BIJVOEGSEL
MIDDELBIIRGSCHE ËOllRAlYT.
Maandag 19 Februari.
Oïer Ooft-en Groententuinen.
Vrouwenkiesrecht.
N°. 42.
149" Jaargang.
V A. N DB
1906.
trden
>ege-
dat
s A
ond
ter.
II.
Aan een woning, aan stallen en soburen
vindt men doorgaans de rohoonate gelegenheid
om leiboomen to planten.
Alle zjjden, die niet te veel ramen en denren
hebben, zgn daarvoor geschikt, wanneer zjj niet
vlak aan de eoordzgde gelegen zgn.
Sommigen planten vlak noord nog wel eens
een morelleboom, die zg in zoo'n geval den naam
•noordkers1' geven.
Veel goeds komt daarvan doorgaans niet
tsrecht. Morellen plant men het liefst aan de
Zuidwest- of Zuidooatzgde, waar zg in den
morgen of in den naurddag eenige nren door
de zon beschenen worden.
Aan leiboomen krijgt men gewoonlijk de
■ohoonste vruchten, vooral de pereboom is
bgzondor gssohikt om tegen muren en schut
tingen tot zgn grootste ontwikkeling en vrnoht-
baarheid te komendaarbg is het een boom,
die in alle vormen gemakkelijk te leiden is.
Wjj willen enkele Boorten opnoemen, die
bjjzonder voor leiboomen geschikt zjjn en
geven dan de eerste plaats aan de grootste
paar, die wjj kennen, n.l. aan de Belle
Angévine, ook bekend onder de namen
Grosse de Bruxelles en Louise
Bonne d'h i v e r.
Zjj is een stoofpeer met wit vleesch en kan
bewaard worden tot in Jnni. Om mooia rjjk-
karmjjn gekleurde vruchten te bekomen, moet
de boom geënt worden op kwee en een plaats
bekomen aan den zuidkant.
Esn zeer fijne peer, die eveneens op kwee
dient great en aan de zuidzjjde der gebouwen
dient geplaatst te worden, is de Bi si de
Ghaumontel. Men moet de peer zoo lang
mogelgk aan den boom laten, daarna voor-
aiobtig plakken, op eene zachte onderlaag
leggen en zorgen dat zg niet kan lgden van
vriezend weer, dan verschaft zjj ont in Februari
an Maart peren van de grootste waarde.
Eer we verder gaan, willen w(j hier eene
opmerking inlasechen over het plnkken van
paren en appels.
Zooveel mogeljjk moet znlki geiohieden mat
de hand. Bjj peren hondt men de hand onder
de vruoht, lioht deze even omhoog en wanneer
■g bjj dat opliohten niet loslaat, is het nog te
vroeg om haar te plukken.
Te vroeg geplukte peren gaan, wanneer zjj
bawa&rd worden, rimpelen, worden taai en
kunnen gestoofd worden, maar zjjn nooit lekker
uit de handzjj deugen, zooals de Fransohman
dat uitdrukt »niet voor het met".
Wanneer men na leiboomen heeft met peren
van groote waarde, zooals de beide genoemde,
waartoe wjj nog vele andere soorten brengen,
peren die gaarne met 10 cent en meer per
ztuk betaald worden, dan bindt men die op.
Wjj nemen daarvoor een raffia-bsndjebe
vestigen dat aan den steel van de peer en
binden het andere einde aan een lat of aan
oen dikkeren tak. De peer kan nn bjj het
VADERSCHAP.
32 Naar het Fransch, van
ANDRÉ THEÜRIET.
vin.
SS,
Eenige uren daarna was Delaberge weer in
kat boich en liep hg peinzend in de richting
van de Roaelière. Zgn gedachten hadden niet de
liohtheid van de witte wolkjes die hoog boven
het bladerdak dreven, nooh de blgheid van de
bloemen wier levendige klenren in het groen
schitterden, maar ze waTen vastbesloten.
»Ja," zei hg in ziohzelf. >Mioheline ver
gist zioh; er is iets dat ik kan doen voor
dezen jongen, die mjjn kind is, en waarvan
het noodlot mg voor altgd scheidt: ik kan
hem het gelnk verschaffen waarvan hg droomt
on dat hg wanhoopt te zullen verwerven. Hg
heeft mevrouw De Linard lief, en sg heeft ook
een sterke neiging tot hem. Alleen is hg nit
terheid bang zgn gevoel te openbaren, terwgl
■g in haar te grooten eerbied voor maatschap-
pelgke eischen, aarzelt aan die neiging gehoor
te geven. »Welnu, ik zal als tnsiohenpersoon
dienst doon om die twee harten te vereenigen,
die tot elkaar worden aangetrokken en het niet
dnrven bekennen. Ze zgn elkaar waardig en
geschapen om dat zeldzame genot te smaken:
liefde in het hnwelgk. Dat genot znllen ze
aan mg te danken hebben, en ik zal een
goede daad hebben verricht in mgn nutteloos
bestaan. Ik zal mg in mgn 'eenzaamheid
troosten met de gedaohte dat zg gelukkig zgn,
loslaten van den tak niet vallen en blgtt due
ongeschondenbemerkt men, dat er eenige
peren op deze wgze loslaten, dan kan men de
overige plakken.
Het is een voordeel van de leiboomen, da'
men de peren op deie «gze kan behandelen
zg komen daar tot volle grootte, tot volle
rgpheid en tot de grootste waarde.
Peren die loslaten, men mag dat niet nit
het oog verliezen, zgn daarom nog niet altgd
eetbaardoorgaans is dit niet het gevalzg
moeten nog eenigen tgd nargpen, wat bg
enkele geschiedt in eenige dagen, bg andere
in weken, waartoe de late soorten maanden
noodig hebben.
Een paar uitnemende soorten voor leiboomen
zgn verder de Benrré Clairgeau en
Bedrré Diel. Beide soorten worden rgp
in November en Deoember, zgn buitengewoon
vruchtbaar, diagen gioo'e vruchten en weten
zeer weinig van ziekten.
De eerste is het vruohtbaarat op wildeling
de tweede draagt zoowel op wildeling als op
kwee, dooh is, op kwee g-ëat, in liohte gron
den zeer geneigd te scheuten.
De standplaats van Benrré Clairgeau is
zuidwest, die van Benrré Diel, in Vlaanderen
bekend onder den naam van Dry-Tore n,
in Holland van Meloen-peer is als leiboom
onverschillig; hg draagt groote vruchten, zoo
wel aan de noordwest- ala aan de noordooatzgde-
Esne andere soort, die groote, saprgke
vruoht en voortbrengt en zoowel het zuiden ala
znidooat zn idweit voor lief neemt, is de
Beurré d'Hardenpont, in Frankrgkbe
kend onder den naam Benrré d'Arem-
b e r g, onder welken naam men in België een
geheel ander soort in den handel heeft gebracht.
Deze soort rgpt van December tot Februari.
Esne soort, die zeer laat rgp wordt, als stoof
peer de eerate plaats inneemt, doch ook in
Maart en April nit de hand gegeten kan wor
den, ofaohoon zg als fruit a conteau slechts een
derde-ranger is, is de zeer groote Catillao,
bg Knoop aangegeven ala de Groote Ifo-
gol, in Zeeland algemeen bekend onder den
naam van Pondspeer. In Frankrgk is zg
ook bekend onder den naam van Mom-
trnenxdee Lande e. Dize boom draagt
goed, zoowel op wildeling ala op kwee, ia op
hoogitam zeer vraohtbaar, maar bjj de najaars
winden komen de meeste vruchten, wanneer
de boomen niet op een beschutte plaats staan,
naar beneden, vóór zg haar vollen wasdom
hebben bereikt. Als leiboom daarentegen is
de boom tevreden met een standplaats tegen
het westen of oosten en is ook dan zeer vrueht-
baar.
Nog verdienen aanbeveling de Zéphirin
Grégoire en de Pinksterbergamot
De eerste rgpt van November tot Jannuri, is
eene eerste klasse peer om nit de hand te
gebruiken en levert ala leiboom bepaald
groote vrnohten. In den piramide-vorm is de
peer minder groot. De boom is buitengewoon
vraohtbaar.
Da Pinkster-bergamot, bekend onder de
namen Doyanné d'hiver, Benrré
Ronpp en Philippe de PaqneB is
en dat zal een band vormen tnsiohen Simon
en mg."
Dat besluit verlichtte zgn hart. Terwgl hg
zoo liep te peinzen, sloeg hg zgn blik in de
diepe gangen dis door de boomenrgen werden
gevormd-
Er heerichte daar een groen liobt. De kleine
brnine baitjes die da knoppen van de benken
omsloten maakten zich los en vielen geruisch-
loos neer als een fijne regen. Soms drong een
zonnestraal door en deed ze schitteren als
gondstof.
ïSedert mgn jaugd", daoht Delaberge,
•zgn mgn nren ook zoo weggeworpen als die
droge bastjes, zonder dat een edelmoedige
daad ze een oogenblik in hnn val heeft ver-
lioht. Dat zal nn niet meer zoo zgnik zal
nn een zonnestraal in mgn leven hebben.'
Zooals de aanblik van het groen zgn oog
verfrisohte, zoo werd zgn ziel verfrischt door
de gedaohte tot het gelnk van Simon te
kunnen bgdragen en niet meer uitsluitend
voor zioh zelf te leven, maar zioh aan een
ander ta kannen wgden.
Dat moedigde hem aan om mevrouw De
Linard te gaan spreken over die teere gsvoels
kwesties, die zoo gevaarlgk zgn als men op
het punt ia geweest de vronw te beminnen,
met wie men er over spreekt.
Want of Delaberge zich er al tegen ver
zetten, hg voelde nog een Btille teederheid voor
die jonge vrouw, wier vroolgke geest enheer-
lgke bekoring zgn vgftigjarig hart plotseling
sneller hadden doen kloppen. In het genrige,
groene bosoh scheen het lachend beeld van
mevronw De Linard hem nog aantrekkelgker.
Hg zag weer haar heldere oogen voor zioh,
een peer van de beste soort. De vrucht is
groot, de boom zeer vraohtbaar, en wordt bg
voorkeur geënt op wildeling. Men plant den
boom op den znid- of oostkant. De peer wordt
rgp in Maart en April, en laat zioh tot in Mei
bewaren.
Wg hebben nn naar onze meening genoeg
soorten van leiboomen opgenoemd, om daarnit
eene konze te doen voor de bedekking van
de muren van woningen, schuren en stallen.
Wg namen daarvoor algemeen aangekweekte
soorten, die ons reeds sedert jaren bekend zgn
en waarvan de vruchtbaarheid, wanneer zg
goed behandeld worden, niets te wensohen
overlaat.
Onder de goede behandeling neemt oene
jaarlgks herhaalde bemesting eene groote plaats
inonder die bemesting mag ook de beer
niet vergeten worden, maar bg het gebruik
daarvan bedenke men, dat de meststoffen op
genomen worden door de haarwortels en dat
men dien mest niet moet leggen bg den stam
maar op een behoorlgken afstand daarvan. Wg
brengen dien in greppels, welke minstens een
meter van den stam verwgderd zgn en die wg,
zoodra de vloeibare mest in den grond ge
drongen is, weder slniten.
Alleen door eene goede bemesting is het
mogelgk de vrachten tot hare volkomen grootte
te brengen.
Naast eene goede bemesting eischen leiboo
men een bekwamen snoeier. »'t Zgn niet allen
koks, die lange messen dragen," zegt het spreek
woord, maar «'t zgn ook niet allen snoeiers, die
kromme messen hanteeren." Hout wegnemen is
geen kunst, maar 't hout weten te bewaren,
dat vrneht kan voortbrengen is kunst en we
tenschap beide.
In een volgend opstel willen wg nog bg
eenige andere vormen stilstaan.
Middelburg 17 Februari
Vtgdagavond werd in de kleine Schuttershof-
zaal alhier eene openbare vergadering ge
houden, belegd door de Vrijzinnig -Democratische
kicsverecnigiog en de Vrijzinnige Propaganda- en
Debatingclub, waarin als spreekster zon optre
den mevrouw W. Wgnaendts Francken—Dy-
serinok.
De heer Herm. Sngders opende de bgeen-
komst en leidde de spreekster bg haar talrgk
gehoor in, mededeelende dat na afloop der
voordracht gelegenheid zal wezen voor debat.
Mevrouw WgnaendtB Franoken, die als on
derwerp van bespreking gekozen hadIs
vrouwenkiesrecht gewenscht had de beleefd
heid aan de aanwezigen een zestal gedrukte
conolnsies rond te deelen, tot beter begrip
harer voordracht en ter vergemakbelgking van
het debat.
Deze conolnsies ware» de volgende
L Langzamerhand is in de laatste twintig
jaren hier te lande ten opzichte vanhetvrou-
haar rein voorhoofd, haar gevulde, finweelige
wangen, haar fraai gevormde lippen. En een
droefgeestige stemming kwam over liem toen
hg bedacht dat al die bekoringen, al die zalig
heid van vronwelgke intimiteit niet meer voor
waren. Een voohtige wind die nu en dan
de bladeren bewoog, scheen in zgn oor te
fluisteren »Nooit weer 1"
Plotseling deed de aanblik van een jongen»
krachtigen beuk, die zgn slanken stam reebt
omhoog sohoöt, hem aan Simon denken, en hg
schaamde zioh over zgn egoïsme.
»Kom, vooruit," zei hg, >als het je geen
enkele opoffering kostte, wat zou dan het ver-
dienstelgke zgn van de daad die je denkt te
doen."
Hg schudde met kracht dat week-stemmsnde
betreuren van het verleden van zioh af.
Hg wilde bg de jonge vronw komen in het
volle bezit van zgn geestkracht, ten einde zoo
overredend mogelgk to zgn en haar het ge
heim van haar liefde voor Simon te ontlokken.
Hg verhaastte zgn pas alsof die versnelling
als een zweep kon werken op zgn moed, als
een spoorslag op zgn wil. Een kwartier later
belde hg aan het hok van de Roselière, en
met een kloppend hart en een bezorgden trek
op zgn gelaat kwam bg het salon van
vronw De Linard binnen.
Ahriep zg nit. >Aan uw gezioht
zie ik dat u afscheid komt nemen."
Terzelfder tgd had een onmiskenbare droef-
beid den glimlach op haar lippen en in haar
oogen uitgedoofd.
>Ik kan n niet zeggen hóe naar ik
idee van nw heengaan vindt," zei ze.
Terwgl zg sprak bedekten haar heldere
wenkiesrccht de stemming gunstiger geworden.
II. De argumenten tegen vrouwenkiesrecht
aangevoerd, missen eiken redelgken grond en
kannen den toets der kritiek niet doorstaan.
III. De wgze, waarop in het Vrgzinnig-
Demooratisch ontwerp tot gronawetsherziening
de regeling van het vrouwenkiesrecht wordt
voorgedragen, n.l. vastlegging van het beginsel
in de grondwet, on in de praktgk geleidelijke
invoering, verdient in elk opsioht de voorkeur.
IV. De uitslniting der gehuwde vrouw van
het kiesreoht is volstrekt on gewenscht.
V. Een dionstplioht voor vrouwen verdient
aanbeveling, maar behoort los te zgn van de
kiesbevoegdheid.
VI. Het belang van den Staat is bg het in
praktgk brengen van het beginsel vrouwen
kiesrecht ten stelligste gebaat.
Die conolu8ieB toelichtende, wees zg er op
dat in 1894 do vereeniging voor vrouwenkies
recht werd opgericht met een handje vol leden
en deze thans een 2000 leden telt.
Verschillende vrgzinnige kiesvoreenigingen
hebben het vrouwenkiesrecht in haar program
opgenomen en sommigen gaven in hare ver
gaderingen niet alleen de vrouw gelgke rech
ten als den man, maar namen zelfs vrouwen
haar bestuur op.
In den breede toonde zg verder aan hoe op
verschillend terrein de stemming voor het
vrouwenkiesrecht veel gunstiger geworden is.
Zg stelde in het licht hoe de vrees voor het
nieuwe, de aangeboren gemakzucht, de meeste
sohen terughoudt van zaken die zg au for.d
niet kwaad achten.
Daarna behandelde de spreekster de argu-
enten tegen vrouwenkiesrecht.
Das etcig Weibliche meent men dat met het
uitreiken van het stembiljet zal verloren gaan.
Moet de invloed der vrouwen, toch al soo
groot, door liet kiesreoht nog worden ver
meerderd Het is zoo'n klein aantal vronwen
die het kiesreoht wil en daarom moet men 't
haar niet geven. Is het niet onrechtvaardig
dat do man wel en de vronw niet verplioht
is den lande in tgd van oorlog te dienen.
Naast deze gaf spreekster nog een heel Igstje
argnmenten.
Zg werden de een voor de ander geleidelgk
door de spreekster weerlegd.
Zg ontkende dat dat eto<g Weibliche ion ver
loren gaan, zg toonde aan dat de vrouwen
ook zonder direct stemgerechtigd te sgn toch
invloed op de verkiezing oefenen, zg becgferde
dat reeds vele dnizenden vronwen thans het
kiesrecht vragen en de onverschilligheid van
vroeger plaats gemaakt heeft voor belangstel
ling. De beweging heeft nog wel te kampen
tegen onverschilligheid en egoïsme juist bg
de vrouwen, maar zg hoopte dat die hoe lan-
zoo meer plaats maken znllen voor belang
stelling en medegevoel met anderen, die in
een ongelukkigen toestand verkeeren en in
ellende zitten. Heeft de vronw het bnrgerreoht
evenals de man dan kan zg ten bate dier min
der gelukkigen optreden en handelen. Als de
vronw mondig is verklaard dan zal zg der
maatsohappg gewichtige diensten bewgsen.
Sprekende over den dionstplioht der manu
stelde mevrouw Wgnaendts Franoken daar
tegen den moederplicht der vrouwen. Boven
dien zgn niet alle mannen dienstplichtig.
Aard'g was het hoe de spreekster achter
olkander do Igst van argumenten tegen het
vrouwenkiesrecht aangevoerd voorlas en bg
elk direct een tegen-argument liet volgen.
Wat de derde oonclnsie betreft stelde spreek
ster in 't licht dat het vastleggen van het be
ginsel van vrouwenkiesrecht in de grondwet
voor de vrouwenzaak van grooten invloed zal
zgn.
Er is onder de vronwen een ontzettend groot
conservatisme, verklaarbaar door hare oecono-
misohe athankelgkheid Spreekster zon dan
ook sohrikken voor een plotseling ingevoerd
algemeen kiesrecht voor vrouwen, maar de voor
keur geven aan eene goleidelgke invoering
,n. Daarvoor gaf zg dan ook een lgn aan.
Voor het kiesrecht aan de vronw zon zg wil
len eisohon het zesjarig lidmaatschap van een
kies- of vakvereeniging of dat zg gedurende
zes jaron een zelfstandige positie hebbe inge
nomen in eenig vak van ngverheid, kunst of
wetenschap.
Geen dadelgk verleenen van kiesrecht voor
allo vrouwen tegelgk, maar een geleidelgke
invoering ervan is wenschelgk.
Tegen de vierde conolusie zgn verschillende
bezwaren aangevoerd. Tweedracht in gezinnen
wordt genoemd. Spreekster wees er op dat
50 van de manuelgke kiezers hun taak in
den regel heel gemakkelgk opneemt en zg
meent grond te hebben voor de stelling dat
het met 50 van de vronwen precies hetzelfde
zal wezen. Zal nu van de overschietende 50
kiezers, die warm loopeu voor de politiek, het
verschil tusschen man en vronw op dat gebied
zoo groot zgn dat dit aanleiding zon geven
tot het gaan van een anderen weg
Maar aangenomen dat dit met 25 het ge
val zou wazen, dan gaan man en vrouw elk
naar de stembns en laten die uitspraak doen.
Er komen in de gezinnen zooveel andere zaken
voor, die aanleiding geven tot verschil, dat van
het stembiljet niet zoo'n verkeerde werking is
te verwaohten.
In esn enkel geval soa het missohien de
drappel zgn, die den emmer doet overloopen,
maar dan is het mogelgk in het belang van
beide partgen indien men tot soheiding komt.
Dat het kiesrecht aan de gehuwde vrouw
schade sou doen aan de autoriteit der mannen
betwistte spreekster.
Er wordt beweerd dat er in het huishouden
meer belangrgke zaken te bespreken zgn dan
de politiek, maar spreeksters toonde aan dat
er weinig of geen zaken zgn die niet in meer
dere of mindere mate met de politiek in ver
band staan.
De dienstplicht voor vronwen besprekend,
zeide spreekster daaronder te verstaan een
verplioht dienstjaar in de ziekenverpleging.
Die verpleging soa moeten zgn Staatszaak en
de vrouwen zouden de verpleegsters het zwaar,
vermoeiend werk uit de handen kannen nemen,
dat hun nn zoo doet lgden. Die verplichte dienst
zou medewerken aan de tempering vai den
klassenstrgd en waarsobgnlgk ook bevorderlgk
zjjn aan oplossing van het dienatboden-
vraagstnk.
oogappels zioh met een fgnen aanslag, als de
waas op oen vracht, en Delaberge begreep dat
zg oprecht was.
»Ja", zoi hg, zelf zeer bewogen, »ik kom
afscheid van u nemen. Ik zal waarscbgnlgk
morgen van hier vertrekken."
»Wat zoo vlug? Bn ik hoorde van
morgen dat uw vergadering met de bosohrecht-
bezitters geen resultaat had gegeven. Moeten
we alle hoop op een schikking opgeven
»0, neen 1 De boschrechtbezitters hebben
zich eenvoudig door hun ongeduld laten over-
heerschen. Ik heb het antwoord van den
minister nog niet gekregen, maar onder ons
gezegd, ben ik bgna zeker dat het bevredigend
zal zgn."
»Ik dank u dat n tot het eind toe be
langstelling voor ons toont. Maar hoe
jammer dat n heengaat 1 Ik heb mg al zoo
goed gewend aan uw bezoeken. Ik kon mg
niet voorstellen dat dit het laatste is. Gaat
u zitten, hier, naast mg."
Ze sprak op een teederen toon, bgna kin-
derlgk, wat aan Delaberge weer moed gaf om
het teedere onderwerp aan te roeren waarover
hg haar wilde spreken. Hg ging nnazt haar
zittfin, en zich dwingend tot een glimlaoh,
zei bg:
Zouden wg niet vóór ik heenga het ge
sprek van gisteren hervatten? Ik vrees dat
ik niet voldoende het vertrouwen beantwoord
heb dat u mg betoonde. Toen u mg zoo
haastig zag vertrekken, zult n mg wel van
onverschilligheid hebben beschuldigd. Dat is
toch niet het geval. Ik heb integendeel veel
nagedacht over hetgeen u mg hebt meegedeeld,
n ik stel er ernstig belang in."
Werkelgk Gelukkig, want ik schaamde
mg er over dat ik n sleohts over mg zelf had
gesproken. Den geheelen avond heb ik mg
verweten dat ik n te lang bezig gehonden had
met de droombeelden die mg door het hoofd
Ze bloosde en opende wgd haar mooie oogen.
»Ja", vervolgde hg, >is het portret, dat
mg geschetst hebt van den echtgenoot van
uw droomen, wel geheel en al denkbeeldig
Bestaat er niet een werkelgke persoon aan
wion n dacht, zg 't ook onbewust, toen u de
eigenschappen van uw ideaal opsomde P"
>Maar neen I ik verzeker u dat ik niet
in zie -11
>Welnu, ik heb er van nacht veel over
nagedacht en ik heb heel dnidelgk in uw hart
gelezen."
»Zoo!" zoi ze met een poging om te
schertson. >In dat geval bent n handiger dan
ik. En wat gaat er dan wel in mgn hart om
»Ik zal probeeren het u nit te leggen.
U hebt iemand ontmoet tot wien u zioh in het
gehoim voelt aangetrokken, en dien u waardig
acht nw man te worden. Als u sleohts aan nw
neiging gehoor gat, zondt n dadelgk naar hem
toegaan. Maar die jonge man, want hg is
jong," voegde bg er met een zekere droefheid
aan toe, >die jonge man, hoewel uws
gelgke van verstand enjgevoel, komt niet
nit denzelfden maatsohappelgken stand als n, en
n wordt weerhouden door conventioneele be
zwaren; n vreest dat nw kennissen, dat de
mensohen nit nw wereld uw kens znllen afkeu
ren als een hnwelgk beneden nw stand."
