MIDDELBURGS» COURAIVT
W oensdag
3 Januari.
Uit Stad en Provincie.
N°.
149° Jaargang.
1906.
Dozo courant verschijnt dagelij ka, met uitzondering van Zon- an Teeatdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzondorljjko nummers koBten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
30 Deo. 8 u. vm 29 gr., 12 n. 33 gr., av. 4 'n. 31 gr. P. V e r w a o h tmatige tot krachtige
wind, toenemende bewolking, waarsckjjnljjk neerslag en hoogere temperatuur.
Advortentiën20 oont por rogel. Bjj abonnoment veel lagor. Goboorto-, dood- <n
allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke rogol mooi
20 cent. Reclames 40 cent per regel, Groote lottors naar de plaats, dio «ij innemen.
Tot do plaatsing van advortentiën en reclames, aiet afkomstig uit Z o o 1 a d, betreffende
Handel, Nijverheid ea Geldwezen, is gerechtigd het AI(immb Adf«rUntl«<Rar«aa A. DE
LA NAB Am., NJR. Voerbargwal 866, Aastordam.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
HH. Oorrespondenten
worden dringend verzocht zoo spoedig
m o g e 1 ij k hunne nota's over het afge-
loopen kwartaal te zenden aan
De Administratie.
Middelburg 2 Januari.
Een veelbewogen jaar.
II.
(Stot.)
Ook voor ons eigen land was 1905 een
veelbewogen jaar.
Wij voerden eveneenB een strjjd, maar
een politieken, zonder ernstige beroeringen.
Wel waren de gemoederen, meer dan ge
woonlijk bij zulke gelegenheden, opgewonden
of liever gezegd opgewektwel duurde die
strijd in zij n voorbereiding langer dan ooit
het geval was, maar onze kalme natuur
weerhield ons van de buitensporigheden,
die in andere landen bij verkiezingen zoo
vaak vallen waar to nemen.
Reeds in Januari van het afgeloopen jaar
was men aan vrijzinnige zijde druk in de
weer om hot terrein te verkennen, de
kiezers voor te lichten. Misschien wel wat
te vroeg, omdat men daardoor gevaar liep
dat tegen don grooten dag van den ver
kiezingsstrijd de belangstelling zou ver
flauwd zijn.
Maar dit was, naar bleek, het geval niet.
Togenovev de taktiek der clericalen was
werkzaamheid, tjjdige, practische en flinke,
zoo hoog noodig.
Zij meenden zich zeker van hunne po
sitie als regeeringspartijzij rekenden op
eene overwinning.
En wie zich herinnert op welke wijze
sommigo hunner leidslieden vaak zich in
woord en geschrift uitlieten, weet maar al
te goed dat eerlijkheid en goede trouw
tegenover de vrijzinnigen dikwijls verre
van heil was.
Wij zullen over don verkiezingsstrijd
maar niet veel meer uitweiden.
Hij heeft onze tegenstanders do goede,
de eerlijke niet te na gesprokon van
menigen zwarten kant doen kennen; zoo
zelfs dat uit hnn eigen kring menigeen
daartegen een woord van protest deed
hooren.
Er was eohter aan den uitslag van den
strjjd voor hen zooveel gelegen.
En hij Btelde hen zoo te leur.
Het woord, door ons opgevangen den
avond van 28 Juni, den dag der herstem
mingen voor do Tweede kamer, toen de
nitslag te Kampen en die te Enkhuizen
bekend werden: „Maar dat is onmogelijk",
kenschetst die teleurstelling geheel.
Eerlijk zij onzerzijds bekend en erkend
dat ook wij znlk een gunstig resultaat niet
hadden verwacht.
Dat op 16 Juni bij de eerste stemming
de uitslag nog niot te voorzien was, lag
voor do hand omdat toen in vele districten
elke anti-clericale partij met een eigen can-
didaat aan den strijd deelnam, terwijl onze
gemeenschappelijke tegenstanders: de anti-
revolutionnairen en de Roomsch Katholieken
eert vast aangesloten phalanx vormden.
Bij de herstemming sloten de vrijzinnigen
de gelederen linie-mannen en Vrijzinnig
democraten deden dit reeds den 2lBten
Januari en in enkele distrioton werden
zij door de anti-Kuyperiaansche fractio
onder de anti-revolutionnairen, door de
Ohistelijk historischen en door de Sociaal
democraten geBtennd.
Zoo geschiedde bet dau dat de meerder
heid in de toenmalige Tweede Kamer van
58 daalde tot 42 stemmen en dat de min
derheid van 48 zich mocht verheugen in
eene stjjging tot 52, zoodat zij meerder
heid werd.
Als gevolg daarvan nam het ministerie
Kuyper zijn ontslag en werd mr Goeman
Borgesius door de Koningin belast met de
samenstelling van een nieuw ministerie, een
taak die allesbehalve gemakkelijk was.
WaTO het miasohien gewensohter ge
weest dat een cabinet d' affaires in het leven
was geroepen, een ministerie dat, zonder
bcpaa'do politieke kleur, gewichtige voor
stellen indiende, b.v. op sociaal gebied
aan dien cisch heeft do kabinet-formeerder
niet voldaan.
Men erkenne echter de moeilijkheid van
zijn taak. Het viel hom stellig niet licht
het gowenschte aantal mannen te vinden,
bereid om in de gegeven omstandigheden
een portefenllo te aanvaarden.
Eerst na veel moeite is hem dit gelukt.
Het aantal ministers werd daarbij mot een
vermeerderd, een voor Landbouw, Nijver
heid cn Handel.
Dat was een goede daad.
En te moer nu aan het hoofd daarvan is
geplaatst eéu algemeen erkend bekwaam
man als mr D. Veegens.
Eén daad van het nieuwe kabinet gaf
velen met ons stof tot groote tevredenheid.
Zjj beffrof de kwestie van het blanco-
artikel dor Grondwet, en daarvoor trok het
ministerie-De Meester beslist partij, zoo zelfs
dat, toen het aan eene Commissie opdroeg
na te gaan welke artikelen van onze Grond
wet ook voor herziening in aanmerking
kwamen, zij uitdrukkelijk verklaarde dat
buiten die opdracht vielon de artikelen
welke op het kiesrecht betrekking hebben.
Die zonden do nieuwe regeeringamannen
zelvon onderzoeken; daaromtrent zouden zij
zeiven in elk geval een voorstel doen.
Dit besluit, een vraagstuk betreffende
waardoor voor een groot deel de verkiezings
strijd in Juni werd beheersoht, is van zoo
groot belang en is reeds zulk een overwin
ning, dat daardoor al wat hierbij ook te
leurstelling heeft gebaard, achteraf wordt
gedrongen.
Wij erkennen ton volle dat de Minister
tan oorlog niet voldoet aan de eischen,
die wij, van vrijzinnig-democratisch stand
punt, aan hem stellenwij zijn het eens
dat, zooals is geschied, tegenover hem
groote reserve in acht te nemen valt, maar
de winste, met het blanco artikel 80 der
Grondwet nu reeds behaald, is groot ge
noeg om ons voor een deel heen te zetten
over de teleurstelling, door do opname van
den heer Staal in het kabinet ons, Vrijzin
nig democraten, bereid.
Bovendien, de ronae verklaringen van
dien Minister eischen vertrouwen in zoover
dat wij een jaar gerust zijno daden kunnen
afwachton.
Van iemand, die, zooals hij, voor een,
reeds door zijn voorganger opgemaakte be
grooting stond, is niet to vergen dat hij
dadelijk in allo deelen zijn houding met
juistheid aangeeft.
Wat wij allerminst goedkeuren, zijn de
nabetraohtingen, die men thans houdt over
de kabinetsformatie, eerstens omdat velen,
die daarbij betrokken waren, en de
hoofdpersoon zelf in de eerste plaats
zich hierin niet mogen en kannen mengen
en nog minder zich in deze aitentwee
dons omdat er destijds zooveel bezwaren
te overwinnen waren, wijl de meerderheid
in de Tweede kamer uit verschillende be-
standdeelen bestaat en do Eerste kamer
nog sterk anti-liberaal isen ten derde
omdat meer het oog op de toekomst dan
op het verleden moet zijn gericht.
Betreuren doen wij daarom do pers
beschouwingen, waartoe van fnie-liberalo
zijde het sein is gegeven en die een paar
Vrijzinnig-democratische bladen dwongen
tot een wederwoord, waaruit bleek dat de
heer Van Raalte op eigen risico do porte
feuille van justitie heeft aanvaard on mr
Veegens zonder overleg met de Vrijzinnig-
democratische Kamerclub zich hoeft doen
vinden om eene portefeuille aan te nemen.
Wat voor nut hebben al die verklaringen
nu hun optreden als minister eenmaal een
feit is?
Laat men lievor aan vrijzinnige zijde zich
verheugen dat deze bekwame mannon in
's lands regeering zitting namende heer
Van Raalte als opvolger van een even be
kwaam man als mr Loeff, het beste element
uit het vorig kabinet.
Laat ons afwachten de daden van de
nieuwe bewindslieden.
1906 zal, hopen wij, toonen dat wij in
hen goede werkkraonten bezitten in vrij
zinnigen geest.
Verder herinneren wij dat aan het einde
van 1905 de Kinderwetten werden inge
voerd; dat eene wet tegen de Loterij tot
stand kwam en dat de Polytcohnischo
school te Delft eeno Technische Hooge-
school werd.
Over de werking der nieuwe Lager onder
wijswet met die op het Hooger onder
wijs de hoofdschotels van het menu, door
minister Kuyper opgediacht valt nog
weinig anders te zeggen dan dat de voor
standers dier wet zich reeds met alle kracht
er op toeleggen den oogst binnen te halen,
maar dat zij daarbij niot steeds den vrede
verkrijgen. Het onderwijzend personeel is
niet tevreden over de vruchten die het
daarbij in den schoot vallen. Ze zijn zoo
schraall
Ten slotte zij gememoreerd dat in Oost-
Indië menige expeditie tot een voor ons
gunstig resultaat leidde en dat in West-
Indië de heer Idenburg, in plaats van don
heer Lely, als gouverneur optrad.
In onze Provincie heeft zich ook in
de Junidagen een sterke actie geopenbaard
In het district Zierikzee leidde deze tot
eene vreugdovolle overwinning. De anti-
revolutionnairo afgevaardigde moest zijne
plaats ruimen voor den liberalen candidaat
mr R. J. H. Patijn.
Op Waloheren is nog nooit met zooveel
takt en ijver door de onzen gewerktdank
zij ook de toewijding en het onvermoeid
optreden van den Vrijzinnig democratischen
candidaat.
De overwinning werd niet behaald, dat
iB waar, maar de heer Snijders verkreeg
toch 3542 stemmen.
En dat geeft moed voor een volgend maal.
Trots den krachtigon tegenstand werd in
het district Oostborg de beer mr P. C. J.
Henneqnin herkozen met groote meerderheid.
De districten Goes en Hontenisse bleven
in handen der clericalen.
Het was niet anders te wachten.
Twee stemmingen voor de Provinciale
Staten, noodig de een door het bedanken,
in het district Zierikzee, van den heer
mr J. C. van der Lek de Clercq, de andere
door het overlijden van den heer J. Bos Az.,
die zitting had voor het kiesdistrict Vlis-
sidgen, brachten in den toestand geen veran
dering.
"Wegens het bedanken van den heer W. A.
graaf van Lynden als lid van Gedeputeerde
Staten werd in diens plaats gekozen de
heer mr P. Dieleman, het geprononceerd
anti-revolutionnair, clerioaal lid der Staten.
Dezelfde heer, hoewel in tnsschentijdsche
vacature tot raadslid to Middelburg geko
zen, iB slechts eens in de zitting tegenwoor
dig geweest, nl. toen hij werd geïnstalleerd,
omdat bij zijn kort daarop gevolgde periodieke
aftreding de kiezers in het derde district
weer de voorkeur gaven aan een gematigd
liberaal.
Als eene gewichtige gebeurtenis in onze
omgeving mag wel herinnerd worden aan
het bezoek der Koningin en Prins Hendrik
aan Vlissingon, den 29en Augustus, ter be
groeting van de uit Oost-Indië teruggekeerde
divisie on ter onthulling van twee kanonnen,
eertijds deel uitgemaakt hebbende van de
vloot der Zeven gewesten en in de Middel-
landscho zee verloren gegaan.
Ze zijn thans geplaatst aan den voet van
het standbeeld van M. Adriaansz. de Ruyter.
Te betreuren dat de natuur op dien dag
alles behalve meoworktehet regende den
ganBchen dag met stro omen.
Jammer voor de hooge bezoekster on
haren gemaaljammer voor hel publiek
jammer voor zoovelen, dio in gala op hun
post moesten zijn.
Andere belangrijke feiten vallen niot te
vermolden, ook niet uit andere doelen van
ons gewest.
9
En zoo gaan wij weder een nieuw jaar in.
Wat 1906 ons brengen zal?
Wij hopen
Wat ons land betreft: eene bevostï-
ging van do goede verwachtingen dio wij
in menig opzicht van hot nieuwe ministerie
in Nederland koesterenen eene bevredi
ging van onze wenschen op die punten,
waaromtrent nog allo grond tot twijfel
bestaat.
En wat het buitenland aangaatde
rust en den vrede dio de volkeren zoo noo
dig hobbcn, zoowol als cono bovrodiging
van do volkswonschen, waar dio goriclit zijn
togen autocratie, machtsmisbruik en zij zich
bewegen in den geest van vrijheid en ont
wikkeling op verschillend gebied.
Zooala wjj reden haddon om re ver
wachten wjj wezen daarop reeds in ons
nommer van Zaterdag jl. zjjn in verschil
lende bladen, ofschoon uit een en deselfde
pen gevloeid, verschillende beswaren geopperd
tegen de plannen voor den aanleg en de exploi
tatie van een electrische tram van Middel
burg naar VliBsingen.
Die bezwaren nu berusten voor een deel op
onjuistheden en zjjn voor een ander deel af
komstig van een kant, waarbjj eenzijdigheid
niet ia buitengesloten.
Wjj nemen van onze mededeelingen omtrent
deze saak geen woord terug en big ven, op
goede gronden, vertrouwen dat, al zjjn er ook
bezwaren, deze wel uit don weg zullen te
ruimen zjjn.
In ons nommer van Donderdag ie opge
nomen het gewone verzoek, bjj vriezend weer,
van den directeur der gasfabriek en duinwater
leiding alhier aan de gas en waterverbrui
kers om hun meters tegen vorst te besohermen.
Nu het meenens icbjjnt te worden met de
vorst, hsrinneron wjj onze lesers, in hun eigen
belang, aan dit verzoek, evenals aan dat om bjj
vorst, vóór den naoht de waterleiding te
ledigen, te voldoen.
Zooals uit de in dit nommer voorkomende
advertentie bljjkt, heeft het bestuur der jjsolub
Middelburg het voornemen om, jjs en weer
dienende, Woensdag middag te twee uren zjjo
baan aan den Seisweg alhier voor de leden
en donateurs der vereeniging te openen.
Reeds verscheidene malen is er op gewezen
dat de melk, wanneer die op straat by de
maat wordt verkocht, bloot staat aan allerlei
verontreiniging en iniektie. De melkmaten
komen by iedere afgifte in aanraking met kan
nen of ander vaatwerk uit dikwjjls onzindeijjke
of besmette huizen en worden wederom ter
vulling in den emmer gedompeld of onder
kranen met andere melk gevuld. Bovendien
zgn emmers en melkmaten elk oogenblik bloot
gesteld aan bet inwaaien van stof, straat vuil,
(mestdeeltjes, opgedroogde sputa etc. etc.) of
worden melkvaten op minder schoonen bodem
der wagentjes neergszet. Dit is niet alleen
besmetteljjk, maar in hooge mate weerzinwek
kend voor hen, die eenigezins iets voelen voor
hygiëne en hare eisohen.
In andere plaatsen nu heeft men hierin
een groote verbetering gebracht voor hen, die
nog de voorkeur geven aan z. g. rauwe melk
bjj de maat boven het gebruik van gepasteu
riseerde melk in fiessohen. In Daitschland
gebruikt men een toestel, dat nit een glazen
cylinder bestaat en waaruit de melk wordt
ontnomen. Dit wordt aan den wagen zoodanig
aangebracht, dat de melk zonder eenige der
genoemde verontreinigingen aan het publiek
kan worden verkocht.
Ook alhier heeft men het initiatief geno
men deze verbetering in te voeren.
Wjj verwjjzen verder naar de advertentie in
dit nommer van den heer A. Reynierse.
ln 1905 werden voor de arrondissemonts
rechtbank te Middelburg behandeld 415
Btrafsaken, waarin terechtstonden 476 personen.
140 porsonen zjjn veroordeeld ter zake van
mishandeling, 12 wegens verduistering, 96
wegens diefstal, 42 wegens woderspannighcid
en 168 wegens andere strafbare feiton.
14 personen werden vrggosproken, 2 ont
slagen van rechtsvervolging met last tot hunne
plaatsing in eon rijksopvoedingsgesticht, 1
werd ontslagen van rechtsvervolging en 1 is
ter beschikking der Regeering gesteld.
Bovendien worden behandeld 12 zaken,
waarbjj terechtstonden 13 porBonen, wanrin de
uitspraak na 31 Docombor 1905 zal plaats
hebben.
In de jongste vergadering van de ver
eeniging Handelsbelang alhier werd besloten
tot het inrichten van een cursus in hot boek
houden, onder deBkundigo leiding.
De deelname, dio gratis voor de loden is
opengesteld, is reedB voldoende verzekerd, ter-
wjjl zoo mogeljjk ook tot personen, beboorende
tot de gezinnen der leden, de gelegenheid tot
deelname zal wordon uitgestrekt.
Het bestuur van de genoemde vereeniging
heeft aan den directeur-generaal der Mts- lot
Expl. van S.-S een zelfstandig adres gericht-
met verzoek tot vervroegde uitgifte van vacan-
tiekaarten.
liet ledental is wodor mot 6 personen vor-
meerderd.
Maandagmiddag word op het terrein aan
den Nieuwlandschen weg alhier een voet-
bnlwedetrgd tuascben een Brabantech- en een
Zeeuwach elftal gehouden.
De Brabanders verschenen zonder doelver-
dediger, welke plaats ingonomen werd door
een spekr van Olympia.
Ook de Zeeuwen speelden met een invaller.
De Zeeuwen hadden bjj de rust 3 doelpun
ten, de Brabanders goeri
Daa-na kregen de Zeeuwen nog twee pun
ten eu kort vóór het einde maakten de Bra
banders in drio minuten er 2.
Bg het einde van den strjjd waren de
Zeeuwen winners met 5 tegen 2 doelpunten.
De St. Cl. no. 306 bevat een kon. besluit
waarby o. a. Middelburg en Neuzen
met ingang van 1 Mei 1906 zgn aangewezen
als gemeenten, waar het, ingevolge art. 47 van
de Drankwet, verboden zal zyn zonder toe
stemming van den burgemeester in eene looa-
liteit waarvoor door burgemeester en wethou
ders eene vergunning voor den verkoop van
sterken drank in het klein of een verlof voor
den verkoop van alcoholhoudenden drank,
anderen dan sterken drank, voor gebruik ter
plaats® van verkoop, is verleend, vrouweiyke
personen (met uitzondering van de inwonende
echtgenoote en de inwonende dochters van den
houder der vergunning of van het verlof) ge
durende de nitoefening van het hedrjjf dienst
te laten doen of vanwege den houder van de
vergunning of van hst verlof aanwezig te doen
zyn.
Uit Vlissingen.
Bfi den Zondagmiddag aldaar gehouden
voetbalwedstrgd tusschen een gecombineerd
Zeeuwsch elftal en een elftal van oud-leden
der Middelburg8che vereeniging Olympiawon
laatstgenoemd elftal met 3 tegen 2 doelpunten.
Bjj de rust was de stand 2—0 in 't voordeel
van het Zeeuwech elftal.
Door den raad van Serookerke is
met 5 tegen 2 stemmen afwyzend beschikt
op het verzoek van den onderwgzer De Mey
om zyne bydrage aan het weduwen- en weezen-
fonds voor rekening der gemeente te nemen.
Verder is den heer G. Termeulen met alge-
meene stemmen ontslag verleend als gemeente
secretaris, terwgl tot waarnemend titularis werd
benoemd de heer jbr W. Z. van Tejjlingen,
burgemeester van Oostkapelle.
De Vereeniging voor Algemeene Wetenschap
pelijke Belangen alhier zoo echrgft men ons uit
Goes heeft er uitnemend slag van om
een keus te doen uit de sprekers over ver
schillende wetenschappeiyke onderwerpen. Dit
bleek ook weer Vrjjdagavond by hot optreden
van den heer A. M. du Celliée Muller, uit Ny-
megen, Constiller etranger de la Sociél Beige
<T Astronomie n Bruxelles.
Spreker liet zjjn onderwerp >de totale zons
verduistering van 30 Aug. 1905, waargenomen
te BuTgos," voorafgaan door eenige wetenschap
peiyke mededeelingen omtrent de zon, van
welk hemelliohaam we met zekerheid minder
weten dan van Jupiter of wslke andere planeet
van ons zonnestelsel dan ook. Dit komt voor
namelijk daarvan daan, dat op de zon niets
voorkomt dat met aardsche toestanden (zeëen,
bergen) is te vergeljjken. Hypothesen, afge
leid uit de spectraal analyse van het zonne
licht, werden duideljjk gemaakt. De chromo-
en de photospheer W9rden met prachtige
liohtbeolden verduideljjkt.
Het glanspunt, door mooie photographi-
sche afbeeldingen vorduidolgkf, was do totale
eclips van 30 Angustns j.l., die door spreker
persoonlgk was waargenomen.
Met aandacht volgdo hot auditorium de toe
lichting der geprojecteordo lichtbeelden, 't Was
in óén woord hoogst intoreBsant.
Spreker word bedankt door don voorzitter
den heer I. G. J. Kakebocke.
Hot besluit van don raad der gemeente
Hoedekenskcrke, tot wjjziging der ver
ordening op het gebruik der haven, los- laad-
on ligplaats, in zako do tonnenmaat van in
do haven binnonkomondo schepen, is dooi
Ged. Staten goedgekeurd, zoodat het in de
maanden Septomber, Octobor en November aan
schepen, grooter dan 350 ton laadvermogen,
verboden zal zgn daar binnen te komen.
Een treffend sterfgoval bad oudejaars
morgen te Rilland plaats. Toen de arbeider
T. zich naar do kerk begaf, viel hg op 10
minuten aLtands daarvan onverwacht neer-
Per rjjfnig naar huis vervoerd, stieit bjj al
daar zonder bjj kennis te zjjn gekomen.
Ook de raad van Cats beschikte afwy
zend op het bekende verzoek der onderwyzors
inzake het pensioenfonds.
