MIDDELRURGSCHE COURANT. Dinsdag 14 November. Uit Stad en Provincie. IN". 269. 148* Jaargang. 1905. Doze courant verschijnt d a g o 1 ij k smet uitzondoring van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franoo pp., 2. Afzonderlijke nummors kosten 5 cent. TDBBHOIUBTBB EN VERWACHTING. 13 Nov. 8 u. vm 45 gr., 12 n. 49 gr., av. 4 u. 48 gr. F. —Verwacht: toenemende O, wind, betrokken lacht, regen, dezelfde temperatuur. Advortentiën20 eent por regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- tn alle andere faroilieboriohten en Dankbetuigingen van 17 regols f 1.50olko regel meoi 20 cent. Reclames 40 cent per rogoL Grooto lottere naar de plaats, diojtij innomen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitilaitendrfgereohtigd het Algsmeiu AdvarUntlc-Rmrnaa A. Dl LA MAR An., N.S. Voorburgwal 360, Auitsrdam. Bij deze couraut behoort een Bijvoegsel. Middelburg 13 November. Een nieuwe koers 1 Eindelijk is dan de Nederlandsohe pers ontwaakt uit de onverschilligheid, die zjj zoo lange jaren aan don dag heeft gelegd waar het legorzaken gold. En hot zijn niet alleen de kleinere bladen die luide hunne afkeuring uitspreken over onze legertoestanden, neen, de eerste organen der journalistieke wereld zijn zeker niet het minst stork in hunne afbrekende critiek. "Wij achten dit een zeer gelukkig ver- sohijnsel. Maar al te lang vernam de buitenwereld hoegenaamd niets van het vele verkeerde, willekeurige, ja onrechtvaardige, dat vaak plaats vond in de militaire maatschappij, steeds zweeg men dood wat een enkel blad vermeldde. Dit nu is gelukkig veranderd. Dat gehate „courantengeschrijf" is den legerautoriteiten een doorn in het oog, want, zoo ergens, dan wordt in legerzakon openbaarheid ge- •ohuwd. Do in militairen kring heersohende be grippen op schier elk gebied zijn immers zóó afwijkend van de algemeene gezond- maatschappelijke, éenvoudig-rationeele, dat zij werkelijk den toets der publieke opinie niet kunnen doorstaan zonder in een be spottelijk luguber, middeleeuws oh daglicht te worden geBteld. Zóó groot is de vrees voor publiciteit, dat tegenwoordig reeds bij voorbaat inlich tingen worden gevraagd, zoodra ook maar naar het inzicht van een chef de kans be staat, dat een in de couranten vermeld incident aanleiding zou kunnen geven tot verzoek om opheldering vanwege de zoo gevreesde militaire „hoogerhand." O, die „hoogerhand I" Wat een vrees, wat een siddering, welk een spanning der zenuwen wordt door hidr verwekt. Wat wordt er al niet gedraaid en ge knoeid en gewrongen en gekropen en ka rakter en zelfstandigheid verloochend om die „hoogerhand" tooh vooral niet te mis hagen, om toch maar steeds tegen dien invloed „gedekt" te zijn en zooveel mogelijk beveiligd tegen zijn ingrijpen, Want vrees en nog eens vi infanterie tenminste, het overheerschende element. „De soldaat is moedig maar hij is bang", zoo klonk het uit den mond van een onzer beste afgevaardigden gedurende de discuB8iën naar aanleiding van de zaak- Reitsma tijdens de gedenkwaardige Kamer zitting van 29 Maait U. Zeker, zóó is het. Die uitspraak recht op den eeretitel van woord". Onvermijdelijk gevolg van dien die kleingeestige dienstopvatting, die bezig- houderij, waarvan helaas ook weer slechts het „hoofd"-wapen het monopolie bezit. De hierboven geschetste vrees brengt op hare beurt mede: gemis aan vertrouwen, gemis aan opgewektheid bij het vervullen der taak, ontbreken van vroolijkheid, zoowel in- als buiten dienst, verdwijnen der kameraad schap, die echt-militaire, zoo hoog noodige soldateneigensobap. Waar do militaire angst domineert, zullen sohijnvertoon en paradedresauur opbloeien ten koste van zelfstandigheid, gepast ge voel van eigenwaarde en opgewekte plichts betrachting. Inzak© legertoestanden zitten wij leelijk in het moeras. Dit werd vóór eenige jaren zelfs door een Minister van Oorlog orkond. Eenige stevige planken om uit den poel to komen wierpen op het Binnenhof reeds enkele af gevaardigden too do militaire maatsohappij kan daar slechts bij winnen, wanneer zij haar tooneelmatig karakter van geheim zinnigheid eens verliest; de ongerustheid over den geest in het leger werd zelfs als een pest gequalificeerd. Zou het beginnen te dagen? Terstond na zijn optreden heeft de tegen woordige Minister van oorlog de bekende circulaire uitgovaardigd. Ilaar inbond schenkt ons voor do toekomst veol mood. De nieuwe bewindsman staat bekond als een eerlijk, kundig en energiek man, die ten volle in staat zal zijn do verantwoordelijk heid voor alle legerzaken te dragen en zich dódrom dan ook zal weten to doen gehoor zamen door de hom ondergeschikte hooge militaire autoriteiten, die zijn eerste dienaren n, enkel en alleen in 's lands belang. Wij hopen den nieuwen koers te kunnen bespeuren tijdons do aanstaande behandeling in do Kamer van het zoo bij uitstek dure hoofdstak VIII onzer staatsbegrooting. "oge dit zoo zijn in het belang van den zoo hoog noodigen opbloei onzer kwij- le patiënte: de Nederlandsehe weer macht. S. KWAKZALVERIJ. Ia de Zaterdag te Amsterdam gehouden al gemeene vergadering der Vereeniging tegen de kwakzalverij werd met een kort woord door den voorzitter hulde gebracht aan de nagedaohtenia der hoeren mr H. Marsink en mr Kerdgk, die beiden veel voor de Vereeniging hebben gedaan. De rekening en verantwoording sloot met een nadeelig saldo van f 80.41de uitgaven bedroegen f 2821.06, In het buitenland zallen pogingen worden aangewend om te geraken tot een internationale samenkomst; ter bespreking van internationale bestrijding der kwakzalverg. Het bestuur werd gemachtigd in een adres m de regeering financieelen Bteun te vragen en op wettelgke maatregelen aan te dringen betreffende eenige belangen, waarvoor deze Vereeniging zich in de bres stelt, met name het tegengaan der onzedelgke kwakzalver- advertentiën in de dagbladen. Als lid van het hoofdbestuur is herkozen mr 3. D. Verbioek, te Den Haag, teTwjjl in de vacature in het hoofdbestuur, ontstaan door het niet aannemen van het mandaat door dr De VrieB, gekozen werd de heer P. Langer- hujjzen Lzn, te Amsterdam. De geestige rede, door prof. dr Hector Treub Vrijdagavond te Amsterdam, in de Anla der Gemeentelijke Universiteit uitgesproken b|j gelegenheid van het 25jarig bestaan dier Ver eeniging, verdient zeker wel de aandacht. Wjj gaven daarvan alleen het slot. Thans laten wjj een meer uitvoerig verslag hiervan volgen: Spreker vroeg zioh in de eerste plaats at, wat kwakzalverij" is. H|j herinnert zioh een reis, dezen zomer over zee naar Genua gemaakt, en een storm in dien tjjd in de golf van Biscaye. Het zou niet mogeljjk zjjn daarvan een goede beschrijving te geven, het was een combinatie van water, wind, beweging, schuim en sohitte- rende beloften. Doch die storm was mooi en «kwakzalvers" is precies hetzelfde, maar leelgk. Een duideljjke omschrijving is dit niet, dat geeft spr. toe, maar ook woordenboeken helpen in dezen zoo weinig, waarvan eenige voorbeel den gegeven worden. Het beste is nog wat Littré geeft. >Ch ariatan: celui que exerce illégaUment la médicine ou la pharmacie, ou qui les excerce lêgalement en s'aidant tF annonces ou de prospectus mensongeri, de consultations de somnambules, de /trusses approbations académiques ea vendanl des remldes, preparations ou appareils secrets, etc." Nadat spr. erop gewezen had, dat zoowel in DuitEohland als in Engeland en Frankrgk, ja in geheel Europa de kwakzalverjj thans welig tiert, ten bewjjze waarvan o.a. werd aangevoerd het ontzagljjk kapitaal, door Hollowuy laten, herinnerde prof. Treub er aan, dat het euvel der kwakzalverij oud, zeer oud is, wat met voorbeelden uit dagbladen werd toegelicht. Het spreekt vanzelf, dat wjj al de dikwgls zeer interessante mededeelingen op historisch ge bied niet kunnen velgen. Eén moge hier eohter plaats vinden, en wel dat, hetwelk E. Hol lander geelt bjj een aebilderjj van Jan Steen het Museum Boymans te Rotterdam, »Ein Baurlein ist aui einem Sessel angebunden and ein Scharlatan operiert denselben unter Assis- lenz einer Nonne, die das Idealgesicht einer alten Vetel hat. Der Operateur zieht dem sich strttubenden Patiënten eine U masse Steine aui dem Halse und wirjt sie in ein Qefdss. Die Herkun't der Steine ist sonnenklarein Bursche reicht tie ihm ganz off en- kundig unftr dem gross ten Vergnügtn der durek das Penster zusehenden Nachbann. Der Patient ist der einzige au/ dem ganzenBilde der an den Schwindel glaubt f Na dozc historische uiteenzetting, waarbij herinnerd werd aan den ouden versregelFin git se medicum quivts idiot aprofanus, d. eerete de beate 'ongeleerde leek geelt zich voor geneesheer uit, kwam spr. tot de vraag, onder welken vorm de kwakzalverij zioh tegenwoordig worden de »huisel|jke". Gelukkig zjjn de voorschriften op dit gebied op zichzelf meestal onschuldig en zondigt men, hen toepassende, meer door laten dan door doen, al kan dit ook gevaatljjk genoeg worden. Voel bedenkelijker is de tweede soort kwak «alvers, die in gemoede meenen, dat zg een systeem van behandeling ontdekt hebben, hetwelk in hun oog, tengevolge van toenemende zelfverblinding en zelfoverschatting, langzamer hand voor alle kwalen goed wordt. Ook al zjjn zjj volkomen onbaatzuchtig, dan nog zjjn zjj gevaarljjk en des te gevaarlijker, naarmate kring hunner aanhangers wast. Als type van zulk een kwakzalver kan men pater Kneipp beschouwen. Dat een belangrjjk onder deel van de Kneipp-kuur zoo oud is als de weg van Kralingen, of nog ouder, beteekent niet veel, maar moge toch even herinnerd worden. In een gedicht van de 12e eeuw kan men reeds lezen: *Ich er hob mich früh am Morgen, Und in ganz nackten Filsien im Tau, Mich zu ergtilzen ging ich nach einer Wiese, Die Aertzte sagen, dass dies gtsund ist," hetgeen nog versterkt wordt door de aanhaling van een Franscb versje. Erger vindt spreker hot, dat Kneipp deed alsof vóór hem nooit van eenige rationeele waterbehandeling sprake was en dat hg niet minste kennis had van ziekte-oorzaken en een theorie verkondigde, die niets is dan eenweer- schgn van reeds lang verlaten medische op vattingen. Maar het allerergste is, en dit stempelde Kneipp tot een kwakzalver van den eersten rang, dat hg boudweg beweerde, dat zgn be handeling goed is voor en genezing geeft van alle mogelgke kwalen, die maar voor genezing vatbaar zgn. Wat wonder, dat wat bg in zgn boek onder het opsohrift Krankheiten schrgft, niets anders geworden is, dan een mengsel van gevaarlgken medischen onzin en deernis waardige zelfoverschatting. Op dezelfde manier gaan Dowie, de pro feet van Sion, en mrsEddy de christian scientist te werk, al is hun onbaatzuchtigheid misschien niet zoo betrouwbaar. Al mogen ook deze personen tot de kwak zalvers gerekend worden, aan hun goede be doeling valt niet te twgfelen, en daarin onderscheiden zjj zioh gunstig van die anderen, welke aonder uitzondering weten, dat zg liegen in wat zg zeggen en doen. Het oude gilde van marktschreeuwers mag men vrgwel als uitgestorven beschouwen. Maar thans tiert een ander soort en geen wonder, want voor hem, die tegen bedriegen niet opziet, is het een winstgevend bedrgf. Hier is het een boer die begrgpt dat hg met het exploiteeren van tweebeenige schapen meet verdienen kan dan met het fokken van vier- daar is het een tuinman van eer adellgk geslacht die, en klaarblgkelgk niet ten onrechte, den indruk gekregen heeft, dat tal van leden onzer hedendaagsahe aristooratie gemakkelgk bg den neus te nemen zgn elders is 't een schoenlapper, wien het zolen- kloppen verveelt en die uit de lezing ot ander oud kruidboek de inspiratie kiggt zich voor wondergenezer nit te geven; weer ergens anders is het een meer ouderwetsohe piskgker, die tenminste dit in de urine ziet, dat hg ei geld uit kan halenof wel, het is een school meester, bg wien niet de overmatige geleerd heid, maar wel het overmatige leeren in verband met half-weten gevoerd heeft tot r&zerng die verklaart met zgn eleotriseermachine alle •ziektestoffen" nit het lichaam weg te werken of eindelgk is het een somnambule, die werkt met het ei, met koffiedik of met de kaarten, al naar verkiezing, en die raad geeft in alle zaken, dus ook in de behandeling van zieken- Er zullen nog wel anderen zgn, maar dit lgatje is voldoende. Allen hebben zg versohillende eigenschappen gemeenvolmaakte onwetend heid op het gebied der geneeskunde, even volmaakte brutaliteit in hot voorliegen hunner klanten en een niet minder volmaakte, ge- wetenlooze onverschilligheid voor het kwaad, dat zg met hun broodwinning doen. Ook de advertenties en ingezonden mede deelingen in de dagbladen, waarin medicguen, zalven, zg. electrischo apparaten, gordels enz. worden aanbevolen, mogen tot deze categorie gerekend worden. En deze vorm van kwakzalverg is zeer ge- vaarlgk, omdat zg tolkenB en telkens weer onder de oogen van het «lozend" (dat is niet hetzelfde als «denkend") publiek komen. Dan zgn er nog de geneesheeren-kwakzal- vers, die zeker het laagst staan, omdat hun titel een waarborg sohgnt te zgn- Spr. geelt verscheidene voorbeeldon van geneesheeren, die zich in dienst stollen van kwakzalvers. Maar hoe bomt het, dat de kwakzalvers altgd zooveel te doen hebben? Ligt dit aan de onkunde der medici, of juister geformuleerd aan de onvolkomenheid der geneeskunst Voor een deel kan dit de oorzaak zgn, maar de voordoet, en als de onschuldigste, ten minste wat de bedoeling aangaat, kan genoemd hoofdoorzaak ligt tooh elders. Het is van ouds- do gewoonte geweest om de medici te gebruiken als het hoofd van Jut, waarop iedereen de kracht van zgn hatelgkheid kan beproeven, wat spr. met voorbeelden o.a. uit Moliète's Malade imaginaire ca le medicia mal- gré lui toelicht. Nu erkent spr., dat vroeger dikwgls tot spotterng aanleiding gegeven werd, maar nu is dit niet meer zoo, daar de geneeskunde zich meer en meer heelt ontwikkeld op den bodem der natuurwetenschappen en ongemotiveerder, hocus-pocus op zg gezet heeft. Maai ook df geneeskunde heeft hare grenzen van kenni* en hare beoefenaars steken dat niet onder stoelen of banken. En dat vergissingen begaan worden, wie zal bet ontkennen Maar welke gedaohtensprong voert tot de conolueie«Als de man, die er jaren lang voor gewerkt heeft, het niet weet, dan zal de eerste de beste boer of schoenlapper het wel weten Het antwoord is niet moeilgk, als men de geeohiedenis der geneeskunde nagaat; zg was in den beginne een deel van den godsdienst en moeBt dat zgn, zoolang alle kennis van hel mensohelgk organisme en van het wezen der verschillende ziekteoorzaken ontbrak. Menbe- sohouwde alle ziekte als toorn van God of werking van booze geesten, waarvan eenige treffende voorbeelden gegeven werden, o. a over de astrologie,, de handoplegging door koningen, het geloof aan heksen enz. In het ingekankerde bggeloof, dat zioh niet het minBt doet gevoelen waar het leven of gezondheid betreft, is nu de hoofdzakelgke bron van den toeloop dei kwakzalvers te zoeken. Daarbg komt nog, dat iedereen meent ver stand te hebben van geneeskunde, wat tot de meest ongemotiveerde conclusies leidt. Een uiting daarvan is het met quasie kritischen blik bekgken van reoepten. Van geheel andere beteekenis is echter de in populaire medische besohouwingen dagelgks herhaalde gelgkstelüng van daarna en daar door. Wg medici worden, van het allereerste begin onzer practische opleiding af, gewaar schuwd tegen de lichtvaardige conclusie, dat de veranderingen die in het verloop eener ziekte optreden, altgd het gevolg moeten zgn van de voorafgegane behandeling. Bedriegelgk is de ervaring, omdat men daarbg gevaar loopt op eenzijdige wjj ze Tekening te houden met de omstandigheden, en moeilgk is juist het beoordeelen, of liever, moeilgk is het juist beoordeelen van de omstandigheden, als en voor zoover men die kent. Als men de om standigheden kent, dat wil hier zeggen: als men kent den aard der ziekte, het gewone verloop der ziekte, den algemeenen en plaatso- lgken toestand van den patiënt, den mogelg- ken invloed van de behandeling enzdan nog is het oordeel moeilgk. Niet altgd gelokkig maar tooh dikwgls genoeg. Hoe zal nu zelfstandig oordeel zgn van den leek op ge neeskundig gebied? Dat oordeel zal slechts door toeval juist kunnen zgn en dus zoogoed als altgd falikant uitkomen. Dit licht spreker met voorbeelden toe. Het gaan naar een kwakzalver is altgd een bewgs van domheidhet is een uiting van een tgdelgk of blgvend gebrek van gezond ver stand. Maar er is onder de uilskuikens ook variëteit. De onschuldigste zgn de dommen tout court, die dom zgn gebleven, omdat hun de noodige ontwikkeling onthouden is, ot omdat zg van de gelegenheid die te varkrggen, niet konden profiteeren. Veel erger evenwel zgn de redoneerende dom koppen, die met eenigerlei argument u trach ten te overtuigen, dat zg niet alleen niet dom doch zelfs buitengewoon verstandig zgn. Daar van dient men hier twee soorten te onder scheiden,'de op quasi-geleerde gronden dommen en de op quasi geloofsgronden dommen. Deze beide laatste worden door spr. dan op humoristische wgze, maar waarop onze plaats ruimte niet toelaat nader in te gaan, in'tootje genomen. Doch hoe men do zaak ook beschouwt, dom* heid ligt altgd ten grondslag aan het geloof in kwakzalverg. Als ondersteunend moment kan daar dan nog bgkomen ledigheid, van ouds gesignaleerd als to zgn: des duivels oor kussen. Slechts uit de vereeniging dier twee oorzaken is het merkwaardige feit te verklaren, dat de aristocratie een, in verhouding zoo overwegend, aandeel heeft in de clientele der kwakzalvers. Maar, zou men zeggen, de hoofdreden van bet geloof in kwakzalvers ligt in het feit, dat zg genezing geven, waar geneesheeren dat niet konden. Dooh welke waarde is aan die bewering te hechten? Voor een groot gedeelte zgn de ver- halon van zulke merkwaardige genezinger onjuist. Voor een ander eveneens niet onbelangrgk deel, waar inderdaad genezing is gevolgd het gebruik van kwakzalversmiddelen, is genezing gekomen niettegenstaande en niet dóór die middelen. Daar heeft men dus weer doen met de reeds besproken gelgkstellinf u daarna en daardoor. Verder zgn er gevallen, waarin de kwalzalverg eene helpt. Maar dat ia het gevolg van suggestie, zooals o.a. de genezingen door dei agent van de Sequab-compagnie, of van zelf- luggestie, dat de kwakzalver genezing brengen a 1wat voornamelgk hysterische gevallen betreft. Daarna besprak prof, Treub het gevaar, waaraan patiënten, die naar kwakzalvers gaan, zich blootstellen, waarbg dikwgls de dood ge moeid was. Het slot van spreker's rede meldden wg reed* ons vorig nummer. Naar men ons meedeelt, zgn in onze tad reeds voorloopige stappen gedaan om ook hier werkzaam te zgn in het belang dei slachtoffers van do jodenvervolgingen inRusland, Men hoopt spoedig aan het plan een vasten kunnen geven. Tot zoolang waohte men met het geven van bgdragen, ook aan personen, die zioh daarvoor aanmelden. Zonder grondig onderzoek en zonder zeker heid te hebben dat de gaven goed beBteed worden en in de juiste handen komen, big ft geven steeds bedenkelgk. De alhier vertoevende Russische vrouw van wie wg kort geleden reeds melding maakten* zal door de politie, &1b zgnde zonder middelen van beBt&an, op transport gesteld en over de grenzen gezet worden. Zaterdagnacht zgn bg een landbouwer op den Seisweg alhier twee kongnen en een paar laarzen gestolen. Men deelt ons mede dat van de zgde der eigenaars het stelen van kongnen, dat vooral veel voorkomt, zeer in de hand wordt gewerkt, doordat men de beestjes 's avonds niet in een schuur bergt, maar ze op een gemakkelgk be reikbare plaats buiten den naoht laat door brengen. Uit Vlissingen schtgft men ons: Zondagmorgen Kwam alhier op de haven het Engelsohe stoomschip Melifonte, kapitein Thor- pen. Aan boord bevonden zioh de directeuren der Lancashire en Yorkshire Railway Company die de haven bezochten en daarna hunne reis naar Antwerpen per bovengenoemd stoomschip vervolgden. Dit bezoek staat in verband met de plannen omtrent den dienst uit het Noorden van Enge land naar het vasteland. Omtrent eene beslissing tenopzichte van Vlissingen of een andere haven lieten eg zioh hoegenaamd niet uit. Bg den Zondagmiddag aldaar gehouden voet- balwedstrgd tusschen Olympia T en Victoria I beide versenigingen nit Middelburg, won eerst genoemde met 9—0 doelpunt. Bg de rust was de stand 6—0. Bg kon. besluit is aan den eervol ont slagen liehtw&chter bg 's rgksknstverliohting te Domburg, B. B. Louis, een pensioen ver leend ten bedrage van i 378. Reeds gemeld in een deel der oplaag van ons vorig nommer. Te Borssele heeft de vierde zoon van i landbouwer vrggeloot voor de militie, evenals de drie eersten, en no 10 getrokken, zooals de twee oudere broeders. Het hoogste nommer bleef in de bus voor hem die het laatst moest trekken. In Westelgk Zuid-Beveland zjjn sommige wegen door het vervoer van bieten en pulp tgdens het voohtige weder zoo stuk gereden dat zg met een gewoon rgtoig op veeren tgdelgk onbruikbaar zgn geworden. In het bericht omtrent de Donderdag te Y o r s e k e gehouden raadsvergadering komt een vergissing voor Alleen de tegemoetkoming in de huishuur voor onderwgzers werd in de verordening op de regeling der onderwgzers- tractementen opgenomen; de nieuwe regeling van de salarissen der hoofden stond er reed» in Het werk aan den inlaagdgk van den drma-Frisopolder (Noord-Beveland) nu gestaakt wegers ongunstig weer e aan arbeiders. In het aanstaande voorjaar zal men den dgk atwerken, doch het zal wel Juni worden, eer bg geheel gereed zal zgn. Te Zierikzee had Zaterdagavond in hot huis aan het eind der NobelBtraat, dat betrokken zou worden door den paB benoemd» gemeente-architect, den heer Swartbol, een hevige gasontploffing plaats. De meubelen van den nieuwen bewoner waren alle ia dit huis reeds gebracht en hg zelf waB met den

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1905 | | pagina 1