MIDDELRURGSGHE COURANT. 1008. Zaterdag 23 December. Uit Stad en Provincie. N°. 303. I AH" Jaargang. Dexo courant verachijnt dagelijks, net uitzondering van Zon- en feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THEBHONETEB EN VERWACHTING. 22 Deo. 8 u. ?m 47 gr., 12u. 49 gr., av, 4 n. 48 gr. P. - Verwaoht: matige tot krachtige Z.W. wind, betrokken lucht, mogelgk regen on dezelfde temperatuur. Advortentiën20 oent per regel. By abonnement veel lager. Geboorto-, dood- an alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.60; elke regel m 20 cent, Reclames 40 oent[per regel. Groote letters naar de plaats, die xjj innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betrefieade Handel, Ngverheid en Geldwezen, is nitslaitend gerechtigd het Algemeen A4vsr£eatle-Barsaa A. DBS E,A HAR Al.. BJÊ. Voarbargwal 206, Amsterdam. Maandag (EeTsten Kerstdag) verschijnt de Midcfelburgscho courant niet; Dinsdag d. a. v. wèl. Middelburg 22 December. Kameroverzicht Zitting van Donderdag. Het was heden een dag vol emotie en vol afwisseling in de Kamer. Reeds onder de rede van den Minister van oorlog begonnen de hartstochten te werken Er werd herhaaldelijk g. ïaterrompeerd en ge repliceerd met een nadruk en eene beslistheid, die tot nog teller verzat prikkelden. Evenals zgn rijpaard, gat generaal Staal nu en dan de Kamer zoo de sporen, dat men zich afvroeg: zijn w(j hier in het burgerlijk Nederland ol in het militaire Duitschland Telkens en telkens bleek, dat hier tegenover de Kamer een gene raal stond, die tevens Minister van oorlog is, maar die bovenal en in de eerste plaats als generaal voelt, denkt en spreekt. Een hoogst sympathieke man, een vaardig aptekeT, een innemende, eerljjke, joviale, ronde militair, maar die, geplaatst in het burgerlijk milieu der Kamer, een anaohronisme leek. Want van den geest, waarin i eer zeker het meerendeel van het Nederlandsche volk de mili taire zaken wenscht behandeld te zien, welke geest in de Kamer tot uitdrukking komt; daar aan soheen generaal Staal ten eenemale vreemd te zjjn. Het was alsot er een doorloopend mis verstand heersohte tussohen eenerzjjds den militairen Minister, die zoo zuiver militaire opvattingen en begrippen vooropstelde en handhaafde, en anderzjjds de Kamerleden, die mot «burgerlijke argumenten", zullen we maar zeggen, de militaire opvattingen van den Minister hadden bestreden. In de rede van den generaal Staal kon dan ook zelfs geen modvs vivendi voor beide partyen gevonden worden, en zijnerzijds is daar ook niet naar gestreeld. Hg herhaalde heden wat hg reeds bjj de «algemeene beschouwingen" had gezegd, en in de Memorie van Antwoord nog eens sohrifte- ljjk had bevestigd. Hier en daar legde hg het er zelis nog eens een beetje dikker bovenop. Men mocht hem soms eens niet begrepen hebben I De heeren zouden het nu wel begrgpeu wat hg eigenlgk met «bezuinigen", en met een sturen in de richting van een volksleger bo- doelde. Aan klaarheid en duidelgkheid laat zgn verde diging dan ook niet te wenscben. «Bezuinigen". Zeker, dat wil óók de Minister. Maar hoe Een groote bezuinigingscommiBsie benoemen. Mg wel, zeide generaal Staal, maar zelf zal hg eerst bezuinigen, en daarbg te rade gaan met zgn «eigen geweten". En als dan de Kamer nog niet tevreden is, en het voor de «gerust heid" in den lande nog gewensoht is om een groote bezuinigingaoommiesie te benoemen, dan beeft hg er vrede mede. Aldus «bezuinigen", omdat er te «bezuinigen1 valt, zeer zeker, dat ziet ook de Minister in, maar tooh óók als concessie aan de „ongerust heid in het land", en dat voorspelt, zacht uit gedrukt, niet veel goedseen bezuiniging afgedwongen als het ware om die reden en in dien geest opgevat en later misschien uit- g evoerd. Sprak generaal Bergansiua ook niet ongeveer in denzeliden geest, op denzelfden toon over de groote enquête, die zoo gewenscht is om tot gezondere financiëele opvattingen in het beheer der oorlogsaangelegenheden te geraken? Bergansius en Staal zgn zonen uit éan huis, met slechts dit ondoraoheid ik herhaal dit nog eens dat generaal Bergansius de kunst verstond om zgn gedachten te verbergen, ter- wgl generaal Staal die kunst in het niet verstaat, maar in oveiduidelgke taal zegt wat hg denkt en wat hg bedoelt. En daar hg bovendien een geestig man is, met ironisohen geest, steekt hg er soms den draak mede, en laat hot duidelgk voelen, dat wat de burger-heeren willen en verlangen, eigen lgk gekheid en malligheid is. Met oen zucht werd dus de groote bezuini- gingscommissie toegestaan en tevens verklaard, dat, indien het mogelgk was, af en toe rapporten van de kleine commissies aan Kamer zouden worden overgelegd. En dit werd verzekerd op een toon, alsoi hg wilde zeggen is dat al niet mooi, wat ik daar beloof Jn wil doen? Ten opzichte van het sturen in de richting van een volksleger deed de Minister in het geheel geen concessies aan de oppositie of het waren concessies als in zake de bezuiniging. Ook hier komt het weder op den geest aan, waarmede de toegezegde maatregelen zullen uitgevoerd worden. De herhalingsoefeningen kunnen niet gemist worden of zg mieschien wat korter kunnen duren, zal «onderzocht" worden. Het blgvend gedeelte zal hg gaarne afschut ten, maar «eerst" moet bg zien hoe dé" land weer werkt. Eerst dan kan bg daarover defi nite t oordeclen. Van de verkorting van den eersten oefenings- tgd wil hg voorloopig nog niets weten. Het is duidelgk: op die manier blgft er van een sturen in de richting van een volksleger al heel weinig over. Het blgft bg «streven", en in dit opzioht is Z.Ex. homogeen met de heeren Tydeman en Van Katnebeek, die ook op die wgze mode willen «streven" naar hot tot standkomen van een volksleger. Trouwens volgens den Minister ligt een volksleger nog in het verre, verre verschiet. Evenals de zon opgaat, zeide hg, aanvankelgk door nevolen bedekt, zoo zal ook het volksleger er wel komen, maar als wg don herinneren aan een vroegere uitspraak van den Minister, n.l. dat de karaktereigenschappen van het Nederlandsche volk eerst gewgzigd dienen te worden om b. v. tot een volksleger naar Zwitserschen trant te geraken, dan zal het nog wel eenige jaren duren alvorens die zon van het volksleger ook hier te lande door do nevelen is heengebroken en in volle stralen- glorie zal prgken. Wat de beide hoofdzaken betreft.' «bezuini ging" en «volksleger," zal dus in de thans heertohende richting aan het departement geen verandering komen. De zaak wordt op den ouden voet voortgezet. Ook in andere zaken zal de militaire opvatting de burgerlgke op vatting blgven primoeren. De «conduite Btaten" b.v., waar deheeiYan Ideinga zoo scherp en vlgmend over sprak en die z. i. afgeechaft konden worden, zullen door dezen Minister gehandhaafd worden. Hg heeft ze noodig; afgeloopen. Ea als er leden zgn, die op grond van hun «dossiers" zich bg hem over die conduitestaten" beklagen, dan wordt hun te kennen gegeven, dat «ze üénzgdig" jju voorgelicht 1 Wat denkt de Kamer wel Dat zgn hoofd officieren allen «ploerten" zgn Men ziet, dat zgn stevige woorden en eigen aardige argumenten. Ja, die stevige woorden en ongezouten taal van dezen krggsman, dat zekere sans-gêae, dat hg ten toon spreidde, was een allerzonderlingst gezioht en vreemd gehoor in deze KameT, waar men niet gewoon is dat te zien en te hooren. Officieren en Boldaten werden bg gedres seerde circus-paarden van Sohumann vergeleken; het kader wilde hg wel wat meer vrg geven, niet om te gaan «vieBchen" of om «in de kroeg" te zitton; hier in de Kamer moest men niet zoo over het leger spreken, want als een kind op aohool strat krggt en thuis wordt is dat verkeerd; en met dergelgke beelden en uitdrukkingen doorspekte hg zgn redevoering. Ook de heer Thomson kreeg een veeg uit pan, die raak was. Als een kind het vaderlgk huis verlaat, aldus Z. E., dan zegt zgn vader hem: denk om je fatsoen en om den naam van je vader. En dien raad had de heer Thomson blgkbaar vergeten. Hg had het leger en de «traditiën" bespot Het was alsof de Minister in een manége stond en tot een stalkneoht zeide geef mg de chambriè-e eens even voor dat recalcitrante paard. En zoo bewerkte hg den een voor, den ander na volgens de dresauur-Staal, dat dr Kuyper er jaloersch op had kunnen zgn. Was het ook niot meer dan prachtig wat hg over de «gemoedelgke religieuse" opvattingen zeide, die hem wel sympathiek waren, hoewel hg zich anders, wat den godsdienst betreft, liefst in de «neutrale zöne" bewoog? Het om er een kiekje van te nemen het ge zicht, dat de dienaren des woords met een Kamerzetel er bg zetten, toen de «gemoe delgke" vooral dat «gemoedelgke" is uniek religieuse opvattingen werden binnengeleid en onder dreasnur kwamen. Even nuchter was 'sMinistérs verklaring wat de politiek betreft. Zgn program en dat van de concentratie waren hetzelfde. Hg wilde «bezuinigen". Dat staat ook in het ooncentratie-program. Hg wil een «volksleger". Dat staat ook in het concentratie-program. Wat de heeren dus eigenlgk voor verschil ontdekt hadden, was hem niet duidelgk, en als ze hem naar huis wilden Bturen, dan verzocht hg dat «Bpoedig" te vernemen. Ook dit werd alweer gezegd op een toon van iemand, die zegtwe znllen eens zien wie hier do baas is. Niet echter op brutalen, on- aangenamon, mceeterachtigen toon, maar zoo als iemand dat zegt, die vooruit weet, dat hg meester is van de Bituatie en die voelt, dat bg zgn man staat. Deze geheele manier van op treden heeft hem dan ook zeker persoonlgk den steun verschaft van velen, die zgn mili taire begrippen niet ileelen, maar die in den generaal Staal vertrouwen stellen, gelgk de generaal in zich zelf vertrouwt. Het spreekt van zelf, dat direct getracht is politieke munt uit de redevoering van den Minister te slaan. De heer Troelstra kwam met een motie, waarin verklaard werd dat het bewind van den Minister niet de waarborgen geeft dat het in overeenBtomming is met het concentratie- program. Deze motie ging duu over het hoofd van don Minister heen en was op den heer Bor- gesius gericht. Hg, de formateur, had voor een anderen Minister moeten zorgen. Het optreden van dezen Minister was een vervalsohen der verkiezingsleuzen. Natuurlgk was de heer Heemskerk er als de kippen bg. en zgn vrienden hadden met die motie eigenlgk niets te makenkonden gevoegelgk «blanco" stemmen of weggaan; maar dan zon de Kamer geen beBlnit kunnen nemen, ergo zouden ze blgven en togen stemmen. Intus- schen werd de opgewondenheid steeds grooter De heer Troelstra interrompeerde en riep daar staat de sohuldige" wgzende, op den heer Borgesins. Nog grooter tnrnultvan alle zgdes wordt geïnterrompeerd, gegestiouleerd en ge- iproken. De «formateur" lacht echter witjes, en trekt zioh sohgnbaar van de zaak niet veel aan. Hoongelach echter toen hg «tegen" stemde. Dat was dan ookjeen sterk stukje; wg willen het eerlgk bekennen. Met 20 tegen 56 Btemmen werd de motie verworpen. Yóór stemden de Sooiaal-demooraten, de Yrgzinnig-demooraten en de heeren Thomson en Jannink (£7m«liberalen). Tégen de rechter- zgde, de oud-liberalen en de verdere Unie- liberalen. De Minister van oorlog was dus gered. Wat nu te zeggen tos deze zaken Wg gelooven dat deze stemming den geheelen toestand niet gezuiverd maar integendeel ver warder dan ooit gemaakt heelt. Wie een loyale uitvoering van de militaire paragraaf van het conoentratieprogram verlangt, kan deze Minister, hoe sympathiek ook als persoon, niet steunen. Daarom wie eerlgkhoid en klaarheid óók in de politiek wil zien door werken, had vóór mo9ten stemmen, en indien tegen, daarvan een behoorlgke verklaring moeten geven. Zooals nu gestemd is, heeft het veel van een misverstand een misverstand echter dat door de andere zgde behoorlgkzal worden geëxploi teerd. Wg hooren het aleen liberaal minister gehandhaafd door de rechterzgde Een liberaal minister verlaten door bgna do helft van de den zgnex eigen partgen 1 Wat een positie, wat een onmogelgko toe stand Want vroeg of laat komt men voor dezelfde omstandigheden te staan en het gaat toch werkelgk niet aan, dat voor een meerder» ,ar Bteeds naar steun van de reohterzgde moet worden uitgekeken. Ook terwille van de positie van het Kabinet in zgn geheel- Hoe zal een minister van finanoiën aan het geld komen voor de sociale wetten als op Oorlog «bezuinigd" wordt volgens het systeem- Staal Ook die vraag had overwogen moeten worden, toen van links de stemmen «voor", «voor-1 klonken. Aan het einde der zitting is de begrooting van Oorlog, ia goedkeuring van de Vesting- begrooting zonder hoofdelgkestemming, aan genomen met 46 tegen 18 stemmen. Tegen stemden de heeren: Troelstra, Bos, Tak, Ter Laan, Van den Bergh, (Den Helder), Mees, Van der Zwaag, Van Deventer, Druckor, Marohant, Ketelaar, Smidt, Hugenboltz, Nol- ting, Roodhuyzen, Schaper, Limburg en Jan nink. Hot wetsontwerp tot aanschaffing van snel vuur-materiaal werd ook zonder stemming goedgekeurd. TTOJËBDE HAMER. In de Donderdag gehouden avondvergadering werden de algemeeno beschouwingen over de begrooting voor financiën geopend door den heer Sehaper, die aandrong op een geleidelgke afschaffing van den suikeraccgns. Nadat ook de heer Van Vuwren deze afschaffing bepleit had on de heeren Van Styrum on Treub over vermOgenB- en bedrgfebelasting en de inrich ting der hypotheek- en kadasterkantoren hadden gesproken, besprak de heer Schaper de ver ouderde bepalingen op het kroondomein. Ii Zeeuwsch-Vlaanderon noemde spreker het een ware janboel. Daar heelt b. v. de hertog van Arenberg grond in bezit en vordert don bouw opstal, welke hem, na het veiatrgken der pacht in eigendom toevalt voor de he ft van den prgs. Spreker drong op wetswgkgmg daar de bepalingen niet meer in over eenetemming zgn met onze huidige begrippen. Ook de heeren Bos, Pierson en Tydeman be spraken nog de geleidelgko afschaffing van d*u suikeraccgns, waarna de Minister zelf aan hot woord kwam, zgn leedwezen betuigend dat bg vooralsnog geen verlaging of afschaffing van den accijns kon toezeggen, hetgeen hg met redenen omkleedde. Nadat de heer Van Doorn nog had uitgeweid rex de vermt gena- en bedrgfabelaatingvn en eenige opmerkingen gemaakt over het kroon domein, werden de algemeene beschouwingen geslo'en en werd tot do artikelsgewgzo behan deling overgegaan. Daarbg werd door de heeren R >gne, Fruytier en Van Foreest gesproken over de wgze, waarop de bedgbing van de buitengronden bg het Slaak en den Braakman op de begrooting zgn gebracht. De vermoedelgke opbrenggtcgfers, meendo de heer Regne, zgn veel te hoog op gevoerd en daartegenover laat de toelichting van het geheele werk te wensohon over. Voor beide bezwaren haalde bg eenige bewgsgronden aan en hg kwam tot de conclusie dat de uit komsten van dit work in sommige opzichten, bgv. wat den dgkbouw betreft, onnoodig weel derig, niet voldoende vaststaan, waarom hg in overweging zou willen geven om het werk niet uit te voeren. De heer Fruytier daarentegen vordedigde het werk. Z. i. zgn de bodgkingskosten geens zins te hoog en de schatting der in te dg ken polders, met het oog op hun gunstige ligging, vooral niet. De heer Van Foreest vroeg in de meaning der afdeeling Landbouw hier over te mogen hooren, terwgl de heer Bos zeide, meer te hechten aan het oordeol van den heer Fruytier dan aan do bookenwgsheid van den heer Kegne. In zgn antwoord refereerde de Minister zich grootendeels aan het door den heer Fruytier gesprokene en zeide dat er alle reden is dit werk niet uit te stellen. Hoewel Landbouw hierover werd geraadpleegd, was geen bepaald advies ingekomen. Te half twee 'e nachts ging de Kamer uiteen, nadat de begrooting zonder hoofdelgke stem ming was aangenomen. A. de Neet Sr., Th. H. Ph. Hoste, B. de Groen, H. C. J. Wasch en Andié J. Geysen. Door burg. en weth. wordt aan den raad voorgesteld over te gaan tot een nieuwe be- strutiug van de Joost de Moorstraat op het zgn. Eiland. De kosten daarvan, met voorhanden keien, het vernieuwen van het klinkerpad en het voorzien inde riolee ring, worden begroot op f 2291.10. Benoemd tegen 16 Januari tot brieven gaarder te Veero de heer A. Vendevielle, postbode aldaar. Daar een tgd lang het wachthuisje al daar, waarvan door reiz'gers voor de Zie- ribzeosche spoorboot kaa worden gebruik ge maakt, voor het publiek gesloten is geweest en het raadzaam werd goacht aldaar een waoht- huisje voor hot publiek aanwezig te hebben, waren pogingen aangewend om bedoölde.inrich- wederom voor het algemeen open te stellen. Door de welwillende boachikking van de daar toe gerechtigden is aan dit verzoek voldaan. Naar wg vernemen, bestaat het plan om tusschen Middelburg en Vlissingen eene nieuwe tramlgn te leggen, waarop de wagens door electriciteit zouden worden voort bewogen. De weg zou loopen langs den Kanaaldgk. De sohenking van wglen mej. J. P. Lu- gn aan het Kunstmuseum alhier, waarvan ons vorig nommer werd melding gemaakt, is vrg van het recht van sucoessie. Dit ter aanvulling van het vorig berioht, r verbetering waarvan dient gemeld dat de door dezelfde dame aan het Museum geschon ken Bchilderg niet is van W. J. maar van J. F. Schutz. Voor een geheel gevulde zaal in Ons Huig, Molstraat alhier, trad Donderdagavond de heer W. H. Hasselbaoh op met eenige letterkundige voordrachten. Vóór de pauze deed hg zgn gehoor kennis maken met Tijl Uilenspiegeldaarna droeg eenige pennevruchten, in proza en in poëzie, voor van Piet Paaltjes, Marie Boddaert, Mar- gadant en Van Rennes. Een luid applaus bezegelde het woord van dank, dat de voorzitter den heer Hasselbaoh bracht voor den genotrgken avond, velen verschaft. - Door de politie alhier is procesverbaal opgemaakt tegen D. J. S., C. 8., J. O. en L. B., jongenB tussohen de 18 en 21 jaar, wegens het uitgeven van verzilverde centen voor kwartjes. Dit Vlissingen. De uitslag van don wedstrgd in dramatische i comieche voordrachten, vanwege de Ver- miging Lust tot Vermaak is als volgt Toegekend zgn de volgende prgzen aan de daarbg genoemde heeren: Dramatische voordrachten voor één persoon: eerste prgs Van den Berg van Amsterdam met Arme Visschers tweede J. H. Melkert van Tiel met de Werkstaking, en derde Engels van Antwerpen met De Kurassiers van Canroberl comische voordrachten voor twee personen eerste prgs niet toegekend; tweede P. Terlien en A. Schilder uit Weesp met De twee Kassiertbediendcn comische voordraohten voor een persoon eerste prgs J. H. Melkert uit Tiel met Han- nuske van Drumpttweede Van Altenhoven uit Antwerpen met Besluiteloos-, en derde P. van Oppen uit Middelburg met Korporaal Laadstok. Donderdagavond werd in de concertzaal der socioteit V. O. I'. to Goes de laatste acte afgespeeld van de Koninginnefoesten. Do commissie deed in oen openbare verga dering rekening van haar beheer. De zaal was feestelgk versierd en Euphonia i Hownna gaven om beurt een muzieknommer. De voorzittoT, de heeï D. D. van den Bout, bracht het goedgoslaagdo feest in herinnering, dankte de harmonicn en de vereeniging Han delsbelangen voor hare medewerking en allen die tot het welsiagen van hot feest bg droegen. De eerevoorzitter der commissie, de burge meester, voerde eveneens het woord om te eindigen met een «lang leve de Koningin en lang leve de Goesche burgerg De rekening wees in ontvang aan f 1803.88 en in uitgaaf f 2106.68, dus leverde een tekort op van f 302.80. Daarvan is door de kasteleins nog f 59 gedekt en het overige werd uit de gemeentekas gekweten. Door Buphonia werd nog een muzikale wan deling met fakkelliobt door de gemeente gemaakt. De nieuwbenoemde burgemeester van Wilhelminadorp, de heer J. L. Velt- man van Almeloo, kwam Donderdagmiddag te Goes aan, na te Middelburg te zgn beëedigd. Aan het station werd de burgemeester afge haald door de beide wethouders, die hem ge leidden naar het gemeentehuis te Wilhelmi nadorp. Daar werd een zitting van den raad gehouden. e oudste wethouder, de heer C. de Wilde, sprak den nieuwen burgemeester uit aller naam hartelgk toe en overhandigde hem het teeken zgner waardigheid. De burgemeester dankte voor de welwillende woorden en beval zich aan in de medewerking en vriendschap van de wethouders, de leden van den raad en den secretaris. De heer Veltman, op wiens verzoek de ont vangst zoo eenvoudig mogelgk plaats had, ba* zocht ook nog Katttendgke. Daar werd met den raad een bezoek gebracht aan de school, waar de kinderen hem een liedje toezongen, en de kerk. Vervolgens keerde de heer Veltman naar Almeloo terug, om zich half Januari in zgn nieuwe gemeente te vestigen. Deze week trad het Leger des Heils voor de eerste maal te N i s s e op, niet om een gewone godsdienstoefening te houden echter, maar om in de openbare school een vertooning met liohtbeelden te geven, die een neutrale tint hadden. Eerst werd er wat gegeven voor kinderen en later voor volwassenen. Het talrgk opgekomen publiek, ook uit het naburige 'e Heer Abtskerke, luisterde met aandacht en zong met animo. Aan J. W. L. Hengelaar te Bruinisse, lid der Gezondheidscommissie voor de vereeni ging van gemeenten, welke haar zetel heeft te Z i e r k z e e, is met ingang van 1 Januari a. s. door den Commissaris der Koningin als zoodanig eervol ontslag verleend Door den gemeenteraad van St. Maar* tenadgk is krachtens art. 7 en 11 der drankwet bepaald, dat het sluitingsuur voor herbergen en bierhuizen op Zondagen en den len Kerstdag voortaan zal zgn om negen uur. Overigens blgft het vroegere sluitingsuur van elf uur gehandhaafd. Verder is den herbergiers vergunning ver leend ook op de openbare straat drank te ysrstrekken, mits niet verder dan op een af stand van twee meters van hun lokaal; terwgl deB avonds, bg het gebruik maken van deze vergunning, die plaats verlicht moet zgn. Op het verzoek van de afd. Tholen van het Nederlandsch Onderwijzers Oenootschap, om de premie der onderwgzers ter pensionneering De jury beïtond uit de heeren W.J.Frgling, hunner weduwen en weezen voor rekening

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1905 | | pagina 1