MIDDELBURGSCHE COURANT. Woensdag 22 November. Uit Stad en Provincie. N°. 276. 148° Jaargang. 1905. Dcre courant verschijnt d a g e 1 ij k b met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franoo pp., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 21 Nov. 8 a. vm 34 gr., 12 n. 40 gr., av. 4 u. 39 gr. F. —Verwacht: zwakke tot matige W. tot Z.W. wind, zwaar bewolkte of betrokken lucht, temperatuur hooger. Advortentiön20 cont por regel. By abonnemont veel lager. Geboorte-, dood- on alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meei 20 cent, Reclames 40 cent per regel. Groote lettors naar do plaats, die zij innemen; Tot de plaatsing van advertentiè'n en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Ngverhoid en Geldwezen, is nitsluitend^gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bareea A. DB LA 3* AR An.. NJL Voorburgwal 366, Amsterdam. Jodenvervolging in Rusland. Nu het bestuur dor afdeeling Zeeland van do Alliance Israélile Universellete Middelburg, om voor hem overwegende redenen, die ons inziens te billijken zijn, geen collecte met bus of schaal zal houden, hebben wij aan ons bureau een bus ge plaatst, waarin ieder een bijdrage kan storten. De bij onB ingekomen giften zullen, zoo als gebruikelijk, achtereenvolgens worden vermeld. DE REDACTIE. Middelburg 21 November. TWEEDE KAMER. Op de algemeene beschouwingen, in het voorloopig verslag der Kamer heeft de regeering thans geantwoord. Van het gesprokene over de wjjze, waarop de verkiezingsstrijd is gevoerd, nam zg mot belangstelling kennis. Wat het meer bepaald aangewezen misbruik, waaraan zich burgemeesters zouden hebben ■ohuldig gemaakt, betreft, daarvan is der regeering niets bekend. De zaak wordt thans onderzocht, en zal aanleiding geven om te overwegen, of maatregelen moeten genomen worden teneinde dergelijke verkeerdheden in het vervolg te voorkomen. Over de vraag, of het vorige kabinet na den afloop der verkiezingen wel ontslag heeft ge vraagd, behoefde geen twgfel te bestaan; dit is inderdaad op 1 Juli 1905 geschied. In gegeven stand van zaken kon het wel niet anders, of iemand uit een der groepen van de linkerzijde moeit optreden als kabinetsfor mateur. Was hiervoor een aangewezen man 1 Het Voorloopig Verslag geeft op deze vraaj het antwoord: »De meeste leden waren var meening, dat hjj, die als formateur van het kabinet was opgetreden, voor het ontvangen opdracht de meest aangewezen persoon was". Dat het optreden van een cabinet cCaffaires meer in 's landi belang zonde zjjn geweest, kan niet worden toegegevenen waar als het ware voor de hand ligt dat het optreden een cabinet d'affaires minder gewenscht was, dan volgt daaruit, dat gestreefd moest worden naar eene oplossing, waarbg eenerzgds reke ning werd gehouden met het feit, dat de ver kiesingen de meerderheid hadden verplaatst van de rechter- naar de linkerzijde, anderzijds met de omstandigheid, dat geen der partijen of groepen in de Tweede Kamer op eene meerderheid kan wjjzen. Van die gedachte uitgaande, is van den aanvang af gestreefd naar de samenstelling van •en Kabinet, waarin zooveel mogelijk de ver schillende nuances der vrjjzinnige richtingen vertegenwoordigd zonden zgn, doch tevens uitgezien naar mannen, weinig of niet betrok ken in den jongaten verkiezingsstrgd, en ook daardoor in staat 'a lands zaken met de ver tegenwoordiging te behandelen met die ge matigdheid, die in het algemeen belang thanB aeer noodig is. Met den kabinetsformateur overtuigd, dat in da gegeven omstandigheden een oplossing der orisia, als thans heelt plaats gehad, strookt met 's lands belang, hebben de tegenwoordige ministers het, na ernstig wikken en wegin, hun plioht geacht het bewind te aanvaarden, daarbg den wensch van den formateur om niet in het Kabinet zitting te nemen eerbiedigende, als door de omstandigheden gerechtvaardigd. Zü deden dit met de oprechte bedoeling om, hun beginselen handhavende, een in den goeden aia des woorda verzoenende politiek te volgen, Aan het volgen van zoodanige politiek staat geenszins in den weg het zitting nemen in het Kabinet van drie leden der vorige Kamer, want de bedoelde ministers zjjn in den atrjjd bjj de ■tembus niet op den voorgrond getri het gansohe Kabinet is ook ten aanzien van deze zjjde van het program volkomen homo geen. Dat, door het niet optreden van den formateur in het Kabinet, de leidende gedachte aou ontbreken en men »wel een stel ministers maar geen ministerie" zou hebben verkregi wordt beslist tegengesproken. Er is een minis terie, want de ministers zjjn homogeen, omtrent de richting als den inhoud van hot program, dat den grondslag vormt vau hun ■amenwerking en in de troonrede is ontwikkeld. De vrees, dat het nieuwe ministerie zou staan onder de voogdjj van zjjn formateur, mist allen grond. Terwezen wordt naar hetgeen daarom trent in de Eerste Kamer is gezegd. De forma tear heeft medewerking gezooht bg alle groepen der vrjjzinnigen. Eene poging om leden van de rechterzjjde te bewegen in het Kabinet zitting te nemen, is niet gedaan. De verantwoordelijk heid, die het op zioh nam, beseft het Kabinet ten volle. Op hoogen prgs stelt het Kabinet de mededeeling in het Voorl. verslag, dat het van de zjjde van alle richtingen, die in het Kabinet niet vertegenwoordigd zgn, tegenover hetzelve welwillende houding wordt aangenomen. Do onderstelling is juist, dat de regeering de beslissing, door de wetgevende macht genomon omtrent de regeling van het hooger-en lager onderwgs, denkt te eerbiedigen. De regeering vertrouwt dat zg bg allen steun zal vinden voor hare voorstellen tot versterking der mid delen, welke mede tot dekking van de meerdere uitgaven voor het onderwgs noodzakelgfc is geworden. De regeering Btelt zioh tot plioht de be- van de geheele natie te behartigen. (Slot volgt). BENOEMINUEN, ENfc Bg kon. besluit: is met ingang van 1 December 1905 aan C M. Henny, te Zutphen, op verzoek eervol ont slag verleend als voorzitter van den raad van beroep voor de vermogensbelasting te Zutphen van voorzitter van den raad van beroep voor de personeele belasting aldaar, met dank betuiging; en is als zoodanig benoemd mr E. J. Dorhout Mees, rechter in de arrond.-recht- bank te Zutphen; bevorderd tot officier in de orde van Oranje-Nassau de Oost-Indisohe hoofdambtenaar met verlof D. H. Havelaar, destgds waarnemend gouverneur van Suriname is eervol ontslag verleend aan C. M. Lind- holm, vice-consul der Nederlanden te Skelleltea i aan B. Krugs, vice-consul der Nederlanden Petersburg De heer E. Moreno Y Moreno, vice-consul der Nederlanden te Grenada, is overleden. De gewone audiënties van de ministers van marine en koloniën, zullen Yigd&g 24 dezer niet plaats hebben. Het Hof nam den gcbmikelgken rouw aan wegens het overigden van den Groothertog van Luxemburg en van den Graaf van Vlaan deren. Voor de artillerie-constmotiewinkel, te Soera- baja wordt gevraagd een meesterknecht- gzergieter. Nadere inlichtingen verstrekt de St. Ct. heden (Dinsdag 21 Nov.) De commissie voor de stuurlieden-examens zal, aanvangende 12 Dec., zitting houden Rotterdam. De aanvragen om tot die examens te wordon toegelaten moeten den voorzitter der commissie bereikt hebben vóór 2 Dec. Nadere inlichtingen geeft dezelfde Staats courant en de desbetreffende annonce in dit nommer. Door Gedeputeerde Staten van Zee land zgu bg de stoombootdiensten op de Wenter-Scbelde definitief benoemd: aan de n Vlissingen—Breskens—Neuzen—Hoede- kenskerke tot stokers J. Kramp en M. Pierens en tot scheepsjongen C. de Ragter, allen te VlisBingenaan do lgn Walzoorden—Hansweert tot stuurman H. Rademaker te HanBweert, tot dekknechts J. Lucasse te Walzoorden en M. Batbier te Hansweert en tot conduoteur J. C. van Beusekom te Vlissingen. Bg den diefstal, gepleegd ten huize van den heer J. P. in de Lange Giststraat a 1 h i e niet betrokken vrouwelgk persoon. De schietbaan aan den z g.n. Westdgk te Middelburg, die sedert Mei 1904 wegens onveiligheid voor het omliggend terrein buiten dienst was gesteld, is weder in gebruik ge nomen. De voorzieningen, strekkende tot verhooging van de veiligheid dier baan, zgn voltooid. U Vli inge Het Italiaansche stoomschip Maria Madré strandde Maandag bg Saeftingen; ileepbooten hebben te vergeefs getraoht het vlot te brengen. -og gemeld in een doel der oplaag van ons vorig nommer. Volgens heden ontvangen bericht zit het schip nog steeds vast. Door den raad van Serooskerke(W.) is, onder nadere goedkeuring, de vroegere oudo school verkocht voor t 1800 aan den heer L. JooBse aldaar. Zaterdagavond hield te Domburg in 't cafe Sohrier De Brussee van WeBtkapelle een voordracht over bloembollenteelt. Spreker behandelde achtereenvolgens de werkzaamheden, die deze cultuur met zich brengt aan grondbewerking, bemesting, dok king enz. van at het oogenblik dat de bollen in het najaar in den grond gedaan zgn totzg na den bloei in den zomer gerooid en n&nr wgd en zgd verzonden worden. Hg liet daarbg uitkomen hoe deze teelt voor streek, waar ze uitgeoefend wordt, een rgke bron van inkomsten ïb, om ten slotte zgne hoorders op te wekken eon proeve er mede te nemen, daar toch de grond, vereischt voor de ontwikkeling der bollen, ook hier gevonden wordt, evenals in andere streken aan den duinkant van ons land, getuige de uitstekend geslaagde proefneming dit jaar te Westkapolle. Jammer dat de belangstelling niet groot bleek. Slechts een 25tal personen, waaronder den dame, waren tegenwoordig. Maandagavond vervulde prof. dr H. Bavinck van de Vrge Universiteit eene spreek beurt voor de Vereeniging voor Algemeene We tenschappelijke Belangen te G o o s. Het onderwerp der rede was: >Oorsprong, ezen en toekomst der Maatachappg," een voor dracht over Sociologie alzoo. En met die voordracht, op welker terrein aan voetangels on klemmen voor een ge mengd publiek niet ontbreekt, heeft, zoo schrgft men ons, proi. Bavinck zgn naam als geleerde en uitnemend spreker bgzonder ge handhaafd, hetgeen o. m. mocht blgken uit de adomlooze stilte waarmee hg werd aangehoord, en uit het daverend applaus dat hom ten deel viel. t Moet gezegdde geleerde spreker behan delde de kwestie voor 't grootste deel volstrekt objeotief, maar schroomde niet ook zgn per- soonlgke meening over enkele quaesties te >nnen to geven. Spreker moet wel gevoeld hebben dat bg de behandeling der toekomst van de Maat achappg de socialisten te eenzgdig heeft behan deld. Daaraan gat de voorzitter, dr Leignes Bakhoven, dan ook uiting toen bg in zgne har- telgke dankbetuiging aan den spreker, zei da' zgn auditorium niet geheel met die zienswgzt van zin was. Maar met den wensoh van voorzitter dat de heer Bavinck nog wel voor de Vereeniging zou willen optreden, stemde het talrgk publiek geest driftig in. Aldaar is zekere J. S., sedert jaren houder van lotergen van kleine luxe voorwerpen, waarmee hg steeds voortging, Maandag, i< hg een lot verkocht, door de politie bekeurd, omdat hg in strgd handelde met de nieuwe lotergwet. De St. Cl. no 273 bevat de statuten Naaml. Venn.D. Tukken's meelbandel Goos. Met ingang van 22 dezer is voor de tgde lgke waarneming van het vacante ontvangkan toor der directe belastingen en accgnzen te Heinkenszand aangewezen de heer H. J. Vooren, surnumerair in de directie Middelburg. De Maandagavond door de propagaudaclub De jonge l rijzinnigen teZierikzee gehouden vergadering werd, door ziekte van den voorzit ter, geleid door den secretaris, den heer Vrolgk. Na afdoening van huishoudelgke zaken, waarbg bleek dat de Vereeniging thans leden en 63 donateurs telt, deelde hg mede, dat, in plaats van den voorzitter, die spreken over »het standpunt der vrgzinnigen", de r J. A. de Brngne zich bereid had verklaard behandelen het onderwerp »De Troonrede en de plannen der regeering". Helder en klaar schrgft onze berichtgever gal deze spreker, zooals men dat van hem gewoon i«, een overzicht vau wat in de jongste troonrede iB beloofd en op onderhoudende wgze behandelde hg daarbg de reeds genoemde dis cussies in de Tweede Lamer. Uitvoerig stond hg stil bg de redevoeringen' van de heeron Van Deventer en Van Kol betrek- kelgk Indië en bg het slot der troonrede gesproken wordt over de grondwetsherziening. De brigadier der Kon. marechausfée Dekker te Breda, is aangewezen als brigade-; danfc te Sluis. Do jonge man, die in et 'sBosoh op zoo treurige wgze om het leven kwam, is een ingezetene uit Watervliet- Hg was op weg naar een geneeskundige te Ngmegen, voorheen te I Jzendgke, wienB hulp hg reeds vroeger had ingeroepen voor eene ziekte, waaraan hg Jeed. De Russische revolutie. Daartoe door de afdeeling Middelburg der 5. D. A. P. aangezocht, trad Maandagavond in de kleine zaal van het Schuttershof alhie die tamelgk gevuld was, na een kort inleidend woord van den voorzitter Bimmel, de heer J^e. Loopuit nit Amsterdam op met het boven staand onderwerp. Na een geestdriftige proloog, aan Henriette Roland Holst—Van der Schalk ont leend, te hebben voorgelezen, doorliep spreken de vraag stellend wat er in Rusland thans 3, achtereenvolgens de sinds 1860 door gemaakte phasen. Sinds 1860, toen Czaar Alexander II het IgfeigenBohap ahohatte, ia het slapende Rus- nd almeer, almeor ontwaakt In dat gedenkwaardige jaar was er nog geen sprake van eenig proletariaat. Hoogstens kwam, daartoe gerekend te worden, de moejik, domme, slaafsche Russische boer in aan merking. Hg werd natunrlgk onderdrukt, maar hg had niet het besef in welk een decr- niswaurdigen toestand hg leefde. In dien tgd ging de eerste kracht uit van het Intellect. Dat waren de bestudeerde, vaak adollgke jongelieden, dio een WestorBche be schaving hadden genoten en die, in Rusland terngkomend, zagen dat in een land met een dergelgke staatsinrichting, doorvreten van den kanker der corruptie, geen sterveling, die bewust mensch is, leven kon. Hen volgden op do uit lageren stand ge- sprotenen, waaronder tallooze studenten, die vermomd als knecht zioh bg een boer op het land verhuurden, om daardoor vele vaste pun ten van uitgang te krggen, van waar de propaganda moest worden gevoerd. Eerst waren het slechts enkele groepen, vaak alleenstaande individuen, die, trots het gevaar van verbanning, knoetetraf, ja zelts den dood, gestadig aan werkten tegen de dommekracht der bureaucratie en autocratie in. Zg hadden have en geld, bloed en leven veil voor hun ideaal het koude Siberie, welks naam ons sidderend denken doet aan een levend graf, aan zelfmoord uit wanhoop, aan honger en n&melooze ellendehet kon hen niet ver schrikken in hun aarzelloozen gang naar een zekeren dood. Het waren deze eerste enkelingen, pioniers, die men nihilisten noemde. Er wel de sociaal-democraten een ander inzicht hebben in do wgze waarop, wil succes volger, een betere toekomst zal worden geschapen daar wil spreker nadrukkelgk erkennen dat elke ware democraat zioh diep heelt te buigen voor de grenzelooze toewgdingdie deze een lingen met de wetenschap van door vriend ea vgand gehaat te zgn, nooit in de historie te worden genoemd, daar hnn naam voorgoed werd uitgewischt, dreef tot wat zg meen den dat het best hun overtuiging dienen kon. Aan hèu mede de eer Rusland, dat als slaap wandelde onder de volkeren van Euro voerd te hebben in de voorposten der groote internationale revolutionaire beweging. Treffend was het in Hollandsch proza door prof. Quack vertaalde Russische vers, dat spreker ter illustratie van de toenmalige toestan den, voorlas. Het is een samenspraak tneschen de sombere em eens onbekenden, klinkend uit d [ichtlooze poort eener begeerde maar niet be- geerlgke toekomst, en een meisje, dat, trots alle leed en bang-voorspelde ontzetting, den drempel overschrgden wil. mneer, terwgl aardsche stemmen haar dwaas noemen, de duisternis achter de poort ingang haar opgenomen heeft, klinkt zegenend uit de hooge hemelen dit óene woordheilig Is het te verwonderen, ging spreker na hef voorlezen, dezer onder adcinlooze stilte aan gehoorde versregelen, verder, dat in een land. waarin jaar aan jaar zoo'n revolutionnair tonde als vergaderd en opgestapeld werd, daar een- eindelgk iets gebeuren moest, waarnaar gansch Europa, waarnaar thans heel de be schaafde wereld in ademlooze spanning en trillende verwachting henenziet. Toch zgn de gevolgen van de daden der nihilisten sleohts indirecte geweest. Zg toch konden ook nog niet, volgens ker, toen tot een goeden uitslag leiden. Niet het vertellen dat het czarisme uit den booze was, niet het korte ploffen der moordende i, zou de toestanden als met een toover- slag doen veranderen De gzoote revolutionnair, het kapitalisme, moest zgn intrede in Rusland nog doen. Eerst als de industrie tot bloei was gekomen, als al de misbruiken en wantoestanden door het groot-kapitaal in het leven waren geroepen, eerst dan zou de democratie voor hare worte len een wèl-geploegden en vruchtbaren bodem gevonden hebben. Immers door den uitgebreiden handel in de steden, kwamen velen van het land hun werk- kraoht daar verkoopen en zoo begon de ont wikkeling, langzamerhand, geleidelgk aan, van een welbewust proletariaat. Toen kwamen de vakorganisaties, toen was er het zich een en onverdeeld voelen iu een heerlgk ideaal-, en de nihilisten geraakt, den aohtergrond om plaats te maken voor ei eendrachtig optrekkend heir, welks nadering welhaast het Russisch staatsgebouw tot op zgn fondamenten zou doen schudden. Zoo was spreker tot do tegenwoordige toe standen genaderd en schetste hg hoe thans aldaar de revolutionnaire beweging nit drie groepen bestaatde sociaal-democratische ar- beiderspartg, die zich, evenals hier te lande, plaatst op het standpunt der internationale dan volgen de Russische revolntionnairen, onder wie nog nihiliston worden aangetroffen, maar die overigens niet afwgken van de eerstge noemde groep, en ten laatste de Joodeohe Bond. Iu den breede toonde spreker aan welke plaats do joden in de huidige woelingen innemen; hoe zg staan in de voorste gelederen waarom zg tot het spelen van zoo'n gewiohtigen rol als van zelve genoopt werden. De Russische joden worden dubbel verdrukt. Alle onderdanen worden weliswaar gekneoht, maar dan alleen door de ambtenaren, terwgl joden, behalve door deze, buitendien nog door de andere mede-verdrukten gehoond en verguisd worden. Daarom is hun verzot, eenmaal in opstand gekomen, dubbel heftig. Een KuBsieohe jood mag niet overal wonen; hem worden aizondorlgko plaatsen ter huis vesting aangewezen. j maar tot een bepaalde hoogte s'u- deeren, staatsdiensten mag hg niet prestoeren, allo officieele ambten is hg uitgesloten, artsen mogen onder hen maar in beperkt aan tal voorkomen, notarissen in 't geheel niet. Maar terwgl eeuw in, eeuw uit, de Russi sche jood zich heelt laten trappen en uitmer gelen, heeft thanB de Joodsche Bond hen georganiseerd, apart, afgescheiden van de andere revolntionnairen, georganiseerd op mo- derno wgze in vakverenigingen, enz., en hun geleerd, door het hanieeren der wapenen, zioh eindelgk voldoende te kunnen verweren. Waarom staat de Joodsche Bond afzonderlgk Dat komt wgl de joden van de Russische scholen worden buitengesloten, en ze daardoor oen jargon, een j'udisch jargon spreken, dat geen oh'-psel dan zg verstaan kan, een mengelmoes van Hebroeuwseh, Poolsch en Duitsch, hetwelk zg ook sohrgven. Lang heeft de Russische regeering, door de •g keren onder hen tegen de armeren op te zetten, de teugels nog strak gehouden, maar het is die Joodeohe Bond, welke een aolid&ri- reitsgevoel heett vermogen aan te kweeken, welks cement voor geen stormaanval van moord zieke boeren en bloeddorstende kozakken, be- wgken zou. Het is van regeeringB-zgde erkend, dat met gouvernementemessen, -brandewgn en-geweren, omgekocht met staatsgeld, de door drank erhitte boeren op de jodeu werden losgelaten, bg de prilste moordpartgen en bloedbaden. En daarom, zeide spreker, is het niet te (rwonderen dat men geen beloften van regee- ringszgde vertrouwend, in arren moede de maat achappg met werkstaking lamslaat, niet rustend voor en aleer een grondwet en algemeen kies recht als een zekere buit verworven is. Het vertrouwen is niet alleen geschokthet is voorgoed weg. Want wat te verwachten van een regeering welker handlangers voor wat ellendig geld hun eer en naam veil hebben, die, als de moejik onder den knoet, kruipen en slaat zgn bg den klank van het goudwat te verwach ten van een regeering, die tot de misdaad van den pas geëindigden oorlog haar toevlucht aam, om zich zelf uit een benarde positie te redden En waar de bourgeoisie thans vreezende en bevende het bloedige drama aanschouwt en zich afvraagt wat de ontknooping der slotscène brengen zal, daar staat, eindigde spreker, het vereenigde proletariaat van alle landen, om- gloried van de rgzende zonne der vrgheid. En hoopvol ziende naar het verre OoBten, waar reeds zooveel gsbergen van verdrukking door haar stralen versmolten *Sn, roepen die prole tariërs luide elkander toe: >de zon der vrg heid, dat zg kome". Een daverend applaus loonde Bpreker's boei ende en gloeiende rede. Aangezien geen der aanwezigen van de ge legenheid tot debat gebruik wenschte te maken, werd door den voorzitter, na een woord van Jank aan den heer Loopuit te hebben gebracht, ■en motie voorgelezen van den volgenden inhoud >De vergadering, met belangstelling kennis genomen hebbende van de bloedige worsteling, door het RusBisohe volk voor het veroveren van vrgheid en recht gevoerd hoewel ten zeerste betreurende de slachtoffers, e in dezen bloedigen kamp vallen tooh met groote vreugde begroetend het feit, dat het Russische proletariaat bg deze wereld historische gebeurtenis van zoo groote betee- kenis voor de arbeidende klasse van geheel Europa en daarbuiten, vooraan Btaat in dese revolutionaire beweging spreekt den vurigen wensch uit dat een einde zal worden gfsmaakt aan het autooratische regeeringssyateem, en roept alle arbeiders op met evenveel

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1905 | | pagina 1