MIDDELRURGSCHE COURANT.
Dinsdag
1) Januari.
Uit Stat) en Provincie.
N°. 7.
149' Jaargang.
1906.
Doze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van 7on- en Feeetdagor..
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
8 Jan. 8 u. na 45 gr., 12 u. 45 gr., av. 4 u. 44 gr. F. —Verwacht: matige tot krachtige
W. wind, zwaar bewolkte of betrokken lucht, regenbuien, dezelfde temperatuur.
Ad'ortontiëD20 cent p<r rogol. Bjj abonnement veel lager. Geboorte-, dood- an
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50 elke regel mee»
20 cent. iteolamoK 40 oent per regel. Grooto letters naar de plaats, die sij innemen.
Tot de plaatBing van idvertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend'
Handrl, Nijverheid o» Geldwezen, is gerechtigd het At*«w»»n A4v«rtsntle*BarMo A. DM
IA MAR Ai., HA. V««rburgw>l 366, AniUwAnn.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 8 Januari.
Sprokkelingen.
Er is Zondagavond in den schouwburg te
Middelburg onrecht gepleegd tegenover
een bekend en gevierd Nederlandsch ichrgver
en heiligschennis tegenover een zgn er beste
pennevrnchten.
Een gezelschap van den zooveelsten rang
heett den overmoed gehad Heyermona' Op
Hoop van Zegen op het tooneel te brengen.
En nog ergerhet heett daardoor inbreuk
gemaakt op de rechten van den sohrg ver, door
hem voorbehouden volgens de Wet van 28 Juni
1881 Staatsblad no 124).
Dat olubje ot liever de leider daarvan heelt
den titel van het Spel van de Zee aangevuld op
zgn manier en het genoemdDe Op Hoop van
Zegenhg 'beef*, geheel tegen den geest van
een lohrjver als Heyermanp, er een Boort van
«pectakelatuk van gemaakt door aan elkbedrjjf
een titel te geven.
Wjj lazen n 1. op het programUil de ge
vangen»: Moeders verjaardag: De Storm en
Treurige lijding.
Dat alles is ergerlijk, omdat zulk een aan
stellerige opsomming zoo geheel str)jdt met
Heyermins bedoeling en ffin litterarisch gevoel.
Dat alleB is ongestoord z{jn gang kannen
gaan.
Slechts weinigen of misaohien wel niet
een gevoelden iets voor hetgeen men in
onzen schouwburg tegenover den talentvollen
schrijver misdeed.
En onder hen, die er iets van vernamen,
zullen de meeste nog gezegd hebben Heyer
mana zelf had maar voor zgn rechten moeten
opkomen.
Weten zjj wel welke kosten daaraan ver
bonden zgn en hoe weinig er te halen is van
gezelsohappen als Zondagavond er een hier
speelde
Ten Blotte tooh loopt de schrjjver gevaar,
wanneer by voor zyn recht opkomt, nog geld
te verspelen ook.
Dus uit materieel oogpunt doet hjj bet best
de zaak te laten rusten en, hoe onaangenaam
het hem stemme, zyn stuk te laten verknoeien.
Om Op Hoop van Zegen te spelen, moet men
anders zgn aangelegd dan zg die zich er nu
aan waagden.
Maar met dat al geschiedt er toch onrecht
tegenover Heyermans.
Ware dat niet te keeren geweest?
Had men bv. den schouwburg niet kanoen
weigeren aan hen die zich iets ioeëigenen
waarop zg geen recht verkregen
Er zyn genoeg andere stukken, waarmee men
tollen kan zooveel men wil, zond r dat
men de hand behoeit te slaan aan oorspron
keljjk, hoogst teer werk, waarvan de vader
aanspraak kan maken op eigendomsrecht.
Het is zoo jammer dat men voor litterairen
diefstal zoo weinig nog gevoelt
Alleen ala er geldelijke of andere waarde
wordt ontvreemd, roept men »houdt den diet.'
En toch is het zoo gewenscht dat men onzen
grooten letterkundigen de handen boven het
hoofd houdt!
De Brielsche afgevaardigde ter Tweede Kamer
hesft by de jongste Algemeene besohouwingen,
een pittig woord gezegd.
De heer Van Vlgmen, de bekende woord
voerder der Katholieken, had beweerd»Wg
houden aan de antithese vast."
Daartegen kwam de heer Roodhuyzen op.
»Wit hebben zoo vroeg hg vlymend
scherp de Katholieken gedaan toon men
Dr Kuyper, den man deT antithese, kon krggen,
liet in de Tweede Kamer, maar in do Eerste,
waar hg zou staan te midden der zgcen, in
een Kamer, geheel naar zgn eisoh samenge
steld en op zgn bevel in elkander gezet Toen
hebben de Katholieken in Gelderland gezegd
daaraan doen wy niet mee. Is er ooit een
innikender negatie van de antithese uit de
coalitie voortgekomon f De Standaard voelde
dat dan ook en schreef dat dit van a tot t
onwaar was. Dat was heel dwaas van De
Standaard, want toen wist neel Nederland dat
het wel waar was. Dat is het feit, waarop >k
wilde wgzen. Gjj, Katholieken, gelooft zoo
weinig in de antithese, dat gg met hetbo-dje
op uw deur, dat het geld verzekerd ia voor
uw kloosterscholen, denjman, die-a-dat gegeven
heeft, een trap toebrengt, dien hg niet heeft
verdiend. Hoe kunt gg, terwgl gg dat gedaan
hebt, nog komen vertellen, dat gg aan de
antithese gelooft Neen, ik zie daarin het
verbljjdend toeken dat, wat de Katholieken
betreft, de antithese morsdood is.
De vreugde der redactie van de Nederlandsche
stemmen, het orgaan der Nationaal Historische
partij, over het succes in Juni met zjjn candi-
daat in 's Gravenhege III wordt zeer getemperd
door de volgende regelen van Rel Vaderland
»Schromelgker overdrgving kwamen wg zel
den tegen.
De waarheid is, dat de nationaal-historischen
bjj do jorgite Kamerverkiezingen nergens in
ona land een factor waren, waarmede ernstig
rekening diende te worden gehouden.
Maar om de weinige, verspreide nationaal-
historische stemmen voor de reohtBohe candi-
daton te winnen, lieten de kerkeljjken 'sGra-
venhage III, een district, dat toch voor hen
niet te winnen was, aan een nationaal-histori-
cub over.
De uitslag was, dat deze bjj de eerste atem-
ming 2572 stemmen kreeg, de candidaten der
linkeregde te zamen 4607, terwgl de heer Van
Vredenburcb het bg de herstemming aflegde
met 2637 tegen 4608 stemmen op den Unie-
liberaal Jansen.
In deze cglers een nationaal-historiseh succes
te zier, is zelfbedrog van de allerdomste soort.
Oi durft het orgaan der nationaal-historische
parlg ons tegenspreken, wanneer wg zeggen
dat de heer Van Vredenburch zonder de hulp
van anti-revolutionnairen, Roomsoh-Katholie-
ken en christeiyk-hiBtorischen, dus alleen uit
eigen krachten, niet zooveel tientallen stem
men had verkregen ala nu, met den ateun van
alle kerkelgke groepen, honderdtallen?"
Men ziet alweer hoe gevaarlgk het is te
bluffon.
Het spreekt van zelf dat het gebeurde met
de Hollandrche Hypotheekbank en de Ned. Maat
schappij van Zekerheidsstelling, beide te Amster
dam, aanleiding geeft tot verschillende be
schouwingen.
Esn der belangrijkste en onzes inziens zeer'
juiste is die van K. in Land en Vo'kdie
aandringt op staatstoezicht in deze.
Allo mogelgke publiciteit vau balansen,
jaarverslagen enz. enz. geeft zoo sohrjjft hg
geen voldoende zekerheid voor aandeel
houders en pandbriefhouders, ter verzekering
van hun rechten en bezittingen.
Als men weet, dat op een aandeelenkapifaal
van f 3 900.000 der Ned. Mij. van zekerheidsstel
ling voor ambtenaren en beambten slechts voor
een bedrag van f 567.000 gestort is, en aan
reserve-kapitaal t 100.000, dan blgkt wel de
luttele waarborg voor de pandbrieven, in om
loop tot een bedrag van f 19.228.000 op 31
Dec 1904
Zelfs bjj algeheele volstorting van het
kapitaal tot f 3.900.000 is de waarborg nog
allergeringst, een vjjtde van de in omloop zgnde
pandbrieven 1En een eventueel tekort, zooals
zich dat nn voordoet en waarvan op dit oogen-
blik reeds bekend is, dat het minstens f 1.600.000
bedraagt bg voorloopige raming, geeft bewgs
genoeg hoever de fraude gaan kan, vóór zg
ontdekt wordt.
De Hollandrche Hypotheekbank heelt een aan-
deelen kapitaal van f 3.000.000, waarop gestort
f 500.000, en had op 31 Deo. 1904 voor
f 37.481.000 aan pandbrieven loopen, zoodat
de beide maatschappgen bg een aandeelen
kapitaal van f 6 900.000, waarop gestort
i 1.067.000, aan schuldbrieven ongeveer een
kleine zestig millioen gulden hebben uitstaan.
Met niet genoeg klem kan duB aangedrongen
worden op staatstoezicht.
Hot is verre van ons, eenig wantrouwen te
willen wokken in de betrouwbaarheid van
commissarissen, maar een feit is, dat de namen
van op maatichappelgk gebied hoogstaande
mannen dienst moeten doen om het vertrouwen
Dit merktei wy in ons vorig nommer
ook op.
van het publiek te wekken. Dit nu word1
bereikt, maar het blgkt niet alleen bg
deze maar ook bg tal van andere zichvoorg -
daan hebbende voorbeelden, dat zg niet bg
machte zgn de fraude te keeren, te beletten,
en niet dat toezicht uitoefenen, hetwelk het
publiek van ben veronderstelt.
Het commissarisschap is niet van voordeden
ontbloot, doch de verplichtingen bljjken voor
velen een sinecure, als men weet dat de fraude
aan de Mij voor Zekerheidsstelling reeds over 9
a 10 jaar loopt! Eu zoo de Staat niet directe
contröle zou willen uitoefenen, waaraan wel
licht te groote bezwaren verbonden zgn, dan
zou door wetteljjke verantwoordelijkatelling
der commissarissen voor iedere geplepgde on
regelmatigheid, in deze richting een oplossing
te vinden zyn.
Bg ons betoog hebben wg niet alleen ge
vallen als dezen bankzwendel, zuivere oplich
terij, op het oog. Wjj dooien ook op hot
verbypothekeeren der door de maatschappg in
onderpand genomen goederen. Meermalen komt
het voor, dat in dit opzicht veel te hoog ge
taxeerd wordt, waaraan natuurijjk do onder
linge concurrentie der hypotheekbanken alweer
niet vreemd is. Bjj verkooping brengen dan
de panden bg lange na dikwjjls de hypotheek
niet op.
Daarom zou ook op de taxateurs van staats
wege controle moeten worden uitgeoefenden
wanneer deze Regeering met een in boven los
aangegeven trekken omschreven wet mocht
komen, zou zg ongetwijfeld op de sympathie
van alle partgen kunnen rekenen.
DE MOTOR- EN RIJWIEL WET.
Met ingang van 1 Januari 1906 is bovenge
noemde wet in werking ge-roden. Evenals al
onze wetten, zoo schrgft men aan het Utr.
Dbld, munt ook deze uit in ingewikkeldheid
en zal aan de verschillende gemeenteraden
heel wat werk verschaffen.
De verordeningen op het rgden toch zullen
gedeeltelgk moeten worden ingetrokken en
aan ae wet aangepast.
Het is bepaald noodig dat een ieder, die
mei een voorwerp dat op wielen voortbewogen
wordt te maken heeft, deze wet eens naleest.
Heel wat beweging in de brouwerg zal o.a.
geven art. 23 van het Kon. besluit van 16
Nov. 1905, bijlage III, tot vaststelling van
voorsohiften ter bevordering van de veiligheid
van het verkeer op de wegen betreffende ry
ot voertuigen, geen motorrijtuigen ot rijwielen
zgnde. Dit artikel zegt
»Met uitzondering van kruiwagens, kinder
wagens en daarmede gelgk te atellen 'g- of
voertuigjes, moet elk tg- of voertuig, geen
motorrijtuig oi rgwiel zgnde, waarmede over
een kunstweg wordt gereden, tusschen een
uur na zonsondergang en een uur vóór zons-
opgang voorzien zgn van minstens één lan
taarn, die vooraan geplaatst is aan de linker-
zgde, tenminste even ver naar die «yde reikt
als de lading van het rg- of voertuig en
voorwaarts een helder wit lioht uitstraalt."
Een ieder alzoo, die vau een handwagen ge
bruik maakt, moet in het vervolg zorgen voor
de noodige verlichting als boven aangegeven.
Men zal tengevolge dezer bepaling 's nachts
onze gemeente-reiniger3, die de riolen uitschep
pen, ontmoeten met oen modderwagenfje, voor
zien van een helder wit lioht uitstralende
lantaarn.
Aansprakelgk voor deze overtreding zgn de
bestuurder en de eigennar of houder, die in
strjjd met het voorschrift doet of laat rgden.
De reohter kan voor deze overtreding eene geld
boete opleggen van ten hoogste vjjftig gulden.
Winkeliers, melkboeren en een ieder,die hand
karren gebruikt of doet gebruiken, doen met
het vorenstaande hun voordeel.
Aan het einde der Zaterdagavond door
de Kamer van koophandel en fabrieken te
Vliezingen gehouden zitting, waarvan het
uitvoerig verslag voorkomt in het bg voegsel
tot dit nommer, werd door den heer De Jonge
een zeer juiste opmerking gemaakt omtrent
het verkrijgbaar stellen van vreemde postzegels
aan de postkantoren.
Deze zgn niet voorhanden, maar moeten uit
Den Haag besteld worden.
Dat lgkt zoo watde weg van Mjjt op Zevenen.
Wanneer de handel ot oen particulier spoedig
uit den vreemde antwoord verlangt, ligt het
voor de hand dat door zulk een wfidloopige
manier van handelen de nu gemaakta regeling
doelloos ie.
Het is te hopen dat het bureau van de ge noemde
Kamer spoedig hare aandacht aan deze zaak
zal wyden, aanleiding zal vinden de directie
der posteren met hol bezwaar van den heer
De Jonge in kennis te atellen en die directie,
op haar beurf, weldra in deze eene wgiigmg
zal brengen, die den handel ten goede kome.
Sommigen zgn, naar ona gebleken i», van
meening dat het geoorloofd is met een cent
gef.ankeerde prentbriefkaarten te steken in de
postbussenvoor brieven bestemd.
Die meening is onjuis dergelgke stukken
behooren Ihms in de bus voor drukwerken.
Het is zelfs verboden ze te werpen by
brieven en briefkaarten.
Men denke daarom!
Uit Vlissingen.
Het Belgisch visschersvaartuig N 106, te
Nieuwpoort thuisbehoorend, is Zaterdagavond
bg den Oranjemolen bg Vlieringen gestraid-
De bemanning heeft zich op de glooiing weten
te redden. Het vaartuig, waarvan de inventaris
gered is, was Biecht» eenige weken oud, en zal,
ofschoon nogal gebakend, wel geborgen kunnen
worden.
Een en and^r lokte veel toesohouwers naar
den Oeanjedjjk.
Heden meldt men ona dat een sleepboot,
doch zonder succes, getracht heeft het schip
vlot te brengen.
Het vaartuig is zwaar lek.
In plaats van de stoomboot Wester-Sclielde,
die, zooals gemeld, averg heelt beloopen, wordt
in den dienst op de Wester-Schelde thans
voorzien door de reserve boot Walcheren.
Vrijdagavond werd te Nieuw enSt
Joosland de gewone jaarlgksohealgemeene
vergadering gehouden van het varkenBionda
Helpt Elkander.
Aan deze vergadering werd een eenigzïns
feestelijk karakter gegeven, ter herdenking
van het lOjarig bestaan.
Bjj de opening herinnerde de voorzitter, de
heer A. v. Houte, aan hetgeen in deverloopen
tien jaar is voorgevallen Hg moest eohter
tot zgn. leedwezen mededeelen dat de «tukker,
waarin een en ander zou zgn te vinden, door
brand zgn vernield, zoodat slechts van enkele
jaren kon worden nagegaan hoe de toestand
in dien tgd geweest is. Over het algemeen
heeft het fonds gelukkige jaren beleefd. Alleen
1904 maakte daarop eene uitzondering.
Hg braoht hulde aan de nagedachtenis van
twee overleden, en aan twee uitgetrolen op
richters.
Dat hot nut van het fonds bekend i», bewijst
het steeds toenemend aantal leden-
Het jaar 1906 begint met 53 leden en 5
begunstigers.
Uit de rekening van den penningmeester
bleek dat voor verlies aleohts was uitbetaald
f 22.88. Het kapitaal bedraagt thans f 371-98*.
Na behandeling van nog eenige huishoude
lijke zaken, werd den voorzitter, bg monde van
een der begunstigers, namons de leden en en
kele begunstigers, een barometer aangeboden,
als blijk van erkentelgkbeid voor al hetgeen
hjj gedurende tien jaar ala voorzitter in het be
lang van het fonds belangeloos heelt verricht.
De woorden van hartelgken dank, hierby uit
gesproken, waren wel verdiend.
Nadat de voorzitter het geschenk, onder
dankbetuiging, had aanvaard, sloot hg de ver
gadering en bleef men nog eenigen tgd gezellig
bjjeen
Op verzoek maken wg van deze vergadering
melding.
Wg herinneren echter dat beriohten over
jaarvergaderingen van varkensfondsen door ona
worden terzgde gelegd, tepzfi ons die door de
betrokken besturen worden gezonden.
Zaterdagavond geraakte tusschen het
station Woensdrecht en Rilland-Bath
door hot springen van een vlampijp de locomo
tief van dei mailtrein van eli nar defect Zy
kon nog met den trein komen tot by de wacht
post 21, waar eg werd afgehaakt.
Onmiddellijk werd om een hulplocomotief
naar Roosendaal getelegrafeerd. Na een opont
houd van circa twee nren kon de trein, waarin
een dertigtal passagiers waren gezeten, de
reis vervolgen.
Het gevolg was dat de boot van Vlissingen
naar Queenborough eerst te drie uren 's nachts
vertrok.
Zaterdagnamiddag Toer te Neuzen, bg
het binnenkomen, do Eng. sloep Mysterie, kapt.
Engels, van Yarmouth mot vieoh voor Gent,
op den Westelgken havendam. Hot schip
word lek en kreeg nog al water binnen. Het
is verzekerd voor totaal verlies en werd door
den kapitein en de bemanning verlaten. Door
eenige bootmannen werd het vaartuig des nachts
met behulp eener sleepboot op bet slik ia de
voorhaven gebracht.
Bg koninkiyk besluit is de directeur van
het postkantoor te A x e 1, J. M. van den
DriesBen [Mareeuw, teruggebracht tot den
rang van comm. der poster. 2de kl., en met
d bepaling dat hg rang zal nemen onmiddel
lijk na den comm. der poster. 2de kl. H.
Winters R eds gemeld in een deel der op
laag van ons vorig nummer.
Bg de Vrjjdagnamiddng te Philippine
gehouden verpachting van pnaBage of straatgeld
is voor 1906 pachter geworden M. de Baets
voor f 1020.
Het vorige jaar is dit verpacht aan den
ouden tolbaas Th. van Hurek voor f 1100.
Dit bericht is nog opgenomen in de tweede
editie van ons vorig nommer.
Zaterdagavond kwam een paard met een
sjees, waarin zich niemand bevond, Bres
ken s ingehold. Het dier, den weg naar zyn
sfal volgende, rende door de nauwe «muurtjes"
en moest toen een korten draai maken. Het
gevolg was dat de sjees kantelde en geheel
stuk was.
De eigenaar scheen niet veel belang te stel
len in den afloop, want hjj ging eerst naar
den huiehoudeiyken schiet weds trgd en daarna
huiswaarts, niettegenstaande hg ook wist, dat
op het Kolenpad en in den ingang der Zand
straten vaak veel kinderen spelen, zoodat er
heel goed een ernstig ongeluk kon zgn gebeurd-
Zoo schrijft men ons althans.
Zaterdag wbtö aan het strand te Niéuw-
vliét gevonden een Igk van het manneiyk
geslacht. Het verkeerde reeds in gevorderden
staat van ontbinding. Vandaar dat het op de
plaats begraven werd, waar men het vond.
Het was het Igk vau een man van gewone
lengte, met rond gezicht, zonder baard of knevel
en tusschen de 40 en 59 jaar oud.
Naar de kleeding te oordeelen, was de over
ledene geen zeemanhet Igk had een gryB-
achtig blauwe broek en witte Bokken aan. In
een zak bevond zich een portemonnaie met
een 5 franc stuk, twee halve franken, benevenB
een ringetje met een viertal amuletten.
Op een der armen bevonden zioh de letters
IJ. Z, terwgl ook op een der kousen nog een
eenigszins onduidelijke roode Z. te zien was.
Zaterdagavond gaf het symphonic gezel
schap T. A. V. B N. U. te Y z e n d g k e zyn
tweede concert in de zaal vau den heer F. de
Witte aldaar.
Voor een lamelgk talrjjk publiek werden
verschillende muzieknommers uitgevoerd, afge
wisseld door een drietal luimige voordrachten
Het was een aangename avond.
De „Zeeland" in de Tweede Kamer.
Ook die, voor ons gewest in 't algemeen en
voor Vliasingen in 't bijzonder zoo belangrijke
lijn is by de behandeling der begrooting voor
Waterstaat in de Tweede kamer besproken.
Het was de afgevaardigdo voor Schiedam,
mr O. J. H. graaf van Limburg Stirum, dip
voor de Zeeland een lana brak.
H(j zeide:
Mjjnheor de Voorzitter 1 Ik maak myn exousei
aan de Kamer, dat ik geen districtabelang,
maar een algemeen belang ga besprekeneen
nationaal belang, waarbjj, naar het mjj voor
kom*, ook de eer van Nederland's koopvaardjj vlag
is betrekken, namelgk de verhouding van den
Staat tot de Stoomvaartmaat«cbappjj Zeeland.
Nu bogrgp ik zoor goed, wat de Minister in
de Memorie van Antwoord zegt, namelgk, dit
hg zich voorstelt de zaak te bestudeeren en
zich een oordeel wil vormen doch ik hoop,
dat de uitdrukking »ter bokwamor tyd" »zeer
spoedig" zal beteebenenwant indien er éen
zaak onmiddellijk afdoening eiecht dan ia het
deze.
Wat is het geval Toen de Maatschappg
Zee'and werd opgericht, is dat ala een diplo
matieke overwinning beschouwd. Er was van
Eugelscho zgde nog al bezwaar geopperd tegel
een stoomvaartlijn onder Hollandsche vlag
tusschen Vlissingen en Qucenborougb. Dat
de oprichting mogeljjk is gemaakt, is vooral
te danken aan den steun van den overleden
PrinB Hendrik.
Daarna eohter heeft de Nederlandsche Staat,
in overleg met de Duitsohe Regeering, de
Maatscbappg Zee'and min of m9er gedwongen
een dagdienst in te stollen en het is deze die
de Maatschappg aan den rand van den onder
gang heeft gebracht.
Welke argumenten nu zjjn indortgd door den
postdirecteur te Berljjn, den heer Stephan
naar ik m en en door de Nederlandsche
gedelegeerden, die met de directie der Maat
schappg Zeeland hebben geconfereerd, aange
voerd om dien dagdienst tekrjjgec? Men heeft
de Maatsohappy voorgerekend, dat door den
dagdienst, voor welken zg ook het vervoer vin
de miil kreeg, het brievenvervoer zou ver
dubbelen, en derhalve ook de inkomsten vin
de Miatsohappjj in die mate zouden vermeer
deren.
Wit het brievenvervoer aangaat, hebben de
voorspellingen van den heer Stephan en vin
