MIDDELRURGSCHE COURANT. W oensdag 10 Januari. Uit Stad en Provincie. N°. 8. 149' Jaargang. 1906. Dose oourant verschijnt d a g e 1 ij k emet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prgi por kwartaal, soowel voor Middelburg ab voor alle plaatsen in Nederland franco pp., ft. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 9 Jan. 8 o. vm 41 gr., 12 o. 45 gr., av. 4 u. 45 gr. F. Verwacht: meeat matige tot krachtige Z.W. wind, zwaar bewolkte of betrokken lucht, regenbuien, iets zachtere temperatuur. Advertentiën: 20 cent per rogel. Bjj abonnement vool lager. Geboorte-, dood- en alle «ndore familieberichten en Dankbetuigingon vaD 17 regels f 1.50elke regel i SO cent. Seclamos 40 oent por regel. Grooto letters naar do plaats, die «ij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredend/ Handel, Nijverheid en Gteldwezea, is gerechtigd het Algemeen ABverientle-Bnrewp A. DM IA MAR Al., N.S. Veerborg wal 366, Amsterdam. Middelburg 9 Januari. d, den iet be- uitsohe >/komt. jeweert, i werl- likwgls 9 met ranaohe meer bg het leger- eleden, in 1200 dienst België aro Hervé t voor- ontract Theresa she sol- braoht, sida en levenu- presi- nd, die 'ft aon waarde 'erlaten len be door de ENZ. dr Bor- üoo. De ttershof tingen ng. - tonstr., elding POLITIEKE VOORUITZICHTEN. In. de Jauuari-aflevaring van De Vragen de- lijds komt een belaogrjjke beschouwing vorr van den Vrgisinn't?-iemocratischeo afgevaar digde ter Tweede Kamer voor Winschoten, dr D. Bos. Hp vaogt haar aan met to wgzen op de ver ademing, die overal valt waar te nemen,' nu dt Kuypor van het staatstooneel ia verdwenen. Eg bracht »te veel zuurstof" in de politieke en sooiale atmosfeer. De meerderheid tegen de zen leider was een uiting van 't besef bg duizen- den onderling zoo heterogeen mogelgfe ten aanzien van vele vragen dat geloof en ongeloof, alB alles beheerschende factoren van politiek verschil on politioken strgd, ons zouden voeren tot herhaling van de ongelukkigste tijd perken onzer geschiedenis, de kraoht van het volk op don duar zonden verlammen en, overal de soheiding doorgravende, de volkseenheid te loor doen gaaD. Hoe in de toekomst de samenvoeging en samenwerking zal zgn van politieke groepen, thans zoo groot in aantal en waaraan geen enkele overheerscht, wie zal 't zeggen Maar zelfs indien het ooit weer in ons land mocht komen tot het optreden als regeeringsmeer- derheid van de vereenigde groepen der rech terzijde, ook dan zal de harde les, in de Juni-dagen ontvangen, niet vergeten worden. De »kleurlooze middenstof", die tegen de sterke radicale of socialistisohe invloeden steun had gezocht bjj de partgen rechts, is ditmaal naar de andere zgde overgegaan, angstig voor de opvlamming van parlghartstoohten door de geloofsverschillen. De >stille stem" is met de stille trom verdwenen; op haar heeft het re- gime-Kuyper niet kunnen rekenen. De »sterke •panning der geesten", door dr. Kayper's redevoeringen gewekt, is bg het nu gesloten debat zelfs door mr A. F. de Savornin Loh- man openlgk betreurd. De tgd van ontspanning doet weldadig aan, maar dat neemt niet weg dat de staatkundige toestand zonderling en ingewikkeld is en de ontwarrende werking van den tgd zal noodig hebben. 't Is bg bet staatkundig debat gebleken, dat iedere andere oplossing van de crisis, dan nu is verkregen, minstens even groote bezwaren zou hebben ontmoet- als die welke tot bet op treden van bet tegenwoordig kabinet heeft ge leid. Het kabinet heeft geen meerderheid ei de tucht, die onder 't vorig ministerie werd ge handhaafd, geldt nu niet. Maar 't iz de vraag of zulk Igdelgk volgen, als toen te conatatee- ren viel, aan de goede werking onzer constitu tioneel instellingen bevorderlgk is. Bg normale vorming van een kabinet be hoort er ten aanzien van de hoofdpunten van het te volgen staatsbeleid eenstemmigheid te zgn verkregen tuBSohen hen, die als bewinds lieden optreden, en de groepen, op welke die regeering in de Kamer bg het tot stand brengen van wettelgke maatregelen zal moeten steunen. Dan moeten deze groepon er van overtuigd kunnen zgn, dat het programma, datgowoon- lgk bg verkiezingen heeft gegolden, ten uit voer wordt gelogd in den geest, waarin het aanvankelgk is opgesteld. Geschiedt dit, dan heeft de regeering samen te werken mot de geheele kamer en niet alleen met do haar steunende meerderheid. Ia toch dit laatste het geval, dan ligt het voor hand, dat mot de wenaohen der oppositie te weinig rekening wordt gehouden en deze ieitelgk wordt onderdrukt. Wie onbevangen de historie van de laatste vier jaren nagaat, zal, naar dr Bo» doet uit komen, de Bleohte gevolgen van deze laatste handelwjjre inzien. Het getal partgstemmingj ook over ondergesohikte zaken was legio. Af- wgkïng van hetgeen een minister wilde, werd aan de zgde der regeerings-meerderheid vrg- wel onverantwoordelgk geheeten. Het was meestal slechts noodig, dat de minister volgehouden tegenzin openbaarde tegen de aanneming van eenige motie of voorstel, om degenen, die in hun hart voorstanders waren, tot tegenstemmers te makon. Het aantal op dezo wgze bedorven beslissingen in de kamer voor 19011905 is niet gering. Men vindt ze zoowel bg de telephonic als bg de drankwet of wel bg de onderwgs- of militaire wetten. En nu moge dat een schitterend voorbeeld heeten van zolfvotlooohening en gehoorzaam heid, het landsbelang wordt daarmede niet bevorderd. De krachtigo groepvorming in de Kamer kan bg de groepen, die de regeering steunen, tot slaafsch volgen leiden, maar dat behoeft niet het geval te zgn. Niet iedere incidenteele be slissing in anti-ministerieelen zin is een neder laag, al bazuint do tegenpartg dit wellioht uit. Critiek behoort onbeschroomd te worden uitgpoefend ook door geestverwanten, en be windslieden, die in de eerste p'aats de zaak en niet zichzelf zoeken, zullen dit begrgpen Er moet intusschen niet van de hoofdpunten van 't overeengekomen program worden afgewe ken. Thans stuit men op verschil wat de oor- i-uitgaven betreft en het is alleszins verklaarbaar dat van de zgde der vrgzinnig- demooratiFche kamerfractie met beslistheid is opgekomen tegen do begrooting van oorlog. Hoe groot de eerbied ook zg voor den minister Staal, voor zgn bekwaamheid, zgn opreoht- heid, zgn kordaatheid, hier is nu eenmaal een afwgkirg van program waarop de strgd bg verkiezingen is gevoerdkrachtige en ingrijpende bezuiniging op 't gebied der defensie, doortastend hervormend voortschrg- den in de rlohting van een volksleger. Logt men zich neer bg een politiek, die op dit punt niet handelt gelgk overlegd is dat gehandeld moet worden in's land fi aanoieel en economisch belang dan laat mon het beginsel Iob en dan is de beteekenis van den strgd zelf van nul en geenor waarde en kan men alle denkbeelden over bezuiniging wel laten varen. De positie van het kabinet is doordeeerfte gevechten tusschen een deel der Kamer en de regeering wat verduidelgkt. Onderstreept is daarmede de verklaring van mr Dracker, namens de vrgzinnig-demooraten afgelegd, dat nl. deze groep nietB liever wil dan steun geven aan 't kabinet zoolang het eerlgk en ter goeder trouw het program naleeft, in Januari 1905 opgesteld en als regeeringsprogram op genomen, maar dat zg den dag, waarop zg het dien steun moet onthouden wogens strgd met haar program, als een ongeluksdag zal beschouwen. Geen slaafs volgen dus, maar nauwlettend oontroleeren. Niet bevrediging gevraagd van menechen die vallen buiten bet gemeenachappelgk accoord, dat bg de stembus waB aangegaan en den grondslag is van 't regeeringsprogram, maar gelet op de bedoeling die blgkbaar bg de coaliseerende partgen hoeft voorgezeten. G 'en verdediging guand-méme van de regeeringsdaden, maar deze getoetst aan eischen die riobtig nakomen van dat pro gramma medebrengt. Na even de houding en mogelgke verwach tingen der sociaal-democraten te hebben aan gestipt, wgst dr Bos er op dat de regeering volstrekt niet verplioht is een soort politieke eierdans te verrichten. Het coalitie-program, dat het middan houdt tussohen uitersten, kan zg kloek en krachtig uitvoeren. Politieke kansberekening kan zg achterwege laten. Hg verwaoht hier 't moeste van Minister VeegenB voor de sociale politiek. Wat de financiën betreft, iB afwachten plioht, ofschoon de heer Bos de geheimeinnigheid van den Minister De Moester betreurt. De s zwaar na het gebrekkig finanoieel van het laatste kabinet, maar de kans op buccob bestaat. Het krachtig optreden wat de grondwets herziening betreft, waardeert hg zeer, al be- treuit hg de zonderlinge samenstelling der staatscommissie, niet verduidelgkt door de verklaringen van den Minister van binnen- lattdsohe zaken. Het slotwoord van dr Bos is gewgd aan den vooruitgang der denkbeelden tot democratische hervormingen, waarbg bg ook hoopt op den invloed der demooratisohe elementen in de christelgke arbeiderskringen. De schrik voor hervormingen gaat er blgk baar al een weinig af, terwgl de noodlottige gevolgen van het voortdurende opstapelen der dammen tegen wassende volksinvloeden in Rusland buitengewoon duidelgk aan 't lioht treedt. Ongemerkt, met steeds Btggender druk, ondermgnen de opBtuwende wateren ook de sterkste waterkeering. «Tgdig losgelaten zoo luidt de beeldspraak van dr Bos naar vrgheid zich regelend, rafelen in moeilgke dagen de krachtige hartstochten dea volks ten slotte uiteen in het zilveren schuim der par lementaire wolsprekendheid". Na in zgn slotwoord te hebben doen uitko men, dat bg de arbeiders meer en meer het gewicht van algemeen kiesrecht, het middel tot het verkrggen van politieken invloed, doordringt, eindigt hg aldus Door de verkiezingen van 1905 iel bewogen, zoeken verschillende staatkundige groepen naar nieuwer evenwiohtBtoeHtand. Het Igdperk daarvoor iB gunstig nu de aard der onderwerpen, die zich opdringen, andere scheidingen en ver bindingen, dan tot dusver golden, haast uit lokt. Er klinken van rechts reeds nu andere tonen dan die van do allesbeheerschende anti these tonen uiting gevende aan hetgeen de nuchtere beschouwer van onze tegenwoordige staatkundige en maaisohappolgke behoeften vsn zelf ziet. Hoever een aatuurlgk proces der verbetering van partg-groepeeringen in de eerstvolgende jaren zal voortsohrgden, is af te wachten." Zw. Crt. EERSTE KAMER, Ia de Maandagavond gehouden zitting dier Kamer is de nieuwbenoemde commies griffier jhr mr W. Wittert van Hoogland beëedigd. Van den Minister van waterstaat was een schrgven ingekomen, houdende bericht dat hem door de Koningin een gunstige beschikking is toegezegd op een door hem gedaan verzoek met Btilstand van jaarwedde, oen buiten- landsoh verlof voor ten hoogste vgf maanden. Reeda bg de aanvaarding van de portefeuille van waterstaat, handel en ngverheid rustte krachtens overeenkomst op hom de verplichting zich in het voorjaar van 1906 naar Valparaiso te begeven, teneinde der Chileensohe regee ring van advies te dienen inzake do gunning en de uitvoering van door hem ontworpen havenwerken. Hoewel de Minister in de gegeven omstan digheid bereid zou zgn geweest van deze reis af te zien, is zulkB evenwel onmogelpk gebleken en kon zelfs een nitstel, langer dan tot genoemd tgdstip met het oog op het groote belang der zaak voor de regeering van Chili, blgkens on langs door hem ontvangen bericht niet worden toegestaan. Heden worden inde afdeelingen verschillende •etsontwerpen onderzocht en Donderdagmiddag heeft een openbare vergadering plaats ter be handeling van het vestigings-verdrag met Duitschland. BENOEMINGEN, EN& Bg kon. besluit: is benoemd tot ridder in de orde van Oranje- Nassau H. van Enter Cz., te Zwolle; is de off. van gezondh. lBte kl. bg de zee macht dr J. A. Portengen bevorderd tot dirig. van gezondh. 2de kl. en hem op verzoekt wegens langdurigen dienst, eervol ontslag nit den zeedienst verleend met pensioen. Aan J. W. G. van Haarst is op verzoek, eervol ontslag verleend als bibliothecaris van de bibliotheek aan de Rgks-universiteit te Groningen. De heer F. P. C. S. van der Ploeg is gesteld ter beschikking van den Gouv.-Gen. van N.-I. om te worden benoemd tot ingenieur bg het mgnwezen daar te lande. Oost-Indië. Celebes. De correspondent van de N. R. Crt te Batavia seinde Maandag Kapitein De Gruyter nam met 29 mare- chauszeez een banting in Sawietto, bezet door 300 vganden. Gesneuveld De Gruyter. De vgand liet 33 dooden, waaronder 3 hoof den, en 40 gewonden achter. Genoemd blad teekent hierbg aan Kapitein De Gruyter was de aanvoerder der marecbausaées, aan welke de aotieve vervolging van den vorst van Boni was opgedragen, die ten slotte tot het arresteeren van dien vom door luitenant Eilers leidde. Kapitein De Gruy- ridder van de 4s klasse der Militaire Willemsorde en bezat het eereteeken voor volle vermelding in den strgd en het eeretoo voor belangrgke krggibedrgven met de gesp Atjeh 1878—1896 en Atjeh 20 Maart —1900. Hg was geboren in 1870, werd 2e luitenant 3 Augustus 1891, le luitenant 18 Mei 1895 en kapitein 5 Augustus 1904. Het rapport van regenten over het gast- hüis, Noordplein alhier, omtrent de veel besproken kwestie is bg den gemeenteraad ingekomen. Zgn wg goed ingelicht, dan bevat dit memo rieB van de drie gemeente-gsneesheeren, die daar werkzaam zgn, met een antwoord van den directeur van het gasthnÏB. Regenten zeiven nemen geen conclusie. Wg ontvingen den tweeden jaargang het Bandelsadresboék 1906 vanMiddelbu samengesteld door den heer P. A. Janssen. Het eerste deel bevat een opgaaf van samenstelling van verschillende colleges, de besturen van onderscheiden vereenigingen en van de ambtenaren en bedienden bg verschil lende takken van dienst. Dan volgt een lgst in alphabotiBcbe volg orde van de verschillende beroepen met do namen van hen die deze uitoefenen. Een derde deel is een gewoon adresboek met de woonplaatsen der er in voorkomenden Een alphabetisch register maakt het naslaan gemakkelgk. Maandagavond hield algemeene ledenvergadering, ter afdoening van de in een vorige bgeenkomst aangebonden zaken. Aanwezig waren 143 leden- De voorzitter, A. Sneevliei, die om voor hem overwegende redenen voor zgn functie bedankt had, werd met overgroote meerderheid van stemmen herkozen. In de plaalB van N. Baljeu, die niet her kiesbaar was, word als commissaris benoemd het lid Franse. Ten opzichte van twee aan de bakkerg grenzen de gebouwen, indortgd reeds aangekocht, werd, na langdurige discussie, goedgevonden ze te doen inrichten tot woning van den administra teur, kantoor, bestuurskamer enz. De bogrooting bodraagt f 4°0'\ Er zal in eigen beheer worden gebouwd. Het minimum uurloon daarvoor werd bepaald op 20 cent voor een vakman, en 17 cent voor een opperman. Als leider van het werk werd aangewezen W. Corné, die een uurloon van 25 cent zal genieten. Op de Internationale tentoonstelling van pluimge vogel te, de vorige week te Bergen op Zoom gehouden, behaalde da beerH. Worst Jr 1 h i e r den eersten prgs met zgn Mechelschen koekoek haan, terwgl de hen een zeer eervolle vermelding verwierf. De aanbiedingen tot inzendingen voor de huisvjgt-tentoonstelling te Zierikzee zgn reeds vrg talrgk. Elk inwoner van Schouwen— Duiveland, die boven de 15 jaar is, heeft recht tot inzending. Men schrgft ons uit Aardenburg: Het parket uit Gent is Zaterdag te Stroo- brugge geweest om ter plaatse een onderzoek in t& stellen in de zaak van den verongelukten Van Landeghem. De machinist Bugase is nog niet hersteld. Toen Maandagavond te zes uren de tram van Breskens aan de Draaibrug kwam, bleek dat or een stuk van een wiel der machine was gebroken, zoodat deze moeBt vervangen worden, waartoe die, welke op Slnis had ge reden, werd gebruikt. Dit veroorzaakte eenig oponthoud, zoodat de tram alhier niet op tgd aankwam. Omtrent het gebeurde onder Laatste Be richten vermeld in het nommer van Maandag wordt thans gezegd dat er geen lek in den ketel was, maar dat een onhandig machinist de machine bediende. Hg had den voortgang kunnen bevorderen door het openen van een kraantje. Bevat dit waarheid, dan is het publiek nog erger aan toe. 't Is zeker onverantwoord om éen man, die niet der zake kundig is, op de machine te plaatsen, zoodat ieder oogenblik ongelukken kunnen voorkomen. LETTEREN EN KUNST. Zaterdagavond gaven de heoren Flesch en Röitgeu te Haarlem een concert, dat zeer grooto belangstelling had getrokken. Een week te voren waren reeds allo plaatsen verkocht en velen moesten aan don ingang der concert zaal teleurgesteld heengaan. De Nederlandsche Tooneelvereeniging Van der Horst c.s. geeft morgen (Woensdag) de 255ste opvoering van Op hoop van zegen, Min Hprm. HeyermanB Jr. H. M. de Koningin-Moedor heelt het comi'é voor den wedstrgd in vrouwen-hand werken te Pargs, vereerd door H. D. toetreding als beschermvrouw. Louis Bouwmeester speelt thans met zgn gezelschap te Batavia. Hg verwierf buitenge wonen bgval met Voerman Henschel en De Koopman van Ve ietië. Beide keeren was de zaal stampvol. Alma Tadema is Maandag 70 jaar ge worden. Hg werd 8 Januari 1836 te Dronrgp in Friesland geboren en woont sedert 18T0 te Londen. Hg is door naturalisatie Engolsohman geworden. Verschillende Berichten. Tengevolge van den gunstigen uitslag dor door den Renard-trein gedane proefritten, besloten om, waarschgnlgk met ingang van Februari, te exploiteeren de lgn Breda— Terheyden—Ze venbergen—Klundert. Onmiddellgk na het bekend worden der aatastrophe aan de Roll. Hypotheekbank moet, zegt men, een millioon gulden in de kas der bank gedeponeerd zgn om te voorzien in alle betalingen. De rechtbank te Amsterdam heeft rechts ingang verleend tegen de beide onder verden king staande directeuren dier bank Lo Fèvre de Montigny en De Geer; en wel op grond van valsohheid in geschrifte, opliohting en verduistering. Ook te Gouda moet een finanoieele ca tastrophe zgn. Onlangs overleed daar iemand, voor een aanzienlgk bedrag van anderen onder zgn berusting had. Thans moet een tekort zgn geconstateerd van vier ton gouds. Men verwaoht een faillietverklaring van de nalatenschap, doch vreest dat hiervan niet veel terecht zal komen, daar reeds een paar jaar geleden een aanzienlgk bedrag belegd zou zgn als Igfrente voor de wedawe. In Het Valk doet het partgbestuur der S. D. A. P. een oproep »aan de arbeiders van Nederland" om te blgven strgden voor algemeen kiesrecht en zioh te scharen >rondom de vaan der internationale sociaal-democratie." Dezen zomer zal vermoodelgk weder een nationale kiesrochtbetooging te Amsterdam plaats hebben. Zondag is de laatst overgebleven ridder van het metalen kruis, do heer J. W. van der Linde, oud-wethouder te Biervliet, op im 92 jarigen leeftgd aldaar overleden. LOOP DER BEVOLKING. De bevolking van Wissekerke bedroeg 31 Deo. 1904 3251 personen, 1618 m. en 16ï In den loop van het vorig jaar vermeerderde zg door geboorte en vestiging met 79 m. en 67 vr., daarentege» verminderde zg door sterfte en vertrek met 71 ro. en 74 vt. Zoodat de bevolking op 1 Jan. j 1. bestond uit 162 en 1626 vr., totaal dus 3252 personen. ie bevolking van St Annaland be droeg op 31 Dec. 1904 2423 personen, 1183 m. en 1240 vr. In den loop van het vorig jaar vermeerderde zg door geboorte en vestiging met 71 m. en 72 vr. totaal 143 personen. Daarentegen verminderde zg door overigden en vertrek met 62 m. en 40 vr., totaal 102 per sonen. Alzoo vermeerderd met 9 m. en 3 samen 41 personen, bedroeg de bevolking op 31 Deo. j.l. 1192 m. en 1272 vr., totaal 2464. Er werden 17 huwelgken gesloten en 1 echt scheiding ingeschreven. broodbakketg De Broederband alhier een ONDERWIJS. Op den 1 Nov. 1905 waren aan de kon. mil. akademie werkzaam 49 officieren, 8 burger ambtenaren; bet aantal officieren-leeraren bedroeg 32. Bg den aanvang van het leeraar 1905—1906 had het cadetten-corps eene Bterkte van 314 cadetten, over de verschillende wapens studiejaren verdeeld, Het gedrag der cadetten aan de academie gat reden tot tevredenheid en kan gedurende de detaobeering over het algemeen goed wor den genoemd. Het aantal zieken was in het afgeloopen cc öperatieve volks - jaar groot0r dan in de voorgaande jaren. WOEKERWINST. Aan oen door ons van den heer J. L. Swart, huisbezoeker der Vereeniging Armenzorg te Gravenhage, ontvangen sohrgven ontleenen wg het volgende, dat ook op andere gemeenten van toepassing kan zgn, in elk geval ter algemeene waarschuwing kan strekken. Dezer dagen kwam ik in aanraking meteen weduwe, moeder van twee kinderen. De man dezer vrouw was ongeveer een jaar geleden overleden en reeds apocdig daarna was de armoede in dit gezin binnengetreden. Teneinde de huur harer woning te kunnen betalen, was de arme vrouw er toe gekomen om bare naai machine te verpanden, welk voorwerp in de laatBte dagen van haar huwelgk was aange schaft, i 55 had gekoBt en dus nog bgna nieuw was. Maar waar had die vrouw hare naaimachine verpand 't In een koophuis met recht van weder- inkoop, gedreven door een persoon en in eene straat, welke ik zou kunnen noemen, en wel voor f 15. A1b vergoeding van de kosten van beheer en bewaring [term van het beleenbrieffè] moest woïden betaald 10 pot 's maands, zegge 130 procent per jaar En nu de risico van dezen grootmoedigen beheerder en bewaarderdezen woekeraarzullen wg maar zoggen. Wg kunnen die gernstelgk negotie/ noemen. Want wanneer de vrouw maar één dag nalatig ware geweoat met het betalen van de maandelgksche rente van f 1 50 of met het aflossen van de gebeele schuld van i 15, dan had onze woekeraar het recht gehad het voorwerp, dat bgna vier maal meer waarde heeft, te naasten en hg zou het gedaan hebben ook, onverbiddelijk. Hoe deze arme weduwe onze vereeniging, die haar voor dit verlies behoed heeft, dankbaar was 1 Het wemelt in de armelgke wiiken dezer stad van zulke koopbuizen met recht van we- derinkoop. En geen wonderGemakkelgker, winstgevender nering is bgna niet te bedenken. Het eenige inconvenient voor hen is, dat er ,te veel verrgten. Zg zgn als zoovele bloedhui-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1906 | | pagina 1