MIDDELBURGSCHE COURANT. y Dinsdag k A 10 October. Uit Stad m Pravism 230. 148° Jaargang. 1903. Dczo courant versohijnt dagelijks), met uitzondering ran Zon- en Feestdagen. ja Advertontiën20 oont por regel. Bg abonnement reel lager. Geboorte-, dood- an Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., f 2. Ü&f' alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.60; elke regel meeT Afzonderlijke nummers koBton 5 cent. 20 cent. Reclame» 40 oontjpor rogel. Groote lettor» naar de plaats, dio zij ïnnemon. THERMOMETER EN VERWACHTING. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig nit Zeeland, betrefiende 9 Oat.8 u. rm. 53 gr., 12n. 58 gr., av. 4 n. 57 gr. F. Verwacht: matige tot krachtige Handel, Njjvorheid en Geldwezen, is uitsluitend gereohtigd het JUgemeen Admleit9«'B»rHD N.W, wind, betrokken lacht, regen en iets kouder temper&tuar. «-F A. DB Uk HAR As., H.I. Voorburgwal 368, AmaUrdani. Middelburg 9 October. KEN BELANGWEKKENDE PROEF NEMING. Onder dit opschrift sohreef dezer dagen de socialist H. Spiekman in liet Sociaal Weekblad' Wat bekwaam gevoerde agitatie toch be reiken kan! Toen het vóór-ontwerp:Arbeids wet van minister Kuyper versoheen in 1903, was daarin van eenigerlei veiligheidsvoor schrift voor de havenarbeiders geen sprake. Vergeten? Of niet belangrijk genoeg ge- aoht Ik weet het niet. Ongemotiveerd waB het geheel weglaten van bijzondere veilig heidsvoorschriften zeker alleszins. Blijkens de verslagen der arbeidsinspectie, en nog méér bljjkens het eerate verslag der Rijksverzeke ringsbank, was er wel geen bedrijf, waarin méór ongevallen plaats vinden dan juist in het havenbedrjjf. Spoedig na het versohjjnen van het vóór- ontwerp werd er een krachtig en gemotiveerd adres aan den minister gezonden door het hoofdbestuur van den BcheepB- en bootwerkers- bond, waarin, met het voorbeeld van Hamburg en Bremen voor oogen en met een opsomming van ongevallen in de Amsterdamsohe haven, afzonderlijke veiligheidsvoorschriften voor de bootwerkers werden gevraagd. En het hielp. In het ontwerp Arbeidswet was in de leemte voorzien door de bepaling dat b£ kon. besluit de bedoelde veiligheids maatregelen souden worden gemaakt. Toen het bleek dat de Arbeidswet in do verste verte niet meer in de Kamer aan de orde zou komen, dreigde daarmee ook dit voorstel weer van de baan te zullen gaan, toen nog te rechter tjjd de Noodkreet ver scheen, het bekende propagandablad van Rot- terdamsche havenarbeiders, waarin met zoo veel klem van redenen de hulp der autoriteiten werd ingeroepen om aan de talrjjke opgesomde gemotiveerde grieven der bootwerkers te gemoet te komen. En deze lof mag aan dr Kuyper niet ont houden worden, dat hg niet alleen aan deze roepstem onzer bootwerkers gehoor verleende, maar ook aanstonds traohtte, voor zoover het door de overheid onder de gegeven omstan digheden mogelfik was, de gevraagde hulp te geven. Er was reeds onder zgn bestuur een commissie benoemd, die zou onderzoeken, welk» veiligheidsmaatregelen voor 't havenbe drjjf gewenscht waren, en bljjkbaar door het rapport dezer oommissie versterkt, werd er spoedig na het verschgnen van die Noodkreet en nadat WeBsels, de voorzitter der Haven- arbeidersvereeniging, met hem een onderhoud had gehad, een kon. besluit uitgevaardigd, behelzende de instelling van een tweetal controleurs van den havenarbeid, voorloopig als proef voor twee jaar Dit is een proefneming van beteekenis vooral hierom, omdat voor het eerst werklieden als zelfstandige arbeidsinspecteurs werden aange steld. Er zgn ook bg de gewone arbeids inspectie wel «optiohters", die uit werklieden kringen voortkomen. Maar en dat gaat bg het veelomvattende van dezen werkkring al uoeilgk anders zg vervullen daar een zeer ondergeschikte rol. Hier is 't anders. De con troleurs voor den havenarbeid, twee flink ont wikkelde werklieden echter zonder bepaalde aoademische opleiding, staan wel »onder toe- ziohi" van de kamer van arbeid, manr dat «toezicht1' kan slechts zeer vaag zgn, waar voor het lidmaatschap der kamer zelf, slechts weinig eisohen worden gesteld. Welnu te oordeelen naar het eerste maandrapport dat deze controleurs aan de kamer hebben uitgebracht, mag in. i. voor loopig deze proef uitstekend geslaagd heeten en is daarmee voor onze sociale politiek van beteekenis geworden. Het is oen zeer eenvoudig rapport, zonder technische wendingen, zonder omhaal. Het is geen bureauwerk, maar het getuigt van den hoogst nuttigen arbeid, dien deze arbeiders- controleurs verrichtten. Zg onderzoeken de schepen van alle natio naliteiten, onderzoeken nl. de werktuigen, ge reedschappen en touwwerk, waarmee gearbeid moet worden. Het aantal schepen, dat per dag bezocht werd, varieerde van 10 tot 27en op booten van alle nationaliteiten werden gebreken ontdekt. Men kan, volgenB de cgfers in het rapport, zelfs zeggen dat op »de helft van het aantal onderzochte schepen gebreken werden geconstateerd! Die gebreken waren alle vau dien aard, dat ze van ongevallen de oorzaak zouden worden. 29 runners verkeerden in sleohten staat, 46 geen borg op de laadboomen, 10 de lummels in sleohten staat, 7 slechte geleiblokken, 6 slechte hangers, 8 winchen in slechten staat 11 geen goede bediening der winch, 4 sleoht touwwerk, 7 geeno goede ruim ladders, 5 af gewerkte stoom niet verzorgd, 21 de luiken niet verzekerd, enz. enz. Uit deze opgave blgkt alreeds, met welk een ernstig en praotisoh deskundig onderzoek men hier te doen heeft. En niettegenstaande dit rapport de eerate maand van het bestaan dezer controle betreft, wordt geconstateerd, dat in 41 gevallen de noodige verbeteringen werden aangebracht, en dat op 20 schepen verbetering werd toegezegd Wat er van die «toezeggingen" terecht zal komen, daarover zal het volgende rapport of de daarop volgende, wel inlichten, wanneer de schepen weer in de haven terugkomen. Yan 60 Bchepen is het resultaat nog niet bekend, daar de schepen, vóór er nader gecontroleerd kon worden, weer naar zee waren vertrokken. Op elf booten werd geweigerd, de gewensche verbetering aan te brengen. Het onderzoek strekt zich ook uit tot de pakhuizen der stuwadoors, waar do gereed schappen voor de lossing liggen. Deze werden over het algemeen in goeden staat bevonden. Bg het bezoek aan de beurtschepen werden verschillende opmerkingen gemaakt als: ge- vaarlgke ligging der loopplanken bg lagen waterstand, 'hot ontbreken van leuningen aan de planken, 'de smalle gangen om aan boord te komen enz. Bgna overal werden de controleurs wel willend ontvangen. BENOEMINGEN, EtU» Bg kon. besluit is de heer W. B. Engelbrecht benoemd tot leerling-consul. Do luit. t/z. late kl. C. A. Fook, geplaatst te Utrecht, wordt op non-aotiviteit geeteld. De audiëntie van den minister van oorlog zal deze week niet plaats hebben. Oost-IndiS. Het vonnis, geslagen door den Raad van Justitie te Semarang, waarbg de heer G. Stoll Timmerman Thgssen, mede-redacteur van De Locomotief, van rechtsvervolging werd ontsla gen, daar wel het feit, overaeining van een z. g. militair geheim aan het Bal. Nbl. be wezen werd geacht, maar van misdrgf nooh overtreding sprake was, is door het Hoogge rechtshof vernietigd, welk college het feit niet bewezen verklaarde en den heer Stoll mitsdien heeft vrggesproken. BANKA-TIN. De correspondent te Batavia van de N. R. Crt. seinde Zaterdag Exploitatie Bankatin 30.000 pikols boven raming. Middelen 21/, millioen hooger. Het blad teekent hierbjj aan Bljjkens dit bericht, van welks juistheid wjj ons overtuigd hebben, zal de exploitatie van het Banka-tin in 1905 30.000 pikols boven de raming geven. Daardoor zullen, wjjl dit tin 1906 verkooht wordt volgens het telegram, de Middelen op de Indische begrooting voor 1906 2millioen hooger kunnen geraamd worden. De heer J. Heiemans, ingenieur bjj den rgkswaterstaat te Neuzen, zou, naar gemeld werd, benoemd zjjn tot hoofdingenieur bg het uitvoeren der havenwerken te Valparaiso. De heer Nelemans zelf was, op verzoek onzerzijds, zoo beleefd oas te melden dat het bericht onjuist is. Hg verzocht ons tevens het tegen te spreken. Naar wg vernemen, beBtaat het plan om het volgend jaar in Juli en Augustus a 1 h i e r eeu tentoonstelling te organiseeron van oud- zilverwerk, in Zeeland voorhanden of op Zee land betrekking hebbende. Binnen enkele dagen zal zich daartoe een commissie vormen. De heer mr H. Doorenbos, volontair ter gemeente-secretarie alhier, is benoemd tot adjunct-commies ter gemeente-secretarie van Vlissingen. Zondag avond arriveerde hier ter stede de generaal-majoor J. M. Campbell, commandant der 3e divisie infanterie, tot het houden van eene inspectie over de bataljons te Vlissingen en Middelburg. Hg is vergezeld van den msjoor W. H. van Terwisga, chef van den staf. Beide heeren zgn afgestapt in het Grand- Hotel-Verseput. Zg bezochten heden Vlissingen, waar zg te negen uur aankwamen. De heer H. Giavestein, technoloog al hier, iB benoemd tot tgdelgk assistent voor de mioro-ohemie aan de Technisohe Hoogeschool te Delft. Uit Vlissingen. Zondag passeerde alhier het Noorsohe stoom schip Aagot, komende van Finland en bestemd nnar Antwerpen. Gedurende de reis sloeg door bet stormweer een matroos over boord en ver dronk. Verder verloor het schip een gedeelte der deklading en werd de kajuit ingeslagen. De hulpbrievenbesteller J. de G., belast met bet brengen van de brief- en pakketpost van de provinciale stoombooten op Breskens en Neuzen naar den trein te Vlissingen, stapte Zaterdagavond mis en geraakte te wa ter. Dank zg zgn geoefendheid in 't zwem men, stond hg weer spoodig op vasten bodem en kwam bg met den schrik en het verlies van zgn hoofddeksel vrg. De sergeant-majoor Smeets van den Btal 3e reg, inf., wordt op heden overgeplaatst bg de 3e comp. 4e bat. alhier in garnizoen. De werkzaamheden aan don weg en de gebouwen voor de tram naar Domburg vorde ren goed, niettegenstaande het sleohte weer. De ploeg polderwerkers, 20 man, tehuis be- hoorende te Made (N. B die geruimon tgd te Koudekerks hun kwartier hadden opge slagen, hebben het werk geëindigd en zonden heden (Maandag) vertrekken ten spgt van de verschillende winkeliers aldaar en te Vlissingen' T» Domburg werden de lotelingen in bet Volkskojftehuis onthaald op broodjes en koffie, van welk aanbod door allen gebruik werd gemaakt. De nieuwe burgemeester van B o r s s e 1 e heeft, na eene bedeeling van brood en Bpek aan armlastigen en groote arbeidersgezinnen, ook de schooljeugd onthaald. De ongehuwde man, A. v. L., die, zooals in ons vorig nommer reeds gemeld werd, leven loos aan den openbaren weg onder H e i n- kenszand werd gevonden, was 56jaar oud. Bjj een poging om een kalf, dat by het drjjven van vee op den loop ging, op te van gen, heeft hjj zich Vrjjdagavond zeer over spannen en is, om wat uit te rusten, aan den weg gaan liggen. Hjj is daar, zonder door iemand te zgn opgemerkt den ganachen nacht gebleven en eerst Zaterdag werd zjjn ljjk gevonden. De overledene was bewoner van een der armhuizen. Te Wolphaartsdjjk werd van Woensdag tot Vrijdagmiddag een 10-jarig knaapje vermist, dat gewoon was de koeien te hoeden bjj een landbouwster aldaar. Vader nooh moeder had zoo schrjjft men ons by de politie aangifte gedaan dat by vermist werd en eenvoudig maar een ouder broertje uitgezonden om hem te zoeken. De politie, wie de zaak verdaoht voorkwam, informeerde by de ouders of ze zoo maar dat kind aan zgn lot overlieten, waarop 't den ▼ader eindelgk behaagde, geholpen door de politie, naar zgn zoonije te gaan zoeken. Men vond het arme kind, dat 50 uren zon der oten en drinken was geweest en zich ver stopt had in stroo boven in de schuur van zgn bazin. De Btumper was in de meening ge weest dat hg als koewachter ontslagen was en durfde bg zyn «liefhebbende" ouders niet meer terugkomen uit vrees voor slaag. Overigens hield het kind zich zeer sohuw en was geen woord hnast uit hem te k'Sgen op al de door de politie gestelde vragen. De «teedere" ouderB het kind heeft een stiefmoeder toonden in deze zaak droefheid nook aandoening- Merkwaardig, maar diep aandoeniyk, is wel deze voor zulk een klein kind, vreeseljjke ver klaring: dat als ze hem niet gevonden had den, hy niet meer naar huis was gegaan en zich duB waarschijnlijk had laten doodhongeren. In de Vrjjdag te Wissekerke gehouden raadsvergadering werd o. m. mededeeling ge daan van hot koninkl. Besl., waarby bet aantal drankvergunningen in die gemeente op 12 werd teruggebracht. Op een adres van P. Krgger c.e., tot plaat sing van een straatlantaren aan 't begin van den westolgken Achterweg, werd na discussies voor en tegen gunstig beschikt. Bg de behandeling der begrooting seide het lid Nieuwdorp, dat daaruit niet blgkt, dat er voorzien zal worden in de behoefte aan een weg, een voetpad en waterloozing te Camper- land. De voorzitter merkte op, dat de be grooting alleen strekken kan tot het onder houden van 't bestaande, aangezien de raad tot heden nog geen besluit nam tot het aanleggen van bedoelde buitengewone werken. Later ontspon zioh oog een debat bg den post wegen. Op een desbetreffende opmerking antwoordde™de voorzitter, dat 'them onmoge- lgk voorkomt de wegen goedkooper en beter te onderhouden en noodigde hg het lid Nieuw dorp uit, zioh met het onderhoud er van te belasten. De uitnoodiging werd echter beleefd afgewezen. De voorzitter achtte het niet gewenscht, tot radicale verbeteringen over te gaan, voordat de bestaande schuld der gemeente in hoofdzaak is afgelost. Het lid Van Nieuwenhuizen opper de het denkbeeld, met het oog op de gewenschte verbeteringen, bereids een leening aan te gaan en mot de aflossing daarvan te beginnen, als de andere schuld gedelgd is. Ook het lid Schippers besprak dit idee- Nieuwenhuizen, doch de beraadslaging leidde tot geen resultaat. Bg het punt haven meende het lid Schip pers dat de hooldelgke omslag ad f 4500, ver geleken met die van andere gemeentes, nog wel wat verhooging velen kon. De voorzitter antwoordde dat Ged. Staten daartegen gewis bezwaar zouden opperen, zoolang de gemeente rekeningen nog met een voordeelig saldo sluiten. De begrooting werd daarna vastgesteld tot een bedrag van f 22.691.19, waaronder f 382.94 voor onvoorziene uitgaven. Bjj de rondvraag zeide het lid Schippers het billgk te achten, als de motor zyner firms, die, als meohanisoh bewogen vaartuig, hoogere havengelden betaalt, een vaste lig plaats kreeg. De voorzitter meende, dat op dit punt geen voorrechten mogen geschonken worden, doch zegde toe dat hg den haven meester zal opdragen de ligplaats by 't pak huis der firma zoo veel mogelgk voor den motor vrg te houden, voor welke toezegging werd dank gezegd. Mede tengevolge van het ongunstige weer is het werk aan de inlaag van den Anna Friso- polder in de laatste 14 dagen niet hard opge schoten. Twee van de vgf ploegen zgn nu vertrokken. Op de punt van het Nieuwe Zand strandde Zaterdagmorgen de Russische driemaBtschoener Eyehan, gez. Jansaon, geladen met pypaarde en van Port Lethen naar St. Petersburg be stemd. De equigage, uit 7 man bestaande, is gered door de reddingsboot van Burghslnis. Het schip is wrak. In het Brouwershavenache gat drfift veel nieuw hout. Dit berioht werd nog opgenomen in de tweede editie van ons vorig nommer. De minister van waterstaat heeft aan het gemeentebestuur van T h o 1 e n medegedeeld, dat hjj, behoudens senige wijzigingen in het bestek, in beginsel geen bezwaar heeft tegen vergrooting der haven. De raad heeft nu be sloten daartoe over te gaan. De kosten daar van zyn geraamd op f7312. De bouw van de kazerne voor de brigade marechaussee te Koewacht vordert go6d- Het gebouw, dat met I Januari a.s. in gebruik zal genomen worden, is onder dak en van buiten bgna geheel afgewerkt. De voorgevel is zeer mooi en de inrichting van binnen laat in geen enkel opzioht iets te wenschen over. Voor opvarende schepen beBtaat aan het douanekantoor te Selzaete des Zondags slechts tot elf uur voormiddags gelegenheid om in te klaren. Daardoor hoopen, vooral in dezen tgd van druk beetenvervoer, de schepen zich op, waardoor het inklaren des Maandags ook veel tyd vordert en dus dubbel tgdverlies. De afdeeling Terneuzen van de schippersvereeniging SchutteoaSr wendde zich daarom tot de Belgische autoriteiten, met verzoek ook des Zondags den geheelen dag gelegenheid te geven voor inklaren, al was het alleen gedurende de beetencampagne. Naar men ons schrytt, is het nu zeker, dat eene vry gTOOte oppervlakte buitengronden aan de westzgde van den Kleinen 5/efóspolder, onder Hoek in den Brakman gelegen, in 1907 zullen worden drooggelegd. Met de voorberei dende werkzaamheden dezer bedgking is men zoo goed als geheel gereed. De te bedjjken gronden behooren aan don staat der Nederlanden en zgn reeds sedert een tiental jaren goed begroeide schorren, waarvan de verkoop na de bedgking heel wat zal opleveren. Verschillende schepen, die te Neuzen binnenkomen, hebben hun deklast voor een gedeelte verloren. Het bs. Harald, dat te Maassluis binnenliep met verlies van deklast en een deel der ver schansing en beBtemd is naar Gent, is te Neuzen binnengekomen. De versohonsing is bgna geheel weggeslagen. Men schrgft ons nit Westeiyk Zeeuwsch Vlaanderen: Was het vorige jaar de honingvoorraad bg onze bgenhouders zoo groot als in vele jaren niet het geval is geweest, dit jaar is het gewin erg tegengevallen. Toen korven zoo zwaar, dat onze jjmkersze nauwelgks konden vertillen, thans korven van zoo luttelen inhoud, dat men het de moeite niet waardig a«ht ze te ledigen. De bgonteelt liet zioh dezen zomer aanvan- kelgk gunstig aanzien. Snel nam de bevolking toe, de eene zwerm na de andere volgde, doch toen het op «en verzamelen van honing aankwam, konden de ngvere diertjes te weinig garen. De meeste byenhouders hebben juist honing genoeg voor eigen gebruik en om hun staan ders in 't leven te houden tjjdens den a. 8. winter. Er wordt dan ook zeer weinig verkocht. LETTEREN EN KUNST. DE JIOüLIJIV TKVTOOVSTËL LING. De Vereeniging Voor de Kunst a 1 h i e r, dio reeds het vorig jaar met do aquarellen-ten toonstelling van den heeren Schütz en Salberg bljjk gaf van haar streven om, inplaatB van schilderyententoonstellingen van een groot aantal schilders, exposities te geven van de werken van één of twee personen, teneinde hen beter in de gelegenheid te Btellen zioh in hun individualiteit te doen kennen, is thans in die richting voortgegaan door op de boven zalen van St Joris schildergen, lithographieën en teekeningen bjjeen te brengon van S. Mouiyn te Laren. Het mag van Mouiyn zeer zeker gelden dat hy een individualiteit is. Het is waar dat men in zgn teekeningen herinnerd wordt aan Vincent van Gogh, in zgn schildergen aan Karsen, in zyn litho's aan de schildergen van Hart Nibbrig, maar alles bijeengenomen heelt hg iets zóó ooripronkelgks, dat men die over eenkomst hoogstens als een invloed en zeker niet als navolging mag beschouwen, en dat men hem een geheel afzonderlijke plaats moet geven onder de tegenwoordige Nederlandsche kunste- naais. Mouiyn is de teekenaar van de rustige natuurvan de droomerige stilte van de avondschemering, als het geluid, de beweging en de kleurenschittering van den dag zy'n weggezonken als in een zee van rust; van den heerlyken vrede van een ver, ver panorama, met zyn onbeweeglijkheid beneden, en zgn statig vrolkbeweeg langs het ontzagiyk hemelvlak daar boven; van de plechtige rust van een bosch waarin de zware, knoestige boomstammen staan als symbolen van stoere maar stille kracht. Stemmingstolereelen van stilte, soms opge voerd tot een sprookjes-atmosfeer. Waariohyniyk heeft Mouiyn zich zoo by- zonder op lithografie toegelegd, omdat de zachtheid, de teerheid, die een der speciale eigenschappen is van dat soort teekeningen, ezt die haar onderscheidt van alle andere, zoo buitengewoon geschikt is om die rust uit te drukken. In dat opzioht heeft men dan in deze litho's ook een uiting te zien van het streven om de lithografie erena!» de houtsnjj- en graveer kunst, die zoolang byna geheel waren geban nen naar het gebied der reproduotie, to ver heffen tot een eigen kunBthaar te ge bruiken om haar byzondere eigenschappen, die den kunstenaar een middel geven om iets uit te drukken dat met andere hulpmiddelen niet of minder goed kan worden weergegeven. De litho's zyn byna allen by elkaar ge plaatst in het zy-zaaltje. Het zjjn allen land- sohappenterloops zg hierbg opgemerkt dat men sleohts op een hoogst enkele een figuur vindt; het landschap alleen moet werken. Aan de eene zyde vindt men een reeks ge zichten op en om de Duno, het bekende buiten aan denRjjnby Oosterbeek. Ze zyn het eigen dom van den eigenaar van dat buiten, en we vermoeden dat ze in opdracht zgn uitgevoerd. Sommige althans, vooral die van 't park, zyn erg stjjf. Maar daarentegen zgn er drie waar van het panorama van af de hooge heuvels verrukkeiyk is. En hierby treft het ook alweer hoe bgzonder geschikt de steendruk er zich voor leent om het zachte van zoo'n ver afge legen landschap weer te geven. Een ets kan ook een mooi verschiot gevon, zeker I maar do volledigheid van 't verre panorama, die men hier vindt, zou zy niet kunnen geven, dan ten koste van de zachtheid. M. a. w.in een ets is het iets anders, dat het best tot uiting wordt gebracht. Mooi zyn voortB eenige landschappen uit de buurt van Laren, met zachte, wollige wolken een boerenwoning met een byzonder warmen tinteen groep boomstammen die spookachtig in het halfduister van den avond omhoog schieten, en hun wortels als slangen over den grond spreiden. In de groote zaal hebben de zwartkrjjt- teekeningen een plaats gevonden. Hier staat men voor veel krachtiger effecten dan bg de litho's. En toch, als men den negen studies van boomen uit de bosschen bg Externstein nader beschouwt, vindt men ook daar weer de rust van 't bosch terug. We kennen ze niet allen mooi vinden. Het groepje boomen boven op een heuveltop, de majestueuse boom die als waohter voor het bosch er achter staat, en de studies van de wild gewrongen boomstammen, trokken ons het meest aan. Van de studies uit de buurt van Montjoie (Eiffel) noemen we in het bgzonder het gezicht op den burcht, waarvan een vreedzame stom-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1905 | | pagina 1