen?" Vinden onze lezers en vooral onze leze- ssen dit ook niet een aardig stukje Maar om het aardig vinden alleen is het niet te doen. Het moot dool troffen. Dat wil zeggen het moet spreken tot uw gevoel,huismoeders Het moet u opwekken om mee te werken die vTonwon uit Arnemuiden een behoorlijk loon te verschaffen, overeenkomstig den ar beid, dien zij verrichten. Het is toch steeds een zuur stukje brood dat zij verdienen. Wij hebben hoop dat velen, dio niet wisten hoe veel moeite het kost zeekraal te vergaren, maar die dit thanB wel weten, niet meer karig willen zijn, maar een goeden prijs zullen betalen. Wezenlijk: de zeekraal wordt nu nog lang niet dnor betaald. Wel doen dit zij die haar verzamelen, zwoegend uren aan uien Do Woningwet is voor velen, reeda een zegen, maar zij kan en zij iftioet dit nog voor meerderen zijn Dat is de grondtoon van oen Bobrijven, door ons uit Z e e u w s c h-Y laanderen Oostelijkdeel ontvangen, dat alduB Klerk, het lid dor Tweede Kamer voor Rotterdam II do toepassing dor Woningwet besprak, had bij het over de woonsteden van de menschen, die in de grienden werken, en daarbij, om aan zijne woorden meer klem bij te zotten, photograpliieün meegebracht van do „Koeten", waarin die menschen, min of meer tijdelijk, huizen. Wie de redevoeringen in de Tweede Kamer volgt, herinnert zich, hoe dit lid met schrille kleuren dio woningtoestanden schetste on vroeg of do toepassing der Woningwet een wet door ieder ;n de Tweede Kamor toegejuicht niet hier en daar, misschien wol op vele plaatsen, eon bespotting was n de bedoelingen des wetgevers. Er is in zake die Woningwet veel ge sproken ongeschreven over de woningtoe standen in groote gemeenten, over 't ver- koopon van weide en akker voor bouwgrond, noodig geworden door het Btoeds uitdijen van reeds diohtbevolkte plaatsen,de grond- en niet minder bouw-specnlaties, die daarvan het gevolg waron, en de groote moeilijkheid voor den arbeider, den daglooner, deneen- vondigen werkman, om in zulke volks centra voor betrekkelijk geringen prijs onder dak te komen. Nemen we als norm bv. een huurprijs por week van f 1.50 a f 2, dan kannen zulke menschen geen woning huren, die eenigszins aan hygiënische eischen voldoet, als men bedenkt, hoeveel die grond reeds den bouwondernemer kost, die hij pas uit de derde of vierde hand, en dan nog vaak onder iiypothecair verband, in handen krijgt. Nu moge men denken gegeven de duur der bestaansvoorwaarden over dien trek naar de groote steden, zooals men wil, hij bestaat eenmaaldus dient men er rekening te honden. En ook, niet allen, niet de meesten verlaten het platteland omdat zo zich voorstellen in de grootere plaatsen oen luilekkerland to vinden. 't Was daarom goed van genoemden af gevaardigde eens te wijzen op woningtoe standen niet in een groote stad. Wanneer men por trein of per partioulioro gelegenheid van het westelijLdeol van Oost Zeeuwsch Vlaanderen oostwaarts trekt, dan ziet men, dat langs de spoorbaan groote verbeteringen zijn gebracht aan de woningen der baanwachters en andere beambten, die langs de lijn hnnne tenten moeten opslaan, Vroeger waren het geen „keeten," omdat die meest van hout of riet zjjn opgetrokken, maar huizen van steen, die, als ze geen krotten mochten worden genoemd, toch zeker voel te klein en veel te laag en veel te ongezond waren, om voor monschenwo- ningen geschikt te zijn. De Woningwet, de voel besprokene, heeft, hoewel langzaam, daarin verbetering gebracht. Veel huisjes langs de spoorbaan zijn evenwel niet dan nadat de „Wet" het pl&kaat „onbewoon baar" er aan had gespijkerd, veranderd in ruime, flinke, boven den grond opgetrokken, goed verlichte woningen voor menschen. Groote verbeteringen alzoo Doch er blijft meer te doen. En 't is te hopen dat de locale gezondheidscommissiën zich diligent zullen toonen of zullen blijven toonen in wat tot hare taak behoort. Men ziet namelijk in menige plattelands gemeente in dit deel van Zeeland woningen voor veldarbeiders en dergelijken, die aller minst aan bescheiden eischen voldoen, vooral als men bedenkt dat „wee9t vruchtbaar en vermenigvuldigt u" daar geen ijdele klank is. Er zijn woninkjes langs den dijk, waar men met de deur in huis valt, met één raampje, een schoorsteen, die nauwelijks hoven den dijk uitkomt, een vloer vlak op do glooiing, waaronder geen lucht- speling verrotting kan voorkomen. En dat ééne raampje opgeschoven, open kan het niet. Ja, in do kom van het dorp zijn ook andere woningen van de notabelen en nkelen, die in korten tijd tot geld magnaten zich hebben opgewerktmaar die woninkjes der arbeidende bevolking, die van vroeg tot laat bard Blooffc voor Boha- mei brood, laten veel te wenscben over. a de polders, op het vlakke land, dat botoekent hier op do zware, natte klei, is hot vaak niet boter en vindt men menig huisje, dat heolomaal niet „ten hemel wijst." 't Is waar, minderwaardige woningen ten plattelando doen niet zoo gauw kwaad als in oen dichtbevolkte stad, omdat do frissoho buitenlucht de menschen gemakke lijker en in grooter hoeveelheid toewaait; do voordeur behoeft maar open to gaan en hebben haar te pakken, terwijl hun werk ben ook altijd in de open ruimte roept. Maar Blapen doen ze er tooh, de vaders de moederB on hun meestal talrijk kroost, brongen er tooh don langen, vooral voor zulke landarbeiders langen, winternacht in doorzo slijten er hun lange winteravonden Waar blijft de gezelligheid in zoo'n eng, laag, berookt, dompig vertrok, waarin alles, Alles gebeuren moet wat in 't huis houden niet te missen is, in do donkere, vochtige avonden van den winter? En de kinderen De oudere broertjes en zusjes zijn oog- en oorgetuigen van alles wat or voorvalt. Oorgetuigen zéker, want worden naar den zolder of do vliering verwezen dunne zoldoring dempt geen geluid. fletsbroek hebben opgebonden, zoo'n put luidt of kreek uit en beginnen zg die uit te Toen den 14 December 1U de heer D. de Maandag a. dit ter herinnering aan hon die de voorstelling van Het Nederland tch Tooneel to Middelburg willen bewonen besproking op de bekende uren. Hedenmorgen vertrok het alhier in het dok gerepareerde fregatsohip Cromartyshire, naar Yliflsingen. Het zal, na daar de geloste lading weder te hebben ingenomen, de reis naar Chili voortzetten. Uit Vlissingen. Dinsdagmiddag te twee nren houdt de ge meenteraad een oponbare vergadering. Daarin znllen stukkon overgelegd en mede- doelingen gedaan worden. Verder komen aan de orde verkoop van ge meentegrond, het onderzoek der geloofsbrieven van den heer P. Merckens en voorstellen van burg. en weth, tot ontbinding van een pacht- oontract met J. Wink en tot goedkeuring van een staat van ontheffingen wegens hoofdelgken mslag, dienst 1905. Zaterdag 10 Maart, des namiddags te 2 nren, zal van do werf der Kon. Maatschappij Do Schelde aldaar te wator worden gelaten de moil- stoomer Rindjanizusterschip van de Wilis, gebouwd voor rekening van de Rotterdamsche Verschillende geïllustreerde bladen gaven juist deze week afbeeldingen van die photo- I graphieün. In de Vrijdagmiddag te Goes gehouden vergadering van de besturon der watersohappen hun vertegenwoordigers in Zeeland met het do9l om, in plaats van aangesloten te zgn b}j de Rijksverzekeringsbank, zich onderling aaneen sluiten ter verzekering, werd, zooals in ons vorig nommer gemeld werd, eene commissie benoemd die de zaak verder bespreken zal. In die commissie worden benoemd de heeren voor Tholen Van Gorzel en Dorst, voor N.- Beveland Marousse en Tazelaar, voor Z.-Beve- land J. M. Kakebeeke en Oele, voor Z -Vlaan deren W. deel Thomas en De Hullu, voor Z.-VI. O deel Van Waea en Motman en voor Schouwen A Fokker en J. v. d. Vliet. Voor Walcheren zal naar twee leden geïnformeerd worden. Deze commissie zal nog teregde gestaan worden door het bestuur van het waterschap Stoppeldijk De vereeniging Ons Huis to Goes ver keert in gunetigen toestand. Hot aantal leden bedroeg op 31 December het bezoek aan de zalen nam van de opening af tot begin 1906 voortdurend toe, in totaal werden 2383 bezoekers aangeteekend, wat zeer zeker een voor de Vereeniging ver biedend ogfer is. —Van 22 Pebr.-l Maart werd, dank zg den vastenavondteesten, van Y e r s e k e het enorme getal van 1.200.000 leverbare oesters vorzonden. In de prgzen kwam weinig verandering. Zo waren: 100 E.G. fr. 90-95, 80 KG fr.75-80, 70 KG. fr. 50-55, 60 K.G. fr. 30-35,50 K.G. fr. 18-20 en 40 K.G. fr 8-12. Den lsten Maart iB het nieuwe tarief van invoerreohton op oesters in Dnitsch'and van kracht geworden. Tengevolge daarvan wordt oen invoerrecht van M 100. per 100 K.G. go- heven. Onnoodig te zeggen dat dit do eerste dagen belemmerend gewerkt heeft op de ver zending. Ook na 't carnaval is do verzending elk jaar stil, zoo ook nu. (Yers. en 1h, Cl) Ten voordeele van Kindervoeding word Vrgdagavond in de concertzaal te Ziorik- z e e eene uitvoering gegeven door de gemengde zang vereeniging Polyhymnia, de redergkersver- eeniging Concordia en het Zierikzeesche strgk-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1906 | | pagina 1