MIDDELRURGSCHE COURANT.
Dinsdag
12 December.
Uit Stad en Provincie,
N". 29a.
148* Jaargang.
1908.
Doio courant verschijnt d a g e 1 ij k b met uitzondering van Zon- en Teestdagen.
Prija per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent,
THERMOMETER EK VEBVVACHTING.
9 Dec. 8 o. Tm 36 gr., 12 n. 33 gr., av. 4 n. 33 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige Z.O.
wind, opklarend en waarschijnlijk droog weer, iets koudere tomperatanr.
Advertontiön20 ount por regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
allo andore familioberiohton on Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel moei
20 cent, Reclames 40 cont'per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot do plaatsing van advortentiè'n en reclames, niet atkomstig uit Zeeland, Ootreflende
Handel, Nijverheid ea Geldwezen, is uitsluitend gereohtigd het Algemeen A4vert«ull«-Bar*au
i. DU LA CflB Al., SJ. Voarbnrgwal 360, AniUrdans.
Nieuwe geabonneerden tegen het volgend
jaar ontvangen de dezo maand vorschijnende
nommers kosteloos.
Middelburg ll December.
I
Sprokkelingen.
Wjj zgn woer aan het sprokkelen geweest.
Bjjna iederen dag konden wjj wel garen,
maar niet altjjd is er plaats om het gegaarde
op te nemen, vooral in dezen tjjd, nn de Tweede
Kamer hare langdurige zittingen houdt, onze
Orerzioht-sohrjjver, op eene enkele uitzondering
na, in elk nummer aan het woord is, en bo
vendien ook andere onderwerpen plaats vragen.
Dat beperkt ons in het opnemen van deze
rubriek.
Maar nu hebben wjj daarvoor weèr eenige
plaats vrjj.
Onze scheurkalender bevatte juiBt Zaterdag,
toen onze »Zeeuwsche Omtrekken" weer ver
schenen, de volgende zoo juiste uitspraak van
>De wereld heeft behoefte aan minder ge
loofsbelijdenissen en meer vertrouwen; aan
minder plechtigheden en meer arbeid; aan
minder deftigheid en meer reohtsohapenheid
minder leerstellingen en meer liefde."
Onze lezers zullen zeiven wel het verband
vinden tussohen die opmerking en dat deel
van die Omtrekken, waarop zjj, naar wjj
meenen, zoo juist slaat.
De heer mr W. F. van Leeuwen is een
kranig man.
Dat toonde hg meermalen in de Eerste
Kamer.
Maar ook als burgemeester van Amsterdam
eene betrekking die hjj sleohts noode aan
vaardde heeft hjj zioh doen kennen als een
flinke, degeljjke persoonlijkheid, die tevens als
leider der raadsvergaderingen bljjken geeft van
bjjzonderen tact en van gevatheid.
Het is geen kleinigheid om in zulk een
eollege, met zjjne heterogene bestanddeelen,
waarin zoo vaak den voorzitter het vuur na
aan de schenen wordt gelegd, zjjn prestige te
handhaven en steeds ad rem te antwoorden.
De vorige week had eene opmerkelijke ge-
dachtenwisseling tussohen hem en den heer
P. L. Tak plaats.
Daarover schreef de Amsterdamsche kouter in
de Prov. Overijl, en Zwolsche Crt. het volgende:
»De heer Tak weet zijn vragen om inlich
tingen op heldere wjj ze in te kleeden en knjjpt
de vragentang steeds nauwer toe, zoodat hg
in de meeste gevallen óf de haring öf de kuit
bekomten als hjj nu maar een van beiden
te verorberen krggt, is hjj tevreden. De ge-
daohtenwisseling tussohen hem en onzen schran.
deren en energieken burgemeester liep over
een stakingsrelletje in het Van Lennepkwar-
tier. Daar heeft een agent van politie een
weerspannig individu in een woning vervolgd
zonder vergunning van den bewoner en zulks
in strijd met de wet, want alleen namens de
rechterljjke macht mag in vredestjjd tegen den
zin van den eigenaar een woning betreden
worden. Het aangekondigde proces zal in
deze het gewenschte licht ontsteken, maar wat
ik gaarne wil doen uitkomen, is de kern van
het antwoord des burgemeesters, nl. dat de
agenten in moeilijke omstandigheden niet voor
elk bjjzonder geval in de gelegenheid zjjn,
om instruoties te vragen. Trouwens dat is
■iet alleen onnoodig, maar zelfs ongewemeht
en verkeerd.
Mannen van gezag, mannen van zaken en
eigenljjk ieder moet zioh oefenen in zelfstandig
handelen, in het nemen van initiatief
besluitvaardigheid. Vooral voor de handha
vers van de openbare orde zjjn die hoedanig
heden van belang. Liever een kleine misvat
ting, een schrede buiten het boekje, dan
laksheid en angst om de vingers te branden
in kritieke oogenblikken. Dit was ook het
rechtvaardigende woord, dat de burgemeester,
heel gevat, maar toch op minzamen toon deed
hooren De heer Van Leeuwen is van natuur
schrander en goed van den tongriem gesneden:
maar ik geloof, dat ieder Amaterdamsch vroed-
sohapshoofd die eigenschappen op een gegeven
oogenblik in zekeren graad erlangt door ora
torischo pijlen, dis zoo herhaaldelijk op
afgeschoten worden."
De verdediging van Amsterdam's burge
meester ii zeker aardig gevonden, maar wjj
zouden haar toch niet geheel voor onze reke
ning durven nemen.
Een politieagent moet in Bommige gevallen
wel eenB direct handelen en wjj zullen het
niet al te euvel duiden als hg op zulk
een oogenblik eens buiten zjjn boekje gaat.
Maar hjj moet tooh voorzichtig zjjn En
vooral oppassen niet de wet te overtreden en
inbreuk te maken op de vrgheid en het zoo
heilig huisreoht.
In een groote stad heeft de politie zeker
eene moei!jjke taak en wie begaat niet eens
een misslag 'i
In kleinere en vooral in kleine gemeenten
heeft de politie, wil z|j het vertrouwen der
ingezetenen winnen, weer een andere taak te
vervullen.
Zeker, uit oogpunt van pliohtsbetraohting
moet z{j ook daar, zoo noodig, flink en kraohtig
optreden, maar zjj behoort ook hierbjj tact te
toonen.
Door noodelooze gestrengheid, door al te
groote zucht om onpartjjdig zioh te toonen,
bederft zjj vaak meor dan zjj goed doet. En
door lichtvaardig handelen werd aan den
goeden naam van menigeen wel eenB een ge
voelige knak gegeven.
Er zijn nu eenmaal wetten die door eene
al te strenge uitvoering nog meer impopulair
worden dan ze reeds zfin, zonder dat het z. g.
kwaad genezen wordt; afgescheiden van de
kweBtie dat oen politieman zioh ook ver
gissen kan.
Bij eene eerste, allicht sohjjnbare overtreding
vooral is voorzichtigheid gewensoht, bjj een
ernstige, herhaalde overtreding flink optreden
noodig.
Dat een burgemeester als de Amsterdamsche
zooveel mogeljjk de handen houdt boven het
hoofd ven de politie, die toch al aan tal van
opmerkingen, gegronde, ongegronde en dikwjjls
onrechtvaardige, bloot staat, heeft zjjn goede
zjjde. Ea wjj zullen de laatsten zjjn om de
politie ai te vallen. Maar aan den andeten
kant dient zjj, vooral ook in kleinen kring,
er zich op toe te leggen, zonder haar plicht
verzaken, bjj het pnbliek de gedachte
levendig te houden dat zjj het niemand noode-
loos lastig wil maken.
Een eigenaardige redeneering van Hel Cen
trum.
Besprekende wat Vrijdag zes ministers in de
Tweede kamer bjj de algemeene beschouwin
gen hebben gezegd, schrjjft zjjne redactie deze
opmerking neer
•Zoo geloovon wjj niet, dat de heer De
Meester er in geslaagd is de geheele Kamer
te overtuigen van de noodzakelijkheid der op
centen, en deed de beer Bink bljjkbaar ver-
geefsche moeite om het blanco artikel aanne
melijk te maken".
Dat is nu nog eens dingtaal 1
"Wjj kunnen even goed opmerken>Zoo ge
loovon wjj niet dat de redactie van Het Cen
trum erin geslaagd is al zjjne lezers te over
tuigen van haar ernst en van de degelijkheid
der argumenten, waarmee zjj het Ministerie
bestrjjdt."
De Ministers De Meester en Bink zouden
- als zjj ten minBte op zulk oppervlakkig en
alles behalve steekhoudend geredeneer wilden
antwoorden kunnen zeggenaan het o
mogeljjke is geen sterveling gehouden.
Borgeaiu8 en nog eens Borgesius.
Hg is de cauchemar voor de rechterzjjde.
In de olerioale pers steeds Borgesius en nog
eens Borgesius.
■Waarljjk, als één politiek man het den
anti-revolutionnairen niet naar den zin kan
aken, is het de afgevaardigde voor Enkhnizen.
Nu onze geachte partijleider om in zjjn oog
afdoende redenen niet in het Kabinet is gaan
zitten, is het hondje de poot af.
Eerst hebben wjj vóór de verkiezingen uit
den treure de insinuatie vernomen, dat »Bor-
gesiuB' strjjd zjjnen oorsprong vond in de
ergernis, dat Kuyper hem van den minister
zetel verdrongen had, en in de vurige begeerte
om dien terug te krijgen"
Maar...... BorgesiuB werd geen minister. De
sprekers, die beweerd hadden in Enkhnizen,
dat de inzet van den strjjd van vrjjzinnige
zjjde niets met een ministerszetel, voor wien
ook, te maken had, en die daarom van olericale
zijde waren bespot, werden in het geljjk gestold.
En toen ging hot net andersom. Nu werd
het eene schande, dat Borgesius geen minister
werd; wezenlijk al dat gemier van mr Heems
kerk over dat niet-zïtting nemen van den
Kabinets-formateur ia wat al te doorziohtig.
Al die liefde voor Borgesius' ministorschap is
per Blot van rekening", oen verlangen naar een
kansje in Enkhuizen, dat voor dezen keer om
redenen, die ons te ver zouden voeren, om te
ontvouwen, alleon door een man, zoo algemeen
geacht en van zoo grooton politieken naam alB
mr Borgesius, kon worden veroverd."
Dat is eene zeer juiste redeneering van De
Vaderlander.
Tot slot nog een aardige opmerking van
Zand en Volk.
In de Kamer beriep Vrijdagavond mr Dracker
zioh op een hoofdartikel in De Standaard, >een
orgaan dat voor de leden der antirevolution-
naire partij het gezag heeft", zeide by.
Dat verwierp de heer Tal ma.
Hy kende aan het woord gezag oen zoo
hooge en zoo andere beteekenis toe, dat het
niet Blaan kon op oen ongeteekend artikel in
De Standaard.
Niet vriendelgk voor het a.-r. hoofdorgaan
t nog minder voor de plaatsvervangers van
dr Kuyper.
De Vaderlander acbjjnt dus geen ongelijk
gehad te hebben, toen hot blad de meening
uitsprak, dat het onderteekenen van het arti
kel over het Roemeensche volksleger door dr
Kuyper, ook in journaliBtieken zin een leit
van beteekenis was.
De heer Talma heeft De Standaard vrgwel
gedésavoueerd.
Van gezag is geen sprake.
Van gezag van »ongeteekendo' artikelen
nog minder.
Land en Volk betuigt zyne deelneming
De Slandaard-xedaotie.
Kameroverzicht
Zitting van Zaterdag.
Door een afgewerkte en zeer onvoltallige
Kamer is heden een aanvang gemaakt met de
behandeling van de begrooting van Buiten-
landsohe zaken.
Van begin tot einde scheen er in de verga
dering een kerkhofstemming te heerschon
Vervelend, zeurig sleepte het debat zich voort;
de eene spreker volgde op den ander zonder
dat het een gelukken mocht meer dan gewone
belangstelling te trekken.
Het bleek wel een gezelschap personen,
die nit beleefdheid voor elkander gebleven
waren, maar bun gedachten elders hadden.
De heer Van Nispen zette het debat in met
in niet onknap betoog over do consulaats-
quacatie. De rede was hier en daar nog al
pikant, soms zelfs naar den vinnigon kant.
Qjj achtte dezen minister niet de aangewezen
man voor de reorganisatie van het consulaat-
Voorts werd Z. Ex. nog een steek
onder water gegeven omdat by met het Kabi
net »blancoïseeren" wil. De heer Van Nispen
wilde bljjkbaar zeggen, dat bjj de heer Van
Tets een veel te fatsoenlgk man, van veel te
fatsoeniyke afkomst acht om in zoo'n gezel-
sohap te verkeeren. Of was het om te doen
uitkomen, dat het »blanco" den heer Van
Tets misschien vrg koud liet I Diplomaten
houden er gewoonlgk geen sterke politieke
overtuiging op na. Hoe ook, er zat politiek
verwgt in deze redevoering, die veel te lang
duurde, n.l. oirca anderhalf uur.
Natuurlgk werd hier op gereageerd en wol
door den heer Hubrecht, die het politiek ant
woord van den heer Van Tets in zgn Memorie
van Antwoord »leuk" vond en voorts zgn jaar-
ïykiohe speech over het consulaatwezen afstak.
Grappig was later de heer Van Idsinga een lof
rede op wjjlen den Opperheer te hooren zingen.
Indien de reorganisatie van het consulaatwezen
nn zoo spoedig tot stand kon komen, was dat
ook te danken aan den voorganger van
Ex.
De heer Van Tets, wienB ooren wel getuit
zullen hebben, zoo werd hg van alle kanten
n, had zeker volgens den heer Van
Idsinga een herinnering noodig aan het verblgt
van den heer Melvil van Lynden aan Buiton-
landsohe Zaken. Het schgnt ons toe alsof de
heer Van Tets het, ondanks alle vleiende be
woordingen en hooggestemde verwaohtingen
van zy'n beleid, verbruid heeft bjj de onTer-
antwoordelgke ministers van buitenlandsche
zaken in de Kamer, die onder don heer Melvil
de lakens aan het departement uitdeelden.
Dat is daar in den hoek glad miB.
Van meer algemeenen aard en strekking was
de discussie tuaschon de koeren De Beaufort
en Tak over do algemeene politieke constel
latie in Europa en Azie.
In een pittig en keurig betoog wees de heer
De Beaufort er op, dat men voor de vredestaak
niet toveel moet rekenen op den groei der
democratie, hetgeen kg op historisohe gronden
nader aantoonde. Daartegen kwam natuarlgli
de heer Tak op. Waar de Bociaal-demooratie
in invloed toeneemt, in die landen zal, zeide
hg, minder gevaar beBlaan van het grypec
naar de wapenen dan waar hét chauvinism'
welig groeit en bloeit. Hoewel hg den heer
Do Beaufort in den beginne bljjkbaar slecht
begrepen had en de stolling van den kundigen
Amaterdamachen afgevaardigde ook mooilyfe
kon tegenspreken, wist kg toch zoo handig te
manoouvreeren dat hjj, al pratende, tot de these
a, die hg noodig had om tegenover de
bewering van den heer De Beaufort te zetten
Het was werkeiyk zeldzaam behendig zooals
de heer Tak zyn scheppjo in behouden haven
bracht. Want de heer De Beaufort bedoelde
de democratie in haar geheel, terwyi de heer
Tak alleen het oog bad op de sociaal-demooratie,
hetgeen gansch iets anders is.
Hoogst vermakelijk sprak hg verder over het
hechtenis nemen van »don heer" Domein
Nieuwenhuis en over de uitzetting van den heer
Catz van Aalten uit Beriyn. Hy vroeg meer
en betere bescherming voor Nederlanders, die
in Doitschland, Rusland en >andere halt bar-
baarsche landen" reizen en wonen en daar
allicht als >patient" met den politierechter in
aanraking kunnen komen. Zelfs >vrgzinnig-
democraten" zouden misschien niet meer veilig
m Duitschland kunnen reizenDe heer Tak
was ontzet en ontdaan, Ook de handel in
meisjes werd door hom, evenals door den heer
Blooker, op het tapjjfc gebracht.
Van een verbond met België moest hg niets
ibben, evenmin als van andere allianties-
Wg moesten niet >breed doen", maar een
-stilleven" voeren. Hoe jammer dat de heer
Tak dr Kuyper gemist heeft 1 Met welk een
talent zou de afgevaardigde voor Fr&neker dr
Kuyper dat »stilleven" afgeschilderd hebben
In elk geval vermoeden wü dat, als de heer
Melvil van Lynden heden avond de c
rant leest, hg den heer Tak zjjn stillen zegen
geeft.
De Minister was het geheel met den heer
Tak eens wat betreft België en mogelgke
allianties. Aansluiting bg de Bernerconventie
was nog niet noodig. Voor den handel in
meisjes en het desbetreffend politietraotaat
zou gezorgd worden. Een algemeen plan voor
de reorganisatie van den consulairen dienst
kon niet overgelegd worden.
De minister, die orer het algemeen slecht
verstaan was en slecht uit zgn woorden
kon komen het leek wel alsof hy die eerst
uit een vreemde taal moeBt vertalen maakte
het kort.
Reeds om vier uur was het afgeloopen.
Maandag voortzetting.
EERSTE KAMER.
De heer mr J. D. C. baron van Heeokeren
van Keil, het vorig jaar door de Staten van
Zuid-Holland naar de Kamer afgevaardigd,
heeft thanB eerst, de vorige week, zitting
genomen.
Ia een schrgven door hem, onder dagteeke'
ning van 6 dezer, aan den voorzitter der Kamer
gericht, biedt hg zgn verontschuldiging
wegens zgne afwachtende houding aan, en zegt
hiertoe gedwongen te zgn aangezien noeiiyk-
heden tussohen hem en de Regeering gerezer
waren en hg daardoor meende de eed niet te
mogen afleggen.
Hoewel die moeilgkheden nog niet nit den
weg zgn geruimd, wil hg, daar degewensohte
oplossing zoo lang uitblgft, die eedsaflegging
niet langer uitstellen, de hoop uitsprekende
dat de regeering weldra aan zyn bescheiden
verlangen zal kunnen voldoen.
DB NIKUWK GUVVBBNECB VAN
SURINAME.
Omtrent de aankomst van den nieuw l
noemden gouverneur van Suriname A. W. F-
Idenburg op 18 November wordt gemeld dat,
toen de ontscheping had plaats gehad, in het
gouvernementshotel de nieuwe bestuurder deT
kolonie werd verwelkomd door den waarne
menden gouverneur, den heer D. H. Havelaar.
Na afloop vnn de voorstelling van de auto
riteiten, officieren en consuls der vreemde
mogendheden, begaf de gouverneur zich naar
de plechtige zitting der koloniale staten,
waar hg het bestuur over Suriname met eene
de aanvaardde.
Hg gedacht wat door zgn voorganger Lely
in het belang der kolonie was verricht en voor
bereid en wees er op dat hetgeen liehte taak
was dezen op te volgen.
Wat de atotfelgke belangen van
aangaat, zegde de gouverneur toe
Het binnenland zal verder worden geopend
door het voltooien van het onderhanden ge
deelte van den spoorweg, terwyi, indien de
gkswetgever daaraan zyne sanctie niet ont
houdt, reeds het volgend jaar de doortrekking
van den spoorweg naar de Sarakreek kan
worden voorbereid
het aangevangen wotenschappelgk en syste-
iatisch onderzoek naar don mineralen rgk-
dom van den bodem zal worden voortgezet
met de voorbereiding van een oordeelkundig
en deskundig boschbeheer zal worden voort
gegaan
kleine landbouw zal naar vermogen
worden bevorderd en gesteund; de ontworpen
maatregelen, die ook tot steun van den grooten
landbouw zullen strekken, zullen met kracht
worden uitgevoerd, zoodra de wet de beschik
baarstelling der benoodigde fondsen toelaat.
De heer Idenburg wees er op dat in den
tgd dat hy de eer had om als Minister Hare
Majesteit de Koningin te dienen, hg herhaal-
delgk gelegenheid had om de warme belang
stelling te leeren kennen, waarmede onze ge
ëerbiedigde Vorstin de ontwikkeling van Su
riname gadeslaat, en de maatregelen ten be
hoeve der kolonie overweegt, die aan de
beslissing van de Kroon worden onderworpen.
de audiëntie, die de Koningin hem kort
vóór zgn vertrek wilde verleenen, behaagdo
het H. M. hem te vergunnen om van die be
langstelling te spreken en hem op te dragen
Hare goede wenichen voor de gelukkige ont
wikkeling van de kolonie te vertolken.
De ouders der kinderen, die mee doen
aan de uitvoering der kinderoantate enz.
1 h i e r, lezen vooral de advertentie in dit
nommer betreffende Donderdagavond.
Eindeiyk na zoovele Zondagen van slecht
wie kent het juiste aantal daarvan
hadden wy gisteren een heerlyken dag. Het
was haast sen zomersche.
Geen wonder dat het op vele wandelwegen
druk was, terwyi ook onze Bolwerken wemel
den van wandelaars.
Velen, zoowel nit Middelburg als uit
Vlissingen, profiteerden van de heeriyke
gelegenheid om eens een kgkje te nemen by
de tramwerken te Koudekerke.
Heden werd door den majoor M. J. van Hille
de zilveren medalje van trouwen dienst uit
gereikt aan den sergant majoor P. Beekman,
van het 2e bataljon 3e regiment infanterie te
Middelbar g.
Door het bestuur der vereeniging Han
delsbelang te M i d d e 1 b u r g is in een adres
aan de Tweede Kamer adhaesie betuigd met
het aan dezelfde kamer door het hoofdbestuur
van dei Neder landt chert Bond van Vereenigingen
van den Handeldrijvenden en Industrieeelen Mid-
denitand gerioht verzoek tot niet aanneming
van het voorstel tot heffing van tien opcenten
op de bedrjjtsbelaBting.
y den Zondagmiddag op het terrein
aan den Nieuwlandsohen weg alhier ge
houden voetbalwedBtrgd tusschen het eerste
tweede elftal van Olympia won eerstge
noemd elftal met 5 tegen 0. By de rust
was de stand 30.
U it Vlissingen
Ondanks den buitengewoon dikken mist, die
den ingang der haven aan 't oog onttrok, was
de nachtboot heden (Maandag)morgen even
vóór negen uur aan de ponton.
Post en passagiers konden kort daarna de
reis voortzetten.
De gemeenschap met d'overzg der Sohelde,
werd ook, zeer ten Bpgt van menig passagiert
in de war gebracht. Men zag dan ook eenvou
dig geen steek.
De proeftochten, die Zaterdag met de nieuwe
stoomboot Wet ter schelde gehouden werden en
waarby enkele leden van het Gedeputeerd
ooilege tegenwoordig waren, zgn evengoed ge
slaagd als de vroeger vermelde. Aan do ge
stelde eiichen werd ruimschoots voldaan.
De stoomboot is Zondag naar Rotterdam
teruggekeerd om nog eenige voorzieningen te
ondergaan en zal woldra in dienst worden
gesteld.
By kon. besluit:
is, met ingang van 1 Jon. 1906, op verzoek,
eervol ontslagen J. H. Blum, als schoolopziener
het district Middelburg;
zy'n verder benoemd: tot reserve 1steluit.
2de-lait. G. F. CoBter van het 3de rog. infan
terie en tot lste-lnit. de 2de luit. G. J. Huy-
bregtse, van het 3de reg. infanterie, gedetacheerd
by het koloniaal werfdepot.
Dit is reeds gemeld in een deel der oplaag
van ons vorig nommer.
In de Zaterdag te Westkapelle ge
houden raadszitting werd mededeeling gedaan
van een adreB van den Ned. Herv. Kerkeraad,
verzoekende om 's Zondags onder kerktgd de
